ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

Κριτήρια προσδιορισμού του μεγέθους μιάς γεωργικής εκμετάλλευσης Η Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση (ΧΓΕ) Ο αριθμός των παραγωγικών Ζώων (ΖΜ) Οι απαιτούμενες Μονάδες Ανθρώπινης Εργασίας (ΜΑΕ) Η συνολική αξία της γεωργικής παραγωγής (σε ευρώ) Το οικονομικό μέγεθος (η Τυπική Εκροή σε ευρώ) Η αξία του επενδεδυμένου κεφαλαίου (σε ευρώ)

«Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση (ΧΓΕ)» = Καλλιεργούμενη Γη + Μόνιμοι Βοσκότοποι + Λιβάδια + Οικογενειακοί Λαχανόκηποι (+ Αγραναπαύσεις)

Πλήθος Εκμεταλλεύσεων κατά τάξεις μεγέθους της ΧΓΕ (στρέμματα) 1,000,000 900,000 800,000 700,000 600,000 500,000 400,000 300,000 200,000 100,000 1000+ στρ. 500-999 στρ. 300-499 στρ. 200-299 στρ. 100-199 στρ. 50-99 στρ. 20-49 στρ. έως 20 στρ. Χωρίς Γ. Γη 0 2005 2007 2010 2013 Περισσότερες από τις μισές: κάτω των 20 στρ. Εκμ. με >300 στρ: 18.000 ή 2,5% του συνόλου (2013) Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

Συντελεστές μετατροπής των Ζώων σε Ζωικές Μονάδες (ΖΜ)

Η Ελληνική Κτηνοτροφία 2005 2007 2010 2013 2005-2013 Σύνολο ΖΜ 2,479,650 2,626,560 2,406,520 2,142,980-14% Εκμ/σεις με Ζώα 403400 371250 268210 251480-38% Μέσο Μέγεθος (ΖΜ/εκμ.) 6.15 7.07 8.97 8.52 +39% Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

Πλήθος Εκμεταλλεύσεων κατά τάξεις μεγέθους του Ζωικού Κεφαλαίου (Ζωικές Μονάδες) 1,000,000 900,000 800,000 700,000 600,000 500,000 400,000 300,000 200,000 100,000 > 500 100-499.9 50-99.9 20-49.9 15-19.9 10-14.9 5-9.9 < 5 Χωρίς ΖΜ 0 2005 2007 2010 2013 Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

Ανθρώπινη Απασχόληση στη Γεωργία (1) Η εργασία υπολογίζεται σε ανθρωποημέρες ή ανθρωποώρες ενός κανονικού ενήλικα ανθρώπου που απαιτούνται συνολικά για όλες τις καλλιεργητικές εργασίες σε μια γεωργική επιχείρηση στη διάρκεια ενός έτους. Ο δείκτης εκφράζεται σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίες (Ε.Μ.Ε.) ή Μονάδες Ανθρώπινης Εργασίας (Μ.Α.Ε.). Μία (1) Ε.Μ.Ε. ή Μ.Α.Ε. αφορά την εργασία ενός ικανού για εργασία ανθρώπου, ηλικίας 18-64 ετών που δουλεύει 280 ημερομίσθια ετησίως ή 2.240 ώρες. Αυτός ο ορισμός εφαρμόζεται στο Δίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης (γνωστό και ως RICA ή FADN)

Ανθρώπινη Απασχόληση στη Γεωργία (2) Όμως, γενικότερα, η Eurostat ορίζει τη ΜΑΕ ως εξής: H 1 MAE αντιστοιχεί στην εργασία που εκτελείται από ένα άτομο που απασχολείται πλήρως σε γεωργική εκμετάλλευση. Πλήρης απασχόληση σημαίνει τις ελάχιστες ώρες που απαιτούνται από τις σχετικές εθνικές διατάξεις που διέπουν τις συμβάσεις εργασίας. Εάν οι εθνικές διατάξεις δεν αναφέρουν τον αριθμό των ωρών, τότε οι 1.800 ώρες θεωρούνται ως οι ελάχιστες ετήσιες ώρες εργασίας. Αυτές ισοδυναμούν με 225 εργάσιμες ημέρες, με οκτώ ώρες η κάθε μία. (http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained)

Ανθρώπινη Απασχόληση (ΜΑΕ) κατά τάξεις μεγέθους των εκμεταλλεύσεων 700,000 600,000 500,000 400,000 300,000 200,000 100,000 0 2005 2007 2010 2013 1000+ στρ. 500-999 στρ. 300-499 στρ. 200-299 στρ. 100-199 στρ. 50-99 στρ. 20-49 στρ. έως 20 στρ. Χωρίς Γ. Γη Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

Μέσο Μέγεθος (σε ΜΑΕ) κατά τάξεις μεγέθους των εκμεταλλεύσεων 3.00 2.50 2.00 1.50 1.00 2005 2007 2010 2013 0.50 0.00 Χωρίς Γ. Γη έως 20 στρ. 20-49 στρ. 50-99 στρ. 100-199 στρ. 200-299 στρ. 300-499 στρ. 500-999 στρ. 1000+ στρ. Μ.Ο. Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

Το Οικονομικό Μέγεθος μιάς εκμετάλλευσης Οικονομικό Μέγεθος = Τυπική Εκροή όλων των προϊόντων, σε ευρώ Τυπική Εκροή (ΤΕ) ή Standard Output ενός προϊόντος: Η μέση χρηματική αξία της γεωργικής παραγωγής σε τιμές παραγωγού, σε ευρώ ανά εκτάριο ή ανά κεφαλή ζώου. Η αξία αυτή υπολογίζεται σε περιφερειακό επίπεδο ως μέσος όρος μιας πενταετίας. Το άθροισμα όλων των ΤΕ σε μια εκμετάλλευση, είναι ένα μέτρο του συνολικού οικονομικού μεγέθους της.

Πλήθος Εκμεταλλεύσεων κατά τάξεις οικονομικού μεγέθους 900,000 800,000 700,000 600,000 500,000 400,000 300,000 200,000 Τυπική Εκροή, σε 500000+ 250000-499999 100000-249000 50000-99999 25000-49999 15000-24999 8000-14999 4000-7999 2000-3999 <2000 100,000 0 2005 2007 2010 2013 Πηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

Η παραγωγική εξειδίκευση μιάς εκμετάλλευσης Από την Τυπική Εκροή προσδιορίζεται και η παραγωγική εξειδίκευση μιας εκμετάλλευσης, που ονομάζεται Τεχνικοοικονομικός Προσανατολισμός (ΤΟΠ). Εάν μιά εκμ/ση έχει πολλούς κλάδους παραγωγής, ο κλάδος παραγωγής με ΤΕ > 2/3 της συνολικής ΤΕ προσδιορίζει και τον ΤΟΠ στον οποίο θα ενταχθεί η εκμ/ση αυτή.

Επενδεδυμένο Κεφάλαιο στη μέση εκμ/ση κάθε ΤΟΠ (Αξία Εδάφους και Κεφαλαίου, ) 200,000 180,000 160,000 140,000 120,000 100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 Πηγή: ΔΙΓΕΛΠ, 2013

Το Δίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης (ΔΙΓΕΛΠ ή FADN ή RICA) Ετήσια δειγματοληπτική έρευνα. Στην Ελλάδα πραγματοποιείται σε δείγμα 4779 εκμ/σεων (για το 2013), οι οποίες αντιπροσωπεύουν όλες τις εκμ/σεις με οικονομικό μέγεθος > 4000, δηλ. τις μισές εκμ/σεις της χώρας. Με άλλα λόγια από την έρευνα εξαιρούνται οι πάρα πολύ μικρές. Στις εκμ/σεις που συμπεριλαμβάνονται στο ΔΙΓΕΛΠ αντιστοιχεί το 91% της συνολικής ΧΓΕ, το 82% των συνολικών ΜΑΕ και το 93% της συνολικής ΤΕ της χώρας.

Οι επικρατέστεροι Τεχνικοοικονομικοί Προσανατολισμοί (ΤΟΠ) στην Ελλ. Γεωργία [Ποσοστά %, ΔΙΓΕΛΠ 2010] 2.1 1.9 1.8 1.7 1.4 1.1 1.1.8 13.2 Συνδυασμοί Αροτραίων Καλλιεργειών Ελαιοκομία Δημητριακά Συνδυασμοί Μόνιμων Καλλιεργειών Διάφορες Αροτραίες Καλλιέργειες 2.7 Πρόβατα 3.6 3.8 3.1 10.7 Μικτή Φυτική και Ζωική Παραγωγή Πολυκαλλιέργειες Συνδυασμοί Αροτραίων και Μόνιμων Καλλιεργειών Κρασιά Ποιότητας Καπνός Αίγες 6.1 10.3 Μικτή Εκτροφή Μηρυκαστικών Εσπεριδοειδή Ρύζι 6.2 Κηπευτικά Θερμοκηπίου 6.8 6.9 Κηπευτικά Υπαίθρου Σταφύλια Επιτραπέζια Μελισσοκομία

Οι δύο προελεύσεις της Γεωργικής Οικονομικής Η σύνδεση με τη γεωπονική επιστήμη Τα προβλήματα και η βελτίωση της κατάστασης των γεωργών και των κοινωνιών της υπαίθρου Έμφαση σε πρακτικές λύσεις και τεχνικές-οργανωτικές βελτιώσεις Η εμπειρία της κρίσης της δεκαετίας του 1930 Η επίδραση της οικονομικής επιστήμης Η κυριαρχία της νεοκλασικής θεωρίας

Γεωργική Εκμετάλλευση: Μια τυπική Επιχείρηση;