ΜΑΘΗΜΑ ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ ΤΑΞΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜ/ΜΟ: ΗΜΕΡ/ΝΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ 09/10/2016 ΚΑΘ/ΤΡΙΑ ΒΑΚΑΛΗ ΚΛΕΙΩ ΒΑΘΜΟΣ: /100, /20 ΚΕΙΜΕΝΟ Η παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα στην οποία ζούμε είναι ένα διπρόσωπο πλάσμα, μισό άγγελος, μισό διάβολος. Προωθεί δύο είδη συμπεριφοράς στους «πολίτες του κόσμου»: να είναι περισσότερο ανοιχτοί και περίεργοι απέναντι στους άλλους ή να τρέφουν την αυτάρεσκη ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος έρχεται προς το μέρος τους. Οι άνθρωποι της πρώτης ομάδας έχουν συνειδητοποιήσει την ανάγκη της γλωσσομάθειας γιατί καταλαβαίνουν ότι η επαφή σε βάθος με τις άλλες κουλτούρες, βασισμένη στην αμοιβαία γνώση των γλωσσών, μπορεί να προωθήσει καλύτερες οικονομικές σχέσεις, πλουσιότερες πολιτιστικές ανταλλαγές και διασφάλιση της ειρήνης. Οι δεύτεροι, που συχνά τους συναντάμε στον αγγλόφωνο κόσμο, είναι υπερήφανοι με τη μονογλωσσία τους και έχουν κλειστεί σ' ένα φαντασιακό κόσμο όπου τους φαίνεται πως όλοι μιλούν τη δική τους γλώσσα. Παρ' όλες τις αποδείξεις που υπάρχουν για την κρίσιμη σημασία της γλωσσομάθειας στη σημερινή παγκόσμια (υποτίθεται) κουλτούρα, εκείνοι που ζητούν την υποχρεωτική διδασκαλία ξένων γλωσσών στα βρετανικά σχολεία αποκαλούνται σνομπ και αντιδραστικοί. Ε, λοιπόν, ας αφήσουμε τους σνομπ όλου του κόσμου να εισβάλουν στη Βρετανία και να επιβάλουν με το ζόρι στους εφήβους μια δραστική δίαιτα ισπανικών, ρωσικών, αραβικών, ιαπωνικών, κινεζικών, γερμανικών, ιταλικών, γαλλικών κ.ο.κ., μέχρις ότου τα παιδιά καταλάβουν ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να εκφράζεις συναισθήματα, διαφορετικά φρούτα να γευτείς, άλλες ιδέες να σκεφτείς - ώσπου οι Βρετανοί έφηβοι να πουν ευχαριστώ, είμαστε ευγνώμονες που μας ελευθερώσατε από τη μιζέρια της μιας και μόνης γλώσσας. Τότε οι σνομπ επιτέλους θα ηρεμήσουν. Προφανώς, οι αληθινοί σνομπ της ιστορίας είναι ακριβώς αυτοί που χαρακτηρίζουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών ελιτίστικο 1 χόμπι. Και παρεμπιπτόντως, είναι συνήθως οι ίδιοι που ζητούν να βγει η θεωρία του Δαρβίνου από το σχολικό πρόγραμμα. Σύντομα θα τους ακούσουμε να λένε ότι το να υποχρεώνουμε τους εφήβους να μελετάνε Φυσική είναι κι αυτό ελιτίστικο. Είναι [1]
πασίγνωστο ότι δίνοντας στους εφήβους τα εργαλεία για να αμφισβητούν τον κόσμο που ζούμε και το πώς ζούμε, τους δίνουμε ένα πολιτικό όπλο που στοχεύει στο κατεστημένο. Το λένε δημοκρατία. Και είναι το αντίθετο της ύπουλης ιδεολογίας που θέλει να μας κάνει όλους υπάκουους και φανατικούς καταναλωτές, ανίκανους να σκεφτόμαστε καθαρά, πρόθυμους αιχμαλώτους σ' ένα φρούριο με χοντρούς τοίχους πάνω στους οποίους οι ξένοι ρίχνουν τρομακτικές σκιές. Το επιχείρημα ότι η αγγλική γλώσσα κυριεύει πλέον την «παγκόσμια» κουλτούρα είναι εξαιρετικά παραπλανητικό. Πρώτα πρώτα, εμπεριέχει την τυφλή πεποίθηση πως οτιδήποτε σημαντικό στον κόσμο -στην πολιτική, την τέχνη, τις επιχειρήσεις, την επιστήμη- γίνεται στα αγγλικά. Δεύτερον, για ποια αγγλικά μιλάμε; Δεν αναφερόμαστε στον Σαίξπηρ, αλλά μάλλον στη φτωχή γλώσσα των οδηγιών που βρίσκουμε στη συσκευασία του καινούργιου λογισμικού. Τίποτα άξιο υπερηφάνειας, τίποτα που να δίνει ώθηση σε μια νέα παγκόσμια κουλτούρα. Τελικά, όποιος υποστηρίζει ότι η μελέτη ξένων γλωσσών είναι περιττή είναι σαν να πυροβολεί το ίδιο το πόδι του. Όπως γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν σώας τας φρένας, όταν μαθαίνεις τις γλώσσες των άλλων βελτιώνεις τη γνώση και τη χρήση της δικής σου γλώσσας. Οι άλλοι κρατούν έναν καθρέφτη στον οποίο μπορείς να δεις τον εαυτό σου και να καταλάβεις ποιος είσαι. Agnes Poirier, The Guardian («Touche, a French Woman's take on the English») 1 ελιτίστικο = αριστοκρατικό [2]
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α.1. Ποια είναι τα δύο είδη συμπεριφοράς που προωθεί η σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία στους ανθρώπους και ποια τα χαρακτηριστικά τους; (60-80 λέξεις) (12 μονάδες) Α.2. «Όταν μαθαίνεις τις γλώσσες των άλλων βελτιώνεις τη γνώση και τη χρήση της δικής σου γλώσσας». Ν αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων την παραπάνω θέση της αρθρογράφου. (15 μονάδες) Α.3. α. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τέταρτη παράγραφος του κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (5 μονάδες) β. Ποια είναι τα δομικά μέρη της; (5 μονάδες) Α.4. «Το επιχείρημα ότι η αγγλική γλώσσα κυριεύει πλέον την παγκόσμια κουλτούρα είναι εξαιρετικά παραπλανητικό». Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. (3 μονάδες) Α.5. προωθεί, υποχρεωτική, δραστική, μιζέρια, πεποίθηση: να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις. (10 μονάδες) Β. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ «Σε μια ομιλία 400 λέξεων στο πνευματικό κέντρο του Δήμου σας να υποστηρίξετε την άποψη ότι είναι αναγκαία στο σύγχρονο κόσμο η γλωσσομάθεια.» Μονάδες 50 [3]
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α.1. Σύμφωνα με το κείμενο η σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία στηρίζει δύο είδη συμπεριφοράς στους ανθρώπους. Είτε τους προτρέπει να είναι ανοιχτοί απέναντι στους άλλους είτε να θεωρούν πως μόνο οι γύρω τους πρέπει να τους πλησιάζουν. Οι μεν πρώτοι έχουν αντιληφθεί την αξία της γλωσσομάθειας και πιστεύουν πως είναι απαραίτητη για την αλληλεπίδραση των πολιτισμών και τη γνωριμία μεταξύ τους. Αυτοί που ανήκουν στη δεύτερη ομάδα, οι οποίοι συναντώνται στις αγγλόφωνες περιοχές, έχουν περιοριστεί στον δικό τους κόσμο μιλώντας μόνο τη δική τους γλώσσα. Α.2. Είναι γνωστό πως η εκμάθηση ξένων γλωσσών από κάποιον συμβάλλει στην καλύτερη γνώση της δικής του. Πιο συγκεκριμένα, μέσω της σύγκρισης των γλωσσών το άτομο διαπιστώνει τις ιδιαιτερότητες της ξένης σε σχέση με τη μητρική του. Παράλληλα, όταν έρχεται σε επαφή με μια ξένη γλώσσα, άρα και με μια ξένη κουλτούρα, αντιλαμβάνεται τις ομοιότητες τους έθνους του με τα άλλα, αλλά και τη διαφορετικότητά του. Έτσι, γνωρίζει καλύτερα τον εθνικό του πολιτισμό και εδραιώνει την εθνική του ταυτότητα. Α.3. α. Η τέταρτη παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων: αιτιολόγηση, παραδείγματα. - αιτιολόγηση: αιτιολογείται η άποψη ότι το επιχείρημα ότι η αγγλική γλώσσα κυριαρχεί πλέον στην «παγκόσμια» κουλτούρα είναι εξαιρετικά παραπλανητικό - παραδείγματα: τα παραδείγματα στην πολιτική, την επιστήμη, τις τέχνες, τις επιχειρήσεις επεξηγούν τι εννοεί η αρθρογράφος με τη φράση «οτιδήποτε σημαντικό στον κόσμο» Α.3. β. Δομή παραγράφου Θεματική πρόταση: «Το επιχείρημα ότι η αγγλική γλώσσα παραπλανητικό» Λεπτομέρειες Σχόλια: «Πρώτα πρώτα λογισμικού» Πρόταση Κατακλείδα: «Τίποτα άξιο παγκόσμια κουλτούρα» Α.4. Το επιχείρημα ότι η «παγκόσμια» κουλτούρα κυριεύεται πλέον από την αγγλική γλώσσα είναι εξαιρετικά παραπλανητικό. Α.5. προωθεί - στηρίζει, υποχρεωτική - αναγκαστική, δραστική - αποτελεσματική, μιζέρια - αθλιότητα, πεποίθηση άποψη, θεωρία [4]
Β. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ Προσφώνηση: Κυρίες και Κύριοι ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Εισαγωγή σχετικά με την αναγκαιότητα της γλωσσομάθειας στην εποχή μας, εποχή του διεθνισμού και της παγκοσμιοποίησης, της εύκολης επικοινωνίας και μετακίνησης των ανθρώπων. ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ: Λόγοι που επιβάλλουν τη γλωσσομάθεια στην εποχή μας : 1. Πολιτικοί: Επικράτηση του διεθνισμού και της παγκοσμιοποίησης. Διεύρυνση της δημοκρατίας και δημιουργία παγκόσμιων οργανισμών και κινημάτων πολιτικής πίεσης. Η ανάγκη υπεράσπισης και προβολής των εθνικών θεμάτων σε διεθνείς οργανισμούς και συνέδρια από τους πολιτικούς ηγέτες ή τους διπλωμάτες. 2. Κοινωνικοί: Ο τουρισμός αποτελεί στις μέρες μας ευρύτατα διαδεδομένο τρόπο ψυχαγωγίας μεγάλων ομάδων ανθρώπων αλλά και βασικό οικονομικό πόρο για τη χώρα μας. Η ανάγκη επικοινωνίας και ανάπτυξης σχέσεων με άλλους λαούς καθώς και η κατανόηση του τρόπου ζωής και της σκέψης τους. Η οργάνωση της γλώσσας καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο ένας λαός αντιλαμβάνεται τον κόσμο. Η ουσιαστική κατάλυση των συνόρων των κρατών και η άμεση αλληλεπίδραση του τρόπου ζωής, ο οποίος προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την τεχνολογία. Η επίλυση σειράς καθημερινών προβλημάτων, π.χ. κατανόηση χρήσης μιας μηχανής για τις καθημερινές ανάγκες. 3. Πνευματικοί: Η ανάγκη παρακολούθησης της ανάπτυξης των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών και η δυνατότητα επιμόρφωσης σε ξένα πανεπιστήμια. Η απαίτηση για πνευματική τελείωση- καλλιεργείται η κριτική σκέψη προσεγγίζεται πολύπλευρα η πραγματικότητα. Ο σύγχρονος τρόπος επικοινωνίας και ενημέρωσης μέσω του Διαδικτύου και της δορυφορικής τηλεόρασης. Η ανάγκη επαφής με την ιστορία και τον πολιτισμό των άλλων λαών. Σωρεύεται έτσι η σοφία και η σκέψη άλλων λαών. Η γνώση μιας γλώσσας σημαίνει νέο τρόπο σύλληψης, οργάνωσης και έκφρασης του κόσμου της πραγματικότητας. [5]
Η καλύτερη κατανόηση της μητρικής γλώσσας και η συναίσθηση της εθνικής ιδιαιτερότητας. Η αυτογνωσία είναι αποτέλεσμα της ετερογνωσίας. Η ψυχαγωγία διευρύνεται και γίνεται ποιοτικότερη (δυνατότητα ανάγνωσης ξένων κειμένων, κατανόησης στίχων ποίησης και μουσικής κλπ.) 4. Ηθικοί: Η ηθικοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου με τον εμπλουτισμό του από παγκόσμιες αξίες και ιδανικά. Η ποιότητα και η ειλικρίνεια της συνάντησης ανθρώπου με άνθρωπο μέσα από τη μητρική ή την ξένη γλώσσα. 5. Οικονομικοί: Η παγκοσμιοποίηση της αγοράς, η διεκπεραίωση των οικονομικών συναλλαγών, η διαφήμιση, η παρακολούθηση των δεικτών της παγκόσμιας οικονομίας και η απαραίτητη γνώση του διεθνούς δικαίου. Η δημιουργία περισσότερων προϋποθέσεων για επαγγελματική αποκατάσταση καθώς και η καταπολέμηση της ανεργίας με τη δυνατότητα π.χ. άσκησης του επαγγέλματος του δασκάλου ξένων γλωσσών. Η άμεση ενημέρωση για τις εξελίξεις στο χώρο του επαγγέλματος. 6. Εθνικοί: Αποφυγή της εθνικής απομόνωσης, προώθηση του Ελληνικού πνεύματος, αφού την ελληνική γλώσσα μιλούν μόνο οι αριθμητικά περιορισμένοι Έλληνες. ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Συμπέρασμα σχετικά με το ότι είναι απαραίτητη η γλωσσομάθεια στις μέρες μας. Θα πρέπει, όμως, παράλληλα να σεβόμαστε τη γλωσσική μας ταυτότητα. Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ [6]