«C h e c k p o i n t»

Ευρωπαίος Πολίτης της χρονιάς 2016 «C h e c k p o i n t» Δεδομζνα 2015 και ο ρόλοσ του ςτθν πρωτογενι και δευτερογενι πρόλθψθ για τον HIV και τισ Ηπατίτιδεσ Χάνος Σοφοκλής Προϊστάμενος Checkpoint schanos@athcheckpoint.gr

Nζεσ HIV διαγνϊςεισ ςε χϊρεσ - μζλη του WHO, 2004-2014 +126% Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Nζεσ HIV διαγνϊςεισ ςε χϊρεσ - μζλη του WHO, 2014 Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Νζεσ HIV διαγνϊςεισ ανά οδό μετάδοςησ και γεωγραφική περιοχή, Ευρωπαϊκή περιοχή WHO, 2014 Απουςία δεδομζνων από Βοςνία - Ερηεγοβίνθ, ωςικι Ομοςπονδία, Τουρκμενιςτάν και Ουημπεκιςτάν Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

HIV διαγνϊςεισ ςε EU/EEA, 2014 Reporting countries/number of countries 31/31 Number of HIV diagnoses 29 992 Rate per 100 000 population (adjusted rate*) 5.9 (6.4) Percentage age 15-24 years 11.1 Male-to-female ratio 3.3 Transmission mode (%) Sex between men 42 Heterosexual 33 Injecting drug use 4 Mother to child transmission <1 Unknown 20 Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

HIV διαγνϊςεισ, 2014 Σεξουαλική επαφή μεταξφ ανδρϊν (ΑΣΑ), EU/EEA Δείκτησ ανά 100.000 πληθυςμοφ ανδρϊν < 1 1 to <3 3 to <5 > 5 Not included or not reporting 42% of new HIV diagnoses in 2014 16 EU/EEA countries report >5% HIV prevalence among MSM Non-visible countries Liechtenstein Luxembourg Malta Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Ποςοςτό HIV διαγνϊςεων, ανά οδό μετάδοςησ ςτον ΕΟΧ (EU/EEA), 2014 Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Βαςικζσ οδοί μετάδοςησ HIV ςτον ΕΟΧ (EU/EEA), 2014 Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Διαχρονικζσ HIV διαγνϊςεισ ςτον ΕΟΧ (EU/EEA), ανά οδό μετάδοςησ, 2005-2014 +44% Sex between men -33% -19% Heterosexual contact (women) Heterosexual contact (men) -28% Injecting drug use Data is adjusted for reporting delay. Cases from Estonia and Poland excluded due to incomplete reporting on transmission mode during the period; cases from Italy and Spain excluded due to increasing national coverage over the period. Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Συγκριτικζσ τάςεισ HIV διαγνϊςεων 1985 2015 Sex between men EU/EEA Greece Heterosexual Other/unknown Injecting drug use Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Αναλογία διεγνωςμζνων HIV περιςτατικϊν με CD4 < 350 cells/mm 3, 2014, EU/EEA < 30% 30 to <40% 40 to 50% > 50% Not included or not reporting Στην EU/EEA: 47% Στην Ελλάδα: 51% CD4<350 at diagnosis Non-visible countries Liechtenstein Luxembourg Malta Πηγή: ECDC/WHO (2015). HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2014

Οικονομικι κρίςθ: 2010 Ρροβλιματα ςτθν παροχι HIV εξζταςθσ Μείωςθ κζντρων εξζταςθσ Ειςαγωγι αντιτίμου για εξζταςθ Ελλείψεισ διαγνωςτικϊν

Προςαρμογή: Bekker, L. et al, (2012) Coates, T. et al. (2008) Συνδυαςμόσ Προςεγγίςεων Πρόληψησ Πολλαπλοί επιςτημονικοί κλάδοι Βιοιαηπικέρ Παπεμβάζειρ Θεζμικέρ Παπεμβάζειρ Ππόληψη για HIV HIV εξέηαζη ζύνδεζη με θπονηίδα και ARVs Αηομικέρ Ομαδικέρ Σςμπεπιθοπικέρ Παπεμβάζειρ Παπεμβάζειρ ζηην Κοινόηηηα

Ειςαγωγή Checkpoint : Mθ κλινικά κζντρα πρόλθψθσ, ενθμζρωςθσ και προαγωγισ τθσ εξζταςθσ για τουσ ιοφσ HIV, HCV και HBsAb / HBsAg Ρρωτοβουλία : Σφλλογοσ Οροκετικϊν Ελλάδοσ Αρχή λειτουργίασ: Ath: Nοζμβριοσ 2012 Thess: Μάρτιοσ 2014

Συνεργαςίεσ : Aids Healthcare Foundation, Los Angeles, California : Εκπαίδευςθ, αξιολόγθςθ, εποπτεία : Σφλλογοσ αςκενϊν ιπατοσ Ελλάδοσ : Διμοσ Ακθναίων

Εξζταςη Σκοπόσ Ρροςφορά εξζταςθσ, υποςτιριξθσ και διαςφνδεςθσ με μονάδεσ υγείασ Προϊθηςη αςφαλζςτερου ςεξ Ρροϊκθςθ μείωςθσ του ρίςκου ςτισ ςεξουαλικζσ πρακτικζσ μζςω μιασ εμπιςτευτικισ, ςφγχρονθσ, μθ επικριτικισ και αμφίδρομθσ επικοινωνίασ ςυμβουλευτικισ υπθρεςίασ Διανομι ενθμερωτικοφ υλικοφ, προφυλακτικϊν και λιπαντικϊν Καταπολζμηςη ςτίγματοσ Ρροςπάκεια για αλλαγι τθσ ςτάςθσ των ανκρϊπων απζναντι ςτθν εξζταςθ για τον HIV Ενθμζρωςθ για τθν ευεργετικι επίδραςθ τθσ ζναρξθσ τθσ πρϊιμθσ κεραπείασ (ςθμαςία πρόγνωςθσ) και για τθν ποιότθτα ηωισ Ενθμζρωςθ για το όφελοσ τθσ μείωςησ τησ μεταδοτικότητασ υπό αντιρετροϊκή αγωγή

Στόχοι Ενθμζρωςθ για τισ πρακτικζσ ελαχιςτοποίθςθσ του κινδφνου ςτο ςεξ και παρακίνθςθ των ωφελουμζνων προσ ςυμμόρφωςθ με αυτζσ Μείωςθ του αρικμοφ των αδιάγνωςτων οροκετικϊν ανκρϊπων Μείωςθ του αρικμοφ των ΑΣΑ που δεν ζχουν ελεγχκεί ποτζ ςτο παρελκόν Διευκόλυνςθ ζγκαιρησ διάγνωςησ και βζλτιςτθσ πρόςβαςθσ ςτθν κεραπεία και τθν φροντίδα, παροχι υποςτιριξθσ ςε άτομα HIV+ Ρροϊκθςθ εξζταςθσ HIV και ΣΜΝ ωσ ςυνικεια ρουτίνασ (κάκε 6-12 μινεσ) ςε ςεξουαλικϊσ ενεργά άτομα Ελαχιςτοποίθςθ των επιπτϊςεων του ςτίγματοσ και των μφκων γφρω από τον HIV και αφξθςθ τθσ ευαιςκθτοποίθςθσ προσ τθν ευεργετικι επίδραςθ τθσ πρϊιμθσ ζναρξθσ κεραπείασ, ενκαρρφνοντασ ζτςι τθν ζγκαιρθ διάγνωςθ

Υπηρεςίεσ εξζταςησ Λειτουργία 1) Συμβουλευτικι ΡΙΝ τθν εξζταςθ 2) Γριγορο τεςτ 3) Συμβουλευτικι ΜΕΤΑ τθν εξζταςθ 4) Διαςφνδεςθ με περαιτζρω υπθρεςίεσ - ςε περίπτωςθ αντιδρϊντοσ αποτελζςματοσ - ςε περίπτωςθ παροχισ Ψ υποςτιριξθσ, ςυμβουλευτικισ 5) Υπενκφμιςθ εξζταςθσ Υπηρεςίεσ μόνο ςυμβουλευτικήσ. ςε ζνα φιλικό και μθ επικριτικό περιβάλλον ςχετικά με ηθτιματα πρόλθψθσ του HIV, άλλων ΣΜΝ και πρακτικϊν αςφαλζςτερου ςεξ Δουλειά ςτο πεδίο με δράςεισ εκτόσ δομισ (outreach testing, διανομι ενθμερωτικοφ υλικοφ κα.)

Δουλειά ςτο πεδίο..

2015: 13.245 επιςκζψεισ Φφλο Γυναίκα 32% Τρανσ 0% Άνδρασ 68% Άνδρασ Γυναίκα Τρανσ 2015 Άνδρασ 9004 Γυναίκα 4199 Τρανσ 42

2015: 13.245 επιςκζψεισ Σεξουαλικόσ προςανατολιςμόσ ωφελουμζνων 1% 0% 1% 30% 31% 37% ΑΣΑ Ανδρ_Ετεροφυλόφιλοσ Γυν_Bisexual Γυν_Ετεροφυλόφιλοσ Λεςβία Τρανσ_Ετεροφυλόφιλοσ

2015: 13.245 επιςκζψεισ Προηγοφμενοσ ζλεγχοσ HIV 44,86 55,14 Ναι Πχι

2015: 13.245 επιςκζψεισ Διαχρονική επιτήρηςη ανδρϊν ωφελουμζνων (%) 90 80 83 70 60 60 55 50 40 40 45 ΑΣΑ Ανδρ_Ετεροφυλόφιλοσ 30 20 17 10 0 2013 2014 2015

2015: 13.245 επιςκζψεισ Επαναληπτικοί ωφελοφμενοι 26% 74% Ναι Πχι

0-12 13-17 18-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 >=60 2015: 13.245 επιςκζψεισ 40,0 35,0 35,6 Ηλικιακζσ ομάδεσ ωφελουμζνων 30,0 25,0 20,0 20,7 15,0 14,5 11,6 2015 10,0 5,0 0,0 0,1 0,9 6,6 4,0 2,7 1,6 1,7

2015: 13.245 επιςκζψεισ HIV Syphilis 135 244 437 32 Αντιδρϊν Μθ Αντιδρϊν Δεν ζγινε 12.776 Αντιδρϊν Δεν ζγινε Μθ Αντιδρϊν 12.866 Σφνολο :13.110 tests Σφνολο :469 tests

2015: 13.245 επιςκζψεισ HCV 244 HBsAg 47 3.283 3.341 9.718 Αντιδρϊν Μθ Αντιδρϊν Δεν ζγινε 9.857 Αντιδρϊν Μθ Αντιδρϊν Δεν ζγινε Σφνολο :3.527 tests Σφνολο :3.388 tests

2015: 13.245 επιςκζψεισ Ποςοςτά αντιδρϊντων HIV tests ανά ομάδα πληθυςμοφ 4,00 3,68 4,00 3,74 3,50 3,50 3,00 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 0,77 MSM Heterosexual Lesbian Bisexual 2,50 Αντιδρϊν 2,00 1,72 1,50 1,00 0,50 0,00 NOT_XEN XEN Αντιδρϊν

2014 2015 ChemSex Ποςοςτά αντιδρϊντων HIV tests ςτουσ ΑΣΑ 14,00 12,85 12,00 10,00 8,00 chemsex_yes 6,00 chemsex_no NOTQUESTIONEDANSWERED 4,00 3,41 3,67 3,60 total 2,00 0,00 Αντιδρϊν

2014 2015 ChemSex ΑΣΑ + ChemSex + Σεξ χωρίσ προφυλακτικό τελευταίουσ 12 μήνεσ ΑΣΑ + Νο ChemSex + Σεξ χωρίσ προφυλακτικό τελευταίουσ 12 μήνεσ 18,64 Ναι 37,08 81,36 Πχι 62,92 Ναι Πχι

Ζρευνα και Τεκμηρίωςη 1. Flash! PrEP Online Survey: Αξιολόγθςθ γνϊςθσ, αποδοχισ και προκυμίασ για λιψθ PrEP 2. EURO HIV EDAT Program: Δθμιουργία επιχειρθςιακισ γνϊςθσ προσ βελτίωςθ τθσ ζγκαιρθσ διάγνωςθσ και κεραπείασ για τον HIV ςτισ ευπακείσ ομάδεσ του πλθκυςμοφ α) WP5: Κοόρτθ οροαρνθτικϊν ΑΣΑ που επιςκζπτονται τα Checkpoints για να λάβουν υπθρεςίεσ εξζταςθσ και ςυμβουλευτικισ β) WP6: Συλλογι δεδομζνων και πιλοτικι μελζτθ ςτθν διαςφνδεςθ ςε κεραπεία οροκετικϊν ατόμων που διαγιγνϊςκονται ςτα Checkpoints γ) WP7: Ανάπτυξθ εγχειριδίου για τθν δθμιουργία και αξιολόγθςθ ενόσ Checkpoint δ) WP9: Διερεφνθςθ τθσ χριςθσ καινοτόμων ςτρατθγικϊν που βαςίηονται ςτισ νζεσ τεχνολογίεσ με ςκοπό να αυξθκεί θ ζγκαιρθ διάγνωςθ και κεραπεία του HIV και των ΣΜΝ ςτθν Ευρϊπθ μεταξφ των ευάλωτων ομάδων του πλθκυςμοφ

Ζρευνα και Τεκμηρίωςη 3. Οικονομική αξιολόγηςη τησ εξζταςησ για HIV ςε ΑΣΑ που επιςκζπτονται 6 Checkpoints ςτην Ευρϊπη 4. Υψηλή επίπτωςη ςτον HIV μεταξφ ΑΣΑ ςτο Checkpoint (2013-2015) (Νικολόπουλοσ, Γ., Χάνοσ, Σ., Τςιόπτςιασ Ε., Δζδεσ Ν., Ραραςκευά, Δ.) 5. Αςκληπιόσ: Μελζτθ τθσ επιδθμιολογίασ του HIV ςε άνδρεσ που προςφζρουν επί πλθρωμι ςεξουαλικζσ υπθρεςίεσ ςε άνδρεσ (MSM SW) (Νικολόπουλοσ, Γ., Χάνοσ, Σ., Τςιόπτςιασ Ε., Δζδεσ Ν., Ραραςκευά, Δ.) 6. SOPHOCLES P4G (PrEP for Greece) (Ιατρικι Σχολι Ρανεπιςτθμίου Σικάγο, Ιατρικι Σχολι Ρανεπιςτθμίου Ακθνϊν, Θετικι Φωνι)

Πορεία μζχρι Αφγουςτο 2016 Ath & Thess Checkpoint ΣΥΝΟΛΟ + H I V 35.255 621 H B V 7.140 110 H C V 8.452 491

Ορόςημα Checkpoint Παγκόςμιοσ Οργανιςμόσ Υγείασ (WHO): Ιοφλιοσ 2015. Στο πλαίςιο των ανανεωμζνων κατευκυντιριων οδθγιϊν για τισ υπθρεςίεσ εξζταςθσ για τον HIV ανζφερε το Ath και Thess Checkpoint ωσ βζλτιςτη πρακτική 32.255 HIV τεςτσ Ρερίπου 28.000 μοναδικοί ωφελοφμενοι Στα Checkpoint κατεγράφθ το 19% των ςυνολικϊν HIV περιςτατικϊν τθσ χϊρασ για το 2014 Στα Checkpoint κατεγράφθ το 31% των ςυνολικϊν HIV περιςτατικϊν τθσ χϊρασ για το 2015

Ορόςημα Checkpoint 92% των αντιδρϊντων περιπτϊςεων διαςυνδζκθκαν επιτυχϊσ με ΜΕΛ Διανομι 2.500.000 δωρεάν προφυλακτικϊν Διανομι 180.000 ενθμερωτικϊν φυλλαδίων Ρροςζγγιςθ > 25.000 ατόμων ςτθν εργαςία ςτο πεδίο Απόκτθςθ Κινητήσ Μονάδασ Ρρόλθψθσ Checkpoint (Ρρόγραμμα ομά) Επίςκεψθ Υπουργοφ Υγείασ, Κου Ξανκοφ Ανδρζα ςτο πλαίςιο των δράςεων τθσ Ραγκόςμιασ Ημζρασ AIDS 2015

Ath Checkpoint

Thess Checkpoint

Εθελοντζσ Αθήνασ, Θεςςαλονίκησ και υπόλοιπησ Ελλάδασ

References 1. Bekker, L.-G., Beyrer, C., & Quinn, T. C. (2012). Behavioral and Biomedical Combination Strategies for HIV Prevention. Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine, 2(8), a007435. http://doi.org/10.1101/cshperspect.a007435 2. Coates, J.T., Richter L., Caceres, C. (2008). Behavioural strategies to reduce HIV transmission: how to make them work better. The Lancet 3. ECDC/WHO Regional Office for Europe. HIV/AIDS surveillance in Europe 2014. Stockholm; 2015, http://ecdc.europa.eu/en/publications/publications/hiv-aids-surveillance-in-europe-2014.pdf 4. Hamers, FF., Phillips, A. Diagnosed and undiagnosed HIV-infected populations in Europe. HIV Med. 2008;9 (Suppl 2): 6-12 5. Hellenic Centre for Disease Control and Prevention. HIV/AIDS Surveillance Report in Greece, 31-12-2015. Also available at: http://www.keelpno.gr 6. SIALON http://www.sialon.eu/en/projects/lesssons-learnt-from-sialon.html?id=7. (The study/survey indicated that 56% of HIV+ people were unaware of their HIV status. Rates of unaware MSN were higher than 70% in Bucharest and Ljubljana and lower than 50% in Barcelona) 7. The European MSM Internet Survey (EMIS): http://www.emis-project.eu 8. Velter, A., Barin, F., Bouyssou, A., Guinard, J., Leon, L., Le Vu, S., Pillonel, J., Spire, B., Semaille, C. AIDS Behav. 2013 May;17(4): 1266-1278. Doi: 10.1007/s10461-012-0303-1 9. Wallace L.(1), Li, J.(2), McDaid, L.(3). PLoS One. 2014 Mar. 12;9(3):e90805. Doi:10.1371/journal.pone.0090805. ecollection 2014. (Undiagnosed infection among HIV-positive men (25.4%)) 10. WHO Data and Statistics webpage: http://www.euro.who.int/en/health-topics/communicable-diseases/hivaids/data-and-statistics

Ευχαριςτώ πολφ για την προςοχή ςασ Σοφοκλήσ Χάνοσ Ρροϊςτάμενοσ Checkpoint schanos@athcheckpoint.gr