Ναυαγοσωστική για Προπονητές Κολύμβησης Διδακτική Κολύμβησης
Πνιγμός Πνιγμός ονομάζεται η διαδικασία εμφάνισης αναπνευστικής διαταραχής εξαιτίας βύθισης ή εμβάπτισης σε ένα υγρό.7 Ο πνιγμός είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου στον κόσμο, με περίπου 450.000 θανάτους ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι κάθε 70 δευτερόλεπτα, ένας άνθρωπος πνίγεται σε κάποιο σημείο του κόσμου. Ο πνιγμός μπορεί να είναι ξηρός ή υγρός.
Ξηρός & Υγρός Πνιγμός Ξηρός Πνιγμός. Όταν μια μικρή ποσότητα υγρού φτάσει στην επιγλωττίδα, αυτή ερεθίζεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον αντανακλαστικό σπασμό του λάρυγγα που οδηγεί στην ασφυξία. Δεν υπάρχει υγρό στα πνευμόνια του θύματος.25 Στην κατηγορία αυτή, ανήκει μόνο το 1.5% των συνολικών πνιγμών. Υγρός Πνιγμός. Είναι ο θάνατος που προκαλείται από την είσοδο υγρού στα πνευμόνια.25 Χωρίζεται σε πνιγμό από θαλασσινό και από γλυκό νερό. Δεν υπάρχει διαφορά στην αντιμετώπισή τους από το προπονητή. Όμως στο θύμα πνιγμού σε γλυκό νερό, η καρδιά θα σταματήσει σε 2-4 λεπτά, ενώ στου θαλασσινού σε 6-7 λεπτά. Στην κατηγορία αυτή, ανήκει το 99.5% των συνολικών πνιγμών.
ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΗ Στην ναυαγοσωστική διδάσκονται οι εφαρμοζόμενες τεχνικές: προσέγγισης, απόκρουσης της προσπάθειας του θύματος να προσκολληθεί στο διασώστη, λαβές-απαλλαγές σε περίπτωση εγκλωβισμού στην αγκαλιά του θύματος, ρυμουλκήσεις, έξοδο από το νερό, μεταφορά και πρώτη βοήθεια
Πρόληψη κατά των πνιγμών Οι Καθηγητές Φυσικής Αγωγής μπορούν να συμβάλλουν με τον πιο απλό τρόπο έναντι των πνιγμών, αυτόν της πρόληψης. Ο πνιγμός και τα ατυχήματα στο νερό δεν είναι σπάνια, για αυτό η πρόληψη παίζει σημαντικό ρόλο. Απλές μορφές διάσωσης μπορούν να εφαρμοστούν και από μη εκπαιδευμένους προπονητές. Παρόλα αυτά, η εκπαίδευση στην ναυαγοσωστική θωρακίζουν ένα προπονητή απέναντι στα ακούσια ατυχήματα.
Αναγνώριση - Είδη Θυμάτων «Ενεργητικά Θύματα Πνιγμού» που μπορεί να χαθούν από την επιφάνεια του νερού μέσα σε ένα λεπτό ή ακόμα και σε 20 δευτερόλεπτα!(τα μωρά) «Παθητικά Θύματα Πνιγμού» δεν αγωνίζονται να σταθούν στην επιφάνεια γιατί είναι αναίσθητα. Όταν όμως βουλιάξουν και η αναπνοή σταματήσει, τα εγκεφαλικά κύτταρα θα νεκρωθούν μέσα σε λίγα λεπτά, με αποτέλεσμα να προκληθεί εγκεφαλική βλάβη
Αδύναμος Κολυμβητής Πριν τη Διάσωση. κουνά χέρια και πόδια για να στηριχτεί στο νερό. Το κεφάλι του μπορεί να βυθίζεται περιοδικά. Είναι ικανός να φτύνει το νερό που μπαίνει στο στόμα του. Προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή και να φωνάξει βοήθεια. Το επίπεδο άγχους ποικίλλει. Κατά τη Διάσωση. Συνεργάζεται με ξεκάθαρες οδηγίες. Επιπλοκές για το προπονητή. Χρησιμοποίησε εξοπλισμό.
Αρχάριος Κολυμβητής - Ενεργητικό Θύμα Πνιγμού Πριν τη Διάσωση. Το σώμα είναι κάθετο στο νερό. Το κεφάλι του περιοδικά εμφανίζεται και εξαφανίζεται. Έχει πανικό και γουρλωμένα μάτια. Δεν φωνάζει βοήθεια. Εμβαπτίζεται περίπου 20-60 δευτερόλεπτα πριν βουλιάξει. Κατά τη Διάσωση. Μπορεί να μην ανταποκριθεί στις οδηγίες του προπονητή και να προσπαθήσει να τον αγκαλιάσει. Παραμένει κάθετος στο νερό. Επιπλοκές για το προπονητή. Όταν δεν συνεργάζεται, μην επιχειρήσεις ρυμούλκηση με επαφή. Προτίμησε να χρησιμοποιήσεις σωστικό σωλήνα. Το να τον υποστηρίζεις πάνω από την επιφάνεια αλλά και ψυχολογικά είναι σημαντικό. Διακατέχεται από ενστικτώδη αντίδραση πνιγμού.
Τραυματισμένο Θύμα Πριν τη Διάσωση. Έχει παράξενη θέση στο νερό, επειδή κρατάει το τραυματισμένο του μέλος. Η προσπάθειά του να τραβήξει την προσοχή του διασώστε είναι οριακή εξαιτίας του πόνου. Μπορεί να φωνάζει από πόνο ή να κλαίει. Στο πρόσωπό του φαίνεται ο πόνος, το άγχος και ο πανικός. Κατά τη Διάσωση. Δεν συνεργάζεται με τον προπονητή που θα δυσκολευτεί να τον μεταφέρει εξαιτίας της στάσης του σώματός του στο νερό. Επιπλοκές για το προπονητή. Εντόπισε το τραύμα.
Αναίσθητο Θύμα Πριν τη Διάσωση. Είναι τελείως βυθισμένο στο νερό. Το κεφάλι ίσως να είναι το μοναδικό ορατό μέρος του σώματος. Τα πόδια είναι πάντα βουλιαγμένα. Μπορεί να το βρείτε οπουδήποτε μεταξύ επιφάνειας και πυθμένα της πισίνας, με το πρόσωπο πάνω ή κάτω. Δεν προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή του προπονητή. Δεν διακρίνεται κάποια έκφραση στο πρόσωπό του και τα μάτια είναι κλειστά. Κατά τη Διάσωση. Δεν συνεργάζεται με το προπονητή. Επιπλοκές για το προπονητή. Ο βαθμός επίπλευσής του ποικίλλει, ανάλογα με το σωματότυπό του. Απαιτείται επειγόντως η υποστήριξή του στην επιφάνεια. Χρησιμοποίησε κάποιο βοήθημα επίπλευσης (πχ λουκάνικο ) ώστε να τον κρατάς στην επιφάνεια. Αν δεν αναπνέει, ξεκίνα αμέσως τεχνητή αναπνοή στόμα με μύτη στο νερό.
Είδη Διασώσεων
Διάσωση με Φωνή & Σήμα Αυτή είναι η ασφαλέστερη και αρχική μορφή διάσωσης. Μπορεί να εφαρμοστεί μόνη της ή και σε συνδυασμό με άλλες μορφές, ανάλογα με το είδος του θύματος. Το θύμα πρέπει να έχει τις αισθήσεις του, να βρίσκεται κοντά στην άκρη της πισίνας και να έχεις αντιληφθεί πως κινδυνεύει σχεδόν αμέσως. Πράξε ως εξής: Τράβηξε την προσοχή του θύματος με νοήματα και φωνή. Αυτά πρέπει να περιέχουν ξεκάθαρες οδηγίες για το τι θα πρέπει να κάνει. Βοήθησε το θύμα να πιαστεί από την άκρη της πισίνας.
Διάσωση με Πέταγμα Αντικειμένου Η ρίψη του αντικειμένου πρέπει να είναι επιτυχημένη. Ενημέρωσε το θύμα πως ετοιμάζεσαι να του πετάξεις κάτι που επιπλέει (κολυμβητική σανίδα, κυκλικό σωσίβιο, μπάλα κτλ). Πες του πως να το πιάσει. Στάσου μακριά από την άκρη της πισίνας. Πέτα το βοήθημα. Προσπάθησε να το πετάξεις στην ακτίνα ανοίγματος των χεριών του και μπροστά του. Καθοδήγησε το να το κρατήσει σφιχτά στο στήθος του και να χτυπήσει τα πόδια του μέχρι να έρθει κοντά σε εσένα. Υποστήριζε το ψυχολογικά. Βοήθησε το να βγει έξω. Προετοιμάσου για ένα δυνατό τράβηγμα, σε περίπτωση πανικού.
Το πέταγμα του σχοινιού Ενημέρωσε το θύμα πως ένα σκοινί θα πεταχτεί προς αυτόν. Στάσου πιο μέσα από την άκρη της πισίνας, για ασφάλεια. Μάζεψε το σκοινί στο ένα σου χέρι πολύ προσεκτικά ώστε να μην μπλεχτεί. Κράτα το άκρο του σκοινιού με το άλλο σου χέρι και μην το δέσεις γιατί σε περίπτωση που το θύμα σε τραβήξει προς τα μέσα, δεν θα μπορέσεις να απαλλαγείς από αυτό. Πέτα το σχοινί σημαδεύοντας πάνω και πίσω από το κεφάλι του πάσχοντα. Αν αποτύχεις, μάζεψε το σκοινί και προσπάθησε ξανά.
Διάσωση με σωστικό σάκο (Throw bag) Εντόπισε το θύμα και εξέτασε την κατάσταση. Άνοιξε το σάκο τραβώντας το προστατευτικό κορδόνι που βρίσκεται στο άνοιγμά του, ενώ ταυτόχρονα προσπάθησε να τραβήξεις την προσοχή του θύματος. Τράβηξε με το ένα χέρι σου (αριστερό) σχοινί μήκους περίπου ενός μέτρου έξω από το σάκο. Αιώρησε 1-2 φορές το σάκο με το δεξί σου χέρι μπρος-πίσω. Πέταξε το σάκο σημαδεύοντας πάνω και πίσω από το κεφάλι του θύματος. Φώναξέ του
Διάσωση με σωστικό σάκο Εντόπισε το θύμα και εξέτασε την κατάσταση. Άνοιξε το σάκο τραβώντας το προστατευτικό κορδόνι που βρίσκεται στο άνοιγμά του, ενώ ταυτόχρονα προσπάθησε να τραβήξεις την προσοχή του θύματος. Τράβηξε με το ένα χέρι σου (αριστερό) σχοινί μήκους περίπου ενός μέτρου έξω από το σάκο. Αιώρησε 1-2 φορές το σάκο με το δεξί σου χέρι μπρος-πίσω. Πέταξε το σάκο σημαδεύοντας πάνω και πίσω από το κεφάλι του θύματος. Φώναξέ του
Επίσης Μην δένεις το σχοινί πάνω στο σώμα ή τον καρπό σου. Θα σε δυσκολέψει να απεμπλακείς από το δέσιμο και θα σε παρασύρει, αν ο ασκούμενος σε τραβήξει μέσα εξαιτίας του πανικού του. Καθώς τον τραβάς έξω, χαμήλωσε το κέντρο βάρους σου ώστε να μην σε τραβήξει μέσα Ενθάρρυνε ψυχολογικά το θύμα λέγοντας του: «ηρέμησε, κράτα το κεφάλι σου έξω από το νερό, χτύπα τα πόδια σου, ξάπλωσε στο νερό, κράτα σφιχτά το σχοινί» κτλ.
Διάσωση με Έκταση Αντικειμένου Επέλεξε ένα διαθέσιμο άκαμπτο βοήθημα, από το πλησιέστερα σημείο σε σένα (σκούπα, απόχη, γκλίτσα). Τράβα την προσοχή του θύματος. Ξάπλωσε στο στομάχι σου κοιτώντας το θύμα. Σιγουρέψου πως το σώμα σου είναι σταθεροποιημένο στην άκρη της πισίνας. Αν νομίζεις πως το θύμα είναι μεγαλόσωμο και θα σε παρασύρει με το τράβηγμά του, κρατήσου από κάπου (σκάλα, άκρη του τοίχου κτλ). Άπλωσε το βοήθημα προς το θύμα Καθοδήγησε το θύμα να το πιάσει. Τράβηξε το θύμα σιγά και σταθερά προς τα έξω. Μόλις φτάσει κοντά σου, πιάσε το από τον καρπό του χεριού που κρατά το σωστικό εργαλείο. Ενθάρρυνε το ψυχολογικά. Προετοιμάσου για ένα δυνατό τράβηγμα σε περίπτωση πανικόβλητου θύματος.
Διάσωση με Έκταση Άκρου Όταν η φωνή είναι ανίσχυρη και το θύμα κοντά στην άκρη της πισίνας, τότε ο προπονητής μπορεί να απλώσει το χέρι ή το πόδι του. Πράξε ως εξής: Διατήρησε την οπτική επαφή σου με το θύμα. Υποστήριξε τον ψυχολογικά. Ξάπλωσε στο πάτωμα της πισίνας κοντά στην άκρη της. Άπλωσε το χέρι ή το πόδι σου προς το μέρος του θύματος. Κατεύθυνε τον να πιαστεί από αυτό. Κρατήσου καλά με το υπόλοιπο μέρος του σώματός σου έξω, και προετοιμάσου για ένα βίαιο τράβηγμα αν είναι κολυμβητής.
Διάσωση με Υδροβασία Βρες ένα κατάλληλο αντικείμενο. Μπες στο νερό. Άπλωσε το αντικείμενο ή το χέρι σου στο θύμα. Όταν το θύμα πιαστεί από το χέρι σου ή το αντικείμενο, τράβηξε το σιγά σιγά έξω (εικόνα 11). Κρατήσου καλά από τη σκάλα ή γύρε το σώμα σου προς τα πίσω, για να αποφύγεις το τράβηγμα του θύματος. Υποστήριζε το ψυχολογικά. Βγάλε το έξω από το νερό και προσέφερε του φροντίδα.
Διάσωση με κολυμβητικό εξοπλισμό Ο σωστικός σωλήνας, μπήκε στη ζωή του προπονητή μόλις τα τελευταία χρόνια. Το μακρύ σωσίβιο ή «λουκάνικο» μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπως ο σωστικός σωλήνας σε μικρόσωμα και ελαφριά θύματα. Όταν το θύμα βρίσκεται με μέτωπο σε σένα, είναι στην επιφάνεια και έχει τις αισθήσεις του, πράξε ως εξής: Αν το θύμα προσπαθήσει να σε πιάσει τότε βούτηξε το κεφάλι σου μέσα στο νερό, αποφεύγοντας το πιάσιμο των χεριών του. Boήθησε το θύμα να βγει έξω από το νερό Προσέφερε του φροντίδα
Ρυμουλκήσεις με Άμεση Σωματική Επαφή
Ρυμούλκηση από το σαγόνι με λυγισμένο χέρι. Ρυμούλκηση από το σαγόνι με τεντωμένο χέρι.
Ρυμούλκηση από το σαγόνι με δύο χέρια Ρυμούλκηση από τις μασχάλες με 2 χέρια
Ρυμούλκηση από τον καρπό Ρυμούλκηση από το στήθος
Το υλικό και οι φωτογραφίες της παραπάνω παρουσίασης είναι προσφορά των: Στάθη Αβραμίδη & Ελευθερία Αβραμίδου για τις ανάγκες του μαθήματος Διδακτικής Κολύμβησης. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή και χρήση τους χωρίς την άδεια τους θεωρείται παράνομη και καταχρηστική Ο Στάθης Αβραμίδης MSc, ΚΦΑ είναι υποψήφιος διδάκτωρ με διατριβή στη ναυαγοσωστική/υδάτινες δραστηριότητες και part time λέκτορας στη ναυαγοσωστική, διάσωση, κολύμβηση και θαλάσσια επιβίωση στο Leeds Metropolitan University (Αγγλία). Είναι ερευνητής, και συγγραφέας 6 βιβλίων ναυαγοσωστικής. Διατέλεσε πρωταθλητής υδατοσφαίρισης με τον ΟΣΦΠ για μια 5ετία. Η Ελευθερία Αβραμίδου BSc είναι Αθλητική Επιστήμονας του Leeds Metropolitan University με εργασία στην κολύμβηση/αγωνιστική διάσωση, φοιτήτρια ΤΕΦΑΑ με ειδικότητα κολύμβηση και εκπαιδεύτρια ναυαγοσωστών διεθνών οργανισμών. Ασχολείται αρθρογραφικά και ερευνητικά με την ναυαγοσωστική/κολύμβηση. Ήταν 30 φορές πρωταθλήτρια Ελλάδος στην κολύμβηση (ΟΣΦΠ) και την τεχνική κολύμβηση (ΝΟΒ). Είναι Πρόεδρος της European Lifeguard Academy (ELA). Επικοινωνείστε μαζί τους στα: 210-4123323, elagreece@gmail.com, www.ela.pre.gr Ευχαριστίες: Οι συγγραφείς θα ήθελαν να ευχαριστήσουν για την φωτογράφηση τα παρακάτω άτομα: Ανδριάνα Μουχτή (φοιτήτρια ΤΕΦΑΑ), Γιάννη Μπρούτζο (σχεδιαστής), Δημήτρη Παπαλουκά (ναυαγοσώστης) και Αντρέα Κωλέτη ΚΦΑ, και το Swimming Teachers Association για τις φωτογραφίες 20-21.