''ΤΟ Γ' Κ.Π.Σ. ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΥ NESSOS''

Α.Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ''ΤΟ Γ' Κ.Π.Σ. ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΥ NESSOS'' ΚΥΡΙΑΖΙΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΤΖΑΡΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΑΓΟΥΛΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΕΡΡΕΣ 2009

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ''ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ'' 1.1 Η κοινη πορεια της Ευρωπαικης και της Ελληνικης οικονομιας...3 1.2 Θετικες εξελιξεις σε σχεση με την εναρξη του Β ΚΠΣ...5 1.3 Οι θεσμικες μεταρρυθμισεις...6 1.4 Προβληματα και νεες προκλησεις...8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ''ΤΟ Γ' ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ'' 2.1 Το κοινοτικο πλαισιο στηριξης 2000-2006 και η δομη του...14 2.1.1 Η Κοινοτική δημόσια δαπάνη...15 2.1.2 Η Εθνική δημόσια δαπάνη...17 2.1.3 Οι πόροι του ιδιωτικού τομέα...17 2.1.4 Πίνακας χρηματοδοτικών πόρων του Γ' Κ.Π.Σ...18 2.2 Τομεακα επιχειρησιακα προγραμματα...18 2.2.1 Ε.Π.''Εκπαιδευση και αρχικη επαγγελματικη καταρτιση''...19 2.2.2 Ε.Π.''Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση''...22 2.2.3 Ε.Π.''Οδικοι αξονες-λιμενες-αστικη αναπτυξη''...24 2.2.4 Ε.Π.''Σιδηροδρομοι-Αερολιμενες-Αστικες συγκοινωνιες''...27 2.2.5 Ε.Π.''Ανταγωνιστικοτητα''...30 2.2.6 Ε.Π.''Αγροτικη αναπτυξη-ανασυγκροτηση της υπαιθρου''...33 2.2.7 Ε.Π.''Αλιεια''...36

2.2.8 Ε.Π.''Περιβαλλον''...39 2.2.9 Ε.Π.''Πολιτισμος''...43 2.2.10 Ε.Π.''Υγεια-Προνοια''...45 2.2.11 Ε.Π.''Κοινωνια της πληροφοριας''...49 2.3 Περιφερειακα επιχειρησιακα προγραμματα...52 2.3.1 Π.Ε.Π Ανατολικης Μακεδονιας-Θρακης...53 2.3.2 Π.Ε.Π Κεντρικης Μακεδονιας...56 2.3.3 Π.Ε.Π Δυτικης Μακεδονιας...59 2.3.4 Π.Ε.Π Ηπειρου...61 2.3.5 Π.Ε.Π Θεσσαλιας...64 2.3.6 Π.Ε.Π Ιονιων νησων...68 2.3.7 Π.Ε.Π Δυτικης Ελλαδος...70 2.3.8 Π.Ε.Π Στερεας Ελλαδος...72 2.3.9 Π.Ε.Π Αττικης...74 2.3.10 Π.Ε.Π Πελοπονησσου...76 2.3.11 Π.Ε.Π Β.Αιγαιου...78 2.3.12 Π.Ε.Π Ν.Αιγαιου...81 2.3.13 Π.Ε.Π Κρητης...83 2.4 Τεχνικη βοηθεια...85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ''ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ'' 3.1 Γενικα περι πρωτοβουλιων...90 3.2 EQUAL...91 3.2.1 Πλαισιο πολιτικης...91 3.2.2 Γενικοι στοχοι του επιχειρησιακου προγραμματος της κοινοτικης πρωτοβουλιας EQUAL...92 3.2.3 Στρατηγικη επιτευξης των στοχων:υποπρογραμματα,θεματικα πεδια προτεραιοτητας και κυριες δρασεις...95 3.2.4 Διαχειριστικη αρχη...111

3.3 LEADER+...119 3.3.1 Γενικοι στοχοι του επιχειρησιακου προγραμματος πρωτοβουλιας LEADER +...120 3.3.2 Στρατηγικη του επιχειρησιακου προγραμματος πρωτοβουλιας LEADER +...121 3.3.3 Ειδικοι στοχοι του επιχειρησιακου προγραμματος πρωτοβουλιας LEADER +...126 3.3.4 Περιεχομενο του επιχειρησιακου προγραμματος πρωτοβουλιας LEADER +...126 3.3.5 Υπηρεσια διαχειρισης του επιχειρησιακου προγραμματος πρωτοβουλιας LEADER +...132 3.3.6 Επιτροπη παρακολουθησης του επιχειρησιακου προγραμματος πρωτοβουλιας LEADER +...139 3.4 INTERREG...141 3.4.1 Ελλαδα-Βουλγαρια...141 3.4.1.1 Στοχοι-στρατηγικη...142 3.4.1.2 Δομή-Άξονες του προγράμματος...146 3.4.2 Ελλαδα-Π.Γ.Δ.Μ...151 3.4.2.1 Αναπτυξιακη στρατηγικη-στοχοι του προγραμματος...152 3.4.2.2 Αξονες-μετρα του προγράμματος...156 3.4.3 Ελλαδα-Κυπρος...162 3.4.3.1 Στοχοι-Στρατηγικη...163 3.4.3.2 'Αξονες-μέτρα του προγράμματος...164 3.4.4 Ελλαδα-Αλβανια...169 3.4.4.1 Στρατηγικη και στοχοι προγραμματος...170 3.4.4.2 Αξονες-μετρα του προγράμματος...171 3.4.5 Ελλαδα-Ιταλια...174 3.4.5.1 Αναλυση της στρατηγικης...174 3.4.5.2 Στοχοι-Αξονες μετρα...178

3.4.6 Ελλαδα-Τουρκια...182 3.4.6.1 Στρατηγικη και στοχοι προγραμματος...182 3.4.6.2 Αξονες-μετρα του προγράμματος...183 3.5 URBAN...185 3.5.1 Στοχοι της Κ.Π. URBAN...186 3.5.2 Περαμα...186 3.5.3 Κομοτηνη...189 3.5.4 Ηρακλειο...191 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ''Ο.Π.Α.Α.Χ.'' 4.1 ΟΠΑΑΧ Υπουργειου Αναπτυξης...196 4.2 Στοχοι του αξονα 7...197 4.3 Τα 14 μετρα του αξονα 7...197 4.3.1 Μετρο 7.1 ''Εγγειες βελτιωσεις''...198 4.3.2 Μετρο 7.2 ''Δημιουργια υπηρεσιων διαχειρισης εκμεταλλευσεων''...199 4.3.3 Μετρο 7.3 ''Εμπορια γεωργικων προιοντων ποιοτητας''...199 4.3.4 Μετρο 7.4 ''Βασικεσ υπηρεσιες για την αγροτικη οικονομια και τον αγροτικο πληθυσμο''...200 4.3.5 Μετρο 7.5 ''Ανακαινιση και αναπτυξη χωριων-προστασια κιαι διατηρηση της αγροτικης κληρονομιας''...201 4.3.6 Μετρο 7.6 '' Διαφοροποίηση των γεωργικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη γεωργία, για να παρασχεθεί η δυνατότητα δημιουργίας πολλαπλών δραστηριοτήτων και η απόκτηση εναλλακτικών εισοδημάτων''...202 4.3.7 Μετρο 7.7 '' Διαχείριση των υδατικών πόρων της γεωργίας''...202 4.3.8 Μετρο 7.8 '' Ανάπτυξη και βελτίωση της υποδομής που σχετίζεται με την ανάπτυξη της γεωργίας''...203 4.3.9 Μετρο 7.9 '' Ενθάρρυνση των τουριστικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων''...203 4.3.10 Μετρο 7.10 '' Προστασία του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με τη Γεωργία τη Δασοκομία, τη διατήρηση του τοπίου, καθώς και τη βελτίωση των

συνθηκών διαβίωσης των ζώων...204 4.3.11 Μετρο 7.11 ''Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων''...205 4.3.12 Μετρο 7.12 '' Επενδύσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων πρώτης μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων''...205 4.3.13 Μετρο 7.13 '' Επενδύσεις για τη βελτίωση και τον εξορθολογισμό υλοτόμησης, μεταποίησης και εμπορίας των δασοκομικών προϊόντων''...206 4.3.14 Μετρο 7.14 '' Παροχή βασικών υπηρεσιών για την αγροτική οικονομία και τον αγροτικό πληθυσμό''...208 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ NESSOS 5.1 Ο Δήμος Παρανεστίου και το ξενοδοχείο NESSOS...210 5.2 Επιλογος...246 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...252

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Την περίοδο 2000-2006, η Ελλάδα ενισχύεται με σημαντικούς πόρους από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Περιφερειακής Πολιτικής. Οι πόροι αυτοί δημιουργούν τις προϋποθέσεις για υψηλότερη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, οδηγούν σε πραγματική σύγκλιση με τις υπόλοιπες οικονομίες των κρατών μελών και να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των βασικών ελλείψεων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, κυρίως στους τομείς των υποδομών, της ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων και της παραγωγικότητας. Η στήριξη που παρέχει στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιείται μέσω α) του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης β) των Κοινοτικών Πρωτοβουλιών και γ) του Ταμείου Συνοχής. Η επιτυχία των προγραμμάτων της περιόδου 2000-2006 είναι ουσιαστική, προκειμένου να παγιωθούν στην Ελλάδα τα μέσα μιας αειφόρου ανάπτυξης για όλους. 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ''ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ'' 2

1.1 Η Κοινή Πορεία της Ευρωπαϊκής και της Ελληνικής Οικονομίας. Η πορεία της Ευρωπαϊκής οικονομίας τα επόμενα χρόνια θα εξαρτηθεί από το βαθμό ενσωμάτωσης των οικονομιών της Ένωσης στο πλαίσιο της ΟΝΕ, από την ολοκλήρωση και τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και από την ικανότητα των θεσμικών οργάνων της Ένωσης και των κυβερνήσεσεων των κρατών-μελών της να εφαρμόσουν με επιτυχία τις κοινές πολιτικές για τον ανταγωνισμό, για το περιβάλλον, για τη γεωργία, για τα διευρωπαϊκά δί- κτυα, για την έρευνα και την τεχνολογία. Το μακροοικονομικό περιβάλλον, μετά από μία συνεχή πολυετή προσπάθεια μείωσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και παγίωσης της νομισματικής σταθερότητας, είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό. Η υιοθέτηση από τον Ιανουάριο του 1999, από 11 χώρες της Ένωσης ενός ενιαίου νομίσματος αποτελεί όχι μόνο κορυφαίο ιστορικό και πολιτικό γεγονός, αλλά και σαφή απόδειξη του προχωρημένου βαθμού ενσωμάτωσης των οικονομιών τους και ισχυρή δέσμευση για μία κοινή πορεία στο μέλλον. Εν τούτοις, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι στην Ευρώπη δεν έχουμε μόνο κοινά σημεία,αλλά και διαφορές.διαφορές οι οποίες πηγάζουν από διαφορετικά σημεία εκκίνησης των οικονομιών και κοινωνιών μας. Κατά συνέπεια κλειδί για την επιτυχία μιας κοινής μελλοντικής πορείας είναι οι στόχοι στους οποίους θα επικεντρωθεί η πολιτική ενοποίησης για τα επόμενα χρόνια και η αποτελεσματικότητα με την οποία θα επιτευχθούν αυτοί.στη βάση αυτή έχει τεράστια σημασία η απάντηση που θα καταφέρει να δώσει η Ένωση σε κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τους Ευρωπαίους πολίτες καθώς και η χώρα μας σε σχέση με τα εθνικά ζητήματα και προτεραιότητες. Σ αυτή τη λογική,πρώτον, το θέμα της απασχόλησης αναδεικνύεται σε κεντρικό ζήτηματων ευρωπαϊκών οικονομιών. Εύλογα προσδοκάται ότι μετά από μιά προηγούμενη περίοδο σύγκλισης όλων των οικονομιών της Ένωσης προς τους στόχους της νομισματικής και δημοσιονομικής σταθερότητας, για την εδραίωση της εμπιστοσύνης στην επιτυχία του ενιαίου νομίσματος, ο στόχος της ενίσχυσης της απασχόλησης θα πρέπει να αποτελέσει την πρώτη προτεραιότητα της οικονομικής πολιτικής της Ένωσης. Δεύτερον,ο στόχος της απασχόλησης πρέπει να επιτευχθεί σε συνδυασμό με ικανοποιητικές και αυξανόμενες αμοιβές εργασίας και εισοδήματα. Η Ευρώπη πρέπει να διαφυλάξει τον κοινωνικό χαρακτήρα της και να αμυνθεί απέναντι στον κίνδυνο του φαινομένου των εργαζομένων - φτωχών. Τρίτον,για να επιτευχθούν τα παραπάνω, η ενίσχυση της παραγωγικότητας κατά κύριο λόγο και της ανταγωνιστικότητας γίνεται ακόμη πιο επιτακτική.τυχόν σοβαρές καθυστερήσεις στα πεδία αυτά, θα μπορούσαν να αναδείξουν σε μοναδικά εργαλεία προσαρμογής την αύξηση της ανεργίας 3

ή τη μείωση των πραγματικών μισθών, με ευνόητες επιπτώσεις για οποιαδήποτε προοπτική σύγκλισης. Μόνο ένα παραγωγικό σύστημα και μορφές οργάνωσης της παραγωγής και της εργασίας που θα έχουν την ικανότητα να λειτουργούν ανταγωνιστικά μπορούν να αποτρέψουν την προοπτική της κοινωνικής και οικονομικής απόκλισης και να συμβάλουν αποτελεσματικά στην ανάπτυξη των ευρωπαικών οικονομιών. Τέταρτον, το θέμα της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής έχει καταλυτικό ρόλο. Οι προσπάθειες και τα βάρη της σύγκλισης σε πολλές περιπτώσεις υπήρξαν ασύμμετρα στο βαθμό που οι εθνικές οικονομίες ξεκινούσαν τη πορεία προς τη σύγκλιση από διαφορετικά σημεία εκκίνησης. Γι αυτούς,βεβαίως,τους λόγους δόθηκε από την Ένωση μια σημαντική υποστήριξη στις χώρες και στις περιοχές που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα οικονομικής ανάπτυξης. Αυτή η υποστήριξη θα πρέπει να συνεχιστεί και την επομένη περίοδο.η κοινή πορεία προς το μέλλον και η αυξανόμενη ενσωμάτωση των ευρωπαικών οικονομιών πρέπει να διασφαλίζει μια δίκαιη κατανομή των αποτελεσμάτων σε όλους τους πολίτες και σε όλες τις περιοχές και τα κράτη-μέλη της Ένωσης. Η μελλοντική πορεία της Ελληνικής οικονομίας εξαρτάται από την ικανότητα επιτυχούς ενσωμάτωσής της στην οικονομική ένωση. Πιο συγκεκριμένα εξαρτάται από την ικανότητα της χώρας να πορεύεται ως μέλος της ΟΝΕ χωρίς να κινδυνεύει να διευρύνει τις διαφορές της με τις άλλες χώρες. Μ αυτά τα δεδομένα,το αναπτυξιακό πρόγραμμα της χώρας για την περίοδο 2000-2006 δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στον προγραμματισμό έργων και δράσεων και στην αντίστοιχη χρηματοδότησή τους, αλλά οφείλει επιπλέον να προβλέπει και να δρομολογεί μια σειρά μεταρρυθμίσεων που αφορούν σε όλους τους θεσμούς της οικονομίας, στη λειτουργία των αγορών αγαθών και υπηρεσιών, των αγορών χρήματος και κεφαλαίων, στην αγορά εργασίας και στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, στη μακροχρόνια ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού στην ενεργότερη συμμετοχή των γυναικών στην αναπτυξιακή διαδικασία και τέλος και το σημαντικότερο απ όλα στη συνεχή βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών. 4

1.2 Θετικές εξελίξεις σε σχεση με την έναρξη του Β' Κ.Π.Σ. Ο σχεδιασμός του Γ Σχεδίου Περιφερειακής Ανάπτυξης (Σ.Π.Α.) της Ελλάδας για την περίoδο 2000-2006 εξελίσσεται σε ένα πολιτικό-οικονομικό περιβάλλον σημαντικά διαφοροποιημένο σε σχέση με την περίοδο σχεδιασμού του Β Κ.Π.Σ. (τέλη 1993 - αρχές 1994). Το μακροοικονομικό περιβάλλον παρουσιάζει θεαματική βελτίωση και διαγράφει μιά ορατή προοπτική ένταξης της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση από το 2001, δεύτερο έτος της νέας προγραμματικής περιόδου.η μείωση του πληθωρισμού και του ελλείμματος του δημοσίου τομέα κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 25ετίας,η σταθεροποίηση του δημοσίου χρέους,η συνακόλουθη μείωση του κόστους του χρήματος,η ένταξη της δραχμης στο Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ), είναι τα κύρια χαρακτηριστικά εξυγίανσης των οικονομικών δεικτών. Η τετραετής ήδη εφαρμογή του Β Κ.Π.Σ. έχει θέσει τη βάση για ένα ριζικό εκσυγχρονισμό στις υποδομές, στο παραγωγικό περιβάλλον και στις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας. Σε πολλές περιπτώσεις υιοθετήθηκε διαφορετικός αναπτυξιακός προσανατολισμός σε σχέση με το παρελθόν,με μεγάλο βαθμό καινοτομίας ως προς τα μέσα και τους στόχους.οι αυξημένες διοικητικές ανάγκες και οι νέοι θεσμοί που απαίτησε η εφαρμογή του Β Κ.Π.Σ. οδήγησαν σε εκτεταμένες οργανωτικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις με κύρια έμφαση στους τομείς των δημοσίων έργων,των βιομηχανικών υποδομών και ενισχύσεων και της κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού. Η κοινή γνώμη, οι κοινωνικοί εταίροι, οι φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα αποβάλλουν σταδιακά παρωχημένες νοοτροπίες προστατευτισμού,συντεχνιασμού και εσωστρέφειας,αντιλαμβάνονται σε ολοένα και μεγαλύτερο βαθμό τους νέους όρους που επιβάλει η τεχνολογική εξέλιξη και η διεθνοποίηση των οικονομιών, και θέτουν νέους όρους αξιολόγησης της κυβερνητικής πολιτικής. Η πρόοδος της διαρθρωτικής εξυγίανσης των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, το άνοιγμά τους στην αγορά και τις δυνάμεις του ανταγωνισμού αφαιρεί ένα κρίσιμο ανασταλτικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονονομίας. Η παρουσία των ελληνικών επιχειρήσεων και προϊόντων στις βαλκανικές και παρευξείνιες οικοκονομίες ακολουθεί μια επιταχυνόμενη πορεία,έχοντας ήδη φθάσει σε σημαντικά επίπεδα και δημιουργεί τις προϋποθέσεις επενδύσεων για μια διευρυμένη και συνεχώς ανερχόμενη καταναλωτική αγορά. Ενισχύει έτσι τις δυνατότητες μιας συνολικότερης πολιτικής συνεργασίας για την ειρήνη και την ανάπτυξη της περιοχής. Τα ενεργειακά δίκτυα, οι τηλεπικοινωνίες και οι υποδομές μεταφορών αποτελούν επίσης τομείς με σημαντική πρόοδο διασυνοριακής συνεργασίας. Οι πιο πάνω εξελίξεις οδήγησαν τα τελευταία χρόνια σε σημαντική αύξηση της κερδοφορίας 5

των επιχειρήσεων,σε μεγένθυση του κύκλου εργασιών τους,των χρηματιστηριακών αξιών και δημιουργούν τις προυποθέσεις για τη συνακόλουθη επιτάχυνση των ιδιωτικών επιχειρηματικών επενδύσεων και κυρίως για την εξυγείανση του τρόπου χρηματοδότησής τους μέσω ιδίων κεφαλαίων. 1.3 Οι θεσμικες μεταρρυθμίσεις Η εμπειρία από τις προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού έδειξε ότι τόσο η επάρκεια πόρων όσο και ο λεπτομερής προγραμματισμός δεν διασφαλίζουν την ομαλή αναπτυξιακή διαδικασία αν δεν συνοδεύονται από τους αναγκαίους μηχανισμούς υλοποίησης των προγραμματισμένων έργων και δράσεων. Στους μηχανισμούς υλοποίησης σημαντικό ρόλο παίζει η δημόσια διοίκηση. Εντούτοις σε μία σύγχρονη οικονομία εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και ο ιδιωτικός τομέας και οι οργανωμένοι φορείς του. Τόσο η δημόσια διοίκηση με την ευρεία έννοια, που περιλαμβάνει και την αυτοδιοίκηση και τις δημόσιες επιχειρήσεις,όσο και οι ιδιώτες αλλά και οι φορείς του ιδιωτικού τομέα,εμπλέκονται στην υλοποίηση του αναπτυξιακού προγράμματος. Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας συμμετέχουν σ όλους τους μηχανισμούς και τους θεσμούς της οικονομίας,όπως είναι η αγορά αγαθών και υπηρεσιών,το τραπεζικό σύστημα και η κεφαλαιαγορά, οι μηχανισμοί της δημοσιονομικής διαχείρισης (φορολογικό σύστημα-δημόσιες δαπάνες,μηχανισμοί ελέγχων), το σύστημα των δημοσίων συμβάσεων, το σύστημα αδειοδότησης και παραγωγής δημοσίων έργων (και ιδιαίτερα οι ποιοτικές προδιαγραφές τους και η παρακολούθηση της εκτέλεσής τους), οι μηχανισμοί και τα κριτήρια χορήγησης κρατικών επιδοτήσεων και άλλων κινήτρων για τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και τέλος και ίσως το σημαντικότερο, η λειτουργία της αγοράς εργασίας και οι μηχανισμοί άσκησης των πολιτικών απασχόλησης και επενδύσεων σε ανθρώπινους πόρους. Οι προηγούμενες περίοδοι προγραμματισμού (1988-93 και 1994-99) ανέδειξαν τη σημασία της ομαλής λειτουργίας του θεσμικού και του διοικητικού πλαισίου για την επιτυχία της αναπτυξιακής πολιτικής και ιδιαίτερα τους κινδύνους μη παραγωγικής αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων,καθώς επίσης και τις δυσκολίες απορρόφησης πόρων σε σημαντικά έργα και σε καινοτόμες δράσεις.κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού έγινε σημαντική πρόοδος σ όλους αυτούς τους τομείς και αποκτήθηκε σημαντική εμπειρία. Παρουσιάστηκαν αρκετές δυσκολίες, εκ των οποίων οι περισσότερες οφείλονταν στο γεγονός 6

ότι οι μεταρρυθμίσεις ξεκίνησαν ταυτόχρονα με την εφαρμογή του προγράμματος, χωρίς προηγούμενη προετοιμασία, και έπρεπε να πραγματοποιηθούν «εν κινήσει». Προχώρησαν, δηλαδή θεσμικές μεταρρυθμίσεις που αφορούσαν προγράμματα και έργα τα οποία ήδη ήταν στη φάση της υλοποίησης.αυτό το γεγονός,άλλοτε προκαλούσε καθυστέρηση των έργων και των δράσεων και άλλοτε προκαλούσε καθυστέρηση των ίδιων των μεταρρυθμίσεων. Εντούτοις, παρ όλες αυτές τις δυσκολίες, έγιναν σημαντικές μεταρρυθμίσεις στους τομείς των δημοσίων έργων, των ιδιωτικών επενδύσεων, του ανθρώπινου δυναμικού και της δημόσιας διοίκησης.αποκτήθηκε σημαντική εμπειρία από τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στα μεγάλα έργα,έγιναν μεγάλοι διεθνείς διαγωνισμοί και ιδιαίτερα μετά το 1995 επιταχύνθηκε με γρήγορους ρυθμούς η υλοποίηση του προγράμματος και η απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων. Παράλληλα,πέρα από την εφαρμογή του ΚΠΣ,δρομολογήθηκαν και βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και άλλες καίριες θεσμικές μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές που αφορούν τη συγκρότηση των περιφερειών,τις δημόσιες επιχειρήσεις,το τραπεζικό σύστημα,την αγορά εργασίας και τη δημοσιονομική διαχείριση.ασφαλώς όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα συμβάλλουν σημαντικά στην αναπτυξιακή διαδικασία. Σ αυτό το πλαίσιο και με την εμπειρία που έχει αποκτηθεί,το αναπτυξιακό πρόγραμμα της περιόδου 2000-2006 θα πρέπει να προβλέπει και να περιλαμβάνει και τις περαιτέρω αναγκαίες θεσμικές μεταρρυθμίσεις και τις δομές που θα απαιτηθούν για τη υλοποίησή του. Αυτές οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να διακριθούν σε τρεις κατηγορίες: Θεσμικές ρυθμίσεις που θα προκύψουν από την διαπραγμάτευση του πλαισίου υποστήριξης του προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θεσμικές ρυθμίσεις που αφορούν στους μηχανισμούς διοικητικής υποστήριξης και στις δομές εφαρμογής του προγράμματος. Θεσμικές ρυθμίσεις που αφορούν στη λειτουργία των μηχανισμών της αγοράς, της διοίκησης, της αυτοδιοίκησης,των δημοσίων επιχειρήσεων και στις σχέσεις του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα. 7

1.4 Προβλήματα και νέες προκλήσεις Γενικότερα,το Γ ΚΠΣ πρέπει να σχεδιαστεί με ορίζοντα τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας του 2010. Ο σχεδιασμός του πρέπει κατά συνέπεια να λάβει υπόψη τα κρίσιμα νέα ζητήματα και τις νέες προκλήσεις που θα έχουν διαμορφωθεί, την ανάγκη ολοκλήρωσης των στόχων που προωθήθηκαν απο το Β ΚΠΣ και τις αναγκαίες ισορροπίες στις οικονομικές και κοινωνικές επιλογές,έτσι ώστε να υπάρχει όσο γίνεται μεγαλύτερη αντιστοιχία μεταξύ σχεδιαζόμενων δράσεων και προτεραιοτήτων της νέας προγραμματικής περιόδου. Στα πλαίσια αυτά το Γ ΚΠΣ αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού μέσα απο την Παιδεία. Στόχος είναι τόσο η διεύρυνση όσο και η εμβάθυνση: διεύρυνση με τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών πρόσβασης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και εμβάθυνση με τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Η καθολικότητα των ευκαιριών πρόσβασης απαιτεί υποδομή αλλά και κοινωνική οργάνωση ικανή να υπερβεί γεωγραφικά,κοινωνικά,φυλετικά και οικονομικά εμπόδια που αποκλείουν συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού απο το να απολαύσουν τα αγαθά της Παιδείας.Η ποιότητα απαιτεί διαδικασίες συνεχούς κατάρτισης και αξιολόγησης των εκπαιδευτικών,εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και φυσικά την αναγκαία υλικοτεχνική υποδομή για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Σε όλα αυτά τα μέτωπα το Γ ΚΠΣ σχεδιάζεται να έχει καταλυτικά αποτελέσματα. Σε αρκετούς τομείς οι στόχοι που έθεσε το Β Κ.Π.Σ. υπερέβησαν κατά πολύ τους οικονομικούς πόρους, το χρονικό ορίζοντα και τα διοικητικά μέσα που ήταν διαθέσιμα.ως αποτέλεσμα διαπιστώνονται σημαντικές υστερήσεις αποτελεσμάτων, η κάλυψη των οποίων θα απαιτήσει μεγάλη προσπάθεια στη νέα προγραμματική περίοδο. Ο τομέας των υποδομών στις μεταφορές είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Σε άλλες περιπτώσεις τα αποτελέσματα του Β Κ.Π.Σ. θέτουν νέες προκλήσεις αξιοποίησής τους με στόχο τη μεγιστοποίηση των θετικών επιπτώσεων, την ενσωμάτωσή τους στην αναπτυξιακή διαδικασία, την απόδοσή τους υπέρ της ποιότητας ζωής των πολιτών. Βλέποντας προς το μέλλον, η χώρα αναμένεται οτι θα αντιμετωπίζει στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα μια σειρά από νέες προκλήσεις, που πρέπει να ληφθούν υπόψη: Η συμμετοχή στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση ανάγει την ενίσχυση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας σε πρωταρχικούς παράγοντες της οικονομικής και κοινωνικής της ανάπτυξης. Αν δεν επιτευχθεί ουσιαστική και διατηρήσιμη πρόοδος στο πεδίο αυτό,οι επιπτώσεις σε όρους οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικών ανισορροπιών και περιφερειακής ανάπτυξης θα είναι ιδιαίτερα σοβαρές. Επιβάλλεται, συνεπώς, ο σχεδιασμός δράσεων που θα θέτουν έμφαση στα 8

στοιχεία εκείνα που προωθούν την παραγωγικότητα και τελικά την πραγματική σύγκλιση σε επίπεδο χώρας και περιφερειών. Η πορεία προς την Κοινωνία της Πληροφορίας αναδεικνύει τις νέες τεχνολογίες και την πληροφορική σε στρατηγικό εργαλείο του ανταγωνισμού στις παγκοσμιοποιημένες αγορές, θέτοντας πιεστικά το πρόβλημα της ανάπτυξης μηχανισμών δημιουργίας, απορρρόφησης και αξιοποίησής τους. Η χρήση της τηλεματικής και των δικτύων στο εμπόριο, στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, στην εκπαίδευση και στην υγεία,αλλά και τα εμπόδια που παρουσιάζονται λόγω αναπτυσσόμενων προδιαγραφών ποιότητας,ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος, μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ανακατανομή ρόλων μεταξύ των επιμέρους εθνικών οικονομιών και διαμόρφωσης νέων περιοχών ανάπτυξης, επισείοντας σοβαρούς κινδύνους σε όσους αντιμετωπίσουν δυσκολίες προσαρμογής. Για τους λόγους αυτούς μία στρατηγική εστιασμένη γύρω από τις νέες τεχνολογίες και την πληροφορική,όχι μόνο μεταφέροντας τεχνογνωσία από το εξωτερικό αλλά συμμετέχοντας ενεργά στην παραγωγή της,αποτελεί σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης,με στόχο όχι μόνο την κάλυψη της απόστασης από τις αναπτυγμένες χώρες, αλλά και την απόκτηση πλεονεκτικής θέσης στο ευρύτερο διεθνές περιβάλλον. Η Ελλάδα θα έχει να αντιμετωπίσει το άνοιγμα του ανταγωνισμού στον αγροτικό τομέα,ενώ παράλληλα θα εντείνονται οι πιέσεις στη βιομηχανία και στις υπηρεσίες, ιδιαίτερα σε αυτές που συνδέονται με χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες και νέες τεχνολογίες (επικοινωνίες, δορυφόροι,πληροφορική κα). Η έως σήμερα διάθεση σημαντικότατων πόρων στο πρωτογενή τομέα για εισοδηματική στήριξη, παραγωγικό εκσυγχρονισμό και βασική υποδομή δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Διατηρείται η ισχυρότατη εξάρτηση ενός μεγάλου αριθμού γεωργικών εκμεταλλεύσεων από Κρατικές και Κοινοτικές ενισχύσεις, διαπιστώθηκε απώλεια αγορών για αρκετές κατηγορίες γεωργικών προϊόντων,παραμένει πολύ χαμηλή η συνεισφορά του πρωτογενή τομέα στην αύξηση της παραγωγικότητητας της ελληνικής οικονομίας, ενώ δεν έχει ανακοπεί η βαθμιαία γήρανση του ενεργού πληθυσμού του τομέα και η πληθυσμιακή αποψίλωση των ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών. Μεγάλα περιθώρια βελτίωσης διαπιστώνονται ακόμα στην κλαδική διαφοροποίηση της μεταποιητικής βάσης της χώρας. Ο αναμφισβήτητος τεχνολογικός εκσυγχρονισμός παραδοσιακών κλάδων της,αλλά και η λήψη ευρείας έκτασης οριζόντιων μέτρων για την παροχή σύγχρονων και εξειδικευμένων υπηρεσιών και λειτουργικών υποδομών αποτελούν μια από τις πλέον χαρακτηριστικές τομές και καινοτομίες του Β Κ.Π.Σ. Όμως μέχρι σήμερα τουλάχιστον,δεν καταγράφεται σε ικανοποιητι9

κό βαθμό ο εμπλουτισμός της ελληνικής μεταποίησης με νέους δυναμικά ανερχόμενους κλάδους προωθημένης τεχνολογίας,η παραγωγική ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων έρευνας και ανάπτυξης των ερευνητικών κέντρων της χώρας,η ανασύνθεση των εξαγωγών με νέα προιόντα υψηλού τεχνολογικού περιεχομένου. Η απορρόφηση των πιέσεων αυτών πρέπει να γίνει απο το παραγωγικό σύστημα, εθνικό και περιφερειακό. Αυτό, συνεπώς, θέτει έντονα το θέμα της αυστηρής ιεράρχισης των επιλογών και της αξιοποίησης των πόρων με τρόπους που θα δημιουργούν θέσεις εργασίας,εισοδήματα και παραγωγικές διαδικασίες,όχι μόνο στο χρόνο υλοποίησής τους αλλά και σε υστερότερη περίοδο. Οι προαναφερθέντες νέοι όροι ανταγωνισμού καθιστούν ακόμα πιο σύνθετη την πολιτική βελτίωσης των έως σήμερα αποτελεσμάτων στον τομέα της ανεργίας και της στήριξης αδύναμων κοινωνικών ομάδων, οι οποίες μάλιστα πολλαπλασιάζονται με την δραματική αύξηση των φαινομένων της μετανάστευσης οικονομικών προσφύγων. Κατεπείγοντα χαρακτήρα αποκτά η προσαρμογή της τεχνογνωσίας και των επαγγελματικών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, της ευελιξίας των αγορών εργασίας, της παραγωγικότητας στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.ιδιαίτερα μακρύς και δύσκολος δρόμος διαρθρωτικών προσαρμογών πρέπει να διανυθεί από τη δημόσια διοίκηση,τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Τα προβλήματα του περιβάλλοντος και της υπερβολικής πίεσης πάνω στους φυσικούς πόρους (π.χ. υδάτινοι πόροι) αναμένεται να αποκτούν όλο και πιο έντονο χαρακτήρα στη διάρκεια υλοποίησης του Γ ΚΠΣ.Κατά συνέπεια,ο σχεδιασμός των δράσεων θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την εντεινόμενη περιοριστική επίδραση των παραγόντων αυτών,την ανάγκη παραγωγικών αναδιαρθρώσεων καθώς και την ανάγκη εξισορρόπησης αρνητικών λειτουργιών που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν.η ίδια η διαδικασία της ανάπτυξης θα ανάγει την ποιότητα ζωής,μέσα στην οποία εντάσσεται και η προστασία των φυσικών πόρων, σε καθημερινή αξία των πολιτών και υποτίμησή της στο σχεδιασμό της ανάπτυξης δημιουργεί κινδύνους σοβαρών μελλοντικών προβλημάτων. Επενδύσεις και δράσεις στο τομέα του πολιτισμού αποκτούν μια εντελώς διαφορετική διάσταση. Η αύξηση του εισοδηματικού και μορφωτικού επιπέδου των λαών της Ευρώπης,η αλματώδης αύξηση της κινητικότητας ατόμων και επιχειρήσεων δημιουργεί μια νέα ζήτηση και ταυτόχρονα ένα νέο ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Ελλάδα. Η εσωστρέφεια, και η αδυναμία επικέντρωσης πόρων έχει έως σήμερα μειώσει σημαντικά τη δυνατότητα αξιοποίησης αυτού του συγκριτικού πλεονεκτήματος. Στη νέα προγραμματική περίοδο η ανάδειξη της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και τις σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας της Ελλάδας πρέπει να αποτελέσει αιχμή προσέλκυσης όχι μόνο τουριστών αλλά και επιχειρηματικών κεφαλαίων και στελεχών.μπορεί να αποτελέσει την ελληνική ταυτότητα συμμετοχής στο ευρωπαικό γίγνεσθαι. Η 10

οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 αποτελεί μια άριστη ευκαιρία εξυπηρέτησης αυτού του στόχου. Η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ και η εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας ανάγουν σε μείζον θέμα την εξοικονόμηση δημόσιας δαπάνης για έργα και δράσεις, που μπορούν να αναληφθούν απο ιδιωτικούς φορείς, με παράλληλη διασφάλιση των συμφερόντων του κοινωνικού συνόλου.διαφορετικά,το Κράτος θα ασφυκτιά συνεχώς για την εξεύρεση των αναγκαίων εσόδων,σε μιά περίοδο που και η αντιμετώπιση αυξημένων κοινωνικών αναγκών θα είναι στο προσκήνιο.ο σχεδιασμός των έργων-δράσεων πρέπει να λάβει πολύ πιο σοβαρά υπόψη τον παράγοντα αυτό απ'ότι στο Β ΚΠΣ.Μια τέτοια κατεύθυνση,εξάλλου,θα δημιουργήσει και βαθμούς ελευθερίας και μεγαλύτερης άνεσης απέναντι στην αυστηροποίηση των κοινοτικών διαδικασιών υλοποίησης του Γ ΚΠΣ. Η ίδια η διαδικασία υλοποίησης του Γ ΚΠΣ πρέπει να εμπεριέχει το στοιχείο της αποτελεσματικότερης χρήσης των πόρων. Η παράλληλη έναρξη μεγάλου αριθμού έργων, που εκτελούνται επί μακρόν και απαιτούν μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα υλοποίησης, απότι αν εκτελούνταν διαδοχικά με ταχύτερους ρυθμούς ώστε οι πόροι που δεσμεύουν να οδηγούν πιο γρήγορα σε παραγωγικό αποτέλεσμα, αποτελεί μια οικονομικά και κοινωνικά λιγότερο αποτελεσματική διαχείριση. Η ευαισθησία στο κοινωνικό κόστος-όφελος είναι αναγκαία εν όψει όλων των περιοριστικών παραγόντων και της αναπτυξιακής και κοινωνικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει η χώρα στην επόμενη δεκαετία. Παρότι τα αποτελέσματα της εισαγωγής νέων θεσμών στο Β ΚΠΣ, όπως η εκ βάθρων αναμόρφωση του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων,η σύσταση ανεξαρτήτων διαχειριστικών φορέων με μορφή Α.Ε. για τη διοίκηση μεγάλων έργων, η δημιουργία της Μονάδας Οργάνωσης της Διαχείρισης του Κ.Π.Σ., το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης για τη διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική κατάρτιση, η ευρύτατη χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή Τεχνικών Συμβούλων, Χρηματοπιστωτικών Συμβούλων, Συμβούλων Διαχείρισης Προγραμμάτων, Συμβούλων Αξιολόγησης, η δημιουργία Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διοίκησης του Κ.Π.Σ.,κρίνονται καθοριστικά για την πληρέστερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων του Β Κ.Π.Σ. και σε μεγάλο βαθμό θα αξιοποιηθούν και κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο,αφορούν μόνο μερικές πτυχές του προβλήματος και δεν αντιμετωπίζουν τις δομικές ανεπάρκειες που χαρακτηρίζουν μεγάλο αριθμό δημοσίων υπηρεσιών με καθοριστική επίπτωση στην εφαρμογή των Προγραμμάτων. Ενέργειες για την αντιμετώπιση ορισμένων απο τις διοικητικές ανεπάρκειες και δυσλειτουργίες θα πρέπει να έχουν αντιμετωπιστεί επιτυχώς εντός του 1999 με τη λήψη των αναγκαίων μέτρων και τη διάθεση 11

αντίστοιχων πόρων. Η εξοικονόμηση δημοσίων πόρων από τον περιορισμό της σπατάλης, των ατασθαλιών, των καθυστερήσεων, της βελτίωσης της αναπτυξιακής απόδοσης,αλλά και της γενικότερης αναβάθμισης του κύρους της Δημόσιας Διοίκησης θα είναι πολλαπλάσια της δαπάνης των αναγκαίων αλλαγών. 12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ''ΤΟ Γ' ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ'' 13

2.1 Το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000-2006 και η δομή του. Το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης 2000-2006 αποτελεί το μεγαλύτερο αναπτυξιακό πρόγραμμα της χώρας.πρόκειται για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα που ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες και μελλοντικές συνθήκες ανταγωνισμού που θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα στο διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον και της επιτρέπει να ολοκληρώσει όλα εκείνα τα έργα και τις παρεμβάσεις που είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξή της. Το Γ Κ.Π.Σ. είναι το προϊόν της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν η Ελληνική Κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις κοινοτικές διαρθρωτικές παρεμβάσεις στην Ελλάδα το χρονικό διάστημα 2000-2006. Καταρτίστηκε με βάση το Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης που υποβλήθηκε από την Ελλάδα στην Ε.Ε. Το κείμενο του Κ.Π.Σ. υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2000 (Ε2000 3405/28-11-2000) και αναθεωρήθηκε τον Δεκέμβριο του 2004 (Ε2004 2412/3-12-04),τον Δεκέμβριο του 2005 (Ε2005 4788 τελικό /12-12-05) και τον Δεκέμβριο του 2006 (Ε2006 6419 τελικό 7-12-06). Περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: Τους άξονες προτεραιότητας για τη δράση των κοινοτικών διαρθρωτικών ταμείων Την συνοπτική περιγραφή των επιχειρησιακών προγραμμάτων με τους ειδικούς στόχους και τις προτεραιότητες που έχουν επιλεγεί Το ενδεικτικό σχέδιο χρηματοδότησης που προσδιορίζει για κάθε άξονα και για κάθε έτος το ποσό των συνολικών κονδυλίων που προβλέπονται Τις διατάξεις εφαρμογής του Γ ΚΠΣ Οι στόχοι-προτεραιότητες του ΚΠΣ 2000-2006 εστιάζονται σε επενδύσεις στο φυσικό,ανθρώπινο και γνωστικό κεφάλαιο, που μπορούν να συμβάλουν περισσότερο στην αύξηση της παραγωγικότητας και στην εμβάθυνση της ανάπτυξης στην Ελλάδα: 1. Ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων και προώθηση της απασχόλησης. 2. Ανάπτυξη του συστήματος μεταφορών (οδικές, σιδηροδρομικές, αστικές μεταφορές, αερολιμένες, λιμένες, συνδυασμένες μεταφορές και εμπορευματικά κέντρα, ασφάλεια). 3. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη (περιλαμβάνει τους τομείς Μεταποίησης και Υπηρεσιών, Έρευνας και Τεχνολογίας, Τουρισμού, 14

Ενέργειας Φυσικών Πόρων). 4. Αγροτική ανάπτυξη και αλιεία. 5. Ποιότητα ζωής (παρεμβάσεις που αφορούν στο περιβάλλον και στη φυσική κληρονομιά, στον πολιτισμό και στον τομέα της υγείας πρόνοιας). 6. Κοινωνία της πληροφορίας (παρεμβάσεις που αφορούν τομείς όπως εκπαίδευση, πολιτισμό, δημόσια διοίκηση, υγεία και πρόνοια, περιβάλλον, απασχόληση, ψηφιακή οικονομία, επικοινωνίες). 7. Περιφερειακή ανάπτυξη (με στόχο την μείωση των αποκλίσεων ανάπτυξης μεταξύ των περιφερειών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους και την αύξηση της απασχόλησης). Για την επίτευξη των στόχων του ΚΠΣ 2000-2006 καταρτίστηκαν και υλοποιούνται 25 Επιχειρησιακά Προγράμματα εκ των οποίων: τα 11 είναι Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα και αφορούν εθνικές τομεακές πολιτικές τα 13 είναι Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ),ένα για κάθε μία από τις 13 διοικητικές περιφέρειες της χώρας και στα οποία έχει κατανεμηθεί το 1/3 περίπου των διαθέσιμων πιστώσεων για την περίοδο 2000-2006 και 1 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Τεχνική βοήθεια» που στόχο έχει να ενδυναμώσει, να στηρίξει και να βελτιώσει το σύστημα διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. 2.1.1 Η κοινοτική δημόσια δαπάνη. Όπως και στις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, ένα σημαντικό μέρος των διαθέσιμων πόρων θα προέλθει από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Η προβλεπόμενη διατήρηση της επιλεξιμότητας όλων των Ελληνικών Περιφερειών προς διαρθρωτική στήριξη στο πλαίσιο του Στόχου 1 και κατά τη νέα περίοδο 2000-2006, αναμένεται ότι θα εξασφαλίσει τη συνέχιση της Κοινοτικής ενίσχυσης σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Κατά το 1997,η εισροή πόρων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής ανήλθε σε επίπεδο που προσεγγίζει το 3% του Α.Ε.Π. Κατά το 1998 και το 1999 αυτή η εισροή προβλέπεται να αυξηθεί, τόσο σε απόλυτα μεγέθη όσο και ως ποσοστό του Α.Ε.Π., και να υπερβεί το 3% του Α.Ε.Π. Οσον αφορά την περίοδο 2000-2006, η διαπραγμάτευση των δημοσιονομικών προοπτικών της 15

Ε.Ε. θα ολοκληρωθεί εντός του 1999 με συνέπεια, να μην είναι δυνατόν να γίνουν αυτή τη στιγμή ακριβείς προβλέψεις. Εντούτοις υπάρχουν αρκετά στοιχεία τα οποία επιτρέπουν ορισμένες υποθέσεις εργασίας στις οποίες θα πρέπει να στηριχθεί προς το παρόν η κατάρτιση του Σχεδίου Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ως θεμελιώδης παραδοχή θα ληφθούν οι προτάσεις της Ευρ. Επιτροπής για το νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα δράσης AGENDA 2000. Η πρώτη υπόθεση εργασίας είναι ότι η Ελλάδα, ως χώρα με τις μεγαλύτερες ανάγκες από τις άλλες 15, αλλά και με την μεγαλύτερη προσπάθεια σύγκλισης κατά την τρέχουσα περίοδο, θα πρέπει να επωφεληθεί της μεγαλύτερης δυνατής ενίσχυσης. Η δεύτερη υπόθεση εργασίας είναι ότι παρά την ύπαρξη προηγούμενου,για σημαντικότατες αυξήσεις των Κοινοτικών πόρων που στηρίζουν τις πολιτικές της συνοχής στις μειονεκτικότερες περιφέρειες της Ε.Ε. οι σημερινές μακροοικονομικές συνθήκες που απαιτούν αυστηρότερη δημοσιονομική πειθαρχία στην ΕΕ λόγω ΟΝΕ,σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος της διεύρυνσης,δεν φαίνεται ότι θα επιτρέψουν αυξήσεις ανάλογες προς το παρελθόν σε σχέση με τα κονδύλια που προορίζονται για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής. Με τα δεδομένα αυτά, κύρια μέριμνα της Ευρ. Επιτροπής στην AGENDA 2000 υπήρξε η εξασφάλιση της ομαλής συνέχειας στο σημερινό επίπεδο κοινοτικής στήριξης που παρέχεται στις πολιτικές της συνοχής.δεδομένου ότι η διαπραγμάτευση για τις νέες δημοσιονομικές προοπτικές της ΕΕ βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι προφανές ότι δεν μπορούν να αποκλεισθούν αποκλίσεις από τις ανωτέρω υποθέσεις εργασίας,λαμβανομένης υπ όψη και της τάσης για περαιτέρω εξοικονόμηση πόρων που καταγράφεται μεταξύ των καθαρά συνεισφερουσών χωρών μελών. Το συμπέρασμα από αυτές τις δύο υποθέσεις εργασίας είναι ότι οι εισροές κοινοτικών πόρων για την περίοδο 2000-2006 θα διατηρηθούν μεν στα σχετικά υψηλά επίπεδα της τρέχουσας περιόδου 1993-1999, αλλά θα παραμείνουν σταθερές κατά τη διάρκεια της περιόδου, υπερβαίνοντας το επίπεδο του 3% του ΑΕΠ αλλά εντός του ανωτάτου ορίου του 4% του ΑΕΠ που η Ευρ. Επιτροπή προτείνει στην AGENDA 2000 ως οροφή. Από τις ανωτέρω υποθέσεις προκύπτει η εκτίμηση ότι η κοινοτική δημόσια δαπάνη θα μπορούσε να προγραμματισθεί σε συσχετισμό με το ΑΕΠ και, ανάλογα και με την οικονομική συγκυρία και την ικανότητα απορρόφησης, να κυμανθεί μεταξύ του 3% και του 4% του ΑΕΠ της χώρας. 16

2.1.2 Η εθνική δημόσια δαπάνη. Κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, μέχρι και το έτος 1997, η εθνική δημόσια δαπάνη για επενδύσεις,παρά το γεγονός ότι αυξανόταν με γρήγορους ρυθμούς,δεν υπερέβαινε το ύψος του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης.το 1998 αναμένεται για πρώτη φορά να σημειωθεί αυτή η υπέρβαση.το έλλειμμα θα είναι κατώτερο του 3% του Α.Ε.Π ενώ η εθνική δημόσια επενδυτική δαδαπάνη θα υπερβαίνει το ποσοστό αυτό. Κατά την περίοδο 2000-2006,η εθνική δημόσια δαπάνη για επενδύσεις θα πρέπει να προγραμματιστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υπερβαίνει πάντοτε το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης.κατ αυτό το τρόπο τηρείται μια υγιής και συνεπής προς το στόχο της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης δημοσιονομική πολιτική. Κατά συνέπεια εφόσον το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης λόγω της συμμετοχής στο Ευρώ και των υποχρεώσεων του συμφώνου σταθερότητας θα είναι σταθερά κάτω του 3%, η εθνική δημόσια επενδυτική δαπάνη θα μπορούσε να προγραμματιστεί κατά μέσο όρο στην 7ετή προγραμματική περίοδο μεταξύ του 2% και του 3% του Α.Ε.Π. δηλαδή περίπου στα σημερινά επίπεδα.ως αποτέλεσμα αυτών των παραδοχών εργασίας, η συνολική δημόσια επενδυτική δαπάνη (εθνική και κοινοτική) αναμένεται ότι θα προσεγγίζει το 6% του ΑΕΠ. 2.1.3 Οι πόροι του ιδιωτικού τομέα Κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο έγινε ιδιαίτερη προσπάθεια για την προσέλκυση και τη διάθεση πόρων του ιδιωτικού τομέα στην αναπτυξιακή διαδικασία. Αυτή η προσπάθεια απέδωσε σημαντικούς καρπούς, παρά το γεγονός ότι εξελισσόταν σε σχετικά αντίξοες συνθήκες.μεταξύ αυτών,οι σημαντικότερες ήταν τα ιδιαίτερα υψηλά επιτόκια,οι υψηλοί ρυθμοί πληθωρισμού και η αβεβαιότητα ως προς την ισοτιμία του νομίσματος. Σ αυτές όμως θα πρέπει να προστεθούν το γεγονός ότι δεν υπήρχε ένα θεσμικό πλαίσιο προσανατολισμένο στο νέο αυτό τύπο επενδυτικών σχεδίων καθώς και η έλλειψη εμπειρίας της διοίκησης για δράσεις που εμφανίζονται πρώτη φορά ως αντικείμενο δράσης της. Εντούτοις, τόσο στα μεγάλα έργα υποδομής (Αεροδρόμιο Σπάτων, Αττική οδός, Ρίο-Αντίρριο,...) όσο και στις ιδιωτικές επενδύσεις εκσυγχρονισμού, η προσέλκυση πόρων υπήρξε σημαντική. Επιπλέον,μέσω των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης άρχισαν να επενδύονται και πόροι του ιδιωιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Κατά συνέπεια, με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε στην παρούσα περίοδο, τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν και εκείνες που θα ακολουθήσουν, καθώς και την αναμενό17

μενη βελτίωση των μακροοικονομικών μεγεθών με την συμμετοχή στο Ευρώ, η προσέλκυση πόρων του ιδιωτικού τομέα, κατά τη νέα περίοδο, προβλέπεται να είναι σημαντικά αυξημένη και να κυμαίνεται περίπου στο 1% του ΑΕΠ. 2.1.4 Πίνακας χρηματοδοτικών πόρων του Γ' Κ.Π.Σ. Οι συνολικοί χρηματοδοτικοί πόροι του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και του Ταμείου Συνοχής ανέρχονται σε 48,30 δις ευρώ.η συνολική δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 37,67 δις ευρώ και η εκτιμώμενη ιδιωτική συμμετοχή ανέρχεται σε 10,63 δις ευρώ. Κοινοτική Συμμετοχή Εθνική Συμμετοχή Σύνολο Δημόσιας Δαπάνης Κ.Π.Σ. ΤΑΜΕΙΟ 2000-2006 ΣΥΝΟΧΗΣ ΣΥΝΟΛΟ 22,70 3,24 25,94 9,72 2,01 11,73 32,42 5,25 37,67 9,53 1,10 10,63 41,95 6,35 Ενδεικτική Ιδιωτική Συμμετοχή ΣΥΝΟΛΟ 48,30 (σε δισεκατομμύρια ευρώ) 2.2 Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα Τα τομεακά προγράμματα αφορούν βασικούς τομείς της Οικονομικής και Κοινωνικής ζωής όπως: Εκπαίδευση-Εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος και βελτίωση των υποδομών. Απασχόληση και επαγγελματική κατάρτιση-επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο με στόχο την πρόληψη της ανεργίας και τη διευκόλυνση της επαγγελματικής επανένταξης μέσα από εξατομικευμένη προσέγγιση.ποιοτική κατάρτιση,προσαρμοσμένη στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Προώθηση των ίσων ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών και ένταξη των μειονεκτούντων ομάδων. Δρόμοι, λιμάνια, αστική ανάπτυξη. Σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια, αστικές συγκοινωνίες Ανταγωνιστικότητα-Ποικίλες ενισχύσεις για τις επιχειρήσεις (κυρίως τις μικρομεσαίες) και για 18

την δημιουργία νέων επιχειρήσεων,κυρίως χάρη σε νέες μορφές χρηματοδότησης,βελτίωση της τουριστικής προσφοράς, επέκταση του ενεργειακού δικτύου και διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών. Αγροτική ανάπτυξη-ενισχύσεις στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, στις δραστηριότητες μεταποίησης και διάθεσης στην αγορά με στόχο τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας,με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και την βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων.διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας χάρη σε ολοκληρωμένες δράσεις τοπικής ανάπτυξης. Αλιεία-Εκσυγχρονισμός του στόλου και του εξοπλισμού και εξορθολογισμός της παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των αλιευτικών πόρων και του περιβάλλοντος. Περιβάλλον-Διασφάλιση της ορθολογικής διαχείρισης των περιβαλλοντικών πόρων.προσαρμογή στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές σε ότι αφορά το πόσιμο νερό,τα λύματα και τα απόβλητα.περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και παιδεία. Πολιτισμός-Αξιοποίηση της πολιτισμικής κληρονομιάς και προώθηση του σύγχρονου πολιτισμού. Υγεία και Κοινωνική Πρόνοια-Αναδιάρθρωση των υπηρεσιών υγείας, κατάρτιση του προσωπικού, μεταρρύθμιση του τομέα της πνευματικής υγείας. Κοινωνία της Πληροφορίας-Προώθηση των τεχνολογιών της πληροφορίας στις δημόσιες υπηρεσίες, τα σχολεία, τις τοπικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών και ανάπτυξη των συνδέσεων υψηλής ταχύτητας. 2.2.1 Ε.Π. ''Εκπαίδευση και αρχική επαγγελματική κατάρτιση''. Προϋπολογισμός Ε.Π. Συνολικόκόστος Δημόσιαδαπάνη Κοινοτική συμμετοχή Εθνική συμμετοχή Ιδιωτική συμμετοχή 2.617.591.694 2.617.591.694 2.072.930.711 570.910.982 0 Ευρώ Ευρώ Ευρώ Ευρώ Ευρώ Στρατηγικοί Στόχοι Το ΕΠΕΑΕΚ περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη δέσμη συνεκτικών μέτρων και ενεργειών με απώτερο στόχο τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος και των υπηρεσιών που αυτό προσφέρει, ώστε να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας και σύνδεσης με την αγορά εργασίας. 19

Οι στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράμματος εκφράζονται με τους τέσσερις βασικούς άξονες που συνδέονται με τα πεδία πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και προωθούν παρεμβάσεις σχετικές με την Την προώθηση της ισότητας ευκαιριών στην αγορά εργασίας (Άξονας 1: απευθύνεται σε άτομα που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό). Την προώθηση και βελτίωση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης στα πλαίσια της δια βίου εκπαίδευσης (Άξονας 2). Την ανάπτυξη και προώθηση της επιχειρηματικότητας και προσαρμοστικότητας των νέων (Άξονας 3). Την βελτίωση της πρόσβασης των γυναικών στην αγορά εργασίας (Άξονας 4). Οι άξονες αυτοί υποστηρίζονται από δυο ακόμη άξονες που αφορούν παρεμβάσεις σε υποδομές και εξοπλισμό (Άξονας 5: συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ) και ενέργειες υποστήριξης του προγράμματος (Άξονας 6). Επιλεγμένοι Βασικοί Δείκτες Τα βασικά αναμενόμενα αποτελέσματα από την ολοκλήρωση του προγράμματος είναι τα ακόλουθα : H μείωση της σχολικής διαρροής από το 11%, που υπολογίζεται ότι ήταν το 1999, στο 6%. H επιμόρφωση 346.000 εκπαιδευτικών. H δημιουργία 5.000 εργαστηρίων πληροφορικής, φυσικών επιστημών και τεχνολογίας. H δημιουργία επιπλέον 332 βιβλιοθηκών. Σημειώνεται ότι από το ΕΠΕΑΕΚ θα χρηματοδοτηθούν 132 βιβλιοθήκες και οι υπόλοιπες θα χρηματοδοτηθούν από τα ΠΕΠ. Η αύξηση των ωφελουμένων του Ανοικτού Πανεπιστημίου από 5.170 το 1999 σε επιπλέον 30.000. Η δημιουργία 4.300 Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων. Πρόοδος Υλοποίησης του Προγράμματος Από τη μέχρι σήμερα υλοποίηση του προγράμματος, έχουν ενταχθεί 1.569 έργα η συνολική δημόσια δαπάνη των οποίων αντιστοιχεί στο 65,8% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του προγράμματος.το ύψος του προϋπολογισμού των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί (νομικές δεσμεύ20

σεις) αντιστοιχεί στο 57,4% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του προγράμματος, ενώ οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες στο σύνολο του προγράμματος ανέρχονται στο 36,1% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του Ε.Π. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης σημαντικά έργα όπως: Λειτουργούν 4.299 ολοήμερα δημοτικά σχολεία. Λειτουργούν 2.071 ολοήμερα νηπιαγωγεία 14.543 σχολικές μονάδες συμμετείχαν στην καταγραφή,αποτύπωση και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μέσων. 23 λειτουργούντα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ). Λειτουργία προγραμμάτων του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. 3 κόμβοι ενθάρρυνσης επιχειρηματικό- Κινητή βιβλιοθήκη. τητας. 12 νέα τμήματα διεύρυνσης στην ανώτατη εκπαίδευση. 63 νέα σχολικά κτίρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. 10 σχολεία β ευκαιρίας εξοπλίστηκαν. Σχολικά προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. 21

2.2.2 Ε.Π. ''Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση''. Προϋπολογισμός Ε.Π Συνολικόκόστος Δημόσιαδαπάνη Κοινοτική συμμετοχή Εθνική συμμετοχή Ιδιωτική συμμετοχή 2.186.358.008 2.127.093.557 1.662.687.360 464.406.197 59.264.451 Ευρώ Ευρώ Ευρώ Ευρώ Ευρώ Στρατηγικοί Στόχοι Κυρίαρχος στόχος του Ε.Π. Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση 2000-2006 είναι η προώθηση της απασχόλησης και η άμβλυνση των προβλημάτων της αγοράς εργασίας, προς την κατεύθυνση της πρόληψης της ανεργίας, της αύξησης της συμμετοχής των γυναικών και των μειονεκτουσών ομάδων στην αγορά εργασίας με παράλληλη μείωση της ανεργίας ορισμένων ομάδων του εργατικού δυναμικού,οι οποίες συντελούν κατά μεγάλο βαθμό στη διαμόρφωση της συνολικής ανεργίας της χώρας. Τον παραπάνω στόχο εξυπηρετούν οι γενικοί (στρατηγικοί) στόχοι, οι οποίοι αναφέρονται στα εξής: Πρόληψη της ανεργίας μέσω της εξατομικευμένης προσέγγισης και βελτίωση της ικανότητας ένταξης στην αγορά εργασίας. Ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας Ενθάρρυνση της προσαρμοστικότητας των εργαζομένων και των επιχειρήσεων. Προώθηση της ισότητας ευκαιριών πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Ενίσχυση και αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας των πολιτικών και των παρεμβάσεων στην αγορά εργασίας. Βελτίωση της πρόσβασης και συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Οι παραπάνω στόχοι εξειδικεύονται στους 6 Άξονες Προτεραιότητας και στα 19 Μέτρα του προγράμματος. Επιλεγμένοι Βασικοί Δείκτες Τα βασικά αναμενόμενα αποτελέσματα από την ολοκλήρωση του προγράμματος είναι τα ακόλουθα : Λειτουργία 119 δομών απασχόλησης (80 Κέντρων Προώθησης στην Απασχόληση και 22

39 Τοπικών Υπηρεσιών Απασχόλησης) που θα προσφέρουν εξατομικευμένες υπηρεσίες στο σύνολο των αναζητούντων εργασία. Προσφορά στο σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων (100%) μίας ευκαιρίας για κατάρ- τιση ή για απασχόληση μέσα από τη διαδικασία εξατομικευμένης προσέγγισης (από το δίκτυο των ΚΠΑ/ ΔΥΑ) μέχρι το τέλος της προγραμματικής περιόδου. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα άτομα ευπαθών κοινωνικά ομάδων διαμορφώνεται σε 85% για το 2006. Προώθηση ενεργητικών μέτρων για την απασχόληση στο 8-10% των εγγεγραμμένων ανέργων Εξυπηρέτηση 40.000 ατόμων ευπαθών ομάδων από ειδικές δομές (Κέντρα Συνοδευτι- κών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών ΚΕΣΥΥ) Παροχή κατάρτισης ή τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας 32.000 ατόμων που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό μέχρι το τέλος του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Πιστοποίηση 10.000 εκπαιδευτών συνεχιζόμενης κατάρτισης Συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης 33.000 εργαζόμενων σε ΜΜΕ Δημιουργία 45.000 νέων επιχειρήσεων Συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης 38.000 αυτοαπασχολουμένων Συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης 135.000 δημόσιων υπαλλήλων Θετικές δράσεις υπέρ του 5-7% του συνόλου των ανέργων γυναικών Λειτουργία 370 δομών προώθησης ίσων ευκαιριών (βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών ΚΔΑΠ και για άτομα με ειδικές αναπηρίες ΚΔΑΠ ΑΜΕΑ καθώς και Κέντρα Κοινωνικής Μέριμνας). Πρόοδος Υλοποίησης του Προγράμματος Από τη μέχρι σήμερα υλοποίηση του προγράμματος, έχουν ενταχθεί 1.206 έργα ο συνολικός προϋπολογισμός των οποίων αντιστοιχεί στο 118% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του προγράματος. Το ύψος του προϋπολογισμού των συμβάσεων που έχουν υπογραφεί (νομικές δεσμεύσεις) αντιστοιχεί στο 105% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του προγράμματος, ενώ οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες στο σύνολο του προγράμματος ανέρχονται στο 63% της συνολικής δημόσιας δαπάνης του Ε.Π. Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση. Από τα μέχρι σήμερα υλοποιηθέντα έργα (στοιχεία έως 31/12/06) έχουν ωφεληθεί 480.909 άτομα, εκ των οποίων 293.608 άνεργοι. Πιο συγκεκριμένα: 115.307 άτομα από ενέργειες κατάρτισης 23

142.305 άτομα από ενέργειες προώθησης στην απασχόληση 181.273 εργαζόμενοι από ενέργειες κατάρτισης 22.551 γυναίκες από θετικά μέτρα 5.971 άτομα ευπαθών ομάδων από ολοκληρωμένες παρεμβάσεις 13.502 από συνοδευτικές υποστηρικτικές υπηρεσίες. 2.2.3 Ε.Π. ''Οδικοί Άξονες - Λιμένες - Αστική Ανάπτυξη'' Προϋπολογισμός Ε.Π. Συνολικόκόστος Δημόσιαδαπάνη Κοινοτική συμμετοχή Εθνική συμμετοχή Ιδιωτική συμμετοχή 9.302.558.366 6.306.062.675 3.519.500.470 2.786.562.205 2.996.495.691 Ευρώ Ευρώ Ευρώ Ευρώ Ευρώ Στρατηγικοί Στόχοι Οι στρατηγικοί στόχοι του Ε.Π.ΟΑΛΑΑ περιλαμβάνουν την ολοκληρωμένη ανάπτυξη και βελτίωση της βασικής υποδομής μεταφορών (οδικών και θαλάσσιων) όλης της χώρας, την αστική ανάπτυξη σε μεγάλες πόλεις της χώρας και την βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας. Οι ειδικοί στόχοι στον τομέα των οδικών μεταφορών είναι: Η βελτίωση των στρατηγικών συνδέσεων της χώρας με άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε., καθώς και με την υπόλοιπη Ευρώπη, μέσω της βελτίωσης των κύριων οδικών αξόνων, κυρίως του άξονα Πάτρα Αθήνα Θεσσαλονίκη - Εύζωνοι (ΠΑΘΕ) και της Εγνατίας Οδού, που έχουν ενταχθεί στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Δρόμων (Trans-European Transport Network) και στους Πανευρωπαϊκούς Διαδρόμους (Pan-European Corridors). Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αναμενόμενης κίνησης επιβατών και εμπορευμάτων μεταξύ των μεγάλων αστικών κέντρων της Ελλάδας Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα κυρίως μέσω της ολοκλήρωσης λειτουργικών τμημάτων των αυτοκινητοδρόμων ΠΑΘΕ και Εγνατίας καθώς και των διασυνδέσεών τους με κεντρικούς λιμένες και αερολιμένες. Η προώθηση ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης της χώρας, ιδιαίτερα μέσω βελτίωσης της πρόσβασης σε περιοχές που δεν εξυπηρετούνται από τους άξονες της Εγνατίας Οδού και του ΠΑΘΕ, καθώς και η βελτίωση των οδικών μεταφορών και της επικοινωνίας στο εσωτερικό μεγάλων νησιών. 24

Οι ειδικοί στόχοι στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών είναι: Η συμβολή στην επίτευξη ενός δικτύου λιμένων που θα συμβάλει στην ισόρροπη ανάπτυξη των νησιωτικών περιφερειών, καθώς και άλλων ηπειρωτικών περιφερειών της χώρας. Η βελτίωση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης που ξεκίνησε με το Β ΚΠΣ. Οι ειδικοί στόχοι στον τομέα της αστικής ανάπτυξης είναι: Oλοκλήρωση των έργων του ΚΠΣ 1994-1999 και η περαιτέρω συνέχιση της επιτυχούς επέκτασης του Μετρό της Αθήνας που ξεκίνησε στο ΚΠΣ 1994-1999, καθώς και η προώθηση των ενεργειών για την κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης, που είναι παρεμβάσεις οι οποίες θα συνεισφέρουν στην αποσυμφόρηση, τη μείωση της ρύπανσης και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής της πόλης. Οι ειδικοί στόχοι στον τομέα της Οδικής Ασφάλειας είναι: Η βελτίωση της οδικής ασφάλειας στο υπεραστικό οδικό δίκτυο μέσω βελτιώσεων των τεχνικών χαρακτηριστικών, επαρκούς και αποτελεσματικής αστυνόμευσης, καθώς και με τη χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων ενημέρωσης-προειδοποίησης των χρηστών του δικτύου. Ο εφοδιασμός με τον κατάλληλο εξοπλισμό και η σύγχρονη οργάνωση των αρμόδιων αρχών και φορέων, για την αντιμετώπιση των ατυχημάτων (κυρίως οδικών), την αστυνόμευση των αυτοκινητοδρόμων και την ενημέρωση των χρηστών των δικτύων. Επιλεγμένοι Βασικοί Δείκτες Τα βασικά αναμενόμενα αποτελέσματα από την ολοκλήρωση του ΕΠ ΟΑΛΑΑ είναι τα ακόλουθα : Κατασκευή, αναβάθμιση - ολοκλήρωση 410 χλμ. αυτοκινητοδρόμων Α Προτεραιό- τητας (που περιλαμβάνουν τμήματα του ΠΑΘΕ, της Εγνατίας Οδού, του Περιφερειακού Δακτυλίου της Αττικής και τη Ζεύξη Ρίου - Αντιρρίου). Κατασκευή, αναβάθμιση - ολοκλήρωση 98 χλμ. αυτοκινητοδρόμων Β Προτεραιό- τητας (που περιλαμβάνουν τμήματα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης, των κάθετων αξόνων Εγνατίας Οδού, της Ιόνιας οδού καθώς και νησιωτικών οδικών αξόνων). Κατασκευή νέων γραμμών του ΜΕΤΡΟ Αθηνών συνολικού μήκους περίπου 13 χλμ 10 νέων σταθμών μετρό και 6 σταθμών μετεπιβίβασης, καθώς και η αγορά 17 συρμών. Παρεμβάσεις για την αναβάθμιση και ανάπτυξη σε τουλάχιστον 6 λιμάνια της χώ- ρας. 25