Διημερίδα ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αθήνα, 15-16 Απριλίου 2005 Η νέα δομή της Δευτεροβάθμιας Τεχνικής - Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Κριτήρια σχεδιασμού, απαιτήσεις, προτάσεις. Εισήγηση του Σταύρου Πάγκαλου Σχολικού Σύμβουλου ΠΕ12 1
Το διεθνές περιβάλλον Παγκοσμιοποίηση Εισαγωγή νέων τεχνολογιών Νέα μοντέλα οργάνωσης εργασίας Καλλιέργεια βασικών ή γενικών ικανοτήτων (basic & generic skills) 2
3
Γενικές βασικές δεξιότητες. Επικοινωνία Τεχνολογία πληροφορικής Εφαρμογή αριθμητικών δεδομένων Ομαδική εργασία Βελτίωση της προσωπικής μάθησης και απόδοσης Επίλυση προβλημάτων 4
Το ελληνικό περιβάλλον Τομείς της ελληνικής οικονομίας Ανάπτυξη κατασκευαστικού τομέα Νομοθετικό πλαίσιο επαγγελμάτων Γεωγραφική κατανομή πληθυσμού και σχολείων Δημοσιονομική πολιτική 5
Το εκπαιδευτικό προσωπικό Διαφορετικά επίπεδα σπουδών Διαφορετική εργασιακή εμπειρία Έλλειμμα επιμόρφωσης Διορισμοί με βάση τυπικά προσόντα και όχι με βάση τις διδακτικές ανάγκες Προσαρμοσμένο στις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας που προσιδιάζουν στην κατάρτιση - εξειδίκευση. 6
Το μαθητικό δυναμικό Προφίλ Ποσοστό στο μαθητικό πληθυσμό Κοινωνικά και οικογενειακά χαρακτηριστικά μαθητών Εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά μαθητών Προσδοκίες μαθητών ή/και γονέων Α 10% - 30% Χαμηλό εισόδημα «Στρωμένη δουλειά» από το οικογενειακό περιβάλλον Μετανάστες Εργαζόμενοι Συνήθως δεν ανταποκρίνονται στις συμβατικές μεθόδους διδασκαλίας Να ενταχθούν γρήγορα στην αγορά εργασίας Β 10% - 30% Χαμηλά και μεσαία εισοδήματα Μέτριες έως καλές επιδόσεις Να συνεχίσουν στα ΤΕΙ Γ 50% - 70% Χαμηλά και μεσαία εισοδήματα Μονογονεϊκές οικογένειες Ομογενείς μετανάστες Εργαζόμενοι Χαμηλές επιδόσεις. Μαθητές που έχουν αποδεχτεί την απόρριψη εκ μέρους του εκπαιδευτικού συστήματος Να πάρουν ένα «χαρτί» (απολυτήριο ή πτυχίο) Να πάρουν το «χαρτί» για να διορισθούν στο Δημόσιο Τομέα Να συνεχίσουν τη φοίτηση όσο γίνεται περισσότερο (μέχρι να δουν τι θα κάνουν) 7
Μέτρα που ευνοούνται (αναφέρονται ενδεικτικά): Έμφαση στην καλλιέργεια βασικών/ γενικών επαγγελματικών ικανοτήτων. Προετοιμασία για τη «δια βίου» εκπαίδευση Σύμπτυξη ειδικοτήτων Επιμήκυνση του χρόνου φοίτησης στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης «Γενικοποίηση» της Επαγγελματικής εκπαίδευσης Χρονική αναβολή της εξειδίκευσης Προγράμματα δομημένα σύμφωνα με το μοντέλο της «πυραμίδας εξειδίκευσης» 8
Κριτήρια για τον σχεδιασμό: Κύρια αποστολή της ΔΤΕΕ η προετοιμασία για το επάγγελμα (και όχι η συνέχιση σπουδών σε ΑΕΙ ΤΕΙ) Κατά συνέπεια, όπως κάθε επαγγελματικό σχολείο (Πανεπιστήμιο, ΤΕΙ, ΙΕΚ) πρέπει να λειτουργεί με βάση προκαθορισμένο αριθμό εισακτέων. (Για λόγους κόστους της υποδομής και των προγραμμάτων και προσαρμογής στις ανάγκες της παραγωγής) Συμβατότητα με την αγορά εργασίας (απορρόφηση των αποφοίτων) Αποφυγή πολλαπλών επιλογών, πολυδιάσπασης και επικαλύψεων (λόγω και της γεωγραφικής κατανομής) «Νοικοκύρεμα» των δαπανών (λόγω της τρέχουσας δημοσιονομικής πολιτικής σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο) 9
Κριτήρια για τον σχεδιασμό (συνέχεια): Μπορεί να εξασφαλιστεί πραγματική «ισοτιμία» Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου; (χωρίς π.χ. 4ο έτος) Υπάρχει χώρος για δεύτερο Λύκειο, χωρίς αυτό να είναι ο «φτωχός συγγενής» του Γενικού Λυκείου; Η εισαγωγή στα ΑΕΙ ΤΕΙ δεν πρέπει να βασίζεται στις προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών; (και όχι να εφευρίσκουμε όπως όπως διαδικασίες για την κατάταξη των αποφοίτων στα τμήματα των ΑΕΙ ΤΕΙ) Υπάρχει σαφής διάκριση Εκπαίδευσης Κατάρτισης; (Πόσο εγκεφαλική υποκειμενική είναι; Υπάρχουν αναπόφευκτες επικαλύψεις;) 10
11
Μια εναλλακτική πρόταση: Διατήρηση μικρού αριθμού διετών ή τριετών (εσπερινών) σχολών μετά το Γυμνάσιο (ενιαία θεώρηση με τις σχολές μαθητείας ΟΑΕΔ) Για τους υπολοίπους, Α και Β Τάξη ενιαία στο Γενικό Λύκειο (στο τέλος απολυτήριο υποχρεωτικής εκπαίδευσης) Στη Γ Τάξη διαχωρισμός: Ακαδημαϊκή κατεύθυνση (μόνο μαθήματα γενικής παιδείας εξεταζόμενα πανελλαδικά σε τρεις κατευθύνσεις) Ακαδημαϊκό απολυτήριο. Επαγγελματική κατεύθυνση (ένα ή δύο έτη μόνον επαγγελματικά μαθήματα) για επαγγελματικό πτυχίο (ενιαία θεώρηση με τα ΙΕΚ) Απαιτείται ενιαία θεώρηση Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. 12
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Δεν εισάγεται δεύτερος τύπος Λυκείου και γενικά δεν δημιουργούνται νέοι τύποι σχολείων. Αξιοποιούνται τα υπάρχοντα προγράμματα σπουδών και βιβλία. Ελαχιστοποιούνται τα μικρά τμήματα μαθητών. Υπάρχουν καλύτερες λύσεις για τις νησιωτικές και δυσπρόσιτες περιοχές (π.χ. μόνον ένα έτος σε οικοτροφείο) Δεν υπάρχουν διπλές (παράλληλες) διαδικασίες για την εισαγωγή στα ΑΕΙ ΤΕΙ Ελαχιστοποιείται το φαινόμενο να παρακολουθούν τις τάξεις μαθητές αδιάφοροι. Λαμβάνεται υπόψη η τάση των γονέων και γενικότερα της ελληνικής κοινωνίας να αναβάλλει την απόφαση, για την κατεύθυνση σπουδών των παιδιών, όσο γίνεται αργότερα. Εξυπηρετούνται οι μαθητές που επείγονται να εισέλθουν νωρίς στην αγορά εργασίας, αλλά και οι σχετικές ανάγκες της οικονομίας. Απελευθερώνονται δαπάνες που μπορούν να δοθούν για την ποιοτική βελτίωση της εκπαίδευσης (π.χ. επιμόρφωση καθηγητών) Στ. Πάγκαλος, Σχ. Σύμβουλος 13
Μερικά κρίσιμα ερωτήματα για την πρόταση του Υπ.Ε.Π.Θ.: Πτυχίο επιπέδου 3, σε τομείς; «Αναβάθμιση», μέσω του «εύκολου δρόμου» για πρόσβαση σε ΑΕΙ-ΤΕΙ; Πανελλήνιες εξετάσεις σε μαθήματα που οι μαθητές διδάσκονται λίγες ώρες; Αύξηση ή μείωση της σχολικής διαρροής; Στ. Πάγκαλος, Σχ. Σύμβουλος 14
«Κλειδί» ο ρόλος των διπλωματούχων μηχανικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. 15