Φροντιστηριακό Κέντρο Αγγλικής Γλώσσας ΑΘΗΝΑ Πρόγραμμα Grundtvig : 2009-1-LT1-GRU06- ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ επιμέλεια Εξάρχου Ζωή, Κοινωνιολόγος με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή Υπεύθυνη του «Θεοδωρίδειου Κέντρου Ορίζοντες» του Δήμου Καρδίτσας- Κέντρο Υποστήριξης και Παροχής Υπηρεσιών για ανθρώπους με Ειδικές Ανάγκες
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. ΑμεΑ σημαίνει Άτομα με Αναπηρία.Βάσει της ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων από έρευνες, προκύπτει ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρίες ανέρχεται σε 37 εκατομμύρια άτομα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 10% του πληθυσμού. Στην Ελλάδα, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρίες, υπολογίζεται περίπου στο 1 εκατομμύριο. Επίσημη απογραφή δεν υπάρχει, τα στοιχεία στηρίζονται σε ποσοστά της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και των επίσημων φορέων του κράτους. Σημαντικό ποσοστό αυτού του πληθυσμού (35%) διαμένει στην Αττική. Στην περίπτωση δε που υπολογίσουμε και τις δομές φιλοξενίας και φροντίδας ατόμων με αναπηρίες, η συγκέντρωση στην Αττική ανέρχεται στο 50%. Η πλειοψηφία των ατόμων με αναπηρίες είναι άτομα με νοητική στέρηση. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, με βάση τα δεδομένα, κατοικούν στις μεγάλες αστικές πόλεις, δεδομένου ότι εκεί λειτουργούν Ειδικά Σχολεία (Νηπιαγωγεία, Δημοτικά), Κέντρα προκατάρτισης, εργαστήρια, Υπηρεσίες Κοινωνικών Παροχών, Φορείς Πρόνοιας, Ιατροπαιδαγωγικές υπηρεσίες, Νοσοκομεία κ.λπ. 2. Τα άτομα με αναπηρία είναι μία σημαντική κατηγορία του πληθυσμού, που αντιμετωπίζει συχνά προβλήματα κοινωνικού αποκλεισμού, στιγματισμού και αδιαφορίας, ή άνισης μεταχείρισης από το κοινωνικό τους περιβάλλον, εξαιτίας προκαταλήψεων σε βάρος τους. Για το σκοπό αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών, η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και άλλα κράτη έχουν ήδη λάβει σημαντικά νομοθετικά μέτρα προστασίας των ατόμων με αναπηρία. Από ουσιαστική άποψη, η κοινωνική προστασία των ΑμεΑ εντάσσεται στο διεθνές πλαίσιο κατοχύρωσης των κοινωνικών δικαιωμάτων, το οποίο εγκαινιάσθηκε με την Οικουμενική Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και συμπληρώθηκε με μια σειρά από διακηρύξεις και διεθνείς συμβάσεις, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ, οι Πρότυποι Κανόνες του ΟΗΕ για την Εξίσωση των Ευκαιριών για τα ΑμεΑ, με αποκορύφωμα τη θεσμοθέτηση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να επωφελούνται μέτρων που θα τους εξασφαλίζουν την αυτονομία, την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στον κοινοτικό βίο. Η Ελλάδα, ακολουθώντας την μεγάλη πολιτιστική και ανθρωποκεντρική κληρονομιά της και ενεργώντας στο πλαίσιο της περαιτέρω ανάπτυξης και εμπέδωσης της φιλοσοφίας του κοινωνικού κράτους, έχει λάβει σημαντικά νομοθετικά μέτρα άσκησης κοινωνικής φροντίδας και μέριμνας για τα άτομα με αναπηρία. Ιδιαιτέρα, το Ελληνικό Σύνταγμα εισάγει µία ανθρωποκεντρική και κοινωνική αντίληψη του δικαίου και του κράτους, κατοχυρώνοντας με το άρθρο 4 την αρχή της ισότητας έναντι του νόμου, η οποία αποτελεί το θεμέλιο λίθο του ρυθμιστικού πλαισίου για τα ΑµεΑ και την αντιμετώπισή τους από το κράτος, ενώ με το άρθρο 21 θεμελιώνεται το κοινωνικό κράτος δικαίου και η κοινωνική πολιτική του κράτους και γίνεται ρητή αναφορά στην αναπηρία και την προστασία της από το Σύνταγμα, όπως επίσης με το άρθρο 22 θεμελιώνεται το δικαίωμα των ΑμεΑ στην εργασία και η προστασία της εργασίας που παρέχουν. Με τις διατάξεις αυτές, το Σύνταγμα της χώρας µας εναρμονίζεται µε τα πιο προοδευτικά Συντάγματα άλλων χωρών, Σελίδα 2 από 18
υιοθετείται το κοινωνικό μοντέλο για την αναπηρία και συνεπώς η Ελληνική Πολιτεία εντέλλεται να εκσυγχρονίσει τη νομοθεσία της χώρας για τα άτομα µε αναπηρία. Συγκεκριμένα, στην ελληνική νομοθεσία υπάρχουν λεπτομερείς διατάξεις για την απασχόληση των ατόμων μ ε αναπηρία, που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις για απασχόληση των προσώπων αυτών και έχουν διασφαλισθεί όροι διαφάνειας και αντικειμενικότητας στο σύστημα των υποχρεωτικών προσλήψεων των ΑμεΑ σε θέσεις εργασίας, με τη θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων τοποθέτησης και με βάση το ποσοστό αναπηρίας τους. Στο πλαίσιο αυτό κοινωνικής προστασίας, υπάρχουν επίσης μια πλειάδα νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων που αίρουν τους αποκλεισμούς, τα εμπόδια και τις δυσκολίες κοινωνικής ένταξης των ΑμεΑ και παρέχουν μια σειρά από διευκολύνσεις και άλλα ευεργετήματα, που αφορούν στους κάτωθι κυρίως τομείς: Στην Εκπαίδευση των ΑμεΑ, η οποία παρέχεται δωρεάν από το κράτος σε δημόσια σχολεία, ενώ η μορφή των σχολείων αυτών προσδιορίζεται από το είδος και το βαθμό των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών αυτών. Στην Εργασία και στην Απασχόληση, που στοχεύει στην ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνία, στην παραγωγή, στην κατανάλωση και στην άρση κάθε είδους αποκλεισμού και περιθωριοποίησης των ΑμεΑ. Στην Υγεία, την Κοινωνική Πρόνοια και την Ασφάλιση, που στοχεύει στη διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου κοινωνικής προστασίας των ΑμεΑ, με την παροχή δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και τη θέσπιση οικονομικής ενίσχυσης, καθώς και την εγκαθίδρυση και λειτουργία ιδρυμάτων κοινωνικής στήριξης και επανένταξής, τα οποία προσφέρουν στα άτομα αυτά ψυχική στήριξη, άνετη και ασφαλή διαβίωση, ιατρική παρακολούθηση και κοινωνική επανένταξη. Στις Μεταφορές και τις Επικοινωνίες, που στοχεύει στην απρόσκοπτη προσβασιμότητα των ΑμεΑ στο φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ Α.Μ.Ε.Α. ΑΠΟ ΤΟΝ Ο.Η.Ε. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) έχει ανάγνωρίσει τα θεμελιώδη δικαιώματα των ΑΜΕΑ με δύο αποφάσεις / διακηρύξεις της Γενικής του Συνέλευσης: α) την 2856/20-12-71, που αναφέρεται ειδικά στα δικαιώματα των πνευματικά καθυστερημένων παιδιών, και β) την 3447/9-12-75, που αναφέρεται γενικά στα δικαιώματα των αναπήρων ατόμων. Παραθέτουμε ενδεικτικά μερικά αποσπάσματα από την διακήρυξη αυτή, που έχουν, κατά τη γνώμη μας, ιδιαίτερη σημασία για τα ΑΜΕΑ και χαρακτηρίζουν το πνεύμα και τους σκοπούς της διακήρυξης: Τα ανάπηρα άτομα έχουν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα όπως οι άλλοι άνθρωποι. Τα ανάπηρα άτομα έχουν δικαίωμα για ιατρική, ψυχολογική και λειτουργική μεταχείριση. Τα ανάπηρα άτομα έχουν δικαίωμα για οικονομική και κοινωνική ασφάλιση και για ένα καθώς πρέπει επίπεδο ζωής. Σελίδα 3 από 18
Τα ανάπηρα άτομα έχουν δικαίωμα οι ειδικές ανάγκες τους να λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα επίπεδα του οικονομικού και κοινωνικού σχεδιασμού. Τα ανάπηρα άτομα έχουν το δικαίωμα να ζουν με τις οικογένειές τους ή με τους θετούς γονείς τους και να λαμβάνουν μέρος σε όλες τις κοινωνικές, δημιουργικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Κανένα ανάπηρο άτομα δεν θα υπόκειται, όσον αφορά την κατοικία του, σε διαφορετική μεταχείριση, άλλη από εκείνη που απαιτείται από την κατάσταση του ή από τη βελτίωση της. Εάν η παραμονή ενός αναπήρου σε ένα ειδικό ίδρυμα είναι απαραίτητη, το περιβάλλον και οι συνθήκες ζωής σ αυτό θα είναι όσο το δυνατό πλησιέστερες με εκείνες της κανονικής ζωής ενός συνομηλίκου του. 3. Το Εργαστήρι Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης είναι αυτοτελές σχολείο ειδικής αγωγής και ανήκει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Με την ίδρυση των Εργαστήρι Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. καλύπτεται το κενό το οποίο υπήρχε στην ειδική αγωγή για την ηλικία άνω των 14 ετών. Οι μαθητές που φοιτούν στο Εργαστήρι Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης είναι ηλικίας 14 έως 22 ετών και η διάρκεια φοίτησης τους είναι 5 έως 8 χρόνια ανάλογα με τις ανάγκες του μαθητή. Στο Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης εφαρμόζονται προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες των μαθητών, αξιοποιώντας τις ικανότητες τους, ώστε να επιτευχθεί η κοινωνική τους ένταξη και η επαγγελματική τους κατάρτιση. Επιδιώκεται η αυτόνομη διαβίωση μέσω ειδικών προγραμμάτων υγιεινής, καθαριότητας, μαγειρικής, ραπτικής. Τα μαθήματα που διδάσκονται ενδεικτικά : Γλώσσα Μαθηματικά Πληροφορική Γυμναστική Αισθητική αγωγή Μουσική Κοινωνική και επαγγελματική αγωγή. Ανθοκομία Κηπουρική Φυτική παραγωγή κ.α. Στις μέρες μας τα άτομα με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες για πλήρη συμμετοχή και συνεισφορά στην κοινωνία, ανεξάρτητη διαβίωση, οικονομική αυτάρκεια και αυτονομία, με πλήρη κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους στη μόρφωση αλλά και στην κοινωνική και επαγγελματική ένταξη, σύμφωνα με τον Σελίδα 4 από 18
νόμο 3699/2008. Τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εργαστήρια Ειδικής Αγωγής που βρίσκονται σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας είναι αυτοτελή σχολικές μονάδα που ιδρύθηκαν με σκοπό την εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που ζουν στον νομό μας. Η εφαρμογή κατάλληλης διδακτικής μεθοδολογίας, η συμμετοχή των μαθητών σε πολιτισμικές και άλλες εξωδιδακτικές δραστηριότητες αλλά και η συνεχής υποστήριξή τους από Ειδικούς Επιστήμονες (ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, λογοθεραπεύτρια, κοινωνιολόγο) έχει σαν στόχο τη βελτίωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους και την κοινωνική αλλά και επαγγελματική τους ένταξη. Στα εκπαιδευτήρια ενδεικτικά : λειτουργούν οι παρακάτω τομείς με τις αντίστοιχες ειδικότητες, Μηχανολογικός με την ειδικότητα των ψυκτικών εγκαταστάσεων & κλιματισμού Ηλεκτρολογικός με την ειδικότητα των Εγκαταστάσεων Κτιρίων & Βιομηχανικών Χώρων Εφαρμοσμένων Τεχνών με την ειδικότητα των συντηρητών έργων τέχνης & αποκατάστασης Οικονομίας & Διοίκησης με την ειδικότητα των υπαλλήλων οικονομικών υπηρεσιών Υγείας & Πρόνοιας με την ειδικότητα βοηθών νοσηλευτών, εργαστηρίων & φαρμακείων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΗΠΟΥΡΙΚΗΣ Σελίδα 5 από 18
ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕ ΤΕΕ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 4. Είναι γεγονός πως τα άτομα με ειδικές ανάγκες - αναπηρίες [ΑμΕΑ - ΑμεΑ] συναντούν, συνήθως, εμπόδια στην εκπαίδευσή τους, στην επαγγελματική προετοιμασία τους και στην επαγγελματική τους ζωή τα οποία προέρχονται τόσο από τις ελλείψεις ή την ανεπάρκεια θεσμών και υπηρεσιών για αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών τους, όσο και από τις στάσεις του κοινωνικού συνόλου απέναντί τους.λόγω αυτών των εμποδίων συνήθως νιώθουν λιγότερο επαρκή από τους άλλους, στιγμιαία ή γενικά, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζουν εντονότερα την προοπτική της μακροχρόνιας ανεργίας ή της μερικής απασχόλησης ή ακόμα της απασχόλησης σε εργασία χωρίς ενδιαφέρον. Το αποτέλεσμα είναι η δυσκολία ή και η αδυναμία ένταξης αυτών των ατόμων στην παραγωγική διαδικασία και η δυσκολία τους να λειτουργήσουν ως ανεξάρτητα μέλη της κοινωνίας. 'Aρα δεν μπορούμε να μιλάμε για κοινωνική ένταξη αν δεν επιτευχθεί πρώτα η επιτυχής μετάβαση (επαγγελματική αποκατάσταση) των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην αγορά εργασίας. ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΕΙΣ ΧΩΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΜΕΑ ( Αποφάσεις Υπ. Εργασίας 446/95) Σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο ΟΑΕΔ συμμετέχει στη δαπάνη του εργοδότη για την εργονομική διευθέτηση του χώρου εργασίας ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες σε ποσοστό 90% της συνολικής δαπάνης, χωρίς όμως να υπερβαίνει το ποσό των 586,94 με σκοπό να γίνουν οι απολύτως απαραίτητες διευθετήσεις προκειμένου να διευκολυνθεί η απασχόληση του αναπήρου ατόμου και να γίνει αυτή πιο άνετη, πιο ασφαλής και πιο παραγωγική ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ ΓΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΜΕΑ (Απόφαση Υπ. Εργασίας 33734/95) Σύμφωνα με όσα ορίζει η ανωτέρω απόφαση, Ιδιωτικές Επιχειρήσεις, Επιχειρήσεις Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Κοινής Ωφέλειας, Συναιτερισμών, Επαγγελματικών σωματείων και Ενώσεων που προσλαμβάνουν και απασχολούν ΑΜΕΑ με τις διαδικασίες του Ν. 1648/86, όπως τροποποιήθηκε, επιχορηγούνται από τον ΟΑΕΔ με ποσά που κυμαίνονται απo 8,80 έως 14,67 την ημέρα για τα δύο πρώτα χρόνια απασχόλησης. Πολιτικές για την Κοινωνική Ενσωμάτωση των ΑμεΑ Σελίδα 6 από 18
Οι πολιτικές για τα άτομα με αναπηρίες είναι πολύμορφες και πολυποίκιλες. Για την παρουσίαση των μέτρων έγινε ενδεικτική καταγραφή των δράσεων των υπουργείων και με συνεργασία με την Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρίες καταρτίστηκε το ακόλουθο κείμενο που καταρχήν παρουσιάζει τις δράσεις που υλοποιούνται σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής (πολιτικές για την απασχόληση, επιδοματικές πολιτικές, πολιτικές για την εκπαίδευση κ.λ.π.). Η δομή του πρώτου μέρους είναι καθορισμένη από τη στοχοθέτηση του Εθνικού σχεδίου δράσης για την Κοινωνική Ένταξη. Πιο συγκεκριμένα στα πλαίσια των Μέτρων πολιτικής για την απασχόληση έχουμε τις εξής δράσεις προς την κοινωνική ενσωμάτωση των ΑΜΕΑ: 1. Δράσεις για την Επιχειρηματικότητα των Ατόμων με Αναπηρία. Στο πλαίσιο της στρατηγικής για την εκκίνηση της επιχειρηματικότητας, προωθούνται δράσεις για τη δικτύωση και συνεργασία σε τοπικό, περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο, μεταξύ φορέων και δομών επιχειρηματικότητας, την πληροφόρηση, στήριξη και παρακολούθηση της επιχειρηματικότητας των Ατόμων με Αναπηρία και την παροχή ολοκληρωμένης υποστήριξης για τη δημιουργία επιχειρήσεων. 2. Πρόκειται να λειτουργήσουν 101 νέες δομές Κέντρων Προώθησης στην Απασχόληση με στόχο την εξυπηρέτηση των ευπαθών ομάδων και ατόμων στην διαδικασία ένταξης στην αγορά εργασίας. 5. Επιδόματα για ΑμεΑ Τα επιδόματα που προβλέπονται για άτομα με αναπηρία είναι τα εξής: Βαριάς Νοητικής Καθυστέρησης (ΒΝΚ): 332 μηνιαίως Ελαφράς Νοητικής Καθυστέρησης (ΕΝΚ): 230 μηνιαίως Aυτισμού (ΔΑΔ): 230 μηνιαίως Εγκεφαλικής Παράλυσης: 440 μηνιαίως Παραπληγίας Τετραπληγίας: 528 μηνιαίως Βαριάς Αναπηρίας: 220 μηνιαίως Κωφαλαλίας: 244 μηνιαίως 6,7. Η Κοινωνική Μέριμνα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τους Αναπήρους και τα 'Άτομα με Ειδικές Ανάγκες Η μέριμνα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τους αναπήρους-ασφαλισμένους του, καλύπτει πολλούς τομείς και αποτελεί μία διαρκή προσπάθεια φροντίδας, η οποία συμβάλλει στην ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου, των δυσκολιών προσαρμογής σε νέες καταστάσεις που προκαλούν άγχος και προβληματισμό στην οικογένεια, αλλά συγχρόνως αποτελεί την απάντηση ενός σύγχρονου ασφαλιστικού φορέα στις απαιτήσεις και τις ευαισθησίες της σημερινής εποχής. Οι τομείς που καλύπτονται από την προσπάθεια αυτή είναι: Σύνταξη αναπηρίας Σελίδα 7 από 18
Βαθμίδες αναπηρίας Επίδομα απόλυτης αναπηρίας Επίδομα παραπληγίας Πρόγραμμα Θεραπευτικού Τουρισμού Η κοινωνική μέριμνα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ επεκτείνεται όμως με ιδιαίτερη ευαισθησία και στα παιδιά των ασφαλισμένων του που έχουν ειδικές ανάγκες και διαθέτουν ειδικές ικανότητες. Η φροντίδα αυτή καλύπτει πολλούς επιμέρους τομείς: Φοίτηση παιδιών ασφαλισμένων με ειδικές ανάγκες σε Ειδικά Σχολεία -Ιδρύματα με την χορήγηση από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ειδικού Νοσηλείου -Τροφείου. Ορισμένα ειδικά σχολεία επεκτείνουν την ειδική φοίτηση -εκπαίδευση και πέραν του 18oυ έτους της ηλικίας των παιδιών οπού θεωρείται προεπαγγελματική ειδική εκπαίδευση. Το ΙΚΑ- ΕΤΑΜ με απόφαση του ΔΣ έχει καταργήσει το όριο ηλικίας για τη φοίτηση στα ειδικά παιδιά και καλύπτει και σε αυτά την περίθαλψή τους. Χορήγηση Πράξεων Θεραπείας για τα έμμεσα ασφαλισμένα άτομα με ειδικές ανάγκες (φυσιοθεραπείες- λογοθεραπείες- εργοθεραπείες κλπ) Στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υπηρετούν σε Μονάδες Υγείας της Αθήνας και της Περιφέρειας κοινωνικοί λειτουργοί στα Γραφεία Κοινωνικής Μέριμνας, οι οποίοι παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες προς τους ασφαλισμένους και τα μέλη των οικογενειών τους, καθώς και σε όλες τις κοινωνικές ομάδες ασφαλισμένων με προβλήματα όπως αναπήρους, ηλικιωμένους, χρόνιους πάσχοντες, ψυχικά ασθενείς κλπ και παρέχουν υπηρεσίες ενημερωτικού, συμβουλευτικού και επιβοηθητικού χαρακτήρα. Στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα λειτουργούν αντίστοιχα Κέντρα Παιδοψυχικής Υγιεινής που παρέχουν διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία σε θέματα ψυχικής υγείας για τα παιδιά και τους εφήβους ασφαλισμένων, αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών, μέριμνα, θεραπεία και εξειδικευμένη ψυχoθεραπευτική εργασία σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο. Επίσης παρέχεται διαγνωστική εργασία βάση ψυχομετρικών και προβολικών δοκιμασιών (tests), καθώς και παροχή κάθε μορφής ειδικής θεραπευτικής αγωγής (ειδική διαπαιδαγώγηση, εργοθεραπεία, λογοθεραπεία) στα παιδιά ασφαλισμένων με ψυχολογικά και νοητικά προβλήματα. Επίσης το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καλύπτει την περίθαλψη παιδιών ασφαλισμένων με βαρειές σωματικές και ψυχικές αναπηρίες σε ειδικά Ιδρύματα δημόσια και ιδιωτικά με χορήγηση ειδικού χρηματικού νοσηλείου. Ποιοι είναι οι δικαιούχοι; Δικαιούχοι της δαπάνης του νοσηλείου - τροφείου είναι έμμεσα ασφαλισμένα στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ άτομα με ειδικές ανάγκες, παιδιά ασφαλισμένων και επίσης, όσα παιδιά γίνονται συνταξιούχοι λόγω θανάτου. Αρμόδια Υγειονομικά Όργανα για την κρίση των παραπάνω περιστατικών είναι: Σελίδα 8 από 18
Το Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιεινής ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Το Ιατρείο Παιδοψυχικής Υγιεινής ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Για τα υπόλοιπα περιστατικά που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των παραπάνω κέντρων, αρμόδιες ορίζονται οι κατά τόπους Υγειονομικές Επιτροπές ανικανότητας της Μονάδας Υγείας ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, της περιοχής του ασφαλισμένου, κατόπιν παραπομπής των περιστατικών από ιατρό ΙΚΑ-ΕΤΑΜ της αντίστοιχης με την πάθηση ειδικότητας. ΣΥΜΒΕΒΛΗΜΕΝΑ ΜΕ ΤΟ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ -ΙΔΡΥΜΑΤΑ & ΑΣΥΛΑ Α. ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ: ΑΘΗΝΑ 1. ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ "Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ" 2. ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ "ΣΤΟΥΠΑΘΕΙΟ" 3. ΙΔΡΥΜΑ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ "ΣΙΚΙΑΡΙΔΕΙΟ" 4. ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ "ΠΑΠΑΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ" 5. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ "ΟΠΕΑΠ" 6. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ "ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ" 7. ΕΣΤΙΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 8. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ "ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ" ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΟΡ. ΕΛΛΑΔΟΣ (Ψ.Κ.Β.Ε.) 2. ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΤΟΥ Ψ.Κ.Β.Ε. 3. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ "ΕΛΠΙΔΑ" 4. ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΚΕΑ) 5. ΜΟΝΑΔΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΓ.ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ 6. ΤΜΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΛΕΠΑΠ (ΤΕΚΑΝ) ΚΑΒΑΛΑ 1. ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΒΟΛΟΣ 1. ΙΔΡΥΜΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ" ΠΑΤΡΑ 1. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΤΡΩΝ "ΜΕΡΙΜΝΑ" Σελίδα 9 από 18
ΚΡΗΤΗ-ΧΑΝΙΑ 1. ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΑΜΕΑ 2. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ ΚΡΗΤΗ-ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1. ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ "Η ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ" 2. ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ" ΚΡΗΤΗ-ΡΕΘΥΜΝΟ 1. ΜΟΝΑΔΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ "ΑΓΑΠΗ" ΚΡΗΤΗ -ΛΑΣΙΘΙ 1. ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΜΕΑ ΔΡΑΜΑ 1. ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΔΡΑΜΑΣ -ΤΜΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Α ΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΡΙΚΑΛΑ 1. ΣΤΕΓΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΛΑΡΙΣΑ 1. ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Α ΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΑΕΑΘ "Ο ΑΡΙΣΤΕΥΣ" ΣΕΡΡΕΣ 1. ΚΑΑΜΕΑ ΣΕΡΡΩΝ ΞΑΝΘΗ 1. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗ 1. ΜΕΡΙΜΝΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ 1. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ "Π. ΕΛΑΙΟΥΣΑ" ΖΑΚΥΝΘΟΣ 1. ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΧΙΟΣ Σελίδα 10 από 18
1. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΜΕΑ - ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ & ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΗΜΑΘΙΑ 1. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΩΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΜΕΑ Ν.ΗΜΑΘΙΑΣ "ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ" Β. ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΒΑΡΕΙΑ ΣΩΜΑΤΙΚΗ Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ (ΑΣΥΛΑ): 1. ΚΕΠΕΠ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΘΕΣ/ΚΗΣ 2. ΚΕΠΕΠ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ (ΠΙΚΠΑ) 3. ΚΕΠΕΠ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ (ΠΙΚΠΑ) 4. ΓΑΛΗΝΗ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "ΚΙΒΩΤΟΣ ΑΓΑΠΗΣ" ΠΑΤΡΑΣ 5. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΕΙΑΑ) 6. ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ 7. ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ "ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑΣ" 8. ΚΕΠΕΠ ΛΕΧΑΙΝΩΝ - ΑΜΑΛΙΑΔΑ 9. ΚΕΠΕΠ ΚΡΗΤΗΣ 10. ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΧΡΟΝΙΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΡΌΔΟΥ 11. ΚΑΑΠ ΒΟΥΛΑΣ (ΠΙΚΠΑ) Γ. ΓΙΑ ΣΠΑΣΤΙΚΑ ΠΑΙΔΙΑ: 1. ΣΠΑΣΤΙΚΑ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΛΕΠΑΠ) 2. ΣΠΑΣΤΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΕΛΕΠΑΠ) 3. ΣΠΑΣΤΙΚΑ ΧΑΝΙΩΝ (ΕΛΕΠΑΠ) 4. ΣΠΑΣΤΙΚΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (ΕΛΕΠΑΠ) 5. ΣΠΑΣΤΙΚΑ ΑΓΡΙΝΙΟΥ (ΕΛΕΠΑΠ) 6. ΣΠΑΣΤΙΚΑ ΒΟΛΟΥ (ΕΛΕΠΑΠ) 7. ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "ΚΑΣΠ- ΧΑΤΖΗΠΑΤΕΡΕΙΟ" ΑΘΗΝΑ 8. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ (ΕΠΣ) ΑΘΗΝΑ 9. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ (ΕΣΒΕ) ΘΕΣ/ΚΗ Δ. ΓΙΑ ΚΩΦΑ & ΒΑΡΗΚΟΑ ΠΑΙΔΙΑ: 1. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΦΩΝ ΑΘΗΝΩΝ 2. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΦΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σελίδα 11 από 18
3. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΒΟΛΟΥ 4. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΠΑΤΡΩΝ 5. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΣΕΡΡΩΝ 6. ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΚΙΣΣΑΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ 7. ΙΔΡΥΜΑ. ΠΡΟΝΟΙΑΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΩΦΩΝ & ΒΑΡΗΚΟΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΙΠΕΚΒΕ) ΑΘΗΝΑ "ΣΤΑΡΟΓΙΑΝΝΗΣ" 8. ΜΟΝΑΔΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΓΙΑ ΒΑΡΗΚΟΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΒΑΡΗΚΟΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ε. ΓΙΑ ΤΥΦΛΑ ΠΑΙΔΙΑ: 1. ΚΕΑΤ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑ 2. ΙΔΡΥΜΑ ΤΥΦΛΩΝ Β.ΕΛΛΑΔΟΣ - ΣΧΟΛΗ ΤΥΦΛΩΝ "Ο ΗΛΙΟΣ" ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Κ.Ε.Κ.Υ.Κ.ΑμεΑ Κέντρα Εκπαίδευσης, Κοινωνικής Υποστήριξης και Κατάρτισης ΑμεΑ Τα Κέντρα Εκπαίδευσης Κοινωνικής Υποστήριξης και Κατάρτισης Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες επικεντρώνουν τις υπηρεσίες τους στην εκπαίδευση, κοινωνική υποστήριξη και κατάρτιση ΑμεΑ. Υπάγονται στο Υπουργείο Υγείας και εξυπηρετούν όλες τις ομάδες πληθυσμού με αναπηρία. Τα ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ σκοπό έχουν : a) Την έγκαιρη διάγνωση, τη συμβουλευτική στήριξη και αντιμετώπιση βιοψυχοκοινωνικών αναγκών των ΑμεΑ και των οικογενειών τους. b) Την παροχή υπηρεσιών και ανάπτυξη προγραμμάτων για την κοινωνική στήριξη των ΑΜΕΑ καθώς και την πληρέστερη και ισότιμη κοινωνική ένταξη σε διάφορα επίπεδα της καθημερινής ζωής (απασχόληση, αυτόνομη διαβίωση, άθληση, κ.α.). c) Την προεπαγγελματική κατάρτιση των ΑμεΑ, τη λειτουργική τους αποκατάσταση και την υποστήριξη για ένταξη στον κοινωνικό ιστό. d) Την έγκυρη πληροφόρηση και ενημέρωση των ΑμεΑ και των οικογενειών τους σε θέματα που συνδέονται με την αναπηρία. e) Την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας για θέματα ΑμεΑ. f) Την παραπομπή των ΑμεΑ σε εξειδικευμένες υπηρεσίες σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο. g) Την ανάπτυξη μεθόδων, τεχνικών που βοηθούν στην επίλυση θεμάτων ΑμεΑ h) Την έρευνα για ανάπτυξη πολιτικών και προγραμμάτων για θέματα ΑμεΑ. Τα ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ στελεχώνονται με εξειδικευμένο προσωπικό όπως: ψυχολόγοι, ιατροί με ειδίκευση στην παιδοψυχιατρική, παιδαγωγοί ειδικής Αγωγής, φυσίατροι, Σελίδα 12 από 18
λογοθεραπευτές, νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, επισκέπτες Υγείας, ειδικοί στον επαγγελματικό προσανατολισμό, κ.α. Σε ορισμένα ΚΕΚΕΥΚΑΜΕΑ λειτουργεί και Ξενώνας Φιλοξενίας ΑμεΑ που ο τόπος κατοικίας τους είναι μακριά από το ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ ώστε να γίνουν αποδέκτες όλων των υπηρεσιών του ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ και ειδικότερα να καταρτιστούν προεπαγγελματικά και επαγγελματικά, όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα. ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΚΕΔΔΥ Στις έδρες όλων των νομών έχουν ιδρυθεί με τον νόμο2817/2000 τα Kέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ ) ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται τα άτομα εκείνα που για τον άλφα ή βήτα λόγω δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις εκπαιδευτικές ανάγκες των σχολείων. Πιο συγκεκριμένα τα άτομα αυτά μπορεί να είναι: Μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Οι μαθητές που έχουν κινητικά προβλήματα (δυσκολία στην κίνηση) Οι μαθητές που έχουν προβλήματα με τα μάτια τους,τα αυτιά τους (δυσκολεύονται να δουν στον πίνακα,να ακούσουν τον δάσκαλο κ.τ.λ) Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες (δυσκολεύονται σε μερικά μόνο μαθήματα,στην ανάγνωση,γραφή,αριθμητική κ.τ.λ Οι μαθητές που έχουν ψυχολογικά προβλήματα (παιδιά που δεν νιώθουν καλά και δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν,να διαβάσουν,να γράψουν κ.τ.λ) Οι μαθητές που έχουν δυσκολίες στην κοινωνική τους ζωή (δυσκολεύονται να κάνουν παρέες, να παίζουν με τους συμμαθητές τους κ.τ.λ) Σελίδα 13 από 18
Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας Αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας είναι η προστασία και αρωγή της οικογένειας και του παιδιού, η προστασία των ηλικιωμένων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των οικονομικά αδύνατων, η χορήγηση άδειας λειτουργίας ιδρυμάτων, επιχειρήσεων κοινωφελούς και μη χαρακτήρα, η εποπτεία τους, η εγγραφή σωματείων και συλλόγων στο εθνικό και νομαρχιακό μητρώο, η χορήγηση αδειών άσκησης επαγγελμάτων του τομέα κοινωνικής πρόνοιας Το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι Το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι είναι ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα κοινωνικού χαρακτήρα που χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και έχει στόχο την παροχή οργανωμένης και συστηματικής φροντίδας σε ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρία. Σκοπός του προγράμματος είναι η παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας (συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη, νοσηλευτική φροντίδα και οικογενειακή βοήθεια) σε άτομα στον προσωπικό τους χώρο, τα οποία χρειάζονται βοήθεια στην καθημερινότητά τους εξασφαλίζοντας την αξιοπρεπή και αυτόνομη διαβίωση τους. Το Βοήθεια στο Σπίτι απευθύνεται σε άπορους, ηλικιωμένους, ανασφάλιστους, άτομα με αναπηρία και μοναχικά ή εγκαταλειμμένα άτομα 8. Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας Διεύθυνση Τεχνολογικής Ανάπτυξης ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ (ΕΠΕΤ ΙΙ) Υποπρόγραμμα 2- Μέτρο 2.3: Μεταφορά Τεχνολογίας και Καινοτομία Ειδική Δράση Ανάπτυξης Υποστήριξης Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ) Τεχνολογιών a. Σκοπός και στόχοι της Ειδικής Δράσης Σκοπός της δράσης αυτής είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας και η ανάπτυξη καινοτομίας στην περιοχή των Υποστηρικτικών Τεχνολογιών Τηλεπληροφορικής για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες. Η παρούσα προκήρυξη στοχεύει στη δημιουργία και υποστήριξη ενός πλαισίου με ειδικό ελληνικό ενδιαφέρον σε τομείς εφαρμογών της Πληροφορικής Τεχνολογίας και των Τηλεπικοινωνιών για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, με σκοπό την προώθηση των αρχών της «Σχεδίασης για Όλους» (Design for all) και της «Ενιαίας Πρόσβασης» (Universal Accessibility) και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Εθνικής βιομηχανίας, μέσα στα πλαίσια της υπό διαμόρφωση «Κοινωνίας της Πληροφορίας b.τεχνολογικοί Τομείς της Ειδικής Δράσης ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ: Προηγούμενες τεχνολογίες αλληλεπίδρασης για όλους τους χρήστες. Πρόσβαση στον παγκόσμιο ιστό (World Wide Web). Εναλλακτικές τεχνικές αλληλεπίδρασης και εργαλεία υποστήριξης. Υποστήριξη ποιοτικής πληροφόρησης, χρηστικότητας και ανθρωποκεντρικής σχεδίασης. Σελίδα 14 από 18
ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Υποβοηθούμενη κινητικότητα, Μετακίνηση/ μεταφορές, Έλεγχος του περιβάλλοντος χώρου. ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: Τεχνολογίες ομιλίας και γλώσσας για ΑμΕΑ, Συστήματα διαπροσωπικής επικοινωνίας. Επικοινωνία με μη φυσικές γλώσσες. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑμΕΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Αυτοματοποίηση γραφείου για ΑμΕΑ. Τηλε-εργασία για ΑμΕΑ. 9.Η αυτόνομη διαβίωση αποτελεί μία σύγχρονη πολιτική για τα ΑμεΑ, η οποία είναι ευρύτατα διαδεδομένη στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλά ΑμεΑ παραμένουν απομονωμένα στο σπίτι τους χωρίς την ευκαιρία συμμετοχής τους σε διάφορα εκπαιδευτικά και όχι μόνο προγράμματα. Δομές που κατάφεραν να αναλάβουν το βάρος των υπηρεσιών της αυτόνομης διαβίωσης έχουν αποδειχθεί οι ακόλουθες: Direct Payments ή "Απευθείας Πληρωμές" Πρόκειται για προγράμματα που ανθίζουν σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης σε ευρωπαϊκές χώρες και απευθύνονται σε ΑμεΑ, παρέχοντας εξατομικευμένα πακέτα υπηρεσιών σε είδος (χρήματα) απευθείας σε τραπεζικούς λογαριασμούς, προκειμένου οι δικαιούχοι ΑμεΑ να "αγοράσουν" τις υπηρεσίες που οι ίδιοι επιθυμούν από τον παροχέα που επιλέγουν σε μία ελεύθερη αγορά υπηρεσιών / αγαθών. Home Help ή "Βοήθεια στο Σπίτι" Πρόκειται για διεπιστημονικές ομάδες επισκεπτών επαγγελμάτων υγείας και πρόνοιας (κοινωνιολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, συνεργεία καθαρισμού, κ.λπ.) που αναλαμβάνουν τη στήριξη των δικαιούχων των υπηρεσιών στο χώρο όπου διαβιώνουν. ΣΤΕΓΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ 10. Το θέμα της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ενσωμάτωση των ατόμων στην κοινωνία. Η κατάσταση στην Ελλάδα, Σελίδα 15 από 18
και ιδιαίτερα στην Αθήνα, έχει βελτιωθεί σημαντικά μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες αλλά δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια ενημέρωσης για να προωθηθεί αυτή η πραγματικότητα: H συντριπτική πλειοψηφία των ειδικευμένων γραφείων για τουρισμό ΑΜΕΑ δεν γνωρίζει ότι η Ακρόπολη, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μετρό και το Αεροδρόμιο είναι Προσβάσιμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία για τη δημιουργία του European Accessibility Label, το οποίο θα δίδεται σε προορισμούς και εγκαταστάσεις που τηρούν τις σχετικές προδιαγραφές βάσει συγκεκριμένων κανόνων και προτύπων. Οι προορισμοί και οι εγκαταστάσεις που θα φέρουν το European Accessibility Label θα έχουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων. Η δημιουργία Προσβάσιμων Προορισμών και Εγκαταστάσεων βασίζεται στο Σχέδιο Προσβασιμότητας. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει τις δράσεις που απαιτούνται για να γίνει το περιβάλλον προσβάσιμο. Η σύνταξη και εκτέλεσή του βασίζονται στον έλεγχο της προσβασιμότητας του χώρου με σκοπό την αναγνώριση της τωρινής κατάστασης, καθώς και τον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό με τρόπο οικονομικά βιώσιμο και χρονικά εφικτό. Επιπλέον, περιλαμβάνει έναν μηχανισμό διαχείρισης, ικανό να προσαρμόζεται στις συνεχείς πολεοδομικές μεταβολές ή τις αλλαγές στις εγκαταστάσεις και τις υπηρεσίες που συναποτελούν έναν τουριστικό προορισμό. Απαραίτητη είναι η ενεργή ανάμειξη των πολιτών στην όλη εξέλιξη των παραπάνω, ώστε το σχέδιο να προσαρμόζεται στον τελικό παραλήπτη του και διασφαλίζεται η επιτυχία του. 11. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ Α. Αγορά ακινήτων Η φορολογική νομοθεσία προβλέπει ορισμένες φορολογικές απαλλαγές και εκπτώσεις για τα ΑΜΕΑ όλων των κατηγοριών υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, τα ΑΜΕΑ που είναι άγαμα και παρουσιάζουν αναπηρία από διανοητική υστέρηση ή φυσική αναπηρία, σε ποσοστό τουλάχιστον 67%, απαλλάσσονται του φόρου μεταβίβασης για αγορά οικίας ή διαμερίσματος ή οικοπέδου, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που προβλέπει ο νόμος. Η απαλλαγή δεν παρέχεται για ολόκληρο το ποσό της αγοραίας αξίας του ακινήτου αλλά και για ένα σημαντικό μέρος αυτής. Β. Εκπτώσεις από το φορολογητέο εισόδημα Πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία 67% και άνω από διανοητική υστέρηση ή φυσική αναπηρία δικαιούνται εκπτώσεως 2758,62 από το φορολογητέο εισόδημά τους. Γ. Εκπτώσεις επί κληρονομιών και κληροδοσιών Εάν ο κληρονόμος ή κληροδόχος παρουσιάζει αναπηρία τουλάχιστον 67% από διανοητική υστέρηση ή φυσική αναπηρία, από την αξία της κληρονομικής μερίδας τους εκπίπτει και δεν φορολογείται ποσό κυμαινόμενο από 3815,51 έως 5869,40 ανάλογα με την κατηγορία στην οποία υπάγεται. Δ. Προνόμια για στέγαση Οι δικαιούχοι που προστατεύουν 4 παιδιά και άνω και οι δικαιούχοι που προστατεύουν 3 παιδιά και είτε οι ίδιοι είτε ένα προστατευόμενο παιδί τους έχουν αναπηρία 67% και άνω, καθώς επίσης και εκείνοι που είτε οι ίδιοι και ένα προστατευόμενο Σελίδα 16 από 18
μέλος τους έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω ή δύο προστατευόμενα μέλη τους έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, δικαιούνται άμεση στεγαστική συνδρομή εφόσον πληρούν τις ασφαλιστικές και λοιπές προϋποθέσεις του παρόντος κανονισμού, με μια από τις παρακάτω μορφές στέγασης: Παραχώρηση κατοικίας εφόσον υπάρχει διαθέσιμη από τον Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας Χορήγηση στεγαστικού δικαιώματος, εφόσον δεν υπάρχει διαθέσιμη κατοικία. Στην περίπτωση αυτή ο δικαιούχος βρίσκει το σπίτι, το αγοράζει ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας και του το παραχωρεί. Άτοκο δάνειο για ανέγερση κατοικίας σε ιδιόκτητο οικόπεδο. Άτοκο δάνειο για αγορά κατοικίας. Οι βαριά κινητικά ανάπηροι - παραπληγικοί ανεξάρτητα από την οικογενειακή τους κατάσταση θεμελιώνουν δικαίωμα στεγαστικής συνδρομής εφόσον υποβάλλουν σχετική αίτηση σε οποιοδήποτε πρόγραμμα του οργανισμού, εάν έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες ημέρες εργασίας, όπως αυτές ορίζονται ανεξάρτητα από το χρόνο συμπλήρωσής τους. 12. Τα Κέντρα δημιουργικής Απασχόλησης για άτομα με αναπηρίες βρίσκονται σε αρκετές πόλεις τις Ελλάδας και άρχισαν να λειτουργούν από το 2003. Σκοποί του προγράμματος :ΟΙ a) η δημιουργική απασχόλησης των παιδιών / εφήβων με αναπηρίες b) η κοινωνική ένταξη παιδιών / εφήβων c) η στήριξη της οικογένειας τους ώστε να αντιμετωπιστούν καταστάσεις κοινωνικού αποκλεισμού και να αποφευχθεί η χρήση ιδρυματικής φροντίδας και d) η βελτίωση της ποιότητας ζωής των παιδιών / εφήβων με αναπηρίες και των οικογενειών τους. 13. Τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ καταπατούνται πολλάκις από την Πολιτεία, από την κοινωνία, από όλους εμάς. Τα άτομα με αναπηρία έρχονται αντιμέτωπα επί καθημερινής βάσεως με δεκάδες προβλήματα...έτσι χιλιάδες άνθρωποι βιώνουν σκληρά την διαφορετικότητας τους σε κάθε τους βήμα. Από το πρωινό ξύπνημα, τις καθημερινές ανάγκες, στο σχολείο, στη δουλειά, στο δρόμο, στη ψυχαγωγία, σε όλα αυτά που για τους υπόλοιπους είναι αυτονόητα. Τα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία που αντιμετωπίζουν είναι χρόνια και έχουν άμεση σχέση με την καθημερινή τους διαβίωση. Έρευνες έχουν δείξει πως από τα 200000 περίπου παιδιά στη χώρα μας, που έχουν ανάγκη ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, μόνο τα 14000 πηγαίνουν σε κάποιο δημόσιο ή ιδιωτικό ειδικό σχολείο ή ειδική τάξη. Τα υπόλοιπα 160000 παιδιά παραμένουν εγκλωβισμένα στα σπίτια τους χωρίς να έχουν κανένα δικαίωμα στη μόρφωση. Αρκετές φορές φταίνε οι ίδιοι οι γονείς των παιδιών που φοβούνται τον κοινωνικό στιγματισμό, με αποτέλεσμα να γίνονται οι ίδιοι ρατσιστές. Σελίδα 17 από 18
Η εισαγωγή ΑΜΕΑ στο Πανεπιστήμιο είναι μάλλον μόνο θεωρητικό ζήτημα, αφού πρακτικά τα ΑΜΕΑ δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα τους. Τα Πανεπιστήμια είναι απροσπέλαστα για τους φοιτητές με αναπηρία καθώς ούτε οι ανάλογες υποδομές υπάρχουν (ράμπες), ούτε και τα ανάλογα εποπτικά μέσα και το κατάλληλο προσωπικό (διερμηνείς για κωφούς φοιτητές, βιβλία Μπραίγ για τυφλούς). Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινωνία άρχισε να αποδέχεται τα άτομα με αναπηρίες και να τα κάνει μέρος του συνόλου της. 13. a) ΕΣΑμεΑ: Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία είναι ο τριτοβάθμιος κοινωνικοσυνδικαλιστικός φορέας του αναπηρικού κινήματος της χώρας. Ιδρύθηκε το 1989 από οργανώσεις ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους, προκειμένου να υπερασπιστεί θέματα κοινού ενδιαφέροντος για όλες τις κατηγορίες αναπηρίας και να αποτελέσει έναν ανεξάρτητο και ισχυρό φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρίες και των οικογενειών τους στην ελληνική Πολιτεία και κοινωνία. Σήμερα η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρίες κατέχει επίσημα τη θέση του Κοινωνικού Εταίρου σε ζητήματα που αφορούν άμεσα ή έμμεσα στα άτομα με αναπηρίες και αγωνίζεται για την προώθηση πολιτικών που συμβάλλουν στην πλήρη συμμετοχή στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή της χώρας. b) ΠΟΣΓΚΑμεΑ: Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ) ιδρύθηκε το 1982. Στη δύναμή της ανήκουν 230 πρωτοβάθμια Σωματεία τα οποία υπερασπίζονται και διεκδικούν τα δικαιώματα 200.000 παιδιών που πάσχουν κυρίως από Νοητική Υστέρηση, Αυτισμό, Ψυχοσωματικές, Κινητικές και Πολλαπλές Αναπηρίες. Σελίδα 18 από 18