Ηλεκηρονική Επιχειρημαηικόηηηα ζηην Ελλάδα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ τολή Γιοίκηζης και Οικονομίας Σμήμα Λογιζηικής Θέμα πηστιακής εργαζίας: Ηλεκηρονική Επιχειρημαηικόηηηα ζηην Ελλάδα σποβληθείζα ζηον Αναπλ. Καθηγηηή Κλεοβούλοσ Ιωάννη από ηον ζποσδαζηή ΠΑΪΣΑΡΗ ΥΡΗΣΟ (Ηλέκηρας 25-27, 17673 Αθήνα) Καβάλα 2009

ΔΙΑΓΩΓΗ Ζ ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα έρεη εληαρζεί ζηελ θαζεκεξηλφηεηα φισλ καο. Ζ εμέιημε ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ε είζνδνο ηεο επξπδσληθφηεηαο ζηελ ρψξα καο έρνπλ θέξεη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηε ζηξαηεγηθή πνιηηηθή ησλ επηρεηξήζεσλ. Υξεζηκνπνηψληαο ηα λέα κέζα, νη επηρεηξήζεηο, πξνζπαζνχλ λα έρνπλ ειεθηξνληθή παξνπζία. Καζεκεξηλά, φιν θαη πεξηζζφηεξα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα ηδξχνληαη θαη ειπίδνπλ νη ρξήζηεο ίληεξλεη λα ηνπο πξνηηκήζνπλ γηα ηηο αγνξέο ηνπο. Οη επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην δηαδίθηπν έρνπλ ζηξαηεγηθφ πιενλέθηεκα ζε ζρέζε κε ηηο θπζηθέο επηρεηξήζεηο. Σα φξηα ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ έρνπλ δηεπξπλζεί. Ζ ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα έρεη ηελ δπλακηθή λα εμειηρζεί ζε κία ηεξάζηηα αγνξά θαη ζηελ Διιάδα. ηφρνο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη λα δηεξεπλεζνχλ νη παξάγνληεο εθαξκνγήο e-επηρεηξείλ, λα κειεηεζεί ε ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ θαηλνκέλνπ, λα παξνπζηαζηνχλ νη απαξαίηεηεο απαηηήζεηο αζθαιείαο θαη ηερλνινγίαο θαη κέζα απφ ηελ παξνπζίαζε ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο ηεο ρξνληάο θαη ησλ απνηειεζκάησλ δηάθνξσλ εξεπλψλ λα θαηαιήμνπκε ζην πνζνζηφ ελζσκάησζεο ηεο ειεθηξνληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηελ ειιεληθή αγνξά. ην πξψην θεθάιαην, κε ηίηιν «Ζιεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ειεθηξνληθφ εκπφξην» επεμεγνχληαη νη βαζηθέο έλλνηεο ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Δπίζεο πεξηγξάθνληαη νη θαηεγνξίεο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαη αλαθέξνληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζε ζχγθξηζε κε ην παξαδνζηαθφ εκπφξην ην δεχηεξν θεθάιαην, κε ηίηιν «Δπηρεηξεκαηηθά κνληέια» γίλεηαη κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή θαη νξίδεηαη ε έλλνηα επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν θαη ειεθηξνληθφ επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν. Σέινο γίλεηαη κία παξνπζίαζε ησλ δεκνθηιέζηεξσλ επηρεηξεκαηηθψλ κνληέισλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην Internet. ην θεθάιαην 3, κε ηίηιν «Σερλνινγίεο, απαηηήζεηο θαη αζθάιεηα» έγηλε πξνζπάζεηα λα αλαιπζνχλ κε φζν ην δπλαηφλ απινχζηεξν ηξφπν νη ηερλνινγίεο ηνπ 1

δηαδηθηχνπ κέζσ ησλ νπνίσλ εθαξκφδεηαη ην e-επηρεηξείλ θαη νη απαξαίηεηεο απαηηήζεηο αζθαιείαο γηα ηελ δεκηνπξγία αζθαινχο εκπνξηθνχ πεξηβάιινληνο. ην ηέηαξην θεθάιαην, κε ηίηιν «Δθαξκνγέο e-δπηρεηξείλ» παξνπζηάδνληαη δηάθνξεο εθαξκνγέο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δπηρεηξείλ, φπσο ην Ζιεθηξνληθφ Καηάζηεκα, νη Ζιεθηξνληθέο Γεκνπξαζίεο, ην Ζιεθηξνληθφ Δκπνξηθφ Κέληξν θαη ε Ζιεθηξνληθή Σξάπεδα. ην θεθάιαην 5 δίλνληαη θάπνηεο ζπκβνπιέο πινπνίεζεο ειεθηξνληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη παξνπζηάδνληαη απνηειέζκαηα εξεπλψλ γχξσ απφ ην ζέκα. ην έθην θεθάιαην, κε ηίηιν «Παξνπζίαζε Ζιεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο ηεο ρξνληάο ζηα Tech Awards 2009» παξνπζηάδεηαη ε ηζηνζειίδα ηνπ θαηαζηήκαηνο www.e-shop.gr κε ζθνπφ ηελ άκεζε θαηαλφεζε ηεο ειεθηξνληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζε πιήξε θαη επηηπρεκέλε εθαξκνγή. Σέινο ζην έθην θεθάιαην θαηαγξάθνληαη νη ζπκπεξαζκαηηθέο παξαηεξήζεηο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο κε βάζε ηα γξαθφκελα ζηα παξαπάλσ θεθάιαηα. Καβάια, Αχγνπζηνο 2009 2

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: Ηιεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθόηεηα θαη ειεθηξνληθό εκπόξην 1.1 Γηαδίθηπν Σν δηαδίθηπν (internet) είλαη ην κεγαιχηεξν παγθφζκην δίθηπν ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ. Σν δηαδίθηπν καο δίλεη ηελ δπλαηφηεηα γηα επέθηαζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ελψ παξάιιεια καο παξέρεη δηεμφδνπο γηα πξνζσπηθή ςπραγσγία. Μπνξνχκε κέζσ απηνχ λα πξαγκαηνπνηήζνπκε αγνξέο, λα ελεκεξσζνχκε, λα επηθνηλσλήζνπκε, λα δηαζθεδάζνπκε. Σν δηαδίθηπν γηα ηελ ζχγρξνλε επνρή είλαη κία αιιαγή. Ζ ηερλνινγία κέζα απφ ην δηαδίθηπν απνηειεί έλα κεγάιν κεξίδην ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε παγθνζκίσο. Οη δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη έρνπλ ζπληειέζεη ζηελ αιιαγή ηνπ ζχγρξνλνπ ηερλνινγηθνχ θαη νηθνλνκηθνχ θφζκνπ, ψζηε πνιινί έγθπξνη κειεηεηέο ζπγθξίλνπλ ηελ θαηάζηαζε ηνχηε κε ηελ βηνκεραληθή επαλάζηαζε ηνπ 20 νπ αηψλα. Οη πιεξνθνξίεο ηνπ Γηαδηθηχνπ έρνπλ ηφζν κεγάιν εχξνο πνπ θαζηζηά αδχλαηε ηελ εμεξεχλεζε φισλ απηψλ. Οη δεζκνί επηθνηλσλίαο ηνπ Internet άξρηζαλ λα αλαπηχζζνληαη ζηε δεθαεηία ηνπ 1970. Ζ αξρή έγηλε απφ έλα δίθηπν πνπ νλνκαδφηαλ Arpanet. Σν δίθηπν απηφ δεκηνπξγήζεθε απφ ην Ακεξηθάληθν Τπνπξγείν Άκπλαο ην 1957 κε ζθνπφ ηε καθξνρξφληα έξεπλα. Σν 1968 κέζσ ηνπ ARPA ην Τπνπξγείν Άκπλαο ησλ Ζ.Π.Α. δηαζχλδεεη φινπο ηνπο ππνινγηζηέο ζηνπο νπνίνπο δηεμάγνληαη ζηξαηησηηθέο έξεπλεο. ηα επφκελα ρξφληα ε ρξεζηκφηεηα ηνπ Γηαδηθηχνπ πεξηνξηδφηαλ ζε δηαθξαηηθέο ζπκθσλίεο θαη ζε κεηαθνξά δεδνκέλσλ κεηαμχ ζπγθεθξηκέλσλ δηαθνκηζηψλ. Με ηελ πάξνδν απηψλ ησλ εηψλ ην ARPANET κεηεμειίρηεθε ζε θνηλή κνξθνπνίεζε κε ην φλνκα πξσηφθνιιν (protocol). Σν πξσηφθνιιν απηφ ήηαλ ην TCP/IP,κε ρξφλν εγθαηάζηαζεο ην 1983, ην νπνίν 3

ρξεζηκνπνηείηαη έσο θαη ζήκεξα ζην δηαδίθηπν. Γηα απηφ ην ιφγν ε 11 ε Ηαλνπαξίνπ 1983 νξίδεηαη ζπκβνιηθά σο εκεξνκελία γέλλεζεο ηνπ Γηαδηθηχνπ. Γηα λα έρνπκε ηε ζεκεξηλή κνξθή ηνπ δηαδηθηχνπ ε αλάπηπμε κέζα ζηα ρξφληα ήηαλ ξαγδαία. Γεκηνπξγία ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ (World Wide Web), αλάπηπμε ηζηνζειίδσλ, αχμεζε ησλ ζπλδεδεκέλσλ ππνινγηζηηθψλ κεραλεκάησλ, εηζαγσγή θπιινκεηξεηψλ ζηα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα κε απαξρή ηα Windows 98 κε ηνλ Microsoft Internet Explorer θηι. Απφ ηηο αξρέο ηνπ 21 νπ αηψλα ην δηαδίθηπν παξνπζηάδεη κία ζπλερή αλνδηθή πνξεία αιιά κε βξαρχηεξνπο ξπζκνχο. ε δηάζηεκα 30 εηψλ, ην Internet αλαθεξχζζεηαη δηθαίσο σο έλα απφ ηα πην ζαπκαζηά ηερλνινγηθά αιιά θαη θνηλσληθά επηηεχγκαηα ηνπ 20 νπ αηψλα. Δθαηνκκχξηα άλζξσπνη θαζεκεξηλά κέζσ ηνπ Internet εθηεινχλ δηάθνξεο πνιχπινθεο ιεηηνπξγίεο. Φπζηθά έλαο απφ ηνπο πην θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο γηα ηελ εμάπισζε ηεο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ είλαη ε δεκηνπξγία θαη ε επέθηαζε ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ (World Wide Web). (ΠΟΛΛΑΛΖ, 2007, ζει. 24) Δπηπξνζζέησο, βαξχλνπζαο ζεκαζίαο είλαη ε επίδξαζε ηνπ δηαδηθηχνπ ζηελ αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ. Δίλαη ζπρλφ θαηλφκελν ζηηο κέξεο καο νη παξαδνζηαθέο επηρεηξήζεηο λα ζηξέθνληαη ζε ειεθηξνληθέο κεζφδνπο άζθεζεο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο (Ζιεθηξνληθφ Δπηρεηξείλ) κε απψηεξν ζηφρν θπζηθά ηελ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη επνκέλσο θαη ησλ πσιήζεσλ ηνπο. Σν Ζιεθηξνληθφ Δπηρεηξείλ ( e-δπηρεηξείλ ή e-business) αλαπηχζζεηε κε γξήγνξνπο ξπζκνχο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαη άιισλ εθαξκνγψλ ζην Γηαδίθηπν. Πνιιέο λέεο επηρεηξήζεηο αλαπηχζζνπλ δξαζηεξηφηεηεο κέζσ Internet, αλεμάξηεηα απφ ην πφζν κεγάιεο είλαη θαη ζε πην ηνκέα δξαζηεξηνπνηνχληαη, κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ηνπ πειάηε ηνπο αιιά θαη ηελ εμαζθάιηζε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ζε ζρέζε κε ηνπ αληαγσληζηέο ηνπο. Πνιινί κηινχλ γηα κεηαηφπηζε απφ βηνκεραληθή νηθνλνκία ζε ςεθηαθή νηθνλνκία πνπ ζεσξείηαη εμίζνπ βαξχλνπζα θαη αλάινγε κε ηελ παιαηφηεξε κεηαθίλεζε απφ ηελ αγξνηηθή ζηελ βηνκεραληθή νηθνλνκία. Έηζη ινηπφλ ν δξφκνο πξνο ηελ επηηπρία ραξάζζεηαη πάλσ ζε λέεο δπλακηθέο θαη λένπο νξίδνληεο. 4

1.2 Γηαδίθηπν θαη επηρεηξεκαηηθόηεηα 1.2.1 Από ην Ηιεθηξνληθό Δκπόξην ζην e-business ηηο κέξεο καο απφ ηνπο θαηλνηφκνπο θαη γξήγνξνπο ηξφπνπο ζπλαιιαγήο κεηαμχ πειάηε θαη πξνκεζεπηή είλαη ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. Σν πξφζεκα e (ειεθηξνληθφ) ρξεζηκνπνηείηαη σο πξψην ζπλζεηηθφ ζε πνιιέο ιέμεηο γηα λα παξνπζηαζηεί ε ειεθηξνληθή πιεπξά ηνπ λνήκαηνο ηεο ιέμεο απηήο. Γειαδή νη ιεηηνπξγίεο θαη νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ γίλνληαη κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ. Έηζη έρνπλ δεκηνπξγεζεί φξνη φπσο ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ (e-business), ειεθηξνληθφ εκπφξην (e-commerce) θαη ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα (e-shop) θαη άιινη. Φαλεξφ είλαη φηη ζήκεξα ε έλλνηα ηνπ e-εκπνξίνπ ζπλδέεηαη κε ηελ αγνξά πξντφλησλ κέζσ ηεο ππεξεζίαο ηνπ Γηαδηθηχνπ πνπ νλνκάδεηαη World Wide Web. Όκσο ζηελ νπζία ν φξνο ππνδειψλεη ην ζχλνιν δηάθνξσλ δξαζηεξηνηήησλ φπσο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο επηρεηξήζεσλ, νινθιήξσζε δηαδηθαζηψλ κεηαμχ πξνκεζεπηψλ, πειαηψλ θαη ηξίησλ θαζψο θαη ηηο ελέξγεηεο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ηεο επηρείξεζεο. Οη παξαπάλσ δξαζηεξηφηεηεο κε ηελ επξχηεξε έλλνηα εληάζζνληαη ζηνλ φξν e-επηρεηξείλ. Γηα παξάδεηγκα ε IBM (ε νπνία θαζηέξσζε ην e-business) νξίδεη ην e-επηρεηξείλ σο << ηε κεηακφξθσζε επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ θιεηδηά κέζσ ηεο ρξήζεο ηερλνινγηψλ ηνπ Internet >>, ελψ ζχκθσλα κε ηελ ECA << ην ειεθηξνληθφ εκπφξην θαιχπηεη νπνηαδήπνηε κνξθή επηρεηξεκαηηθήο ή δηνηθεηηθήο ζπλαιιαγήο ή αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, ε νπνία εθηειείηαη κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε νπνηαζδήπνηε ηερλνινγίαο πιεξνθνξηθήο θαη ηειεπηθνηλσληψλ >>. (ΠΟΛΛΑΛΖ, 2007, ζει. 38) Ζ ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα ελψλεη ηηο εθαξκνγέο κε ηηο νπνίεο έξρνληαη ζε επαθή νη πειάηεο (front-end) κε ηα ζπζηήκαηα κηα επηρείξεζεο (backend). Απφ ηα παξαπάλσ δηαπηζηψλνπκε φηη νη έλλνηεο ειεθηξνληθφ εκπφξην θαη 5

ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ ζπρλά ζπκπιεξψλεη ε κία ηελ άιιε ψζηε λα απνδνζεί ν ξφινο ηεο ηερλνινγίαο θαη ηεο πιεξνθνξηθήο κέζα ζηα επηρεηξεκαηηθά δεδνκέλα. 1.2.2. Ηιεθηξνληθό επηρεηξείλ θεπηφκελνη ην ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ νπζηαζηηθά ζθεθηφκαζηε ηελ αιιαγή. Έλαο παξάγνληαο πνπ επεξεάδεη ηηο πνιηηηθέο ηνπ e-επηρεηξείλ είλαη ε αλάγθε γηα αιιαγή θαη γηα ηελ κέγηζηε εθκεηάιιεπζε απηήο. Καζεκεξηλά πξαγκαηνπνηνχληαη πνιιέο αιιαγέο ζηηο ιεηηνπξγίεο ελφο επηρεηξεκαηηθνχ κνληέινπ. Οη δπλαηφηεηεο ηεο ειεθηξνληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ρξεζηκνπνηνχκελεο απνδνηηθά, καο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζαξκνζηνχκε ζηελ αιιαγή ηνπ πεξηβάιινληνο ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θφζκνπ. Οη κεγαιχηεξεο εηαηξίεο έρνπλ δεκηνπξγήζεη θαζεζηψο κε ηηο θαηλνηνκίεο ηνπο πάλσ ζε απηφ ην ηνκέα γηα απηφ άιισζηε είλαη νη θνξπθαίεο. Μέζσ ηνπ e-επηρεηξείλ έλαο νξγαληζκφο κπνξεί λα δηαθνξνπνηήζεη ηε ζηξαηεγηθή ηνπ ψζηε λα βειηηψζεη έλαλ ζπγθεθξηκέλν ηνκέα ή αθφκε θαη λα αλαδηνξγαλψζεη φιε ηνπ ηελ πνιηηηθή βάζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Γηα ηε ζηήξημε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ηνπ δηαδηθηχνπ είλαη απαξαίηεηα ε ζηελή παξαθνινχζεζε ηεο ηερλνινγίαο. ην e-επηρεηξείλ ε απνηπρία ζε ππνρξεψλεη λα θεξδίζεηο ηειηθά. Πνιιέο επηρεηξήζεηο έρνπλ απνηχρεη φηαλ πξνζπάζεζαλ λα εθαξκφζνπλ e-επηρεηξεηλ γηα πξψηε θνξά. Απνθφκηζαλ φκσο γλψζεηο πάλσ ζηελ δνκή ηνπ e-επηρεηξείλ κε απνηέιεζκα λα επαλέξρνληαη κε επηηπρία ζηνλ ηνκέα απηφ πνπ απνηειεί θαη ην θιεηδί ηεο θεξδνθνξίαο ηεο επηρείξεζεο ηνπο. Γηα λα πξνεηνηκαζηείο γηα ηελ αιιαγή απηή ζεκαληηθφ είλαη λα θαηέρεηο ηε ζσζηή λννηξνπία. Ζ ζπλερήο απηή κεηαβιεηφηεηα δεκηνπξγεί απμεκέλεο απαηηήζεηο ζηηο επηρεηξήζεηο. Δίλαη ινγηθφ φηη κε απηέο ηηο ζπλζήθεο νη επηρεηξήζεηο πνπ ζα ζπλερίζνπλ επηηπρεκέλα είλαη εθείλεο πνπ ζα εθαξκφζνπλ ζηξαηεγηθέο πνπ ζα εληζρχζνπλ ηελ εθαξκνγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηα πιάλα ηνπο. Φπζηθά ε 6

επίδξαζε ηνπ e-επηρεηξείλ εμαξηάηαη θαη απφ ηελ ηερλνγλσζία ησλ αλζξψπσλ πάλσ ζηηο λέεο ηερλνινγίεο. Πιένλ φκσο ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο αγνξάο έρνπλ νδεγήζεη ηελ επνρή ηεο πιεξνθνξηθήο επαλάζηαζεο ζε θαζεκεξηλφηεηα. Μεξηθέο απφ ηηο δπλαηφηεηεο ηεο πιεξνθνξηθήο είλαη νη εμήο: Ζιεθηξνληθή επηθνηλσλία Σειεδηάζθεςε Σειε-εξγαζία Σειε-εθπαίδεπζε Ζιεθηξνληθέο αγνξέο Αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ Πιεξνθνξίεο ζε απεπζείαο ζχλδεζε Ζιεθηξνληθέο ππεξεζίεο Υξεκαηνπηζησηηθέο ππεξεζίεο Ζιεθηξνληθέο θξαηήζεηο Φπραγσγία Βίληεν θαη επηινγή Web TV Ζιεθηξνληθνί θαηάινγνη Ζιεθηξνληθέο θφξκεο Ζιεθηξνληθή δηαρείξηζε εγγξάθσλ (ΠΟΛΛΑΛΖ, 2007, ζει. 40-45) 7

1.3 Καηεγνξίεο ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην δηαρσξίδεηαη ζε θαηεγνξίεο κε βάζε ην είδνο ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ πνπ κεηέρνπλ ζηελ επηρεηξεκαηηθή πξάμε. Ο αξρηθφο δηαρσξηζκφο πεξηείρε ηξεηο θαηεγνξίεο ( Kalakota θαη Winston, 1996): Δζσηεξηθφ ειεθηξνληθφ εκπφξην: Αλαθέξεηαη ζηε ρξήζε ηεο επηθνηλσλίαο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ ζην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ κηαο επηρείξεζεο Ζιεθηξνληθφ εκπφξην κεηαμχ επηρεηξήζεσλ (business-to-business ή B2B): Αλαθέξεηαη ζηηο πσιήζεηο απφ επηρείξεζε ζε επηρείξεζε. Ολνκάδεηαη θαη ρνλδξηθφ εκπφξην. Μπνξεί λα είλαη νη παξαγγειίεο θα νη αγνξέο εκπνξεπκάησλ κηαο εκπνξηθήο επηρείξεζεο απφ ηνπο πξνκεζεπηέο ηεο. Ζ δηαδηθαζία είλαη θπζηθά δχν δηαδξνκψλ θαη πεξηιακβάλεη ηελ αγνξά θαη ηελ πψιεζε φπσο θαη άιιεο ελέξγεηεο πνπ έρνπλ ζεκαληηθή ζέζε γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. Ζιεθηξνληθφ εκπφξην κεηαμχ επηρεηξήζεσλ θαη θαηαλαισηψλ (business-toconsumer ή B2C): Αλαθέξεηαη ζηηο πσιήζεηο απφ επηρεηξήζεηο ζε θαηαλαισηέο. Ολνκάδεηαη θαη ιηαληθφ εκπφξην. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη νη πσιήζεηο κέζσ ηζηνζειίδσλ δεκνπξαζηψλ (π.ρ. ebay). Απηφ ην είδνο απνηειεί ηελ πην δηαδεδνκέλε κνξθή ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ηφζν ψζηε κεγάιν κεξίδην πηζηεχεη φηη απηφ απνηειεί ην ειεθηξνληθφ εκπφξην σο έλλνηα. Παξαθάησ ζα αλαιπζνχλ νη ηξείο απηέο θαηεγνξίεο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ 8

1.3.1. Δζωηεξηθό ειεθηξνληθό εκπόξην Σν εζσηεξηθφ ειεθηξνληθφ εκπφξην ζπλαληάηαη ζπλήζσο κε ηε κνξθή ελδνδηθηχνπ (intranet). Υξεζηκνπνηείηαη ελδνεηαηξηθά κε ζθνπφ ηελ κεγηζηνπνίεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ δηαδηθαζηψλ ψζηε ηα παξερφκελα πξντφληα ή ππεξεζίεο λα είλαη φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξα γηα ηνπο πειάηεο. Παξαθάησ αλαθέξνληαη νη ζπλεζέζηεξεο εθαξκνγέο ζηε ιεηηνπξγία ελφο intranet κηαο επηρείξεζεο. Δπηθνηλσλία κεηαμχ ηνπ δπλακηθνχ: Με ηηο εθαξκνγέο απηέο φπσο είλαη ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν (e-mail), νη νκάδεο ζπδεηήζεσλ (discussion groups) ή αθφκε θαη νη βίληεν-ζπλδηαζθέςεηο (video-conferences) δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζην πξνζσπηθφ θαη ζηε δηνίθεζε λα επηθξαηεί ζπληνληζκφο αιιά θαη ζπλερήο πιεξνθφξεζε ψζηε κε ηελ ηαρχηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ηεο επηθνηλσλίαο λα αθνινπζεί ε αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ηνπο. Ζιεθηξνληθή δεκνζίεπζε: Οη πιεξνθνξίεο δηαλέκνληαη άκεζα θαη ζε ειεθηξνληθή θνξθή. πλήζσο κέζα απφ ηζηνζειίδεο ή απφ δεκνζίεπζε ζε blogs. Γηακνηξάδνληαη πιεξνθνξίεο φπσο ηππηθέο εξγαζίεο, πιεξνθφξεζε θαη αλαλέσζε πξντφλησλ, ρξνλνδηαγξάκκαηα θαη ζπλαληήζεηο. Απνηειεί δειαδή έλα κέζν δεκνζίεπζεο ηεο πιεξνθνξίαο. Γηα παξάδεηγκα ε αιιαγή ηεο ηηκήο πψιεζεο ελφο πξντφληνο αλαξηάηαη κε έλα post θαη έηζη ελεκεξψλνληαη άκεζα φινη νη ελδηαθεξφκελνη. Παξαγσγηθφηεηα πσιήζεσλ: Οη εθαξκνγέο απηέο βειηηψλνπλ ηε ξνή ηεο πιεξνθφξεζεο αλάκεζα ζηελ επηρείξεζε θαη ηνπο πσιεηέο ή ηνπο πειάηεο ηεο. Έηζη ινηπφλ κεηαθέξεηαη γηα παξάδεηγκα ε γλψζε γηα ηηο δπλαηφηεηεο αιιά θαη γηα ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ αληαγσληζηψλ ψζηε λα 9

ππάξρεη άκεζε πξνζαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο αιιά θαη ησλ παξερφκελσλ δπλαηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο. Σν εζσηεξηθφ ειεθηξνληθφ εκπφξην έρεη δψζεη κηα δηαθνξεηηθή αλάπηπμε ζηηο ελδνεηαηξηθέο ζρέζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ. Έσο ηψξα ε ρξήζε ηνπ ελδνδηθηχνπ αλαθέξεηαη ζηε δεκνζίεπζε πιεξνθνξηψλ, επηθνηλσλία κεηαμχ ππαιιήισλ, δεδνκέλα αλάπηπμεο πιηθψλ, ζπληνληζκφο νκάδαο εξγαζίαο, κεηαθνξά αξρείσλ, εζσηεξηθνί θαηάινγνη, απνγξαθή θ.α. Ζ χπαξμε ελφο ελδνδηθηχνπ, ηέινο, πξνσζεί ηελ επέθηαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ κηαο επηρείξεζεο ζην δηαδίθηπν αιιά θαη ηελ εθαξκνγή ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ B2C. (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 42) 1.3.2. B2B: Ηιεθηξνληθό εκπόξην κεηαμύ επηρεηξήζεωλ Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηηο επηρεηξήζεηο λα βειηηψζνπλ ηελ κεηαμχ ηνπο ζπλεξγαζία απινπνηψληαο ηηο πνιχπινθεο δηαδηθαζίεο θαη κεηψλνληαο ηαπηφρξνλα ην θφζηνο. Με απηφ ηνλ ηξφπν γίλεηαη επθνιφηεξε ε αξρεηνζέηεζε ησλ αλάινγσλ εγγξάθσλ θαη ηελ παξνρή θαιχηεξεο εμππεξέηεζεο ζηνπο πειάηεο. Δπεηδή νη ζπλαιιαγέο ηχπνπ B2B είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλεο κε ηελ δηαδηθαζία ησλ πξνκεζεηψλ νλνκάδνληαη θαη e-procument (ζπζηήκαηα ειεθηξνληθψλ πξνκεζεηψλ). Οη ζπλαιιαγέο απηέο πξαγκαηνπνηνχληαη κέζσ ησλ extranets. Έλα extranet απνηειείηαη απφ έλα ή πεξηζζφηεξα intranets πνπ ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ θαη έρνπλ πξφζβαζε ζε έλα θνηλφ δίθηπν πιεξνθφξεζεο θαη ζπλαιιαγψλ. Δπίζεο ε επηθνηλσλία κε ηνπο ζπλαιιαζζφκελνπο ηεο επηρείξεζεο γίλεηαη πνιχ πην απιή. Κάζε ηξνπνπνίεζε αλαθνηλψλεηαη κέζα απφ ηελ θεληξηθή ηζηνζειίδα ή κέζσ ελφο θπθιηθνχ κελχκαηνο ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ αθπξψλνληαο ηελ αλάγθε γηα νκαδηθέο ηαρπδξνκηθέο επηζηνιέο θαη άιιεο κεζφδνπο ελεκέξσζεο πνπ 10

θνζηίδνπλ (leaflets, δειηία ηχπνπ θ.α.). Αθφκε ε δπλαηφηεηα ειεθηξνληθψλ πιεξσκψλ πεξηνξίδεη ην αλζξψπηλν ιάζνο, απμάλεη ηε ηαρχηεηα θαη κεηψλεη ην θφζηνο. Σα έγγξαθα κηαο ζπλαιιαγήο παξάγνληαη ζε ειεθηξνληθή κνξθή θαη εθηππψλνληαη κφλν ζην ζεκείν φπνπ είλαη απαξαίηεηα γιπηψλνληαο απφ δαθηπινγξάθεζε θαη απνζηνιή πνπ θνζηίδνπλ ζε ρξήκα, ρξφλν θαη αλζξψπηλν ιάζνο. Σειηθά πνιιέο επηρεηξήζεηο αλαγλσξίδνπλ ηα ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ θαη θαηαθεχγνπλ δεκηνπξγηθά ζε απηφ. (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 46) B2B: Ζιεθηξνληθφ εκπφξην κεηαμχ επηρεηξήζεσλ (www.plaisio.gr) 11

1.3.3. B2C: Ηιεθηξνληθό εκπόξην κεηαμύ επηρείξεζεο θαη θαηαλαιωηώλ Απηή ε κνξθή ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ είλαη θαη ε πεξηζζφηεξν δηαδεδνκέλε. Ζ επηρείξεζε ζηήλεη έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα θαη πξνβάιεη ηα πξντφληα ή ηηο ππεξεζίεο πνπ ζέιεη λα δηαζέζεη ζηνπο πειάηεο πνπ κπνξεί λα είλαη απνκαθξπζκέλνη ή φρη θαη ηφζν. Αλ ην πξντφλ είλαη ειεθηξνληθφ (ινγηζκηθφ, ζπιινγή θσηνγξαθηψλ, e-book) παξαδίδεηαη ειεθηξνληθά ζηνλ αγνξαζηή, αλ ην πξντφλ είλαη πιηθφ (έλα DVD, έλα πεξηνδηθφ) ηφηε απνζηέιιεηε κέζσ απινχ ηαρπδξνκείνπ. Απφ ηηο απαξρέο ησλ ζπλαιιαγψλ ζηελ ηζηνξία νη θαηαλαισηέο αλαδεηνχλ ηελ θαιχηεξε πνηφηεηα ζηελ θαιχηεξε ηηκή. Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην πξνζθέξεη απηή ηε δπλαηφηεηα απφ ηε δεκνζίεπζε ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ 24 ψξεο ην 24ψξν, άκεζε δηαζεζηκφηεηα θαη παξάιεηςε ηεο επίζθεςεο ηνπ πειάηε ζην ρψξν ηνπ θαηαζηήκαηνο. Γηα ηελ επηρείξεζε κεηψλεηαη ην θφζηνο δηαλνκήο, ην κέγεζνο ηεο απνζήθεο, νη κηζζνί ππαιιήισλ πξάγκα πνπ κεηψλεη ηα κεηαθπινχκελα θφζηε ζηε ηηκή ηνπ πξντφληνο ρσξίο απηφ θπζηθά λα ζπλεπάγεηαη ζηε κείσζε ησλ θεξδψλ ηεο επηρείξεζεο. 1.3.4. Νέεο θαηεγνξίεο ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ ήκεξα νη αλάγθεο γηα κεζφδνπο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ είλαη απμεκέλεο κε απνηέιεζκα λα έρνπλ δεκηνπξγεζεί θάπνηεο επηπιένλ θαηεγνξίεο, κε πην αληηπξνζσπεπηηθέο ηηο παξαθάησ: C2C ή consumer-to-consumer: αλαθέξεηαη ζε ηδηψηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ζπλαιιαγέο κεηαμχ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα θάπνηνο πνπιάεη έλα αληηθείκελν ζε θάπνηνλ άιιν ρξεζηκνπνηψληαο έλα site 12

δεκνπξαζηψλ φπσο ην ebay. Υαξαθηεξηζηηθά ζε απηή ηε πεξίπησζε είλαη ε δπλακηθή ηηκνιφγεζε ηνπ πξντφληνο θαζψο ε ηηκή δελ είλαη πξνθαζνξηζκέλε αιιά κεηαβάιιεηαη κε βάζε ηε πξνζθνξά θαη ηε δήηεζε. C2B ή consumer-to-business: αλαθέξεηαη ζε ζπλαιιαγέο πνπ ν αγνξαζηήο πξνζθέξεη ηε δηθή ηνπ ηηκή γηα θάπνην πξντφλ θαη δεηάεη πξνζθνξέο απφ έλα αξηζκφ πσιεηψλ. Ζ ηηκή απηή ιέγεηαη απαηηνχκελε πξνζθνξά. Γηα παξάδεηγκα έλα site πνπ ρξεζηκνπνηεί ην κνληέιν name-your-own-price είλαη ην ηαμηδησηηθφ site Priceline.com B2G ή business-to-government αλαθέξεηαη ζε ζπλαιιαγέο κε θπβεξλεηηθνχο θνξείο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε θαηαβνιή θφξσλ θαη ε ππνβνιή εγγξάθσλ. Απηφ ην είδνο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ εμαπιψλεηαη θαη ζηε ρψξα καο κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (e-government). G2C ή government-to-consumer: αθνξά ζε ζπλαιιαγέο πνιηηψλ κε θπβεξλεηηθνχο θνξείο θαη εμαπιψλεηαη επίζεο κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Παξάδεηγκα απηνχ ηνπ είδνπο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ είλαη ην ζχζηεκα TAXIS πνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο πνιίηεο λα ππνβάινπλ ηε θνξνινγηθή ηνπο δήισζε ειεθηξνληθά αιιά θαη ε ππνβνιή κηαο αίηεζεο ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Κέληξνπ Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ (Κ.Δ.Π.). (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 47) 13

Ηζηνζειίδα ηνπ Κέληξνπ Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ (Κ.Δ.Π.) 14

1.4 Πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ 1.4.1. Πιενλεθηήκαηα ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ Σν απινχζηεξν ησλ δεδνκέλσλ καο είλαη ηα ζεηηθά πνπ απνθνκίδεη κηα επηρείξεζε πνπ πηνζεηεί ηελ ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα. Αλνίγνπλ λέεο αγνξέο, κεηψλεηαη ην άκεζν θφζηνο, νη ρξφλνη παξάδνζεο ησλ αγαζψλ ππνπνιιαπιαζηάδνληαη, ε επηρείξεζε απνθηά ειθπζηηθφηεξε εηθφλα, εμνηθείσζε κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο. Σα πιενλεθηήκαηα απηά ρσξίδνληαη ζε θαηεγνξίεο. Μηα θαηεγνξηνπνίεζε είλαη ην επηρεηξεκαηηθφ ηξίπηπρν <<Δπηρείξεζε Πειάηεο Πξνκεζεπηήο >> πνπ ζα εμεηαζηεί επίζεο παξαθάησ. Ξεθηλάκε απφ ηηο δηεπθνιχλζεηο πνπ γίλνληαη ζηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ. (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 51) Λεηηνπξγία ηωλ επηρεηξήζεωλ Σν ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ βειηηψλεη ηελ ιεηηνπξγία αιιά θαη ηε δνκή ηεο επηρείξεζεο ζε πνιινχο θαη δηαθνξεηηθνχο ηνκείο. Σέηνηνη ηνκείο είλαη ε πξνψζεζε ηνπ πξντφληνο, ε δηεχξπλζε ησλ αγνξψλ, ε κείσζε ηνπ θφζηνπο δηαθήκηζεο θαη δηαλνκήο, ε θαιχηεξε θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ πειάηε, ε ηαρχηεξε παξάδνζε ησλ πξντφλησλ θαη ε βειηίσζε ηεο δεκφζηαο εθφλαο ηεο επηρείξεζεο. πγθεθξηκέλα Πξνώζεζε πξνϊόληωλ (marketing) Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην κέζα απφ ηελ άκεζε επηθνηλσλία κε ηνλ εθάζηνηε πειάηε κπνξεί λα βειηηψζεη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηελ πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ. Μέζα απφ ηνλ ςεθηαθφ θφζκν νη πξνσζεηέο ησλ πξντφλησλ (πσιεηέο) πξνζθέξνπλ ζηνλ πειάηε κηα εμεηδηθεπκέλε παξνπζίαζε ηνπ πξνζθεξφκελνπ αγαζνχ. Πξνβάιινληαη αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο κέζσ ειεθηξνληθψλ εληχπσλ, εγρεηξηδίσλ ρξήζεο αιιά θαη θαηαιφγσλ κε δηαδξαζηηθά κέζα (εηθφλεο, βίληεν, 3d παξνπζίαζε). Σν βαζηθφ 15

πιενλέθηεκα ηεο ειεθηξνληθήο απηήο πξνψζεζεο ζε ζχγθξηζε κε ηελ παξαδνζηαθή πξνψζεζε πξντφλησλ είλαη ην εμαξηψκελν πιηθφ παξνπζίαζεο αλάινγα κε ην πξνθίι ηνπ θάζε πειάηε. Αθφκε νη πιεξνθνξίεο αλαλεψλνληαη ζπλερψο θαη άκεζα θαη είλαη δηαζέζηκεο πξνο ζέαζε θαη έξεπλα φιν ην 24ψξν αξθεί ν πειάηεο λα ζπλδεζεί ζην δίθηπν. Απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά απνδίδνπλ ηε ζεκαληηθφηεηα απηνχ ηνπ είδνπο πξνψζεζεο ζε έλα θφζκν πνπ πιένλ πεξηβάιιεηαη απφ δηαθεκηζηηθέο θακπάληεο πνπ σο επί ην πιείζηνλ αδηάθνξνπο καο αθήλνπλ παξά καο θεληξίδνπλ ην ελδηαθέξνλ. Γηεύξπλζε ηωλ αγνξώλ Σα ςεθηαθά δίθηπα θαη ε επηθνηλσλία θαζηζηνχλ ην ειεθηξνληθφ εκπφξην έλα λέν δξφκν πσιήζεσλ. Πνιινί ππνζηεξίδνπλ φηη ην ειεθηξνληθφ εκπφξην έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα πξνσζήζεη δχν είδε πξντφλησλ. Σα πιηθά πξντφληα θαη ηα πξντφληα πνπ κπνξνχλ λα παξαδνζνχλ ζηνλ αγνξαζηή ηνπο κέζσ δηαδηθηχνπ. Απηή ε ζεσξεία έρεη θαηαξξηθζεί παληειψο πιένλ. Παξαδείγκαηνο ράξηλ νη αεξνπνξηθέο εηαηξίεο δηαηεξνχλ έλα κεγάιν κέξνο ηνπ ηδίξνπ ηνπο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ κέζσ δηαδηθηχνπ, δελ πσινχλ πιηθά αγαζά, νχηε ηα πξνζθεξφκελα παξαδίδνληαη κέζσ δηαδηθηχνπ. Δίλαη έλα θαζεζηψο επηρείξεζεο παξνρήο ππεξεζίαο πνπ πξηλ ε ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα δηαδνζεί δελ ππήξρε ζαλ έζνδν κε απηή ηε κνξθή γηα απηέο ηηο επηρεηξήζεηο. Μείωζε ηνπ άκεζνπ θόζηνπο Ζ ρξήζε ςεθηαθψλ κέζσλ γηα ηελ δεκνζίεπζε θαη ηελ πξνβνιή πιεξνθνξηψλ έρεη πνιχ κηθξφηεξν θφζηνο ζε ζχγθξηζε κε ηελ αληίζηνηρε δεκνζίεπζε θαη κεηάδνζε πιεξνθνξηψλ ζε έληππε κνξθή. Δπηπιένλ ε ρξήζε ηνπ Internet απαηηεί κηθξφηεξν θφζηνο ζπληήξεζεο απφ έλα ηνπηθφ δίθηπν ζε κία επηρείξεζε. Δπίζεο ε επηθνηλσλία κεηαμχ ηκεκάησλ ηεο ίδηαο εηαηξίαο γίλεηαη πνιχ πην ζπκθέξνπζα θαζψο θαη ε εμππεξέηεζε πειαηψλ ζε καθξά βάζε. Μεηψλεηαη ην θφζηνο παξάδνζεο πξντφληνο ζε ειεθηξνληθή κνξθή φπσο ην παθεηάξηζκα θαη ηα έμνδα απνζηνιήο. Με ιίγα ιφγηα έρνπκε κεησκέλν θφζηνο δηαθήκηζεο, δηαλνκήο θαη επηθνηλσλίαο. 16

Σαρύηεξε παξάδνζε πξνϊόληωλ Ζ ακεζφηεηα θαη ε ηαρχηεηα ξνήο ησλ πιεξνθνξηψλ θάλνπλ ην ειεθηξνληθφ εκπφξην λα ζπληειεί ζηε κείσζε ηνπ ρξφλνπ παξάδνζεο πιεξνθνξηψλ θαη ππεξεζηψλ. Σνχην απνηειεί νγθφιηζν γηα πεξηζηάζεηο φπνπ ε ηαρχηεηα κεηάδνζεο παίδεη ξφιν βαξχηαην. Σέηνηνη ρψξνη είλαη ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο θαη ε ρξεκαηηζηεξηαθή αγνξά. Μηα ειεθηξνληθή εθεκεξίδα αλαλεψλεηαη άκεζα θαη απνζηέιιεη ζε θάζε πειάηε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πξαγκαηηθά ηνλ ελδηαθέξνπλ βάζε ηνπ ηζηνξηθνχ επηζθεςηκφηεηαο ηνπ. Ο φξνο feedback (απηφκαηε ελεκέξσζε εηδήζεσλ) έρεη εηζβάιεη γηα ηα θαιά ζηηο δσέο καο. Όπσο επίζεο θαη γηα ηηο ρξεκαηηζηεξηαθέο ζπλαιιαγέο φπνπ νη αιιαγέο είλαη ηαρχηαηεο, ε κεηάδνζε ηεο απφθαζεο ζε κεδεληθφ ρξφλν δελ απνηειεί κφλν θέξδνο ζε ρξφλν αιιά θαη ελφο ρνξνχ πνιιψλ εθαηνκκπξίσλ επξψ. Καιύηεξε εμππεξέηεζε πειαηώλ Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην θαη νη κέζνδνη πνπ δηαζέηεη θαζηζηνχλ ηελ εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ζε κία δηαδηθαζία ιηγφηεξν απαηηεηηθή θαη ρξνλνβφξα απφ φηη ε παηξνπαξάδνηε εμππεξέηεζε πειαηψλ. Έρεη γίλεη ζεζκφο ε δεκηνπξγία απηνκαηνπνηεκέλσλ απαληήζεσλ ζε ζπρλέο θαη ζπλεζηζκέλεο εξσηήζεηο έηζη ψζηε ην πξνζσπηθφ ηνπ ηκήκαηνο εμππεξέηεζεο πειαηψλ λα κπνξεί λα αζρνιεζεί κε πεξηζηάζεηο νη νπνίεο ρξήδνπλ κεγαιχηεξεο πξνζνρήο. Ζ δεκηνπξγία ηκήκαηνο ππνζηήξημεο πειαηψλ επί 24ψξε βάζε θαη γηα φιεο ηηο κέξεο ηνπ ρξφλνπ απνηειεί έλα ηζρπξφ φπιν ζηελ δηάζεζε ηεο επηρείξεζεο. Σαπηφρξνλα κε ηελ ππνζηήξημε εμππεξέηεζεο ε νπνία πεξλά ζηα ρέξηα ηνπ πειάηε κε δεκφζηεο βάζεηο δεδνκέλσλ (information databases), νδεγίεο ρξήζεο (manuals) θαη ηερληθέο πξνδηαγξαθέο πξντφλησλ (product qualifications) θαη κε ηελ δεκνζίεπζε ζην web site ηεο επηρείξεζεο ηεο ζειίδαο <<πρλέο εξσηήζεηο>> (Frequently Asked Questions ή FAQs) πνπ αλαθεξζήθακε πξνεγνπκέλσο ε εμππεξέηεζε ηνπ πειάηε κεηαβηβάδεηαη ζε αλψηεξα επίπεδα. Έηζη κηα ζεκαληηθά θνζηνινγηθή πιεπξά ζηακαηάεη λα ππάξρεη. 17

Υάξε ζηελ ειεθηξνληθή ηερλνινγία κε έλα κηθξφ αξηζκφ αηφκσλ ην ηκήκα ιεηηνπξγεί πιήξσο θαη απνδνηηθά. Απφ ηελ αληίζεηε πιεπξά ε εθηεηακέλε απηή πιεξνθφξεζε πξνο ηνπο πειάηεο επηηξέπεη ζηελ επηρείξεζε λα αληιεί πιεξνθνξίεο κε ηελ ζεηξά ηεο γηα ηα ελδηαθέξνληα ησλ πειαηψλ ηεο θαη λα αλαπηχζζεη ηα πξνζθεξφκελα αγαζά βάζε απηψλ. Βειηίωζε ηεο δεκόζηα εηθόλαο ηεο επηρείξεζεο Μία επηρείξεζε πνπ δηαηεξεί ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ζηελ ειεθηξνληθή πξαγκαηηθφηεηα έρεη ηελ επθαηξία κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ λα απνθηήζεη κηα ειθπζηηθφηεξε δεκφζηα εηθφλα. Ζ δεκφζηα εηθφλα (επσλπκία ή brand name κε φξνπο management) είλαη ίζσο ην πνιπηηκφηεξν αυιν θεθάιαην κηα επηρείξεζεο. Πνιιέο εηαηξίεο επελδχνπλ κεγάια πνζά γηα ηελ ηζρπξνπνίεζε ηνπ brand. Απηφ ηζρχεη σο επί ην πιείζηνλ γηα ηηο κεγάιεο αγνξέο φπνπ ηα πξντφληα δελ δηαθέξνπλ πνιχ ψζηε λα απνθηήζνπλ πιενλέθηεκα έλαληη ησλ ππνινίπσλ. Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην απνηειεί έλα ηξφπν ηζρπξνπνίεζεο ηεο δεκφζηαο εηθφλαο ηεο επηρείξεζεο κε κηθξφ ζρεηηθά θφζηνο. Αθνινχζσο ζα κειεηήζνπκε ηα πιενλεθηήκαηα απφ ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ επηρεηξείλ απφ ηηο πιεπξέο ηνπ πειάηε θαη ηνπ πξνκεζεπηή. Γηα ηνλ πειάηε ζεηηθά ζηνηρεία απνηεινχλ ηα εμήο. Αλαδεηά κέζα ζε έλα παγθφζκην πεδίν επηινγψλ, βξίζθεη ρακειφηεξεο ηηκέο, θαηαθέξλεη ηε θαιχηεξε πνηφηεηα ππεξεζηψλ, ηα πξντφληα πνπ αγνξάδεη είλαη πξνζαξκνζκέλα πάλσ ηνπ, νη αλάγθεο ηνπ ζπλαληνχλ γξήγνξε αληαπφθξηζε, έρεη άκεζε πξφζβαζε ζε λέα πξντφληα θαη ππεξεζίεο θαη θπζηθά φηη θάλεη ην θάλεη κε άλεζε αθνχ φια γίλνληαη απφ ην ζπίηη ηνπ. Γηα ηνλ πξνκεζεπηή ηα πιενλεθηήκαηα ζπγθεληξψλνληαη ζηα εμήο: παγθφζκηα παξνπζία βειηησκέλε αληαγσληζηηθφηεηα κηθξφηεξεο αιπζίδεο πξνκήζεηαο νηθνλνκηθά νθέιε (κείσζε ρξφλνπ ζπλαιιαγψλ, αχμεζε δπλεηηθψλ πειαηψλ) θαη 18

λέεο επηρεηξεκαηηθέο επθαηξίεο Σέινο ην ειεθηξνληθφ εκπφξην παξέρεη ηα παξαθάησ πιενλεθηήκαηα θπξίσο ζην πξαθηηθφ ηνπ κέξνο. Υακειόηεξεο ηηκέο πξνϊόληωλ: Ζ κείσζε ησλ ηηκψλ είλαη έλα έκκεζν απνηέιεζκα ηνπ ρακειφηεξνπ θφζηνπο ζπλαιιαγψλ. Γηα θάζε δξαζηεξηφηεηα ηεο αιπζίδαο αμηψλ ηεο, κηα επηρείξεζε ζα πξέπεη λα πάξεη ηελ απφθαζε αλ ζα ηελ εθηειέζεη ε ίδηα ή ζα ηελ αλαζέζεη ζε θάπνηνλ πξνκεζεπηή. Ζ απφθαζε απηή παίξλεηαη βάζε ηνπ θφζηνπο. Ζ ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα απινπνηεί ηηο δξαζηεξηφηεηεο απηέο θαη ν ζπλνιηθφο θχθινο παξαγσγήο έρεη απμεκέλα θέξδε θαη κεγαιχηεξα πεξηζψξηα θέξδνπο πνπ θαηεβάδεη ηηο ηηκέο Απμεκέλνο αληαγωληζκόο: Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην δελ γλσξίδεη γεσγξαθηθά φξηα. Κάζε ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα (e-shop) πνπ δεκηνπξγείηαη είλαη πξνζβάζηκν ζε φιν ηνλ θφζκν. Ο ηνπηθηζκφο ηεο πξνκήζεηαο ζηακαηάεη λα ππάξρεη θαη έηζη, κε βάζε ην λφκν ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο, ν αληαγσληζκφο απμάλεηαη. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα ππνρσξνχλ νη ηηκέο. Όηαλ κηα ηηκή θηάζεη ζην θαηψηεξν φξην ηεο ε επηρείξεζε αλαγθάδεηαη λα πξνζθέξεη πξντφληα πξφζζεηεο αμίαο είηε κε ηελ κνξθή απμεκέλεο πνηφηεηαο είηε κε ηελ κνξθή πξφζζεησλ δσξεάλ ππεξεζηψλ. Απμεκέλε αγνξαζηηθή παξαγωγηθόηεηα: Ζ αγνξαζηηθή παξαγσγηθφηεηα εμαξηάηαη απφ ην θφζηνο θαη ην ρξφλν πνπ ρξεηάδεηαη ν αγνξαζηήο ψζηε λα επηιέμεη ηνλ θαηάιιειν πξνκεζεπηή θαη ην θαηάιιειν πξντφλ. Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην θάλεη πην εχθνιε ηελ έξεπλα αγνξάο κεηψλνληαο θφζηνο, ρξφλν θαη ρξήκα. 19

1.4.2. Μεηνλεθηήκαηα ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ Γεδνκέλνπ φηη ην ειεθηξνληθφ εκπφξην πξνζθέξεη πνιιά πιενλεθηήκαηα ζε κία επηρείξεζε είλαη ζεκηηφ λα κειεηεζνχλ θαη νξηζκέλα αξλεηηθά ηεο δνκήο απηήο. (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 59). Σα ζεκαληηθφηεξα αλαιχνληαη παξαθάησ: Μηα επηρείξεζε ψζηε λα ελζσκαηψζεη ζηηο ιεηηνπξγίεο ηεο ην ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ απαηηείηαη λα αθνινπζήζεη κηα δηαδηθαζία ε νπνία ρξεηάδεηαη ρξφλν θαη πξνζπάζεηα. Ζ κεηαηξνπή ησλ δεδνκέλσλ ζε ειεθηξνληθή κνξθή απνηειεί θξαγκφ. Πνιιέο επηρεηξήζεηο δηαπηζηψλνπλ πσο ηα δηαζέζηκα ηερληθά κέζα θαη ην ινγηζκηθφ δελ είλαη ζπκβαηά κε ηε λέα ηερλνινγία. Φπζηθά ηα ηερλνινγηθά πξνβιήκαηα κπνξνχλ λα μεπεξαζηνχλ φηαλ επελδχνληαη ηα απαηηνχκελα θεθάιαηα φκσο ν αλζξψπηλνο παξάγνληαο είλαη δχζθνιν λα μεπεξαζηεί. Οη άλζξσπνη δελ επηζπκνχλ αιιαγέο θαη απηφ δελ ζπγθεληξψλεηαη κφλν ζηνπο εξγαδνκέλνπο αιιά θαη ζηνπο πειάηεο θαη ηνπο πξνκεζεπηέο ηνπο. Μεηά φκσο ηελ πινπνίεζε ηα ζεηηθά είλαη πνιχ κεγαιχηεξα. Σα ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα είλαη πεξίπινθα ζηε ρξήζε ηνπο. Οη πειάηεο ηεο επηρείξεζεο κέζα απφ ην ςεθηαθφ πεδίν βξίζθνπλ δχζθνιε δηαδηθαζία ηνλ εληνπηζκφ ζπγθεθξηκέλσλ πιεξνθνξηψλ. Ζ αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ρξεηάδεηαη ηα θαηάιιεια εξγαιεία θαη ηηο θαηάιιειεο γλψζεηο πνπ ίζσο δελ θαηέρεη ν ρξήζηεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά νη επηρεηξήζεηο πνπ ζέινπλ λα επεθηαζνχλ κέζσ δηαδηθηχνπ αληηκεησπίδνπλ δπζθνιίεο ζην λα επηιέμνπλ ην θαηάιιειν εμνπιηζκφ ιφγσ ηεο ζπλερήο εμέιημεο ηεο ηερλνινγίαο. Κάηη πνιχ ζεκαληηθφ ζε ζρέζε κε ηηο ζπλαιιαγέο κέζσ δηαδηθηχνπ είλαη ε απνζηνιή επαίζζεησλ δεδνκέλσλ φπσο αξηζκνχο πηζησηηθψλ θαξηψλ κε αζθάιεηα. Αθφκε είλαη απαξαίηεην λα δηαπηζηψλεηαη ε ηαπηφηεηα ηνπ ρξήζηε γηα λα απνθεχγνληαη θαηαζηάζεηο παξαπνίεζεο ή πιαζηνγξάθεζεο ζηνηρείσλ. ην 20

παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη, κέζσ ηεο έξεπλαο πνπ δηεμήρζεθε, γηα πνηνπο ιφγνπο νη θαηαλαισηέο δελ πξνηηκνχλ ηηο αγνξέο κέζσ Internet. Οη πεξηζζφηεξεο ησλ επηρεηξήζεσλ δηζηάδνπλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα γηαηί ιακβάλνπλ ππφςηλ ηνπο κφλν ην άκεζν θφζηνο θαη ηα άκεζα πιενλεθηήκαηα αγλνψληαο ηα καθξνπξφζεζκα νθέιε. Καη έηζη ελψ ην θφζηνο ππνινγίδεηαη, ηα καθξνπξφζεζκα πιενλεθηήκαηα δελ κπνξνχλ λα εθηηκεζνχλ ψζηε λα δηθαηνινγεζεί ε αξρηθή επέλδπζε. Αθφκε ηα θπξηφηεξα νθέιε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζπγθεληξψλνληαη ζε ηνκείο πνπ δελ απνηηκνχληαη πνζνηηθά, π.ρ. ηελ εμππεξέηεζε πειαηψλ θαη ηελ απνδνηηθφηεηα ησλ ππαιιήισλ. Ζ βαξχηεηα απηψλ ησλ κεηνλεθηεκάησλ αιιάδεη κέξα κε ηε κέξα ιφγσ ησλ ηερλνινγηθψλ αιιαγψλ θαη ηεο αλάπηπμεο ηεο ειεθηξνληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. 21

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2: Δπηρεηξεκαηηθά κνληέια 2.1. Ιζηνξηθή εμέιημε Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην θαη ε ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα μεθίλεζαλ απφ ηελ αλάγθε γηα θαιχηεξε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο. Ζ ηερλνινγία πιένλ κπνξεί λα ππνζηεξίμεη ηηο ζρέζεηο, ηηο ζπλαιιαγέο θαη ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζε απηφ ην ηνκέα. Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην, φπσο έρεη αλαθεξζεί, πεξηιακβάλεη κεηαθίλεζε θπζηθψλ πξντφλησλ (βηβιία, CD, Ζ/Τ) φζν θαη άιισλ κνξθψλ (πιεξνθνξίεο, ππεξεζίεο). Πεξηιακβάλεη φια ηα βήκαηα ηεο επηρεηξεκαηηθήο αιπζίδαο φπσο ην online marketing, ε παξαγγειία, ε πιεξσκή, ε ηερληθή ππνζηήξημε θαζψο θαη ε δηαλνκή. (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 66). Φπζηθά ζην ειεθηξνληθφ εκπφξην αλήθνπλ θαη νη ππεξεζίεο κε ειεθηξνληθφ ηξφπν. Ζ εμέιημε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ εμέιημε ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ ζηε δεθαεηία ηνπ 90. Κάπνηεο κνξθέο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ εκπνξίνπ είλαη γλσζηέο γηα πάλσ απφ είθνζη ρξφληα, ε Ζιεθηξνληθή Μεηαθνξά Κεθαιαίσλ, ε Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ θ.α. Απηέο νη κνξθέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ είραλ πεξηνξηζκέλε απνδνρή θαη αλαγλσξηζηκφηεηα. Σα ηειεπηαία ρξφληα φκσο ε ρξήζε ηνπ web δηεπθφιπλε ηε πξφζβαζε ησλ ρξεζηψλ ζηα e-shops πνπ πξνζθέξνπλ εχθνιεο, εχρξεζηεο θαη ρακεινχ θφζηνπο ππεξεζίεο (Πνκπφξηζεο θαη Σζνχιθαο, 2002). Αλάκεζα ζην 1996 θαη ην 1997, ην ειεθηξνληθφ εκπφξην παξνπζίαζε κηα αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 1000% ην ρξφλν (Datamonitor, 1997). Φπζηθά ε ηφζν απμεηηθή ηάζε δελ κπνξεί λα δηαηεξεζεί, φκσο ην ειεθηξνληθφ εκπφξην ζα παξακείλεη ζε πςειφ βαζκφ αλάπηπμεο γηα ηα επφκελα ρξφληα ηνπιάρηζηνλ. 22

χκθσλα κε ην <<Report on Electronic Commerce>> (1998), ν ξπζκφο δηείζδπζεο ηνπ B2B απμήζεθε απφ 10% ην 1997 ζε 90% κε ην ηέινο ηνπ 2001. Με απηνχο ηνπο ξπζκνχο ν αξηζκφο e-θαηαλαισηψλ ην 2000 ήηαλ πεξίπνπ 100 εθαηνκκχξηα, ππνινγίζηεθε φηη ην B2B απεηινχζε κεξίδα ηνπ ιένληνο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Παξαδείγκαηα απηήο ηεο θαηεγνξίαο απνηεινχλ ε εηαηξεία Cisco (www.cisco.com) θαη ε εηαηξεία Pirelli (www.pirelli.com). Σαπηφρξνλα νη πξνζπάζεηεο λα αλαπηπρζνχλ λέεο κέζνδνη νινθιήξσζεο ησλ ζπλαιιαγψλ απμάλνληαη. Οη πεξηζζφηεξεο απφ απηέο πξνζαλαηνιίδνληαη ζηνλ ίδην ηνλ θαηαλαισηή, φπσο ην παξάδεηγκα ηεο Amazon (www.amazon.com) πνπ μεθίλεζε ηελ ειεθηξνληθή ηνπ πνξεία ζηηο 16 Ηνπλίνπ 1995 θαη απνηειεί ίζσο ην δηαζεκφηεξν θαη πην επηθεξδέο ειεθηξνληθφ βηβιηνπσιείν ζηα ρξνληθά ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 67) Φπζηθά ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα (europa.eu.int/information_society/topics /ebusiness/index_en.htm) εληζρχεη κέζσ εξεπλεηηθψλ θαη αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ ηελ δεκηνπξγία θαη αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθψλ κνληέισλ. Όιεο νη παξαπάλσ ιεηηνπξγίεο είλαη θνκκάηη ελφο επξχηεξνπ πιαηζίνπ πνιηηηθψλ, απνθάζεσλ θαη πξνγξακκάησλ παγθνζκίνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, πνπ θηλείηαη κέζα ζην λνκηθφ θαη ξπζκηζηηθφ πιαίζην ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θφζκνπ. 2.2 Οξηζκόο επηρεηξεκαηηθνύ κνληέινπ ρεηηθά κε ηνλ φξν επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν (business model) ε επεμήγεζε ηνπ πνηθίιεη θαη νη πεξηζζφηεξνη ησλ νξηζκψλ πεξηέρνπλ αζάθεηεο. Παξφια απηά φκσο ε ηδέα πνπ θπξηαξρεί είλαη φηη ην επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν κηαο επηρείξεζεο είλαη ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο ζην ρξφλν (Beat et al., 2001), (Ostenwalder et al., 2002), (Pigneur, 2002). Φπζηθά ε θάζε επηρείξεζε έρεη κία πιεηάδα δηαθνξεηηθψλ ηξφπσλ ψζηε λα πξαγκαηνπνηήζεη ηελ παξνπζία ζην Γηαδίθηπν σο εκπνξηθή επηρείξεζε. Παξαθάησ αλαθέξνληαη νξηζκνί ηεο έλλνηαο ηνπ 23

επηρεηξεκαηηθνχ κνληέινπ ζχκθσλα κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία πνπ αζρνιείηαη κε ην ζέκα. Σνλίδεηαη φηη νη νξηζκνί απηνί αλαθέξνληαη ηφζν ζηνλ θιαζηθφ επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν φζν θαη ζην ειεθηξνληθφ επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν. << Έλα επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν είλαη: Μηα αξρηηεθηνληθή γηα ηα πξντφληα, ηε ξνή πιεξνθνξίαο θαη ηηο ππεξεζίεο, ελψ πεξηιακβάλεη επίζεο θαη κηα πεξηγξαθή ησλ δηαθφξσλ επηρεηξεκαηηθψλ εηαίξσλ θαζψο θαη ησλ ξφισλ ηνπο, Μηα πεξηγξαθή ησλ πηζαλψλ πιενλεθηεκάησλ θαη σθειεηψλ γηα ηνπο δηάθνξνπο επηρεηξεκαηηθνχο εηαίξνπο, Μηα πεξηγξαθή ησλ πεγψλ εζφδσλ >> (Timmers, 1998) << Σα λέα επηρεηξεκαηηθά κνληέια b-webs (business webs) δεκηνπξγνχλ λέεο εκπνξηθέο πξνζθνξέο, κεηαζρεκαηίδνπλ ηνπο θαλφλεο ηνπ αληαγσληζκνχ θαη θηλεηνπνηνχλ άηνκα θαη πφξνπο πξνο πξσηνθαλή επίπεδα απφδνζεο. Σν b-web είλαη έλα ζαθέο ζχζηεκα πξνκεζεπηψλ, δηαλνκέσλ, παξνρέσλ εκπνξηθψλ ππεξεζηψλ θαη πειαηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην Γηαδίθηπν γηα ηηο βαζηθέο εξγαζηαθέο ζπλελλνήζεηο θαη ζπλαιιαγέο ηνπο >> (Tapscott et al., 2000) << Δπηρεηξεκαηηθφ κνληέιν είλαη ε κέζνδνο πξαγκαηνπνίεζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ κηαο επηρείξεζεο ψζηε λα έρεη έζνδα. Σν επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν επεμεγεί ηνλ ηξφπν πνπ ε επηρείξεζε έρεη θέξδνο κε ηνλ θαζνξηζκφ ηεο ζέζεο ηεο ζηελ αιπζίδα αμηψλ >> (Rappa, 2001) << Ο πξψηνο παξάγνληαο γηα ηελ απφδνζε κηαο εηαηξείαο είλαη ην επηρεηξεκαηηθφ ηεο κνληέιν. Απηφ είλαη ε κέζνδνο πνπ ε εηαηξεία θαηαζθεπάδεη θαη ρξεζηκνπνηεί ηνπο πφξνπο ηεο γηα λα πξνζθέξεη ζηνπο πειάηεο ηεο κεγαιχηεξε αμία απ φζν κπνξνχλ νη αληαγσληζηέο ηεο θαη λα θεξδίζεη ρξήκαηα. πγθεθξηκέλα, θαζνξίδεη ιεπηνκεξψο ηνλ ηξφπν πνπ ε εηαηξεία παξάγεη θέξδνο ηψξα θαη πψο ζρεδηάδεη λα θάλεη ην ίδην 24

καθξνπξφζεζκα. Δίλαη απηφ πνπ θαζηζηά κηα εηαηξεία ηθαλή λα απνθηήζεη ηζρπξφ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα >> (Affuah & Tucci, 2001) << Δπηρεηξεκαηηθφ κνληέιν είλαη ην ζχλνιν ησλ ηξφπσλ πνπ κηα εηαηξεία επηιέγεη ηνπο πειάηεο ηεο, νξίδεη θαη δηαθνξνπνηεί ηηο πξνζθνξέο ηεο, απνθαζίδεη ηηο εξγαζίεο πνπ ζα πξάμεη κφλε ηεο θαη απηέο πνπ ζα αλαζέζεη ζε ηξίηνπο, θαζνξίδεη ηνπο πφξνπο ηεο, αλαπηχζζεηαη ζηελ αγνξά, πξνζθέξεη πξντφληα θαη ππεξεζίεο ζηνπο πειάηεο ηεο θαη θαηαθηά θέξδε >> (Slywotzky, 1996), (Lee, 2001) << Έλα επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν δελ είλαη παξά κηα πεξηγξαθή ηεο αμίαο πνπ κηα εηαηξεία πξνζθέξεη ζε έλα ή πεξηζζφηεξα ηκήκαηα πειαηψλ, ηεο αξρηηεθηνληθήο ηεο εηαηξείαο θαζψο θαη ην δίθηπν ησλ ζπλεξγαηψλ γηα ηε δεκηνπξγία, ην marketing θαη ηε δηαλνκή απηήο ηεο αμίαο, ψζηε λα παξάγεη επηθεξδή θαη ηζρπξά ξεχκαηα εζφδσλ >> (Osterwalder & Pigneur, 2002) << Έλα κνληέιν marketing είλαη: έλα επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν, θαη ε ζηξαηεγηθή marketing ηεο επηρείξεζεο πνπ εμεηάδεηαη >> (Timmers, 1998) << Σν επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν ζπλίζηαηαη απφ ηξία θχξηα ραξαθηεξηζηηθά θαη κπνξεί λα ζεσξεζεί απφ ηξεηο δηαθνξεηηθέο ζθνπηέο: ηε ζθνπηά ησλ εζφδσλ θαη ησλ πξντφλησλ, ηε ζθνπηά ησλ επηρεηξεκαηηθψλ εηαίξσλ θαη ηνπ δηθηχνπ, θαη ηέινο ηε ζθνπηά ηνπ marketing (Osterwalder & Pigneur, 2002) 25

2.3 Παξνπζίαζε επηρεηξεκαηηθώλ κνληέιωλ ε απηή ηελ ελφηεηα ζα παξνπζηαζηνχλ ηα δεκνθηιέζηεξα επηρεηξεκαηηθά κνληέια πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην Internet. 2.3.1 Ηιεθηξνληθό θαηάζηεκα (e-shop) Σν γλσζηφηεξν επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν ζε φινπο καο είλαη ην κνληέιν ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο. Σν κνληέιν απηφ απνηειεί ηελ ειεθηξνληθή εηθφλα ελφο θαηαζηήκαηνο. Πεξηιακβάλεη θπζηθά ηελ πξνψζεζε θαη ηελ πξνβνιή ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο. Αθφκε κπνξεί λα έρεη επηπιένλ δπλαηφηεηεο φπσο ε online παξαγγειία ηνπ αγαζνχ, πιεξσκή κέζσ πηζησηηθήο θάξηαο εμνινθιήξνπ κέζα απφ ηελ ηζηνζειίδα, πξνβνιή δηαζέζηκσλ απνζεκάησλ πξντφληνο θ.ι.π. (ΜΑΡΚΔΛΛΟ, 2005, ζει 77) Έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα ζα πξέπεη λα πιεξεί θάπνηεο πξνυπνζέζεηο σο πξνο ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ γηα ηελ νπζηαζηηθφηεξε εμππεξέηεζε ηνπ εθάζηνηε πειάηε. Αξρηθά ζα πξέπεη λα είλαη εχρξεζην ψζηε ν ρξήζηεο λα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμεη απηφ πνπ πξαγκαηηθά ζέιεη ζην ρξφλν πνπ επηζπκεί. Αθφκε ζα πξέπεη λα είλαη αθξηβέο σο πξνο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πξνβάιεη. Γειαδή είλαη ζίγνπξν φηη ν πειάηεο απφ ηε ζηηγκή πνπ δελ έρεη ρεηξνπηαζηή επαθή κε ην πξντφλ θαη κε πσιεηή ζα πξέπεη κέζα ζε κία νζφλε πξνβνιήο ηεο ηζηνζειίδαο λα ιακβάλεη φηη πιεξνθνξία ρξεηάδεηαη, φπσο κέγεζνο, πξνδηαγξαθέο, δηαζεζηκφηεηα θαη ηηκή ηνπ αγαζνχ. πκπιεξψλνπκε φηη ελλνείηαη φηη ε επηρείξεζε κέζα απφ ηελ ειεθηξνληθή ηεο κνξθή ζα πξέπεη λα δίλεη ζην πειάηε αζθάιεηα θαη ζηγνπξηά γηα ηα πξνζσπηθά θαη νηθνλνκηθά ηνπ ζηνηρεία. Αλαιπηηθά ε δνκή θαη ε ιεηηνπξγία ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο ζα παξνπζηαζηνχλ ζην επφκελν θεθάιαην απηήο ηεο εξγαζίαο. Υαξαθηεξηζηηθφ γηα ην πφζν δηαδεδνκέλα είλαη πιένλ ηα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα θαη ζην Διιαδηθφ ρψξν είλαη φηη ε ηζηνζειίδα www.in.gr ε νπνία πεξηέρεη ιίζηεο θαηαζηεκάησλ ζηελ θαηεγνξία Καηαζηήκαηα On-line πεξηέρεη 2710 26

θαηαζηήκαηα.(http://www.in.gr/directory/15/dir1523.0.asp) Θα πξέπεη θπζηθά λα επηζεκάλνπκε φηη ε πιεηάδα απηψλ ησλ θαηαζηεκάησλ ιεηηνπξγεί θαη ζε θπζηθφ εκπνξηθφ θαηάζηεκα. Αθνινπζνχλ κεξηθά ελδεηθηηθά παξαδείγκαηα ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ απφ ηηο θαηεγνξίεο Μνπζηθά Όξγαλα, Αμεζνπάξ θαη Αζιεηηθά Δλδχκαηα, Τπνδήκαηα. www.adagio.gr/ www.metallidis.gr/ www.pavlakis.com.gr/ www.vinylust.gr/ www.diatoniko.gr/ /www.kakaliagos.gr/ www.kisiris.gr/ www.nakas.gr/ tetraktis-studio.com/ www.aquastelle.gr/ www.athlos-sport.gr/ www.e-shoes.gr/ www.fitnesszone.gr/shop/ www.netsport.gr/ www.sportfit.gr/ www.sports101.gr/ www.twinshellas.gr/ www.sopasis.gr/ 27

www.adagio.gr 28

http://www.sports101.gr/ 29

2.3.2 Ηιεθηξνληθή πξνκήζεηα Ζ ειεθηξνληθή πξνκήζεηα, κεξηθέο θνξέο επίζεο γλσζηή σο αληαιιαγή πξνκεζεπηψλ είλαη ε ελδνεπηρεηξεζηαθέο αγνξέο θαη ε πσιήζεηο ησλ πξνκεζεηψλ, ηεο εξγαζίαο θαη ησλ ππεξεζηψλ κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ θαζψο επίζεο θαη άιισλ ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηψλ θαη δηθηχσζεο, φπσο ν πξνγξακκαηηζκφο ησλ ζηνηρείσλ ζπκπεξηθνξάο ειεθηξνληθήο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ θαη επηρείξεζεο. (http://en.wikipedia.org/wiki/e-procurement) Δπηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ απηή ηε κέζνδν θαη πιένλ ππάξρνπλ θαη εηαηξείεο πνπ πξνζθέξνπλ απηέο ηηο ππεξεζίεο φπσο ε cosmoone Hellas MarketSite (http://www.cosmo-one.gr/) και η Νώζιρ Business Solutions and Consulting (http://www.nosis.gr/). Σν θχξην πιενλέθηεκα πνπ πξνζθέξεη ε Ζιεθηξνληθή πξνκήζεηα είλαη ε εχξεζε κεγάιεο γθάκαο πξνκεζεπηψλ, ην νπνίν νδεγεί ζε κείσζε ηνπ θφζηνπο, επηινγή ηνπ θαιχηεξνπ πξντφληνο, πην γξήγνξε νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγίαο απνζήθεο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ε e-πξνκήζεηα έρεη ην πιενλέθηεκα ηεο δηαρείξηζε αιπζίδσλ αλεθνδηαζκνχ ζην επφκελν επίπεδν, πνπ παξέρεη ηηο πιεξνθνξίεο πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ ζηνλ πξνκεζεπηή σο πξνο ηε ζέζε ησλ αλαγθψλ ελφο πειάηε. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, έλαο πξνκεζεπηήο κπνξεί λα έρεη κηα ζπκθσλία κε έλαλ πειάηε γηα λα ζηείιεη απηφκαηα ηα πιηθά φηαλ θζάλεη ην επίπεδν απνζεκάησλ ηνπ πειάηε ζε έλα ρακειφ ζεκείν.(http://en.wikipedia.org/wiki/e-procurement). Τπάξρνπλ ζπγθεθξηκέλα παξαδείγκαηα εηαηξεηψλ πνπ έρνπλ μεθηλήζεη απηή ηε κέζνδν ελεκέξσζε πξνκεζεπηή (κε barcode ζηα πξντφληα θαη online ζχλδεζε πειάηε πξνκεζεπηή) θαη κεηψζεη νπζηαζηηθά θφζηνο, ρξφλν θαη πξνζσπηθφ απφ απηφ ηνλ ηνκέα 30

2.3.3 Ηιεθηξνληθή δεκνπξαζία Οη ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο (auctions) είλαη έλα απφ ηα δεκνθηιέζηεξα ήδε ειεθηξνληθψλ δνζνιεςηψλ. Γηα ηνπο πξνκεζεπηέο (sellers) ην πιενλέθηεκα είλαη φηη κέζα απφ ηε δηαδηθαζία ηεο δεκνπξαζίαο κέζα απφ ηελ ξνή ηεο δεκνπξαζίαο ζπλήζσο αλεβαίλνπλ νη ηηκέο πψιεζεο. Φπζηθά ππάξρνπλ θαη πεξηπηψζεηο φπνπ ην πξντφλ παξακέλεη ζε ρακειή ηηκή ιφγσ πεξηνξηζκέλνπ ελδηαθέξνληνο. Οη αγνξαζηέο (buyers) αληαγσλίδνληαη γηα ηελ αγνξά ελφο πξντφληνο θάλνληαο πξνζθνξέο κε ζηφρν ην θιείζηκν κηαο αγνξαπσιεζίαο ζηελ ρακειφηεξε δπλαηή ηηκή. Οη δεκνπξαζίεο επηηξέπνπλ ζηνπο αγνξαζηέο λα απνθηήζνπλ έλα πξντφλ ζε ρακειφηεξε ηηκή απφ φηη ζπλήζσο θαη θπζηθά ζηνπο πξνκεζεπηέο λα πνπιήζνπλ πεξηζζφηεξα πξντφληα. Οη ειεθηξνληθέο δεκνπξαζίεο ρξεζηκνπνηνχληαη πνιιέο θνξέο απφ ηνπο πσιεηέο ψζηε λα πνπιήζνπλ ππεξαπφζεκα ην νπνίν έρνπλ ζε ηηκέο πνπ δελ ζα έρνπλ δεκία. Φπζηθά ην επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν απηφ είλαη γλσζηφ ιίγν πνιχ ζε φινπο καο απφ ηηο θιαζζηθέο δεκνπξαζίεο. Γεκνθηιή ειιεληθά site πνπ πξαγκαηνπνηνχλ e- δεκνπξαζίεο είλαη ηα εμήο, http://www.ibid.gr/ http://www.e-bazaar.gr/ θαη http://www.emarket.gr/. Αθνινπζεί έλα ζρεδηάγξακκα γηα ηελ ειεθηξνληθή δεκνπξαζία θαη ηελ αληίζηξνθή ειεθηξνληθή δεκνπξαζία, ζηελ νπνία ν αγνξαζηήο δεηάεη έλα ζπγθεθξηκέλν πξντφλ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν θάζκα ηηκψλ θαη πεξηκέλεη πξνζθνξέο γηα απηφ πνπ αλαδεηά. 31

Ζιεθηξνληθή δεκνπξαζία (www.crmproject.com) 2.3.4 Ηιεθηξνληθό εκπνξηθό θέληξν Σν επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξηθνχ θέληξνπ απνηειείηαη απφ έλα κπνπθέην ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ ππφ κία ζηέγε. Δίλαη δειαδή κία ειεθηξνληθή αγνξά ε νπνία πξνζθέξεη φηη θαη έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα ζε πνιχ κεγαιχηεξε γθάκα πξντφλησλ. Ζ δεκηνπξγία ειεθηξνληθνχ εκπνξηθνχ θέληξνπ πξνζθέξεη θάπνηα νθέιε ζε ζρέζε κε ηελ δεκηνπξγία ελφο θαηαζηήκαηνο. Ο δηαρεηξηζηήο ιακβάλεη κεγαιχηεξα έζνδα απφ ηηο δηαθεκίζεηο ιφγσ κεγαιχηεξνπ φγθνπ ζειίδσλ φπσο θαη επίζεο απφ ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ εκπνξηθνχ ζήκαηνο ηεο επηρείξεζεο. εκαληηθφ επίζεο 32

θξίλεηαη φηη ν επηζθέπηεο ελφο ζεκείνπ ηνπ εκπνξηθνχ θέληξνπ (εηθνληθά πάληα) ζα πξαγκαηνπνηήζεη ζπλήζσο δηθηπαθή επίζθεςε θαη ζε άιια θαηαζηήκαηα ηνπ νκίινπ. Φπζηθά ιακβάλνληαη θαη νθέιε γηα ηνπο πειάηεο. Σα ζεηηθά απηά ζεκεία ζπγθεληξψλνληαη ζε ίδηα πιάλα κε ηα ζεηηθά ελφο θπζηθνχ εκπνξηθνχ θέληξνπ. Δπθνιία πξφζβαζεο γηα πεξηζζφηεξα απφ έλα θαηαζηήκαηα, ίδην πεξηβάιινλ ρξήζεο, καδηθέο αγνξέο κε έλαλ κφλν θσδηθφ. Φπζηθά έλαο πειάηεο απνθηά εκπηζηνζχλε ζε έλα θαηάζηεκα κε δπλαηφ εκπνξηθφ ζήκα. 33

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: Σερλνινγίεο, απαηηήζεηο θαη αζθάιεηα 3.1 Σερλνινγίεο δηαδηθηύνπ 3.1.1 Πωο ζπλδεόκαζηε θαη πωο ρξεζηκνπνηνύκε ην Internet Γηα λα έρεη ηε δπλαηφηεηα έλαο ρξήζηεο λα ζπλδεζεί ζην δηαδίθηπν απαηηείηαη έλαο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο πξφζθαηεο ζρεηηθά ηερλνινγίαο κε εγθαηεζηεκέλν ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ηχπνπ Windows. Φπζηθά πιένλ ππάξρνπλ ελαιιαθηηθέο ιχζεηο γηα ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ελφο Ζ/Τ φπσο ηα Linux ή ηα MACos. Δπίζεο ζα πξέπεη λα έρεη κηα ζχλδεζε απφ θάπνηνλ παξνρέα Internet (ISP). Απηή μεθηλάεη απφ ηηο απαξραησκέλεο πιένλ PSTN θαη ISDN έσο ηηο ζχγρξνλεο ADSL θαη ADSL2+. Ζ ζχλδεζε απηή ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ζπλδεζκνινγίαο modem. Έλαο ρξήζηεο κπνξεί λα ζπλδεζεί ζην δηαδίθηπν κε δχν ηξφπνπο, είηε άκεζα είηε έκκεζα. Γειαδή λα ρξεζηκνπνηεί έλαλ ππνινγηζηή άκεζα δηαζπλδεκέλν ζην δηαδίθηπν. ε απηή ηε πεξίπησζε ν ππνινγηζηήο απηφο είλαη έλαο εμππεξεηεηήο δηαδίθηπν κε δηθή δηεχζπλζε IP. Ο άιινο ηξφπνο είλαη λα ρξεζηκνπνηεί θάπνηνο έλα ηεξκαηηθφ ζπλδεκέλν ζε έλαλ ππνινγηζηή πνπ λα έρεη πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν. ε ηνχηε ινηπφλ ηελ πεξίπησζε ην ηεξκαηηθφ απηφ δελ αλήθεη ζην Internet κηαο θαη δελ έρεη δηθή ηνπ IP δηεχζπλζε απιά ρξεζηκνπνηεί έλαλ ππνινγηζηή (ΠΟΛΛΑΛΖ, 2007, ζει. 354-355). Σέηνηεο πεξηπηψζεηο ψζηε λα γίλεη θαηαλνεηφ είλαη ηα ATM ησλ ηξαπεδψλ, νη touch screen κε online πιεξνθφξεζε, κία νζφλε κε πξνβνιή πιεξνθνξηψλ θ.α. 34

Γειαδή θάπνηα κέζα ηα νπνία έρνπλ πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν έκκεζα θαη κε πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο απφ ηνλ administrator ηνπ ζπζηήκαηνο. Φσηνγξαθία απφ νζφλε ζην Μεηξφ Ζ πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν είλαη θαηά βάζε κία ππεξεζία επί πιεξσκή. Όκσο ππάξρνπλ θαη ηξφπνη νη νπνίνη είλαη δσξεάλ. Πνιιά παλεπηζηήκηα, ηδξχκαηα αιιά θαη επηρεηξήζεηο παξέρνπλ πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν. Απηφ πνπ ρξεηάδεηαη είλαη έλαο ινγαξηαζκφο πξφζβαζεο. ηελ πιεηάδα ησλ πεξηπηψζεσλ πξέπεη ν ρξήζηεο λα πιεξεί θάπνηα θξηηήξηα ψζηε λα απνθηήζεη έλαλ ηέηνην ινγαξηαζκφ. ην παξάδεηγκα ησλ παλεπηζηεκηαθψλ θαη ηερλνινγηθψλ ηδξπκάησλ (Α.Δ.Η. θαη Σ.Δ.Η.) ζα πξέπεη ν ρξήζηεο λα είλαη είηε θνηηεηήο είηε δηδάζθσλ ζε απηφ. Φπζηθά φκσο ε πην δηαδεδνκέλε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ γίλεηαη κε ζπλδξνκή. Πνιιέο επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνί παξέρνπλ ππεξεζίεο δηαδηθηχνπ. Πιεξψλνληαο κηα κεληαία ζπλήζσο ζπλδξνκή δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα έρεηο πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο ηνπ Internet απφ φπνην ρψξν επέιεμεο. Τπάξρεη έλαο κεγάινο αξηζκφο 35

εηαηξεηψλ πνπ πξνζθέξνπλ πξφζβαζε ζην Internet γηα ηδηψηεο αιιά θαη γηα επηρεηξήζεηο ζε κνξθή πιένλ ADSL. Σα ηειεπηαία ρξφληα πνιιέο εηαηξείεο αλαπηχζζνπλ ηδηφθηεηα δίθηπα παξνρήο δηαδηθηχνπ ζε δηάθνξεο πφιεηο ηεο Διιάδνο. Πξφζθαηα θάπνηεο απφ απηέο έρνπλ επεθηείλεη ην δίθηπν ηνπο θαη ζηελ πφιε καο ηελ Καβάια. Ζ δηαδηθαζία είλαη απιή. Πξέπεη αξρηθά ν πειάηεο λα πξαγκαηνπνηήζεη κηα επηθνηλσλία κε ηνπο ISP s κε φπνην ηξφπν είλαη δπλαηφλ (ηειεθσληθά, κέζσ Internet ή θαη θπζηθά ζε θάπνην θαηάζηεκα πψιεζεο) ψζηε λα ελεκεξσζεί γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ θαη ην θφζηνο απηψλ. Σν ηδαληθφηεξν είλαη ε εχξεζε ελφο παξφρνπ πνπ ζα πξνζθέξεη ζην ρξήζηε φηη ρξεηάδεηαη ζηε θαιχηεξε ηηκή. Ακέζσο κεηά αλαθέξνληαη φιεο νη εηαηξείεο παξνρήο ππεξεζηψλ δηαδηθηχνπ αλαιπηηθά απηή ηε ζηηγκή ζηελ Διιάδα. Cyta Hellas Forthnet HOL Net One On Telecoms Tellas Vivodi Vodafone Wind ΓΗΟΓΟ ΔΓ ΟΣΔ www.cyta.gr www.forthnet.gr www.hol.gr www.netone.gr www.ontelecoms.gr www.tellas.gr www.vivodi.gr www.vodafone.gr/ www.wind.com.gr diodos.gsrt.gr/ www.ote.gr 3.1.2 Τπεξεζίεο Internet Τπεξεζία Σαρπδξνκείνπ Σν ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν (e-mail) είλαη κία κέζνδνο ζπγγξαθήο, απνζηνιήο, ιήςεο θαη απνζήθεπζεο κελπκάησλ κε κέζν απνζηνιήο ειεθηξνληθά 36

ηειεπηθνηλσληαθά ζπζηήκαηα. Σν ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν είλαη κία ππεξεζία ηνζ Γηαδηθηχνπ. Γηα ηελ ζσζηή ιεηηνπξγία ηνπ ρξεζηκνπνηεί ην πξσηφθνιιν SMTP (Simple Mail Transfer Protocol). Γηα ηελ ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ ζε κηθξφηεξα ηνπηθά θπξίσο δίθηπα ρξεζηκνπνηνχληαη ηδησηηθά πξσηφθνιια. (http://el.wikipedia.org/wiki/ζιεθηξνληθφ_σαρπδξνκείν). Τπεξεζία Telnet ύλδεζε κε Απνκαθξπζκέλν Τπνινγηζηή (Remote Login) Σν Telnet δεκηνπξγήζεθε απφ ηα αξρηθά ησλ ιέμεσλ TELecommunication NETwork. Σν Telnet είλαη έλα πξσηφθνιιν επηθνηλσλίαο ππνινγηζηψλ ζε δίθηπν. Σν 1969 θαζηεξψζεθε σο πξσηφθνιιν επηθνηλσλίαο ζε ηνπηθά δίθηπα επεθηεηλφκελν ζην Internet ην 1975. Με ην Telnet έλαο ρξήζηεο κπνξεί ζπλδεκέλνο ζε έλαλ απνκαθξπζκέλν ππνινγηζηή λα ρεηξίδεηαη έλαλ άιιν ππνινγηζηή ζε απηφ ην δίθηπν. Πιένλ δελ ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο (έρεη ήδε αθαηξεζεί απφ ηελ αξρηθή εγθαηάζηαζε ησλ Windows) παξά κφλν ζε εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα γηα ηελ απνκαθξπζκέλε πξφζβαζε ζε ειεθηξνληθέο βηβιηνζήθεο. (http://el.wikipedia.org/wiki/telnet) Τπεξεζία FTP (File Transfer Protocol Πξωηόθνιιν Μεηαθνξάο Αξρείωλ) Σν FTP (File Transfer Protocol) είλαη έλα πξσηφθνιιν ρξεζηκνπνηνχκελν ζε δίθηπα TCP/IP. Έλαο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο κε εθαξκνγή FTP κφιηο ζπλδεζεί ζην δίθηπν κπνξεί λα εθηειέζεη θάπνηεο ελέξγεηεο ζπζρεηηδφκελεο κε αξρεία ηνπ ζπζηήκαηνο. Αλαιπηηθά κπνξεί λα αλεβάζεη ή λα θαηεβάζεη αξρεία απφ ηνλ server (upload θαη download) ε αθφκε θαη λα αληηγξάςεη, λα κεηνλνκάζεη ή λα δηαγξάςεη αξρεία (copy, rename, delete). 37

Τπεξεζία Πειάηε/Γηαθνκηζηή (Client/Server) Έλα ζχζηεκα client server είλαη έλα ζχζηεκα ζην νπνίν ην δίθηπν ελψλεη δηάθνξνπο ππνινγηζηηθνχο πφξνπο, ψζηε νη clients (ή αιιηψο front ends) λα κπνξνχλ λα δεηνχλ ππεξεζίεο απφ έλα server (ή αιιηψο back ends), ν νπνίνο πξνζθέξεη πιεξνθνξίεο. Με ιίγα ιφγηα ν client θάλεη κία αίηεζε θαη ν server δίλεη απάληεζε ή θάλεη θάπνηεο ελέξγεηεο. 3.1.3 Σα πξωηόθνιιν TCP/IP Πξσηφθνιιν είλαη έλα ζχλνιν απφ ζπκβάζεηο πνπ αλαιχνπλ ηνπο θαλφλεο πνπ δηέπνπλ κηα δηαδηθαζία. ην δηαδίθηπν πξσηφθνιιν είλαη έλα ζχλνιν απφ ζπκβάζεηο πνπ αλαιχνπλ ηνπο θαλφλεο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ δηαζπλδεκέλσλ. Σν ζχλνιν απηψλ ησλ ζπκβάζεσλ νλνκάδεηαη Πξσηφθνιιν TCP/IP. Οπζηαζηηθά ην Πξσηφθνιιν TCP/IP είλαη ε θνηλή γιψζζα πνπ κηινχλ φινη νη ππνινγηζηέο πνπ είλαη ζπλδεκέλνη ζην Internet παξά ηηο φπνηεο δηαθνξέο ηνπο ζε ινγηζκηθφ θαη ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά. πγθεθξηκέλα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε αληαιιαγήο δεδνκέλσλ κεηαμχ δχν ηεξκαηηθψλ εθ ησλ νπνίσλ ν έλαο γηα παξάδεηγκα είλαη ζηελ Διιάδα θαη ν άιινο ζηε Κίλα πξέπεη λα ππάξρεη έλα κέζν κεηαθνξάο ησλ δεδνκέλσλ. Σν κέζν απηφ είλαη έλα ηεξάζηην δίθηπν απφ κηθξφηεξα δίθηπα θαη ελδηάκεζα ηεξκαηηθά «αλάκεζα» ζηνπο δχν ππνινγηζηέο. Σν δίθηπν απηφ απφ εδψ θαη ζην εμήο ζα νλνκάδεηαη «ελδηάκεζν πεξηβάιινλ». 38

Οη δχν ηειηθνί ππνινγηζηέο θαη ην «ελδηάκεζν πεξηβάιινλ» Γηα ηελ κεηαθνξά δεδνκέλσλ ηνπ Internet ρξεζηκνπνηείηαη ε ηερλνινγία κεηαθνξάο παθέησλ. Ζ ηερλνινγία απηή ιεηηνπξγεί σο εμήο. Σα δεδνκέλα ρσξίδνληαη ζε κηθξά κέξε ηα νπνία ραξαθηεξίδνληαη κε κία «ηακπέια» κε ηελ δηεχζπλζε απνζηνιέα θαη παξαιήπηε. Ζ δηεχζπλζε απηή θάζε ππνινγηζηή ζπλδεκέλνπ ζην Internet νλνκάδεηαη IP δηεχζπλζε. Σν πξσηφθνιιν IP έρεη ηελ επζχλε γηα ηε κεηαθνξά ηνπ κέξνπο δεδνκέλσλ κέζα απφ ην «ελδηάκεζν πεξηβάιινλ». Γελ κπνξεί φκσο λα εγγπεζεί ηελ ζσζηή θαη έγθπξε παξάδνζε ησλ δεδνκέλσλ. Απηή ηελ επζχλε αλαιακβάλεη ην TCP ην νπνίν είλαη έλα αζθαιέο πξσηφθνιιν πνπ ζπλεξγάδεηαη κε ην IP. Αλαιπηηθά ην TCP δίλεη ηελ ζηγνπξηά φηη ηα παθέηα δεδνκέλσλ ζα παξαδνζνχλ έγθαηξα αιιά θαη αθξηβψο φπσο ζηάιζεθαλ. Ζ κέζνδνο ηνπ TCP ιεηηνπξγεί κε ηνλ έιεγρν ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ απνζηνιέα θαη παξαιήπηε ζηα παθέηα ρσξίο λα αλακηγλχνληαη νη ππνινγηζηέο ηνπ «ελδηάκεζνπ πεξηβάιινληνο». Απηή ε κέζνδνο θάλεη ην TCP αμηφπηζην θαη ηαρχηαην. Ο ζπλδπαζκφο ησλ πξσηνθφιισλ TCP θαη IP δεκηνπξγνχλ ινηπφλ ην πξσηφθνιιν TCP/IP. Σν Internet ινηπφλ είλαη ην κεγαιχηεξν δίθηπν H/Y πνπ επηθνηλσλνχλ ρξεζηκνπνηψληαο ην Πξσηφθνιιν TCP/IP. (http://www2.uth.gr/main/help/helpdesk/internet/internet4.html) 39