Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 18 Φεβρουαρίου 2016 (OR. en) 6008/1/16 REV 1 ENV 60 COMPET 48 AGRI 58 TRANS 38 MI 72 IND 28 CONSOM 27 ECOFIN 88 ENER 20 RECH 16 SAN 46 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Προετοιμασία του Συμβουλίου("Ανταγωνιστικότητα")της29ης Φεβρουαρίου 2015 Συνεκτίμηση της διάστασης της ανταγωνιστικότητας- δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία - Συζήτηση προσανατολισμού Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες σημείωμα της Προεδρίας για το προαναφερόμενο θέμα. Οι τροποποιήσεις σε σχέση με το έγγρ. 6008/16 είναι αμιγώς γλωσσικής φύσης. 6008/1/16 REV 1 ΠΧΚ/γομ/ΜΙΠ 1
Σημείωμα της Προεδρίας για το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας «η κυκλική οικονομία» Εισαγωγή Η δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία που παρουσίασε η Επιτροπή στις 2 Δεκεμβρίου 2015 1, στην οποία περιλαμβάνονται σχέδιο δράσης και ορισμένες νομοθετικές προτάσεις με στόχο τη μείωση των αποβλήτων και την αύξηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης, προσφέρει την ευκαιρία για αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας εντός των ορίων του περιβαλλοντικού δυναμικού της γης. Εξετάζει την ανάγκη ενσωμάτωσης των αρχών της αποδοτικής χρήσης των πόρων και της «κυκλικότητας» στην παραγωγή και την κατανάλωση υλικών και προϊόντων σε όλα τα στάδια της αξιακής τους αλυσίδας. Φιλοδοξίες Φιλοδοξία της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία είναι να διευκολύνει τη μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία, στο πλαίσιο της οποίας η αξία των προϊόντων, των υλικών και των πόρων διατηρείται όσο το δυνατόν περισσότερο, και η παραγωγή αποβλήτων περιορίζεται στο ελάχιστο. Αυτή η μετάβαση θα δώσει ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της ΕΕ δημιουργώντας νέες επενδυτικές ευκαιρίες, προστατεύοντας τις επιχειρήσεις από την ανεπάρκεια των πόρων και την αστάθεια των τιμών και προσφέροντας ευκαιρίες για καινοτομία, νέα επιχειρηματικά μοντέλα και αποδοτικότερους τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης. Η μετάβαση αυτή θα βασιστεί στους οικονομικούς φορείς, π.χ. τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές, ενώ ο ρόλος των κυβερνήσεων σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών θα είναι να διασφαλίσουν ότι τα παρεχόμενα κίνητρα διατηρούν την ανταγωνιστικότητά μας και συγχρόνως προστατεύουν το περιβάλλον. Στόχος συνεπώς της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία είναι να προσφέρει τις κατάλληλες συνθήκες για την ενεργοποίηση των δυνάμεων της αγοράς και τη διευκόλυνση της πολυμερούς συνεργασίας, ώστε να αποκομισθούν ταυτόχρονα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη και να ελαχιστοποιηθούν οι ενδεχόμενες (θεωρούμενες) αρνητικές αλληλεπιδράσεις. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μεγαλύτερη συνοχή και ευθυγράμμιση των πολιτικών και των δράσεων των οικονομικών φορέων στην Ευρώπη, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανάπτυξη, τη διάδοση και την υιοθέτηση τεχνολογιών, διαδικασιών και επιχειρηματικών μοντέλων κυκλικής οικονομίας, Η εν λόγω ενισχυμένη συνοχή και ευθυγράμμιση είναι σημαντική από την επιλογή των πρωτογενών και δευτερογενών πρώτων υλών έως το στάδιο σχεδίασης του προϊόντος, με βέλτιστη χρήση των ανανεώσιμων πρώτων υλών, και από τη χρησιμοποίηση του προϊόντος έως τη διάθεση και την ανακύκλωση του προϊόντος, προκειμένου να ενισχυθούν οι κύκλοι ζωής των υλικών (π.χ. επισκευή, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση) εντός των αλυσίδων αξίας και μεταξύ αυτών. Προς τούτο, η δέσμη μέτρων προτείνει ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ στην προώθηση των βέλτιστων πρακτικών στο πλαίσιο των διαδικασιών παραγωγής, και της βιώσιμης παραγωγής πόρων σε όλα τα κράτη μέλη και τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας. Η προσφορά οικονομικών κινήτρων και η ενημέρωση των παραγωγών και των καταναλωτών για τις επιπτώσεις της επιμήκυνσης της διάρκειας ζωής των προϊόντων και των υπηρεσιών θα στηρίξει τη δημιουργία περιβαλλοντικών και κοινωνικών οφελών στο πλαίσιο των αλυσίδων αξίας. Συγκεκριμένα, η αποτελεσματικότερη ιεράρχηση των αποβλήτων στην ΕΕ και η προώθηση αγορών «δευτερογενών» πρώτων υλών (π.χ. βιολογικές θρεπτικές ουσίες και πλαστικές ύλες) θα στηρίξει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και θα μειώσει την εξάρτηση από τους πόρους. 1 http://ec.europa.eu/environment/circular-economy/index_en.htm 6008/1/16 REV 1 ΠΧΚ/γομ/ΜΙΠ 2
Δυνατότητες Η μετάβαση σε μια οικονομία που βασίζεται στην αποδοτική χρήση των πόρων οδηγεί σε αμφίπλευρα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη, δηλαδή αποφάσεις των επιχειρήσεων και των καταναλωτών που αποδίδουν οικονομικά οφέλη ενώ ταυτόχρονα βελτιώνουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις 2. Στόχος είναι να καταστεί η οικονομία της Ευρώπης πιο καθαρή και πιο ανταγωνιστική, μειώνοντας τη χρήση πόρων, μειώνοντας τα απόβλητα και προωθώντας την ανακύκλωση. Αυτό θα καταστήσει την ευρωπαϊκή οικονομία πιο ανθεκτική στην ανεπάρκεια των πόρων και σε ευρύτερες περιβαλλοντικές απειλές, όπως η μόλυνση, η κλιματική αλλαγή και η απειλούμενη ικανότητα των οικοσυστημάτων να παρέχουν καίριες υπηρεσίες στην κοινωνία, όπως καθαρό αέρα και νερό. Με πιο έξυπνη χρήση των πόρων (π.χ. φυσικό κεφάλαιο, λύσεις που βασίζονται στη φύση, βιοοικονομία και οικοσυστημικές υπηρεσίες), προκύπτουν νέες ευκαιρίες καινοτομίας σε όλες τις αλυσίδες αξίας, δημιουργούνται τοπικές θέσεις εργασίας σε όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων οι οποίες παρέχουν ευκαιρίες για κοινωνική ένταξη και συνοχή, ενώ οι πιέσεις στο περιβάλλον μπορούν να μειωθούν σημαντικά. Η θέσπιση των αρχών της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων και της «κυκλικότητας» μπορούν να προσφέρουν σημαντικά οφέλη ανταγωνιστικότητας στις επιχειρήσεις μέσω της μείωσης του κόστους και του ανοίγματος νέων αγορών. Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία προσφέρει επίσης την ευκαιρία στην Ευρώπη να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε μια παγκόσμια «βιώσιμη βιομηχανική επανάσταση» 3, διευρύνοντας την παγκόσμια αγορά για ευρωπαϊκές τεχνολογικές λύσεις χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτικής χρήσης των πόρων και ευθυγραμμίζοντας καλύτερα τις οικονομίες με τo δυναμικό του πλανήτη. Το σχέδιο δράσης προωθεί επίσης οικονομικά κίνητρα για τη διαχείριση των αποβλήτων και τη βιώσιμη συμπεριφορά καταναλωτών και παραγωγών, προωθεί παράγοντες που τονώνουν τη ζήτηση, όπως οι δημόσιες συμβάσεις, και προτείνει χρηματοδότηση ύψους 650 εκατ. ευρώ για την καινοτομία στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας 2020 μαζί με άλλα χρηματοδοτικά μέσα, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων και τα ταμεία συνοχής. Οι αριθμοί δείχνουν ότι αυτό αποδίδει: Η παραγωγικότητα των πόρων στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 20 % την περίοδο 2000-2011. Η διατήρηση αυτού του ρυθμού θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση κατά 30 % έως το 2030 και μπορεί να ενισχύσει το ΑΕΠ κατά περίπου 1 %, δημιουργώντας παράλληλα πάνω από δύο εκατομμύρια θέσεις εργασίας 4. Εκτιμάται ότι η καλύτερη χρήση των πόρων θα μπορούσε να αποφέρει εξοικονόμηση 630 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως για την ευρωπαϊκή βιομηχανία 5. Τα συνολικά οφέλη της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία είναι δύσκολο να υπολογισθούν με ακρίβεια σε αυτό το στάδιο. Τα οφέλη μόνο των προτάσεων για τα απόβλητα εκτιμώνται ως εξής: o Οικονομικά οφέλη ύψους 24,5 δισεκατομμυρίων ευρώ o Δημιουργία 140.000 θέσεων εργασίας μόνον στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων και o Μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ΕΕ κατά 500 εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου CO2 μέχρι το 2035 6. 2 Βλ. το πράσινο σχέδιο δράσης για τις ΜΜΕ: (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/txt/pdf/?uri=cex:52015sc0259&from=en) και «Growth within: A circular economy vision for a competitive Europe του Mac Arthur Foundation/Sun/McKinsey (https://www.mckinsey.de/sites/mck_files/files/growth_within_report_circular_economy_in_europe.pdf) 3 Υπουργική δήλωση της CSTP (Επιτροπή Επιστημονικής και Τεχνολογικής Πολιτικής): http://www.oecd.org/sti/daejeon-declaration-2015.htm 4 Modelling the Economic and Environmental Impacts of Change in Raw Material Consumption (2014), Cambridge Econometrics et al. 5 Guide to resource efficiency in manufacturing: Experiences from improving resource efficiency in manufacturing companies, (2012) Europe INNOVA. 6 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/txt/pdf/?uri=cex:52015sc0259&from=en 6008/1/16 REV 1 ΠΧΚ/γομ/ΜΙΠ 3
Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν με πρωτοβουλία των επιχειρήσεων εκτιμούν ότι το ΑΕΠ της ΕΕ μπορεί να αυξηθεί έως 3,9 % 7 με τη δημιουργία νέων αγορών και προϊόντων και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τις επιχειρήσεις. Η πρόληψη παραγωγής αποβλήτων, ο οικολογικός σχεδιασμός, η επαναχρησιμοποίηση και παρόμοια μέτρα θα μπορούσαν να αποφέρουν στις επιχειρήσεις της ΕΕ καθαρή εξοικονόμηση 600 δισ. ευρώ ή 8 % του ετήσιου κύκλου εργασιών τους, μειώνοντας παράλληλα τις συνολικές ετήσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 2%-4 % 8. Προκλήσεις Η μετάβαση σε κυκλική οικονομία απαιτεί συστημική αλλαγή. Εκτός από τις στοχευμένες δράσεις που επηρεάζουν κάθε επιμέρους στάδιο της αλυσίδας αξίας και τους βασικούς τομείς, είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν οι συνθήκες υπό τις οποίες μπορεί να αναπτυχθεί μια κυκλική οικονομία και να κινητοποιηθούν πόροι. Η αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου δράσης προσφέρει ευκαιρίες, αλλά συνιστά συγχρόνως πρόκληση και απαιτεί να ληφθούν υπόψη τα εξής σημαντικά ζητήματα: Υποστηρίζοντας τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία, είναι σημαντικό να αποφευχθεί κάθε περιττό κόστος για τους καταναλωτές, τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις (ιδίως τις ΜΜΕ), να διασφαλιστεί ότι οι πολιτικές μπορούν να θεσπισθούν εύκολα και είναι οικονομικά αποδοτικές και να βελτιστοποιηθούν οι προοπτικές για καθαρά οφέλη, σύμφωνα με τις αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Τα κράτη μέλη, οι επιχειρήσεις και οι τομείς βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε διαφορετικές φάσεις μετάβασης όσον αφορά την πρόοδο που σημειώνουν προς μια κυκλική οικονομία, τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν και τις ευκαιρίες που τους προσφέρει η μετάβαση. Αυτή η διαφορά μπορεί να απαιτεί διαφοροποιημένες πολιτικές και κίνητρα, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, προσαρμοστικής αλλά και φιλόδοξης νομοθεσίας που μπορεί εύκολα να θεσπισθεί. Για τις ΜΜΕ ιδίως, είναι σημαντικό να ελαχιστοποιηθεί το κόστος (της μετάβασης), και να τους δοθεί η δυνατότητα να επωφεληθούν από τις δυνατότητες που προσφέρει η κυκλική οικονομία. Το σχέδιο δράσης θα πρέπει να συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, ιδιαίτερα για τις δευτερογενείς πρώτες ύλες. Πρέπει να επιταχυνθεί η καινοτομία για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, και γενικά για τη βιωσιμότητα, καθώς και η ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων. Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσουν με ποιον τρόπο μπορεί να διασφαλιστεί ότι οι τρέχουσες και οι νέες πολιτικές όπως και η τρέχουσα και η νέα νομοθεσία διακρίνονται από προσαρμοστικότητα και στηρίζουν την καινοτομία (π.χ. αρχή της καινοτομίας). Για παράδειγμα, η χρήση «συμφωνιών καινοτομίας» (μία «κυκλική» πρόκληση) μπορεί να συμβάλει στη μετάβαση προς μια πιο κυκλική οικονομία. 7 8 Towards the Circular Economy: Economic and business rationale for an accelerated transition (2012), Ellen MacArthur Foundation. The opportunities to business of improving resource efficiency (2013), AMEC et al. 6008/1/16 REV 1 ΠΧΚ/γομ/ΜΙΠ 4
Η μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία απαιτεί μακροπρόθεσμο ορίζοντα και συνεχή μακροπρόθεσμη και ευρύτερη δέσμευση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, μεταξύ άλλων της ΕΕ, των κρατών μελών, των περιφερειών, των πόλεων και όλων των ενδιαφερομένων φορέων. Η ηγεσία και η ευθύνη για τη μετάβαση πρέπει να ανήκουν σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και να προωθούνται από όλους, ενώ η λογοδοσία όσον αφορά την πρόοδο στην επίτευξη της μετάβασης απαιτεί ολιστική και διαλειτουργική προσέγγιση. Η αύξηση της ευαισθητοποίησης όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι εν προκειμένω σημαντική, καθώς και η ενίσχυση των δυνατοτήτων συνεργασίας και συμβίωσης στο πλαίσιο των αλυσίδων αξίας. Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία λαμβάνει χώρα εντός ενός παγκόσμιου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος. Αυτή η εξωτερική διάσταση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη. Είναι σημαντικό να παρακολουθείται η εφαρμογή του σχεδίου δράσης από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, ώστε να δίνεται κατάλληλη συνέχεια στις δράσεις και να διασφαλίζεται ότι οι ενδεχόμενες νέες κανονιστικές απαιτήσεις δεν θέτουν περιττά εμπόδια στις επιχειρήσεις. Χρειάζεται ενοποιημένη πανευρωπαϊκή συλλογή πληροφοριών για τον εντοπισμό των περιβαλλοντικών και των οικονομικών αδυναμιών και δυνατοτήτων που συνδέονται με τα οικοσυστήματα και την ανεπάρκεια των πόρων, καθώς και βέλτιστες πρακτικές για την αντιμετώπισή τους μέσω της αποδοτικής χρήσης των πόρων και κυκλικών και/ή βιοτεχνολογικών πρακτικών, τόσο σε επίπεδο κρατών μελών όσο και σε επίπεδο ΕΕ. Εργασίες κατά τη διάρκεια της ολλανδικής Προεδρίας Εκτός από τις νομοθετικές προτάσεις για τα απόβλητα οι οποίες εξετάζονται ήδη σε επίπεδο ομάδας εργασίας, στο σχέδιο δράσης προαναγγέλλονται διάφορες πρωτοβουλίες που προτίθεται να αναλάβει η Επιτροπή τα επόμενα 5 χρόνια για να διευκολύνει τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία και οι οποίες άπτονται διαφόρων συνθέσεων του Συμβουλίου. Η ολλανδική Προεδρία θεωρεί ότι είναι σημαντικό να ανταποκριθεί το Συμβούλιο συνολικά στο σχέδιο δράσης κατά τη διάρκεια αυτού του εξαμήνου. Το Συμβούλιο καλείται να εξετάσει αν τα προτεινόμενα μέτρα είναι επαρκή, κατάλληλα και αναγκαία για τη διευκόλυνση της μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία, καθώς και να δώσει ειδική προτεραιότητα σε ορισμένες ενέργειες. 6008/1/16 REV 1 ΠΧΚ/γομ/ΜΙΠ 5
Διάσκεψη των ενδιαφερομένων: «Παρουσίαση της δέσμης μέτρων - προς μια κυκλική οικονομία στην Ευρώπη» 9 Στις 25 και 26 Ιανουαρίου, πραγματοποιήθηκε στο Ρότερνταμ, στις Κάτω Χώρες, διάσκεψη των ενδιαφερομένων με τίτλο «Παρουσίαση της δέσμης μέτρων - προς μια κυκλική οικονομία στην Ευρώπη», την οποία διοργάνωσε η ολλανδική Προεδρία, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη διάσκεψη αυτή έλαβαν μέρος περίπου 350 ενδιαφερόμενοι από τον κόσμο των επιχειρήσεων και την κοινωνία των πολιτών στην Ευρώπη, καθώς και υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής από τα κράτη μέλη της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι συμμετέχοντες συζήτησαν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες για την κυκλική οικονομία στην Ευρώπη, με βάση συγκεκριμένες περιπτώσεις από τον ιδιωτικό τομέα σε διάφορα κράτη μέλη. Στο πλαίσιο της συζήτησης εξετάστηκε περαιτέρω η ανάγκη για εθνική και ενωσιακή πολιτική προκειμένου να επιταχυνθεί η μετάβαση, καθώς και το ερώτημα σε ποιο βαθμό το σχέδιο δράσης προσφέρει επαρκή στήριξη για τον σκοπό αυτό. Τα θέματα που συγκέντρωσαν ιδιαίτερη προσοχή στις συζητήσεις αυτές ήταν η ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης και η αγορά δευτερογενών υλικών, οι δημόσιες συμβάσεις, η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό, ο ρόλος του φυσικού κεφαλαίου και τα μέτρα για την προώθηση και τη στήριξη της καινοτομίας. Για τον σκοπό αυτό οι συμμετέχοντες διατύπωσαν αρκετές συστάσεις όσον αφορά τις εθνικές και ενωσιακές πολιτικές που απαιτούνται για την υποστήριξη και την προώθηση της κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων: - μακροπρόθεσμη προοπτική και ισχυρή καθοδήγηση και ανάληψη ευθύνης από την ΕΕ και τα κράτη μέλη ώστε οι φιλοδοξίες να μετατραπούν σε πράξη - συνοχή μεταξύ των εθνικών προσεγγίσεων (πρότυπα για την δυνατότητα επισκευής, την ποιότητα της ανακύκλωσης, κλπ.) - ανάγκη για ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και διδαγμάτων που αντλούνται από τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερομένους, για παράδειγμα από την υιοθέτηση υποστηρικτικών πολιτικών ως προς τις δημόσιες συμβάσεις - περισσότερα χρηματοοικονομικά κίνητρα και μέσα βασιζόμενα στην αγορά (φόροι, ΦΠΑ, κλπ.), για να ενθαρρυνθεί η επαναχρησιμοποίηση και η αγορά δευτερογενών πόρων. Η Προεδρία σκοπεύει να οργανώσει συζητήσεις σχετικά με το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία τόσο στο πλαίσιο της «συζήτησης για τη συνεκτίμηση» κατά το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας στις 29 Φεβρουαρίου όσο και κατά το Συμβούλιο Περιβάλλοντος στις 4 Μαρτίου. Το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας θα επικεντρωθεί στις προτεραιότητες και προκλήσεις από την οικονομική σκοπιά, ενώ το Συμβούλιο Περιβάλλοντος θα επικεντρωθεί στις προτεραιότητες και τις προκλήσεις από την περιβαλλοντική σκοπιά. Με βάση τις συζητήσεις αυτές, η Προεδρία σκοπεύει να εργαστεί για την προετοιμασία συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με το σχέδιο δράσης, τα οποία θα εγκριθούν από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος στις 20 Ιουνίου. 9 http://english.eu2016.nl/latest/events/2016/01/25/stakeholder-meeting-on-the-circular-economy 6008/1/16 REV 1 ΠΧΚ/γομ/ΜΙΠ 6
Συνεκτίμηση της διάστασης της ανταγωνιστικότητας: Ερωτήσεις προς τους υπουργούς Ανταγωνιστικότητας σχετικά με το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία Οι Υπουργοί Ανταγωνιστικότητας καλούνται να συζητήσουν το ζήτημα της κυκλικής οικονομίας στο πλαίσιο της εντολής που έλαβαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2003 «ότι θα πρέπει να διενεργείται ουσιαστική διαβούλευση με το Συμβούλιο «Ανταγωνιστικότητα» στο πλαίσιο των διαδικασιών λήψεως αποφάσεων του Συμβουλίου, για τις προτάσεις που ενδέχεται να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα, ενώ παράλληλα όλες οι συνθέσεις του Συμβουλίου θα έχουν την ευθύνη να αξιολογούν τις επιπτώσεις στον οικείο τομέα εργασιών». 10 Τον Σεπτέμβριο του 2014, στο πλαίσιο της ιταλικής Προεδρίας, συμφωνήθηκε ότι το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας θα πρέπει «να φέρει εις πέρας με πιο δομημένο και συστηματικό τρόπο την εντολή του να εξετάζει όλες τις σχετικές προτάσεις που επηρεάζουν ουσιαστικά την ανταγωνιστικότητα». Κατά την προεδρία του Λουξεμβούργου, η δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία θεωρήθηκε ως ένα από τα θέματα στα οποία πρέπει να επικεντρωθεί το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας στο πλαίσιο της εντολής για συνεκτίμηση της διάστασης της ανταγωνιστικότητας. Μολονότι έχουμε πλήρη επίγνωση των οικονομικών ευκαιριών που προσφέρει η κυκλική οικονομία, ορισμένα στοιχεία του σχεδίου δράσης μπορούν, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, να δημιουργήσουν προβλήματα στην ανταγωνιστικότητα. Το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας καλείται να εξετάσει τόσο τις ευκαιρίες όσο και τα προβλήματα και να συζητήσει με ποιο τρόπο αυτά τα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν ώστε να διασφαλιστεί η βέλτιστη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία. Η Προεδρία προτείνει στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας να επικεντρώσει τη συζήτησή του στα ακόλουθα θέματα: Καθορισμός προτεραιοτήτων Η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία έχει τη δυνατότητα να προσφέρει σημαντικά οφέλη όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα. Ορισμένα στοιχεία του σχεδίου δράσης θα συμβάλουν σε αυτό περισσότερο από άλλα. i) Ποιες δράσεις (π.χ. υποστήριξη της καινοτομίας για αποδοτική χρήση των πόρων, άρση των εμποδίων για την ανάπτυξη δευτερογενούς αγοράς πρώτων υλών, προώθηση του οικολογικού σχεδιασμού, εφαρμογή των μέσων για τη βελτίωση της νομοθεσίας, όπως η εκτίμηση επιπτώσεων και η δοκιμή ΜΜΕ κ.λπ.) πρέπει να αναληφθούν κατά προτεραιότητα ώστε να απελευθερωθεί το δυναμικό της κυκλικής οικονομίας για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την οικονομική ανάπτυξη; Προβλήματα Ενώ η ύπαρξη μιας πιο κυκλικής οικονομίας προσφέρει σημαντικά μακροπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα οφέλη, η μετάβαση σε αυτήν μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα για την ανταγωνιστικότητα, ιδίως βραχυπρόθεσμα. Τα προβλήματα αυτά περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, πιθανές προσωρινές αυξήσεις του κόστους για τις επιχειρήσεις που πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα νέο κανονιστικό περιβάλλον, πράγμα το οποίο μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη, ιδιαίτερα για τις ΜΜΕ. Μπορούν επίσης να προκύψουν προβλήματα από τα διαφορετικά στάδια μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία στα οποία βρίσκονται τα κράτη μέλη. Επίσης, σε ορισμένους τομείς η μετάβαση μπορεί να είναι πιο περίπλοκη από ό, τι σε άλλους. Είναι σαφώς σημαντικό για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων να ληφθούν δεόντως υπόψη οι αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας. ii) Έχοντας υπόψη την εντολή του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας για συνεκτίμηση της διάστασης της ανταγωνιστικότητας, ποια είναι τα κύρια μηνύματα του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας προς το Συμβούλιο Περιβάλλοντος για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων; Ποια προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν επειγόντως, και πώς μπορεί να οργανωθεί η εφαρμογή του σχεδίου δράσης για να επιτευχθεί αυτό; 10 Συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ης-21ης Μαρτίου 2003, έγγρ.8410/03 6008/1/16 REV 1 ΠΧΚ/γομ/ΜΙΠ 7