Βόλος, 21/09/2009 ΕΙΣΗΓΗΣΗ «Η Ζεύξη του Μαλιακού Κόλπου 20 χρόνια αγώνες» Ι. Πρίντζος, τ. Νομάρχης Μαγνησίας π. Πρ. ΠΤ/ΤΕΕ Μαγνησίας Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί προσκεκλημένοι, Η Ζεύξη του Μαλιακού κόλπου υπήρξε πάντοτε και κυρίαρχα, όταν ολοκληρώθηκε η Εθνική οδός Αθηνών - Θες/νίκης το 1962 μία προκλητική προοπτική συντόμευσης της διαδρομής στον κεντρικό κορμό της χώρας μας. Αυτό προκύπτει αυτόματα όταν εντοπίζει κανείς στον χάρτη της χώρας μας πόσο κοντά είναι η περιοχή της Πελασγίας με την απέναντι περιοχή των Καμένων Βούρλων που τις χωρίζει μία στενή θαλάσσια λωρίδα αφ ενός και αφ ετέρου την υποχρεωτική διαδρομή που ακολουθούμε οδικά και σήμερα γύρω από τον Μαλιακό Κόλπο. Ο οδικός άξονας Πατρών- Αθηνών- Θεσσαλονίκης- Ευζώνων είναι η βασική αρτηρία που εξυπηρετεί τις οδικές ανάγκες του κεντρικού κορμού της χώρας μας. Παρά τον πακτωλό χρημάτων που εισέρρευσαν στη χώρα μας από τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα, η ΠΑΘΕ παραμένει ακόμη ημιτελής όσον αφορά την μετατροπή της σε κλειστό αυτοκινητόδρομο. Ειδικότερα για το τμήμα Αθηνών - Θεσσαλονίκης, τα μεγαλύτερα προβλήματα ασφάλειας και κυκλοφοριακού φόρτου, παρουσιάζονται στα τμήματα των Τεμπών και στο 1
περιβόητο Πέταλο του Μαλιακού. Πάμπολλα τα ατυχήματα, εκατοντάδες οι νεκροί και οι τραυματίες. Βεβαίως, με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, μετά το 2004 με γοργούς για τα Ελληνικά δεδομένα ρυθμούς το ΥΠΕΧΩΔΕ προχώρησε στην δημοπρασία των εργασιών του Πέταλου του Μαλιακού αλλά και του τμήματος των Τεμπών που είναι και τα δυσκολότερα σημεία του κεντρικού οδικού άξονα της χώρα μας. Σύντομα ολοκληρώνονται οι εργασίες του Πετάλου του Μαλιακού και εξασφαλίζεται η ασφάλεια κυκλοφορίας σ αυτό το τμήμα των 80 περίπου χιλιομέτρων, του οποίου η επικινδυνότητα ήταν πολύ μεγάλη. Ήρθε λοιπόν η ώρα να αντιμετωπίσουμε ως χώρα το θέμα της συντόμευσης της διαδρομής ΑΘΗΝΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ με την γεφύρωση του Μαλιακού και ο ταξιδιώτης να μην αναγκάζεται να περιτρέχει τον κόλπο διανύοντας επί πλέον 70 χλμ. (140 χλμ με επιστροφή). Παραμένει λοιπόν ως επιδίωξη το όραμα της Ζεύξης του Μαλιακού για την οποία υπάρχει μία προϊστορία, στοιχεία της οποίας συνοπτικά θα αναφέρουμε παρακάτω. Το 1991-1992 ανετέθη από τον τότε Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Αχιλλέα Καραμανλή στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΩΝ Α.Ε. να ερευνήσει και να αξιολογήσει τέσσερις προτάσεις, όσον αφορά τη χάραξη του αυτοκινητοδρόμου από Άγιο Κωνσταντίνο μέχρι Λάρισα. 1. Αναβάθμιση της υφισταμένης Εθνικής Οδού Αθηνών- Θεσσαλονίκης. 2. Διέλευση αυτοκινητοδρόμου μέσω Δομοκού. 3. Απλή ζεύξη Μαλιακού (υποθαλάσσια) περίπου 4,5 χλμ. 4. Διπλή ζεύξη του Μαλιακού. Τελικά, επιλέχθηκε η λύση της υφισταμένης Εθνικής Οδού και η υποθαλάσσια ζεύξη, μήκους περίπου 4,5 χλμ. η οποία συντομεύει τη διαδρομή για Αθήνα κατά 41 χιλιόμετρα. 2
Όσον αφορά την υποθαλάσσια ζεύξη γίνεται σειρά μελετών. Ο προϋπολογισμός από 120 δις εκτινάσσεται στα 220 δις δρχ. ο διαγωνισμός ανάθεσης του έργου φτάνει στο τελικό στάδιο και τον Αύγουστο του 2001 ο τότε Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ ανακοινώνει τη ματαίωση του έργου, με το αιτιολογικό του υψηλού κόστους, αλλά και εξαιτίας της σφοδρής αντίδρασης των φορέων της Φθιώτιδας, άλλων Νομαρχιών (Ευρυτανίας, Ιωαννίνων, Φλώρινας κ.λ.π). Παράλληλα ο κ. Λαλιώτης ανακοινώνει την αναβάθμιση του πετάλου του Μαλιακού σε αυτοκινητόδρομο. Ο συγκεκριμένος χειρισμός της υποθαλάσσιας ζεύξης από την τότε κυβέρνηση, είχε ως αποτέλεσμα την πολύ μεγάλη καθυστέρηση των έργων για την αναβάθμιση του πετάλου του Μαλιακού και την πρόκληση σειράς φοβερών ατυχημάτων, στο ιδιαίτερα επικίνδυνο οδικό τμήμα των 80 χλμ. που καλύπτουν το πέταλο. Το φθινόπωρο του 2001, το Περιφερειακό τμήμα Μαγνησίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, του οποίου είχα την τιμή να είμαι τότε πρόεδρος, παίρνει την πρωτοβουλία να επαναφέρει την πρόταση της διπλής ζεύξης του Μαλιακού που πατάει πάνω στην Εύβοια, συντομεύει τη διαδρομή για Αθήνα κατά 70 χλμ., δίνει χερσαία επικοινωνία στην Εύβοια με Στερεά Ελλάδα και Θεσσαλία, αποκαθιστά την ενότητα του άξονα ΠΑΘΕ, ο οποίος έχει ολοκληρωθεί εκατέρωθεν του Μαλιακού, και εξασφαλίζει ασφαλή κυκλοφορία. Η διπλή ζεύξη αρχίζει ανάμεσα στον Άγιο Κωνσταντίνο και τα Καμένα Βούρλα, στη θέση «Ασπρονέρι» (όπου συνέβη το τραγικό δυστύχημα με τους μαθητές της Φαρκαδώνας) και περνά με γεφύρωση στο ακρωτήριο «Λιχάδα» της Βόρειας Εύβοιας. (Αυτή είναι η ζεύξη του διαύλου Κνημίδας). Το μήκος της ζεύξης αυτής είναι σύμφωνα με τη μελέτη 3.660 μ. Στη συνέχεια πορεύεται με συμβατική οδοποιία στη χερσαία ζώνη στο Βόρειο άκρο της Εύβοιας και καταλήγει στο ακρωτήριο «Βασίλινα», όπου συναντά το δίαυλο Ωρεών. Το μήκος της συμβατικής οδοποιίας είναι 5,7 χλμ., περίπου. 3
Η ζεύξη του διαύλου των Ωρεών, μήκους 2.940 μ. αρχίζει από το ακρωτήριο «Βασίλινα» και καταλήγει στο ακρωτήριο «Τάπια», κοντά στα διόδια της Πελασγίας. Πρόκειται για έργο συνολικού μήκους 14,7 χιλιομέτρων, που περιλαμβάνει δύο γέφυρες μήκους 2.250 και 2.300 μέτρων αντίστοιχα στους διαύλους Κνημίδας και Ωρεών. Έξι Περιφερειακά Τμήματα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και συγκεκριμένα: Της Μαγνησίας, Της Κεντρικής- Δυτικής Θεσσαλίας, Της Εύβοιας, Της Ανατολικής Μακεδονίας, Της Θράκης, και της Κεντρικής και Νότιας Πελοποννήσου, με αποφάσεις τους παίρνουν θέση υπέρ της υλοποίησης του έργου της διπλής Ζεύξης του Μαλιακού, ενώ θετική είναι η στάση και του Κεντρικού Τεχνικού Επιμελητηρίου. Στις αρχές του 2003 η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας αναθέτει στην ENVIROPLAN ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ τη μελέτη Σκοπιμότητας Βιωσιμότητας της διπλής ζεύξης του Μαλιακού, η οποία παραδόθηκε το καλοκαίρι του 2004. Στις 11 Οκτωβρίου του 2004, στα Αμπελάκια της Λάρισας, σε συνάντηση των Νομαρχών: Λάρισας Λουκά Κατσαρού Μαγνησίας Γιάννη Πρίντζου Τρικάλων Ηλία Βλαχογιάννη Καρδίτσας Βασίλη Αναγνωστόπουλου Εύβοιας Αθανασίου Μπουραντά Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Ψωμιάδη Φθιώτιδας Αθανασίου Χειμάρα Πιερίας Γεωργίου Παπαστεργίου Ημαθίας Γιάννη Σπάρτση Δράμας Κωνσταντίνου Ευμοιρίδη Φλώρινας Γιάννη Στρατάκη Καβάλας Θεόδωρου Καλλιοντζή 4
Κοζάνης Ιορδάνη Ανδρεάδη και του Υπερνομάρχη Δράμας Καβάλας - Ξάνθης Κωνσταντίνου Τάτση, αποφασίστηκε ομόφωνα, μεταξύ άλλων, να ζητηθεί από την κυβέρνηση να γίνει διερεύνηση της δυνατότητας υλοποίησης της Διπλής Ζεύξης του Μαλιακού, πράγμα το οποίο σημαίνει, ότι πρέπει να ανατεθεί μελέτη για τη συγκεκριμένη ζεύξη, η οποία θα προσεγγίσει το θέμα και θα δώσει απαντήσεις σε όλες τις παραμέτρους του έργου. Το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας στο πρόγραμμα του για την ανάπτυξη της Μαγνησίας (Ιανουάριος του 2004), περιλαμβάνει το έργο της διπλής ζεύξης, με την υποχρέωση να το προωθήσει. Στις 21/11/2004 στην Αιδηψό Ευβοίας συνεδριάζουν από κοινού τα Νομαρχιακά Συμβούλια Ευβοίας και Μαγνησίας με μοναδικό θέμα την διπλή ζεύξη του Μαλιακού. Παρουσιάζονται τα στοιχεία της μελέτης σκοπιμότητας βιωσιμότητας για διπλή ζεύξη που έχει εκπονηθεί από την Ν.Α. Μαγνησίας. Παρίσταται πλήθος φορέων και δημοσιογράφων των Αθηναϊκών Μ.Μ.Ε. και ομόφωνα αποφασίζεται η προώθηση της πρότασης στην κυβέρνηση. Στις 4/3/2005 στο Τεχνικό Επιμελητήριο Μαγνησίας οργανώνεται επιστημονική ημερίδα από την Νομαρχία Μαγνησίας, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Τ.Ε.Ε. Μαγνησίας με αντικείμενο την διπλή ζεύξη του Μαλιακού. Συμμετέχουν εισηγητές υψηλού κύρους και καταθέτουν τις απόψεις τους και το συμπέρασμα της ημερίδας είναι: «Κατόπιν τούτου θεωρούμε επιβεβλημένο να διερευνηθεί από τους αρμόδιους φορείς με εμπεριστατωμένες μελέτες το όλο έργο, το οποίο κατά την άποψη μας θα ωφελήσει ποικιλοτρόπως την Ελληνική οικονομία. Το έργο της διπλής ζεύξης από απόψεως κόστους δεν πρέπει να κριθεί στα στενά πλαίσια αυτού καθ εαυτού του 5
έργου, αλλά από τα αναπτυξιακά οφέλη τα οποία θα προκύψουν για τον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο. Η διπλή ζεύξη δεν έρχεται σε καμία περίπτωση σε αντίθεση με την αναβάθμιση του Πετάλου του Μαλιακού, έργο που άλλωστε έχει αρχίσει να υλοποιείται, ούτε με την Ε-65. Τα τρία προαναφερόμενα έργα είναι απαραίτητο να υλοποιηθούν, διότι δημιουργούν ένα πλέγμα οδικών αξόνων με κομβικό σημείο το Μαλιακό, το οποίο θα εξυπηρετεί οδικά τον Ελλαδικό χώρο γρήγορα και με ασφάλεια». ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Το έργο είναι εθνικής σημασίας και εξυπηρετεί τον κεντρικό κορμό της Ελλάδας, από Αθήνα μέχρι Αλεξανδρούπολη. Συντομεύει την απόσταση για την Αθήνα κατά 70 χλμ.(140 χλμ. με επιστροφή). Είναι κατ εξοχήν έργο υποδομής για την περιφερειακή ανάπτυξη. Δίνει χερσαία επικοινωνία στη Β. Εύβοια με τη Στερεά Ελλάδα και τη Θεσσαλία και την βγάζει από την απομόνωση. Δεν έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον (από την κατασκευή των δύο γεφυρών) και βρίσκεται εκτός ζώνης NATURA, ενώ η υποθαλάσσια ζεύξη είχε αυτό το πρόβλημα. Η σεισμικότητα της περιοχής έχει εξεταστεί στη μελέτη της υποθαλάσσιας ζεύξης αφ ενός και αφ ετέρου αντιμετωπίζεται κατά ασφαλή τρόπο, όπως και στη ζεύξη Ρίου Αντιρρίου. Το κόστος του έργου σύμφωνα με την μελέτη της ENVIROPLAN ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ανέρχεται σε 600 εκ. (204 δις. Δρχ. ), κόστος το οποίο δεν είναι απαγορευτικό για τη σημασία και τη δυνατότητα απόσβεσης του έργου. Πάντως, σύμφωνα με την μελέτη είναι μικρότερο από το κόστος κατασκευής της Ζεύξης του Ρίου Αντιρρίου, το οποίο συνολικά έφθασε στα 740 εκ. (252 δις. Δρχ.) καθόσον τα βάθη της θάλασσας στους Διαύλους Κνημίδος 6
και Ωρεών είναι πολύ μικρότερα από το βάθος του Κορινθιακού, στο σημείο της γεφύρωσης Ρίου- Αντιρρίου. Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το έργο μπορεί να αποσβεστεί σε 15 χρόνια μόνο από την μείωση των καυσίμων. Το έργο προτείνεται να υλοποιηθεί με αυτοχρηματοδότηση ή συγχρηματοδότηση και η εκτίμηση μας είναι ότι θα υπάρξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω διαδικασιών η Νομαρχία Μαγνησίας καταθέτει στο ΥΠΕΧΩΔΕ στις 15/6/2006 πλήρη φάκελο της πρότασης για τη διπλή ζεύξη του Μαλιακού με το αίτημα: να διερευνηθεί περαιτέρω με εμπεριστατωμένες μελέτες το όλο έργο και να καθοριστεί χρονοδιάγραμμα προώθησης και υλοποίησης του. Το ΥΠΕΧΩΔΕ με ανακοινώσεις τύπου στις 15/6 και 25/7/2006 καθιστά γνωστό ότι βρίσκει την πρόταση ενδιαφέρουσα και ότι θα προχωρήσει σε προκαταρκτική μελέτη σκοπιμότητας για την διπλή ζεύξη του Μαλιακού μέσω Εύβοιας. Κυρίες και κύριοι, Οφείλω να συγχαρώ το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας για την οργάνωση της σημερινής ημερίδας η οποία αποτελεί συνέχεια της ημερίδας που έγινε στην Αθήνα στις 15/10/2008 και των μακρόχρονων προσπαθειών για την υλοποίηση του εθνικής σημασίας έργου της διπλής ζεύξης του Μαλιακού. Σήμερα κάνεις δεν αντιστρατεύεται, την λύση της διπλής ζεύξης. Αντίθετα είναι καθολικό αίτημα υλοποίησης της. Η διπλή ζεύξη του Μαλιακού δεν έρχεται σε καμία περίπτωση σε αντίθεση με την αναβάθμιση του Πετάλου του Μαλιακού, έργο το οποίο βρίσκεται άλλωστε στο στάδιο της αποπεράτωσης, ούτε με την Ε65 η οποία ήδη υλοποιείται. Εκτιμώ ότι το έργο αυτό νομοτελειακά θα υλοποιηθεί. Όσο συντομότερα τόσο το καλύτερο. 7
Οι μεγάλες τεχνικές παρεμβάσεις συνήθως ξεκινούν από ένα όραμα. Περνούν από μία μακρά διαδικασία ωρίμανσης μέχρις ότου να αρχίσει η υλοποίησή τους. Κρίνω και θέλω να πιστεύω ότι με την σημερινή συνάντηση κλείνει ο κύκλος των συνεδρίων και των ημερίδων για την συγκεκριμένη πρόταση. Σήμερα όλοι οι φορείς επιθυμούν και θέλουν την διπλή ζεύξη του Μαλιακού. Το Τεχνικό Επιμελητήριο με τα περιφερειακά του τμήματα, τις Νομαρχίες, τους βουλευτές και τους άλλους φορείς έχουν πλέον την τεκμηρίωση να πείσουν την πολιτεία να ξεκινήσει τη διαδικασία υλοποίησης του έργου το οποίο έχει εθνική σημασία και δεν αντιμάχεται κανένα άλλο οδικό άξονα. 8