ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/06/2003. Φεµινίστρια, αλλά όχι µε «ανδρική ζωή»

Σχετικά έγγραφα
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/06/2003. Φεµινίστρια, αλλά όχι µε «ανδρική ζωή»

Πραγµατικότητα η ανισότητα των δύο φύλων

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη"

ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η καμπάνια του ΟΗΕ HeforShe - Ένα κίνημα αλληλεγγύης ανδρών και γυναικών για την ισότητα των φύλων

Ο άνθρωπος έχει απόλυτη ανάγκη από μια ενδυμασία Κι του χρειάζεται ιστορία σα ντουλάπα για τα κοστούμια του. Michel Foucault

Η θέση της γυναίκας στο ισλάμ και στο χριστιανισμό. PROJECT 1 Υπεύθυνος καθηγητής Παπαγιάννης Γεώργιος ΠΕ01

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρημένης) σύμβασης για την προστασία της μητρότητας,»

Η Βία κατά των γυναικών και η θέση της στην κοινωνία.

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

Γιώτα Γουβέλη: Ως προς την ιστορική έρευνα, Η νύφη της Μασσαλίας ήταν το πιο απαιτητικό από όλα μου τα βιβλία

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Η Καλλιτεχνική Αγωγή στην Εκπαίδευση Ιστορική διαδρομή

Το Ηµερολόγιο των Μάγιας και τα Χρήµατα από τον ρ. Καρλ Τζοχάν Κάλλεµαν

Διαφωτισμός και διαμόρφωση των πολιτικών ιδεολογιών στην Ελλάδα

Η Γυναίκα στην Αρχαία Αθήνα. Χουτουρίδου Κλαούντια, καθ. κλ. ΠΕ07

ΕΡΓΑΣΙΑ Β5 Φεμινισμός. Φυλετική ανισότητα αγώνες και καταδίωξη κοινωνικής θέσης και δικαιωμάτων της γυναίκας

Gender Equality and. Αποτελέσματα του έργου. Entrepreneurship for All

Διεπιστημονικό Συνέδριο Παιδί και Πληροφορία: Αναζητήσεις και Προσεγγίσεις Ιστορίας, Δικαίου - Δεοντολογίας, Πολιτισμού

1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ 3 2. ΜΕ ΟΡΑΜΑ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗΣ 6

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΛΗΨΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑς ΤΟΥς ΕΦΗΒΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Κουσερή Γεωργία

Η Παιδική Λογοτεχνία

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition

Γλαύκη Γκότση, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης

Θέμα του project: Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΥΣΗ!

Κουίζ για το μισθολογικό. χάσμα μεταξύ των δυο. φύλων. Καλωσορίσατε στο κουίζ για το μισθολογικό. φύλων!

Στερεότυπα φύλου στις επαγγελματικές επιλογές των νέων γυναικών

«Γυναίκες Αρχιτεκτόνισσες / Πολιτικοί Μηχανικοί: Οι επιπτώσεις της οικονοµικής κρίσης στην εξισορρόπηση επαγγελµατικής και οικογενειακής ζωής»

Λύκειο Αγίου Γεωργίου, Λάρνακα Θέµα: ράσεις σχετικές µε το θέµα «Ισότητα των φύλων»

Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Eρευνητικό υποερώτημα H Κατάσταση της γυναικείας εκπαίδευσης τον 19ο αίωνα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή ικαιωµάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Γιακουμάκη. Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Γιακουμάκη

Ενότητα 13 - Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ. 1.Στόχοι της εργασίας. 2. Λέξεις-κλειδιά ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΟ42

ΕΙΝΑΙ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΓΕΝΟΥΣ ΘΗΛΥΚΟΥ; Ιστορική Εξέλιξη & Κοινωνική Ανάλυση

ProMosaik ev - μια Νέα Ένωση

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΑΚΕΛΟΣ ΟΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Γράφουμε στον πίνακα τη λέξη κλειδί «φονταμενταλισμός», διαβάζουμε τις εργασίες και καταλήγουμε στον ορισμό της. (Με τον όρο φονταμενταλισμός

Η εποχή του Διαφωτισμού

Ηλικία - Επιχειρηματικότητα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Κυρίες και Κύριοι, Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την τιμή που μου κάνετε να απευθύνω χαιρετισμό στο συνέδριό σας για την «Οικογένεια στην κρίση», για

Εικόνα για την Ελληνική και Ευρωπαϊκή πολιτική

Θέματα Συνάντησης. Υποστηρικτικό Υλικό Συνάντησης 1

Ισότητα των Φύλων ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 3 ο μάθημα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

Parents for All. KA2 Στρατηγική Σύμπραξη για Καινοτομία στην Εκπαίδευση Ενηλίκων ASSESSMENT TOOLKIT

Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους

ΠΩΣ ΕΝΑ ΚΟΚΚΙΝΟ ΓΙΛΕΚΟ ΕΚΑΝΕ ΤΟΝ ΓΥΡΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Βόλφγκανγκ Κορν

μεγάλο ποσοστό των οποίων εργάζεται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, με περιορισμένης διάρκειας συμβόλαια και σε επαγγέλματα χαμηλής εξειδίκευσης.

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών

Η γυναίκα και. διαφήμιση

Ισότητα των δύο φύλων Επιχειρηματικότητα για όλους

12η ιδακτική Ενότητα ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Παρατηρήσεις, Σχόλια, Επεξηγήσεις

PROJECT Β 1 ΓΕΛ. Θέμα: Μετανάστευση Καθηγήτρια: Στέλλα Τσιακμάκη

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας

ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες)

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό

Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ελληνική και η ευρωπαϊκή ταυτότητα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: «Τα παιδικά αναγνώσματα και η πορεία τους από τον 19 ο αιώνα έως και σήμερα».

Τι πιστεύουν τα παιδιά για τους αλλοδαπούς: Μια έρευνα του Κέντρου Μελέτης της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. μέρος Πρώτο ο ρολοσ ΤοΥ ελληνα ανδρα μεσα στουσ αιωνεσ. κεφάλαιο 1. οι συνθηκεσ Τησ ανδρικησ απουσιασ... 39

Τράπεζα θεμάτων Νέας Ελληνικής Γλώσσας Β Λυκείου GI_V_NEG_0_18247

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΟΚΕ ΕΛΛΑΔΑΣ, κ. Χρήστου ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ TRESMED 4 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 10-11/9/2012

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER

Κώστια Κοντολέων: Είμαι από τη φύση μου αισιόδοξο άτομο Από parallaxi - April 6, 2016

Διδακτική Μεθοδολογία

Πρώτο Μέρος Αποτελεσμάτων Έρευνας: «Βοηθήστε με να σας βοηθήσω»

Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης

Στο σαλόνι του BookSitting: O συγγραφέας Μανώλης Ανδριωτάκης

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΖΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2014

Ομιλία του Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη. Mε ιδιαίτερη χαρά παρευρίσκομαι στις εργασίες του 13 ου

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ»

Το παραδοσιακό μοντέλο -ιδεολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0547/1. Τροπολογία

ΑΙΤΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ (Νέοι επιστήμονες)

Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος μιλά στο onlarissa.gr: Τίποτε στη ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο

<<Γυναίκες στην ρομαντική εποχή της λογοτεχνίας>>

Κ. Χατζηδάκης: Δεν κινδυνεύει η πρώτη κατοικία - Πλήρης συνέντευξη

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας Απριλίου 2008, Αθήνα Γ.

1 / 15 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 3 ης Γυµνασίου. Μάρτιος 2007

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Σχέδιο Δράσης για για τη Δημοκατία της Ισότητας

ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Transcript:

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/06/2003 Φεµινίστρια, αλλά όχι µε «ανδρική ζωή» Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ Μια καλή αφορµή για να αναθεωρήσουν οι γυναίκες (και οι άνδρες προφανώς γι' αυτές) πολλές αφόρητα στερεοτυπικές αντιλήψεις για το φύλο τους, είναι η εξαντλητική εργασία της καθηγήτριας Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήµιο της Οξφόρδης, Ολόουεν Χάφτον «Ιστορία των γυναικών στην Ευρώπη: 1500-1800» (εκδόσεις «Νεφέλη», µετάφραση Ειρήνης Χρυσιχόου), που δικαίως συγκαταλέγεται στα ευπώλητα της εκδοτικής µας αγοράς -αν και εξίσου περίφηµα τα πάει ο πολυσέλιδος τόµος και στον υπόλοιπο κόσµο. «Πιστεύω στην ισότητα των φύλων, κι ένας "ανώτερος" πολιτισµός πρέπει να κάνει ό,τι µπορεί για να την εγγυηθεί», λέει η Ολόουεν Χάφτον Dramatis personae τριών αιώνων, υπό την ιδιότητα της συζύγου, της µητέρας, της ερωµένης, της χήρας, της πόρνης, της µάγισσας, της αριστοκράτισσας επιστολογράφου, της «αδιάντροπης συγγραφίσκου», της «σκλάβας της πένας», της γυναίκας ταραχοποιού, παρελαύνουν απ' τις σελίδες της τιµηµένης µε το βραβείο Fawsett 2003 ως «καλύτερο βιβλίο για την ιστορία των γυναικών», πραγµατείας της Χάφτον, σε µια γοητευτική αναζήτηση και ανασύσταση αυτής της τόσο ιδιαίτερης θηλυκής εµπειρίας στην προβιοµηχανική ευρωπαϊκή κοινωνία. Για την οποία και πού δεν ανέτρεξε η καθηγήτρια, παλαιότερα, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας: σε ηµερολόγια, σε επιστολές, σε λογοτεχνικά, επιστηµονικά, αλλά και θεολογικά κείµενα, σε λαϊκά αναγνώσµατα, έργα ζωγραφικής, κι ακόµη δικαστικά και αστυνοµικά αρχεία -πέραν του βασικού κορµού της κοινωνικής και πολιτισµικής ιστορίας. «Η πρόθεσή µου ήταν να συγγράψω µια εύληπτη θεώρηση της πρώιµης µοντέρνας ιστορίας στις µεγάλες ευρωπαϊκές χώρες», εξηγεί η Βρετανίδα καθηγήτρια. «Ο 1

σχεδιασµός του βιβλίου έχει βασιστεί σε µια συνολικότερη θεώρηση του κοινωνικού, οικονοµικού και πολιτιστικού υπόβαθρου, εντός των οποίων διαµορφώνονται οι δυνατότητες των γυναικών. Είναι, εν πολλοίς, ένα βιβλίο που διαπραγµατεύεται τη συνέχεια. Αν και έχουν συντελεστεί σηµαντικές αλλαγές». -Η σηµαντικότερη αλλαγή που επισηµαίνετε στη ζωή των γυναικών, τους τρεις αιώνες της έρευνάς σας, είναι η πρόσβαση στη µόρφωση. «Ναι. Τροµακτική εξέλιξη αυτή την περίοδο για τις γυναίκες ήταν η µόρφωση, η οποία ακόµη απείχε πολύ από το ποθητό, αλλά παρ' όλα αυτά υπήρξε σηµαντική στη δηµιουργία συνείδησης. Αλλαγή σηµαντική ήταν η νοµική βελτίωση στην αντιµετώπιση της παιδοκτόνου µάνας ή η ελάττωση των δοξασιών περί µαγείας. Και τα πολύ πρώτα σηµάδια πολιτικοποίησης ενός περιορισµένου αριθµού γυναικών είναι ορατά κατά τη διάρκεια της επαναστατικής κρίσης -αν και η πολιτικοποίηση είχε ακόµη ένα µακρύ δρόµο µπροστά της. Αυτά, εντός των µεγάλων αλλαγών στην οικονοµία, των περιστολών µερικών απ' τις µεγαλύτερες θανατηφόρες ασθένειες και της υπονόµευσης απ' το ιαφωτισµό κάποιων απ' τις σκοτεινές θεοκρατικές αντιλήψεις. Αν και δεν σας κρύβω ότι βρίσκω το σηµερινό αµερικανικό φονταµενταλιστικό χριστιανισµό σχεδόν το ίδιο εµετικό µε το φονταµενταλισµό του Ισλάµ». -Στην εργασία σας στηριχθήκατε στην κοινωνική και πολιτιστική ιστορία. Παραδέχεστε και η ίδια ότι κάποιος άλλος στη θέση σας θα είχε ερευνήσει περισσότερο τους συσχετισµούς σεξουαλικότητας και εξουσίας και θα εστίαζε σε περισσότερο διάσηµες γυναικείες προσωπικότητες. «Το µόνο που µπορώ να πω είναι ότι είµαι µία ιστορικός της Κοινωνίας, της Οικονοµίας και του Πολιτισµού. Αυτό είναι λοιπόν και το σηµείο εκκίνησης απ' το οποίο γράφω». -Ο ιαφωτισµός ως κίνηµα ήταν σε θέση -και εν µέρει το πέτυχε- να αντικαταστήσει την αυθεντία του θεού µε αυτή του ανδρός. Η γυναίκα όµως, όπως διαφαίνεται στο πόνηµά σας, δεν είχε τη θέση της ξεκάθαρα απέναντι στον άνδρα. 2

«Πιστεύω ότι ο ιαφωτισµός ίσως υπήρξε πολύ συντηρητικός στην προσέγγιση της γυναίκας. Όµως η υπονόµευση µιας θεοκρατικής κοινωνίας και το "άνοιγµα" της αντίληψης περί πολιτικών δικαιωµάτων των ανδρών (ποικίλως προσδιορισµένων) ήταν µέρος µιας µακράς διαδικασίας που τελικώς µέσα στα επόµενα 100 χρόνια αποδείχτηκε ικανή να παραχωρήσει στις γυναίκες πολιτικά δικαιώµατα». Γυναίκες και θρησκεία -Η νέα γενιά ιστορικών, σε σχέση µε την αναζήτηση της θηλυκής εµπειρίας του παρελθόντος, πού ακριβώς πρέπει να εστιάσει; «Το να ενταχθεί η γυναικεία ιστορία ή η ιστορία των φύλων σε µια µεγάλη αφήγηση πέρα και πάνω από το κοινωνικό, το οικονοµικό και το πολιτιστικό πλαίσιο είναι µια υπόθεση που έχει πολύ χρόνο και δουλειά µπροστά της για να επιτελεστεί. Εντούτοις µια κάποια πρόοδος έχει ήδη σηµειωθεί. Ουδείς στις µέρες µας θα γράψει µία θρησκευτική ή βιοµηχανική ιστορία χωρίς να λάβει υπόψη του τους διαφορετικούς ρόλους της γυναίκας και του άνδρα». -Η Ανατολική Ευρώπη έχει µείνει έξω από το βιβλίο σας. Ποιες είναι οι δυσκολίες για µια ιστορία των γυναικών σ' αυτή τη γεωγραφική περιοχή; «Όταν έγραφα αυτό το βιβλίο ήταν πολύ λίγα τα διαθέσιµα στοιχεία για τη συγκεκριµένη περιοχή. Σήµερα έχει εκπονηθεί στη Μ. Βρετανία µια πολύ καλή εργασία για τις γυναίκες στη Ρωσία. Στα Ευρωπαϊκά Πανεπιστηµιακά Ινστιτούτα της Κεντρικής Ευρώπης οι γυναίκες ήταν πολύ επίµονες ως προς το ότι έπρεπε να γράψουν τη δική τους ιστορία χωρίς την επιβολή των δυτικών στερεοτύπων. Ιστορικοί, όπως η Ελληνίδα Έφη Γαζή, έχουν επεκτείνει πολύ το εύρος του ενδιαφέροντος για τη µεσογειακή Ευρώπη. Παρ' όλα αυτά η γενική εικόνα της Α. Ευρώπης δεν βλέπω ακόµα να έχει προβληθεί». -Οι κριτικοί, γράφετε, ήταν εξ αρχής καχύποπτοι στην ιστορία των γυναικών, θεωρώντας την «ιστορία γκέτο». 3

«Οι κριτικοί αρχικώς φοβούνταν την ιστορία των γυναικών γιατί την είδαν σαν µια όχληση σε βάρος µιας κυρίαρχης αφήγησης. Μια ενόχληση ενάντια σε µια καθολική πολιτική ιστορία. Και το άφυλο σύµπαν είχε γίνει αποδεκτό σαν να αποκάλυπτε όλα όσα έπρεπε να αποκαλυφθούν. Η προσέγγιση έχει αλλάξει πλέον πολύ». Η γυναίκα- µητέρα -Υφίσταται αναλλοίωτος δια µέσου των αιώνων κάποιος στερεοτυπικός γυναικείος χαρακτήρας; Βλέπουµε ότι παλαιότερα η γυναίκα (π.χ. η Αντουανέτα) στιγµατιζόταν, καταδικαζόταν κοινωνικά για το γεγονός ότι δεν υπήρξε καλή µάνα. Έχω την αίσθηση ότι αυτή η αντίληψη επιβιώνει κραταιότατη και σήµερα. «Η εικόνα της µητέρας είναι και υπήρξε πολύ ισχυρή. Όπως η, ακόµη και στις µέρες µας, αποκλειστική κυριαρχία της γυναίκας στη φροντίδα του παιδιού. Ίσως ένα δεύτερο κύµα φεµινισµού προερχόµενο από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία προσπάθησε να απορρίψει την ιδέα της µητρότητας ως φυσικής στη γυναίκα». -Βλέπετε σήµερα να έχουν επιτελεστεί σηµαντικές, επί της ουσίας πρόοδοι προκειµένου να αρθούν προκαταλήψεις που βαραίνουν το γυναικείο φύλο; «Η απόκτηση ισότητας στη µόρφωση και η πρόσβαση στα υψηλότερα κλιµάκια της εργασιακής αγοράς έχει προφανώς κατά τον 20ό αιώνα αναβαθµίσει τις ζωές πολλών γυναικών. Από το 1920 η γνώση του ελέγχου των γεννήσεων και από τη δεκαετία του '70 η έκτρωση προώθησαν την δύναµη της βούλησης στη ζωή του ατόµου». -Τελικώς οι διαφορές µεταξύ των δύο φύλων έχετε καταλήξει ότι είναι έξωθεν επιβεβληµένες από κοινωνικές πρακτικές ή έχουν να κάνουν µε εγγενή στοιχεία κάθε φύλου; Έχετε ένα κεφάλαιο στο βιβλίο σας υπό τον τίτλο «Κατασκευάζοντας της γυναίκες». Αυτό υπονοεί κάτι συγκεκριµένο για το φύλο µας; «εν ξέρω. Το κεφάλαιο "Κατασκευάζοντας τις γυναίκες" στόχευε στο να διαπραγµατευτεί νοµικές δοµές που απηχούσαν την επιρροή του ρωµαϊκού νόµου και να προβάλει οικονοµικές ιδέες για τα εισοδήµατα των γυναικών -διότι η γυναίκα ως ύπαρξη εξαρτώµενη από τον άνδρα πληρωνόταν µε πολλοστηµόριο του ανδρικού 4

µισθού. εν ξέρω πού ακριβώς τα κληροδοτηµένα στοιχεία και η ανατροφή, στη µορφή του πολιτισµικού περιβάλλοντος, συναντώνται». -Για πολλά χρόνια ασχολείστε µε την ιστορία των γυναικών. Παρ' ότι στην εργασία σας δεν υπάρχει το παραµικρό ψήγµα µεροληψίας ή διάθεσης διατύπωσης ενός φεµινιστικού µανιφέστου, θα ήθελα να σας ρωτήσω αν είστε φεµινίστρια. «Είµαι φεµινίστρια, αλλά δεν είµαι µια ριζοσπαστική φεµινίστρια, στο βαθµό που αρνούµαι να θέλω να ζω µια "ανδρική" ζωή. Πιστεύω στην ισότητα των φύλων και ότι ένας "ανώτερος" πολιτισµός πρέπει να κάνει ό,τι µπορεί για την εγγυηθεί». -Γράφετε τώρα κάτι νέο; «Μέσα στα επόµενα χρόνια θα συγγράψω τη συνοδευτική έκδοση της Ιστορίας των γυναικών. Γράφοντας το δεύτερο τόµο της "Ιστορίας των γυναικών" το σηµαντικό µήνυµα θα είναι αυτό της αλλαγής αντί της συνέχειας -αλλά όχι στο βαθµό της απόλυτης εξάλειψης µερικών συνεχειών. Επίσης γράφω, έπ' αµοιβή, ένα βιβλίο για τους φτωχούς στη υτική Ευρώπη, από το 16ο ως τον 18 αιώνα». 5