Γενική ιεύθυνση Πληροφόρησης ΜΟΝΑ Α ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ 15/07/2009 ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 2009 Τακτικό Ευρωβαρόµετρο ( 71): Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2009 Πρώτα αποτελέσµατα: Ευρωπαϊκός µέσος όρος και οι σηµαντικότερες εθνικές τάσεις Πληθυσµός: ΕΕ 15+ Κάλυψη: ΕΕ 27 (27.218 ευρωπαίοι πολίτες) Περίοδος δειγµατοληψίας: µέσα Ιανουαρίου - µέσα Φεβρουαρίου 2009 I. ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ A. Αντίληψη της σοβαρότητας των διαφόρων παγκόσµιων προβληµάτων ΕΡ1 Τα σοβαρότερα προβλήµατα στον κόσµο σήµερα ιάδοση µολυσµατικής ασθένειας 18% Αύξηση του παγκόσµιου πληθυσµού 19% ιασπορά των πυρηνικών όπλων 19% Ένοπλες συγκρούσεις ιεθνής τροµοκρατία 39% 42% Κλιµατική αλλαγή 50% Μια σοβαρή πτωτική τάση της παγκόσµιας οικονοµίας Φτώχεια, έλλειψη τροφίµων και πόσιµου ύδατος 52% 66% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
ΕΡ1 Ποια θεωρείτε ότι είναι τα σοβαρότερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει επί του παρόντος ο κόσµος συνολικά; [Κυρίως; άλλα; µέχρι 3 απαντήσεις] 69 71 Φτώχεια, έλλειψη τροφίµων και πόσιµου 66% ύδατος 68% Σοβαρή πτωτική τάση της παγκόσµιας 52% οικονοµίας 24% Κλιµατική αλλαγή 62% 50% ιεθνής τροµοκρατία 53% 42% Ένοπλες συγκρούσεις 38% 39% Αύξηση του παγκόσµιου πληθυσµού 19% 19% ιασπορά των πυρηνικών όπλων 23% 19% ιάδοση µεταδοτικής ασθένειας 23% 18% εν γνωρίζω 3% 2% * % στο σύνολο των απαντήσεων Εθνικές αποκλίσεις για τα τρία σοβαρότερα προβλήµατα: Φτώχεια, έλλειψη τροφίµων και πόσιµου ύδατος: - Το πρόβληµα αυτό θεωρείται σοβαρότατο στη Σουηδία (82%), την Κύπρο (81%) και τη Γαλλία (80%). - Θεωρείται σοβαρό από το µικρότερο ποσοστό των ερωτηθέντων στην Τσεχική ηµοκρατία (45%), το ΗΒ (49%) και τη Λιθουανία (51%). Σοβαρή πτωτική τάση της παγκόσµιας οικονοµίας: - το πρόβληµα αυτό θεωρείται ως πλέον σηµαντικό στη Βουλγαρία (71%), τη Σλοβενία (73%) και τη Λιθουανία (76%). - Λιγότερο σηµαντικό στη Σουηδία (33%), την Αυστρία (41%) και την Πολωνία (42%). Κλιµατική αλλαγή: - Το κριτήριο αυτό θεωρείται το πλέον σηµαντικό στη Σουηδία (82%), την Κύπρο (76%) και την Ελλάδα (71%). - Θεωρείται λιγότερο σηµαντικό στην Πορτογαλία (30%), την Πολωνία και την Τσεχική ηµοκρατία (33%). Κοινωνικοδηµογραφικά κριτήρια: Φτώχεια, έλλειψη τροφίµων και πόσιµου ύδατος: - Θεωρείται σηµαντικό πρόβληµα από περισσότερες γυναίκες (68%) σε σχέση µε άνδρες (64%). - Οι ερωτηθέντες που προέρχονται από τη δεξιά πλευρά του πολιτικού φάσµατος αποδίδουν λιγότερη σηµασία σε σύγκριση µε αυτούς που προέρχονται από την αριστερά ή το κέντρο του πολιτικού φάσµατος (62% έναντι 72%) - Αξιολογείται ως σηµαντικό από υψηλότερο από τον µέσο όρο ποσοστό από τα διευθυντικά στελέχη (70%). Σοβαρή πτωτική τάση της παγκόσµιας οικονοµίας: - Συγκρίνοντας τις ηλικιακές οµάδες, τα άτοµα ηλικίας 40-54 το αντιλαµβάνονται ως το σηµαντικότερο πρόβληµα (57%), έναντι των πολιτών άνω των 55 ετών που εκφράζουν τη µικρότερη ανησυχία (48%). 2/8
- Προξενεί ελάχιστη ανησυχία στις γυναίκες και άνδρες που ασχολούνται µε τα οικιακά (46%). Κλιµατική αλλαγή: - Η κλιµατική αλλαγή θεωρείται ως το σηµαντικότερο πρόβληµα από τους σπουδαστές (61%) και όσους έχουν ολοκληρώσει σπουδές σε ηλικία άνω των 20 ετών. - Θεωρείται επίσης σηµαντικότερη από τους προερχόµενους από την αριστερή πλευρά του πολιτικού φάσµατος (55%) σε σχέση µε τους προερχόµενους από τη δεξιά (47%). B. Αντίληψη της σοβαρότητας της κλιµατικής αλλαγής ΕΡ2 Πόσο σηµαντικό πρόβληµα εκτιµάτε ότι είναι σήµερα η κλιµατική αλλαγή ; Πολύ σοβαρό (7-10) Μετρίως σοβαρό (5-6) Μη σοβαρό (1-4) DK 10% 3% 20% 67% ΕΡ2 Πόσο σηµαντικό πρόβληµα εκτιµάτε ότι είναι σήµερα η κλιµατική αλλαγή; Παρακαλείστε να κατατάξετε σε κλίµακα από το 1 έως το 10 όπου το "1" σηµαίνει ότι "δεν είναι καθόλου πρόβληµα" και το "10" σηµαίνει ότι είναι "εξαιρετικά σοβαρό πρόβληµα". 69 71 Πολύ σοβαρό (7-10) 75% 67% Μετρίως σοβαρό (5-6) 15% 20% Μη σοβαρό (1-4) 7% 10% εν γνωρίζω 3% 3% Μέσος όρος 7,8 7,4 Εθνικές διακυµάνσεις όσον αφορά τα τρία σοβαρότερα προβλήµατα: Παρατηρώντας το άθροισµα των ποσοστών που αντιστοιχούν σε απαντήσεις από το 10 έως το 7 της κλίµακας, η κλιµατική αλλαγή θεωρείται ως πολύ σοβαρό πρόβληµα στα περισσότερα κράτη µέλη: - περισσότερο: στην Ελλάδα (94%), την Κύπρο (92%), την Ουγγαρία και τη Σλοβενία (83%). - λιγότερο: στην Εσθονία (49%), το ΗΒ (51%) και τη Λετονία (56%). 3/8
συγκρίνοντας τους µέσους όρους, το πρόβληµα θεωρείται ως: - πλέον σοβαρό στην Κύπρο (8.9), την Ελλάδα (8.8) και τη Σλοβενία (8.4) - λιγότερο σοβαρό στην Εσθονία (6.4), το ΗΒ (6.5) και τις Κάτω Χώρες (6.6.). Κοινωνικοδηµογραφικά κριτήρια: - Όπως φάνηκε ήδη και στην ΕΡ1, θεωρείται ως σοβαρότερο από το µέσο όρο από τους σπουδαστές και τα άτοµα που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές σε ηλικία άνω των 20 ετών (µέσος όρος 7,6) - Λιγότερο σοβαρό για τις γυναίκες και τους άνδρες που ασχολούνται µε τα οικιακά (7,2). ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΡ3 Ενηµέρωση σχετικά µε τις διάφορες συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής Καλά ενηµερωµένος Μη ενηµερωµένο DK 2% 42% 56% ΕΡ3 Προσωπικώς, πιστεύετε ότι είσαστε καλά ενηµερωµένος σχετικά µε ; Τις διάφορες αιτίες τις κλιµατικής αλλαγής Τις διάφορες συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής Τους τρόπους µε τους οποίους µπορούµε να αντιµετωπίσουµε την κλιµατική αλλαγή 69 71 Πολύ καλά 69 71 Μετρίως 69 71 Όχι πολύ καλά 69 71 Καθόλου 9% 8% 47% 48% 32% 34% 9% 8% 9% 8% 47% 48% 32% 33% 9% 9% 8% 8% 44% 44% 35% 37% 10% 9% 4/8
ιαφοροποιήσεις µεταξύ των κρατών µελών: Οι πολίτες που δηλώνουν ότι είναι καλύτερα ενηµερωµένοι για καθένα από τα τρία αυτά θέµατα προέρχονται από τις χώρες της βόρειας Ευρώπης: Σουηδία (87% καλά ενηµερωµένοι), Κάτω Χώρες (80%) και Φινλανδία (77%). οι πολίτες που δηλώνουν ότι είναι λιγότερο καλά ενηµερωµένοι προέρχονται από την Πορτογαλία (68% όχι καλά ενηµερωµένοι), τη Βουλγαρία (66%) και τη Ρουµανία (63%). Η τάση σε σχέση µε το προηγούµενο ΕΒ 69 είναι λίγο πολύ σταθερή και οι ερωτηθέντες εξακολουθούν να αναφέρουν ότι είναι λιγότερο ενηµερωµένοι σχετικά µε τους τρόπους µε τους οποίους µπορούµε να αντιµετωπίσουµε την κλιµατική αλλαγή σε σχέση µε τις αιτίες και τις συνέπειές της. Κοινωνικοδηµογραφικά κριτήρια: - Οι άνδρες είναι κατά µέσο όρο καλύτερα ενηµερωµένοι σε σχέση µε τις γυναίκες όσον αφορά τις αιτίες, τις συνέπειες και τους τρόπους αντιµετώπισης της κλιµατικής αλλαγής. - Οι λιγότερο ενηµερωµένοι είναι όσοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους σε ηλικία 15 ετών ή µικρότερη. - Οι καλύτερα ενηµερωµένοι είναι: τα διευθυντικά στελέχη, όσοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους σε ηλικία 20 ετών ή αργότερα και οι σπουδαστές. II. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ 1. Τρόποι αντιµετώπισης της κλιµατικής αλλαγής ΕΡ4 Για καθεµία από τις κατωτέρω δηλώσεις παρακαλείσθε να αναφέρετε κατά πόσο συµφωνείτε πλήρως, ή µάλλον συµφωνείτε, ή µάλλον διαφωνείτε, ή διαφωνείτε πλήρως. 69 71 69 71 69 71 Τα εναλλακτικά καύσιµα, όπως τα βιοκαύσιµα, πρέπει να χρησιµοποιηθούν για τη µείωση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου. Η αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής µπορεί να έχει θετική επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονοµία. Εσείς προσωπικώς έχετε προβεί σε ενέργειες που αποσκοπούν στην αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής. Η κλιµατική αλλαγή είναι µια αναπόδραστη διαδικασία, δεν µπορούµε να κάνουµε τίποτε γι' αυτό. Η εκποµπή CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) έχει οριακή µόνο επίδραση στην κλιµατική αλλαγή. Η σοβαρότητα της κλιµατικής αλλαγής έχει υπερεκτιµηθεί. Συµφωνώ ιαφωνώ εν γνωρίζω 70% 75% 18% 15% 12% 10% 56% 62% 24% 21% 20% 17% 61% 59% 31% 34% 8% 7% 31% 31% 60% 62% 9% 7% 30% 30% 55% 58% 15% 12% 26% 27% 65% 65% 9% 8% 5/8
ιαφοροποιήσεις µεταξύ των κρατών µελών: Τα εναλλακτικά καύσιµα, όπως τα βιοκαύσιµα, πρέπει να χρησιµοποιηθούν για τη µείωση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου: Το ποσοστό των ερωτηθέντων που συµφωνεί είναι υψηλότερο στην Ελλάδα (90%), τη ανία (87%), τη Σλοβενία και τη Σλοβακία (86%)- Το ποσοστό των ερωτηθέντων που δεν συµφωνεί είναι υψηλότερο (αλλά µειοψηφικό) στο Λουξεµβούργο (32%) Η αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής µπορεί να έχει θετική επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονοµία: Υψηλότερο ποσοστό συµφωνίας των ερωτηθέντων παρατηρείται στην Κύπρο (81%), την Ελλάδα (74%), τη Σλοβακία και τη Σουηδία (72%). Υψηλότερο ποσοστό διαφωνίας στη Λετονία (39%), τις Κάτω Χώρες (35%) και τη Φινλανδία (33%). Οι ερωτηθέντες έχουν προβεί σε ενέργειες που αποσκοπούν στην αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής: Υψηλότερο ποσοστό στη Σουηδία (82%), τη Σλοβενία και το ΗΒ (77%) Χαµηλότερο ποσοστό στη Λετονία, τη Βουλγαρία (59%) και τη Λιθουανία (58%). Η κλιµατική αλλαγή είναι µια αναπόδραστη διαδικασία, δεν µπορούµε να κάνουµε τίποτε γι'αυτό: Υψηλότερο ποσοστό συµφωνίας στην Εσθονία (57%), τη Λετονία (48%), τη Λιθουανία και το ΗΒ (40%). Υψηλότερο ποσοστό διαφωνίας στη Σουηδία (80%), τη Μάλτα (79%) και την Ελλάδα (78%). Η εκποµπή CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) έχει οριακή µόνο επίδραση στην κλιµατική αλλαγή: Υψηλότερο ποσοστό των ερωτηθέντων που συµφωνούν παρατηρείται στην Ιρλανδία (50%), τις Κάτω Χώρες (48%) και την Εσθονία (45%). Υψηλότερα ποσοστά των ερωτηθέντων που διαφωνούν παρατηρείται στην Ουγγαρία (76%), τη Σλοβακία (72%), τη ανία, τη Σουηδία και τη Σλοβενία (71%). Η σοβαρότητα της κλιµατικής αλλαγής έχει υπερεκτιµηθεί: Τα υψηλότερα ποσοστά των ερωτηθέντων που συµφωνούν προέρχεται από το Λουξεµβούργο, τις Κάτω Χώρες (43%) και το ΗΒ (40%). Το υψηλότερα ποσοστά διαφωνίας παρατηρούνται στην Ελλάδα, τη Σλοβενία (83%) και τη Σλοβακία (80%). Κοινωνικοδηµογραφικά κριτήρια: Τα εναλλακτικά καύσιµα, όπως τα βιοκαύσιµα, πρέπει να χρησιµοποιηθούν για τη µείωση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου: Τα µεγαλύτερα ποσοστά στην υποστήριξη παρατηρούνται µεταξύ των νεότερων (ηλικίες από 15-24) και των σπουδαστών. 6/8
Χαµηλότερη υποστήριξη παρατηρείται µεταξύ των µεγαλύτερων σε ηλικία ατόµων άνω των 55 ετών ή µεταξύ των ατόµων που δεν εργάζονται και παραµένουν σπίτι (69% έναντι 75% κατά µέσο όρο) Η αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής µπορεί να έχει θετική επίδραση στην ευρωπαϊκή οικονοµία: Στις οµάδες στις οποίες σηµειώνονται υψηλότερα ποσοστά συµφωνίας συγκαταλέγονται τα διευθυντικά στελέχη (70%) και οι ερωτηθέντες που ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους σε ηλικία 20 ετών και άνω (68%). Στη δήλωση αυτή υψηλότερα ποσοστά συµφωνίας παρατηρούνται στους άνδρες (65%) σε σχέση µε τις γυναίκες (60%). Οι ερωτηθέντες έχουν προβεί σε ενέργειες που αποσκοπούν στην αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής: Άνω του µέσου όρου των ερωτηθέντων που συµφωνούν σηµειώνεται στα άτοµα που αποφοίτησαν σε ηλικία 20 ετών και άνω (70%) και ακόµη υψηλότερα στα διευθυντικά στελέχη (74%). Χαµηλότερη ενεργοποίηση παρατηρείται στην οµάδα των σπουδαστών (52%) και τους νεότερους από τους ερωτηθέντες µε ηλικία 15-24 ετών (51%), καθώς και στους ερωτηθέντες που αποφοίτησαν σε ηλικία µέχρι 15 ετών (52%). Η κλιµατική αλλαγή είναι µια αναπόδραστη διαδικασία, δεν µπορούµε να κάνουµε τίποτε γι'αυτό: Σε σύγκριση µε τον µέσο όρο (31% συµφωνία) η πεποίθηση αυτή είναι ευρέως διαδεδοµένη µεταξύ των συνταξιούχων (35%), των ανέργων (34%), και των ερωτηθέντων ηλικίας άνω των 55 ετών και δεξιών πολιτικών πεποιθήσεων. Η εκποµπή CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) έχει οριακή µόνο επίδραση στην κλιµατική αλλαγή: Περισσότερο µε τη δήλωση αυτή διαφωνούν τα διευθυντικά στελέχη (66%), καθώς και τα άτοµα που αποφοίτησαν σε ηλικία άνω των 20 ετών (66%). Υψηλό ποσοστό "δεν γνωρίζω" σηµειώθηκε µεταξύ των ερωτηθέντων που αποφοίτησαν µέχρι 15 ετών (22%), των ερωτηθέντων άνω των 55 ετών (17%) καθώς και µεταξύ των γυναικών (15%). Η σοβαρότητα της κλιµατικής αλλαγής έχει υπερεκτιµηθεί: Με τη δήλωση αυτή συµφωνούν περισσότερο οι άνδρες (31%) σε σχέση µε τις γυναίκες (25%). Με τη δήλωση αυτή συµφωνούν πάνω από τον µέσο όρο οι ερωτηθέντες που προέρχονται από τη δεξιά πλευρά του πολιτικού φάσµατος (33%), έναντι 27% αυτών που προέρχονται από την αριστερά. Υψηλότερο του µέσου όρου είναι και το ποσοστό των ερωτηθέντων συνταξιούχων (31%). 7/8
Μονάδα Παρακολούθησης της Κοινής Γνώµης Jacques Nancy τηλ. 02/284 24 85 Nives Zun Elise Defourny τηλ. 02/284 11 23 Steffen Schneider τηλ. 02/283 28 52 Nathalie Lefèvre τηλ. 02/284 12 26 SuiviOpinionPublique@europarl.europa.eu 8/8