Καραΐσκου Α. Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ. Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο»
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ε.Ν.Λ. στα πλαίσια ενασχόλησής της με την πρόληψη λοιμώξεων στο χώρο του Νοσοκομείου, δίδει σαφείς οδηγίες για την ασφαλή διαχείριση του ιματισμού οι οποίες αφορούν : συλλογή & χειρισμό ρυπαρού ιματισμού διαλογή & ταξινόμηση μεταφορά πλύσιμο & έκπλυση μεταφορά καθαρού ιματισμού αποστείρωση ειδικών κατηγοριών
ΕΝΛ Κλινικά Τμήματα Τμήμα Ιματισμού
JCAHO
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Ο ρυπαρός ιματισμός του νοσοκομείου, συχνά φέρει ένα μεγάλο φορτίο μικροοργανισμών. Ο κίνδυνος μετάδοσης αυτών των μικροοργανισμών είναι πολύ μικρός. Οι μικροοργανισμοί αυτοί είναι κυρίως Gram (-) βακτήρια (Enterobacteriaceae & Pseudomonas spp), βάκιλοι (Vacillus spp) και Gram (+) σπορογόνα βακτήρια. Τεκμηριωμένες επιδημιολογικές μελέτες έχουν υποδείξει τον ιματισμό ως πιθανή πηγή μετάδοσης μόνο σε δύο περιπτώσεις: σε αποικισμό ή λοίμωξη από Staphylococcus spp, Streptococcus spp και Vacillus cereus σε νεογνά σε ουρολοιμώξεις από Gram (-) βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά σε ασθενείς με ουροκαθετήρα Folley
Επαγγελματικές λοιμώξεις από το χειρισμό νοσοκομειακού ιματισμού: Πυρετός Q Σαλμονελλώσεις Μυκητιασικές λοιμώξεις Ηπατίτιδα Α Ευλογιά Ψώρα
ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Το τμήμα διαχείρισης ρυπαρού ιματισμού δεν πρέπει να γειτνιάζει με κλινικά τμήματα, το τμήμα διατροφής ή άλλους χώρους αποθήκευσης καθαρού εξοπλισμού. Η υποδοχή και φύλαξη του ρυπαρού ιματισμού γίνεται σε χώρο ξεχωριστό από αυτόν που γίνεται η διακίνηση του καθαρού ιματισμού. Οι δύο χώροι θα πρέπει να χωρίζονται με φυσικά όρια. Θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλος αερισμός ώστε να αποφεύγεται η ανάμιξη του αέρα των δύο περιοχών.
ΣΥΛΛΟΓΗ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Η συλλογή του ρυπαρού ιματισμού θα πρέπει να γίνεται κατά τέτοιο τρόπο που να προλαμβάνεται η μίανση του αέρα με παθογόνους μικροοργανισμούς και η μόλυνση των ατόμων που χειρίζονται τον ιματισμό αυτό.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΡΥΠΑΡΟΥ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Η χρήση γαντιών και προστατευτικής ποδιάς κρίνεται αναγκαία. Η απομάκρυνση του ιματισμού από την κλίνη του ασθενούς γίνεται με τις τεχνικές του τυλίγματος ή του διπλώματος από τις 4 γωνίες. Ο ιματισμός τοποθετείται σε σάκους μέσα στο θάλαμο νοσηλείας των ασθενών ή σε τροχήλατο που μεταφέρεται στον τόπο όπου έχει χρησιμοποιηθεί ο ιματισμός. Το περιεχόμενο του σάκου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 2/3. Κατά τη συλλογή του χρησιμοποιημένου ιματισμού μπορεί να γίνει διάκριση «ρυπαρού» και «μιασμένου» από αίμα ή από άλλα πιθανώς μολυσματικά βιολογικά υγρά ιματισμού.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΡΥΠΑΡΟΥ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Ο ιματισμός που έχει ρυπανθεί με αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά τοποθετείται και μεταφέρεται σε στεγανούς σάκους καλής ποιότητας που εμποδίζουν τη διαρροή και είναι διαφορετικού χρώματος ή φέρουν το σήμα της βιοεπικινδυνότητας. Ο ιματισμός που προέρχεται από ασθενείς με λοιμώξεις από παράσιτα τοποθετείται σε σάκο στον οποίο προστίθεται εντομοκτόνο. Πρέπει να παρέχεται επαρκής ποσότητα σάκων τόσο πλαστικών όσο και υφασμάτινων στο προσωπικό που τους χρησιμοποιεί. Η διαδικασία χειρισμού των συμβατικών υφασμάτινων σάκων είναι ίδια με αυτήν του υπόλοιπου ιματισμού.
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΡΥΠΑΡΟΥ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Η μεταφορά του ρυπαρού ιματισμού από τα κλινικά τμήματα γίνεται σε καλά κλεισμένους σάκους με δύο τρόπους: Χειροκίνητο τροχήλατο καρότσι Μηχανική πτώση δια μέσου κεκλιμένων αγωγών μεταφοράς προς το τμήμα πλυντηρίων
ΔΙΑΛΟΓΗ & ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΡΥΠΑΡΟΥ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Οι κυριότερες οδηγίες διαλογής και ταξινόμησης του ρυπαρού ιματισμού του νοσοκομείου συνοψίζονται στις εξής : Η διαλογή και ταξινόμηση του χρησιμοποιημένου ιματισμού αποσκοπεί στο διαχωρισμό του ιματισμού με τελικό σκοπό την αύξηση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας του πλυσίματος. Ολοι οι εργαζόμενοι που ασχολούνται με την διαχείριση του ιματισμού θα πρέπει : Να εκπαιδεύονται κατάλληλα Να έχουν εύκολη πρόσβαση σε εγκαταστάσεις πλυσίματος χεριών Να χρησιμοποιούν τον κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό Να πειθαρχούν στα προληπτικά (προστατευτικά) μέτρα Η διαλογή και ταξινόμηση δεν θα πρέπει να γίνεται στα κλινικά τμήματα.
ΑΙΧΜΗΡΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ Η παρουσία αιχμηρών χρησιμοποιημένων αντικειμένων μέσα στον ρυπαρό ιματισμό συνιστά μείζον πρόβλημα γιατί αποτελεί : Σοβαρό επαγγελματικό κίνδυνο Αιτία μηχανικών βλαβών των μηχανημάτων των πλυντηρίων
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ Το ατύχημα αναφέρεται άμεσα από τον ίδιο τον εργαζόμενο ή τον προϊστάμενό του στην Ε.Ν.Λ. Συμπληρώνεται Δήλωση Ατυχήματος όπου αναφέρονται τα στοιχεία του εργαζομένου καθώς και το είδος και ο τρόπος του ατυχήματος. Γίνεται άμεσα ορολογικός έλεγχος για ηπατίτιδα B, C και HIV και διερευνούνται προηγούμενοι εμβολιασμοί.
ΠΛΥΣΙΜΟ ΡΥΠΑΡΟΥ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Ο στόχος του πλυσίματος του ρυπαρού ιματισμού είναι να αφαιρέσει τους ρύπους και να μειώσει το μικροβιακό φορτίο με το οποίο έχει μιανθεί, σε επίπεδο στο οποίο οι παθογόνοι μικροοργανισμοί να βρίσκονται σε αριθμό μικρότερο από εκείνο που θεωρείται ικανός να προκαλέσει λοίμωξη στον άνθρωπο.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ & ΕΚΠΛΥΣΗΣ ΡΥΠΑΡΟΥ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Το πλύσιμο του ρυπαρού ιματισμού με νερό σε υψηλή θερμοκρασία θα πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασία 71 C ( 160 F) για χρονική διάρκεια 25 min. και με την προσθήκη απορρυπαντικού. Η προσθήκη χημικών απολυμαντικών κατάλληλων για χαμηλές θερμοκρασίες απαιτείται όταν η πλύση του ιματισμού γίνεται σε θερμοκρασία < 70 C ( 22-50 C ) Η χλωρίνη σε ολικό διαθέσιμο υπόλειμμα 50 150 ppm θεωρείται κατάλληλο χημικό απολυμαντικό για το πλύσιμο σε χαμηλές θερμοκρασίες. Το στέγνωμα και το σιδέρωμα θεωρείται απαραίτητο για την περαιτέρω μείωση του μικροβιακού φορτίου.
ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ Ο ιματισμός που θα πρέπει ν αποστειρώνεται σε αυτόκαυστο με ατμό, είναι : Οι μπλούζες που χρησιμοποιούνται από τα μέλη της χειρουργικής ομάδας. Κάθε είδος ιματισμού που χρησιμοποιείται κατά την χειρουργική επέμβαση και έρχεται σε επαφή με το χειρουργικό πεδίο.
ΚΑΘΑΡΟΣ ΙΜΑΤΙΣΜΟΣ Το προσωπικό που χειρίζεται τον καθαρό ιματισμό δεν θα πρέπει να είναι το ίδιο με αυτό που χειρίζεται τον ρυπαρό ιματισμό. Το πλύσιμο των χεριών επιβάλλεται πριν τον οποιονδήποτε χειρισμό του καθαρού ιματισμού. Ο ιματισμός θα πρέπει να είναι καλυμμένος ή προστατευμένος όταν φυλάσσεται. Οι ντουλάπες φύλαξης και μεταφοράς του καθαρού ιματισμού θα πρέπει να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται. Εάν η μεταφορά του καθαρού ιματισμού γίνεται με υφασμάτινους σάκους, αυτοί θα πρέπει να είναι καλά κλεισμένοι. Ο καθαρός ιματισμός πρέπει να διανέμεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται η ελαχιστοποίηση του κινδύνου μόλυνσής του από παθογόνους μικροοργανισμούς.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο ρυπαρός ιματισμός του νοσοκομείου αποτελεί μία πιθανή πηγή παθογόνων μικροοργανισμών. Τυχόν λάθη κατά τον χειρισμό και την διαδικασία απομίανσής του μπορεί να οδηγήσουν στην μετάδοση των μικροοργανισμών αυτών και στην εμφάνιση νοσοκομειακών λοιμώξεων. Η μείωση των δυνητικών νοσοκομειακών και επαγγελματικών κινδύνων που συνδέονται με τον χειρισμό του ρυπαρού ιματισμού επιτυγχάνεται με : την εκπαίδευση του προσωπικού την συμμόρφωση στις κατευθυντήριες γραμμές και στην τήρηση των διαδικασιών την επίβλεψη χρήσης κατάλληλου προστατευτικού εξοπλισμού
ΕΝΤΥΠΟ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΔΗΛΩΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑ... ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΜΗΜΑ ΤΜΗΜΑ... ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΥΠΗΡΕΣΙΑΣ... ΗΛΙΚΙΑ.. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ... ΕΜΒΟΛΙΑΣΘΗΣ ΔΟΣΕΙΣ ΔΟΣΕΙΣ...... ΕΙΔΟΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ... ΠΩΣ ΣΥΝΕΒΗ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ... ΟΝΟΜΑ ΚΑΙ ΕΠΩΝΥΜΟ ΑΣΘΕΝΗ... ΛΗΨΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ... ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ... ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ...
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΙΟΥ HBV ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Θεραπεία όταν η πηγή είναι: Εργαζόμενος που έχει εκτεθεί HbsAg θετικό HbsAg αρνητικό Πηγή άγνωστη ή που δεν έχει ελεγχθεί Ανεμβολίαστος HBIG* x1 και έναρξη HB εμβολίου Έναρξη εμβολιασμού Έναρξη εμβολιασμού Προηγούμενος εμβολιασμός Έλεγχος anti HBs Γνωστή ανταπόκριση 1.Εάν ο τίτλος είναι ικανοποιητικός** καμία περαιτέρω ενέργεια 2.Μη ικανοποιητικός, χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου Καμία παρέμβαση Καμία παρέμβαση Γνωστή μη ανταπόκριση HBIG x2 ή HBIG x1 plus 1 δόση εμβολίου Καμία παρέμβαση Εάν η πηγή είναι υψηλού κινδύνου διενεργούμε όπως στην περίπτωση που η πηγή έχει θετικό HbsAg Άγνωστη ανταπόκριση Έλεγχος για anti HBs 1.Εάν ο τίτλος μη ικανοποιητικός HBIG x1 x plus και χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου 2.Εάν είναι ικανοποιητικός ο τίτλος καμία περαιτέρω ενέργεια Καμία παρέμβαση Έλεγχος για anti HBs 1. Εάν ο τίτλος δεν είναι ικανοποιητικός, χορήγηση αναμνηστικής δόσης εμβολίου 2. Εάν είναι ικανοποιητικός καμία περαιτέρω ενέργεια * HBIG : υπεράνοσος γ σφαιρίνη έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β ** Ικανοποιητικός τίτλος anti HBs =>10 SRU by RIA & Θετικό με EIA
ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΟΙ ΣΑΚΟΙ Η χρήση των υδατοδιαλυτών σάκων αποφεύγεται λόγω : του υψηλού κόστους των υπολειμμάτων που σχετίζονται με την πλύση με ζεστό νερό των μηχανικών βλαβών που μπορεί να προκληθούν από υπολείμματα του σάκου ή από αντικείμενα που έχουν παραμείνει μέσα στον ιματισμό
ΥΠΟΧΛΩΡΙΩΔΗ Ιδιότητες αντιμικροβιακή δράση γρήγορη βακτηριοστατική δράση εύκολα στη χρήση διαλυτότητα σταθερότητα μη τοξικά στις κατάλληλες αραιώσεις δεν χρωματίζουν δεν αφήνουν υπολλείματα Η δραστικότητα μειώνεται με την παρουσία βαρέων ιόντων μετάλλων ενός biofilm οργανικών υλικών χαμηλής θερμοκρασίας χαμηλού PH ακτινοβολίας UV