Η συνέντευξη ως µέθοδος ε ιλογής ροσω ικού στην ελληνική δηµόσια διοίκηση

Η συνέντευξη ως µέθοδος ε ιλογής ροσω ικού στην ελληνική δηµόσια διοίκηση Παρασκευής Αντ. ραµαλιώτη Η ε ιτυχία, λέγεται, έχει ολλούς γονείς και στο µεγάλο στίβο της ανά τυξης και της ευηµερίας, το ανθρώ ινο κεφάλαιο, η οιότητα του εργατικού δυναµικού κάθε χώρας και η ορθή αξιο οίησή του α οτελούν εφαλτήριο ροόδου ου σίγουρα δεν υ ολεί εται των άλλων µορφών κεφαλαίου ου συνθέτουν την οικονοµία κάθε χώρας. Είναι γεγονός ότι η σηµερινή τεχνολογική και οικονοµική ανά τυξη έχει ε ιφέρει ολυ λοκότητα τόσο στις εργασιακές όσο και στις οικονοµικές σχέσεις και συµ εριφορές. Το ζήτηµα της διοίκησης ανθρώ ινων όρων και ειδικότερα της ε ιλογής ροσω ικού έχει α ασχολήσει τις ε ιχειρήσεις του ιδιωτικού τοµέα σε µεγάλο βαθµό ιδίως την τελευταία δεκαετία, κατά την ο οία το σκηνικό στο εδίο των ε ιχειρήσεων αλλάζει ταχύτατα ανα τύσσοντας ένα αγκοσµιο οιηµένο εριβάλλον οικονοµικό, κοινωνικό και τεχνολογικό. Το αξιοσηµείωτο είναι ότι αυτή η ανάγκη για α οτελεσµατικότερη διοίκηση των ανθρώ ινων όρων δεν καλλιεργείται, όµως, µόνο στο εδίο του ιδιωτικού τοµέα, αλλά γίνεται λέον αντικείµενο συζήτησης και στο εδίο λειτουργίας του δηµόσιου τοµέα. Σηµαντικό ρόλο στη στροφή του ενδιαφέροντος των δηµοσίων διοικήσεων ρος την εφαρµογή νέων µεθόδων ε ιλογής, εκ αίδευσης και εξειδίκευσης του ανθρώ ινου δυναµικού -και ειδικότερα της ελληνικής-, διαδραµατίζει σαφώς η συµµετοχή της στην Ευρω αϊκή Ένωση και κατ ε έκταση η υ οχρεωτικότητα ου αυτή συνε άγεται όσον αφορά στην υιοθέτηση και εφαρµογή της κοινοτικής νοµοθεσίας. Κάθε φορά ου τίθενται ζητήµατα ε ιλογής ροσω ικού στη δηµόσια διοίκηση, εγείρεται το θέµα της διασφάλισης της διαφάνειας των διαδικασιών και της αξιοκρατίας. Καταρχήν, η ε ιλογή του κατάλληλου ανθρώ ινου δυναµικού είναι αδια ραγµάτευτα µια δύσκολη υ όθεση. Σε καµία χώρα δεν έχει υ άρξει ένας λε τοµερής οδηγός, ο οίος να ροσδιορίζει µε συγκεκριµένα κριτήρια τα ροσόντα και τις ικανότητες του εκάστοτε κρινόµενου για την ρόσληψη στο δηµόσιο τοµέα -και η δια ίστωση αυτή ακούγεται λογική. Συνε ώς, το έργο της ε ιλογής του κατάλληλου ροσω ικού µε αξιοκρατικά κριτήρια καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερές. 1

Σε γενικές γραµµές, αναζητείται ροσω ικό ου να διαθέτει ε αρκή θεωρητική υ οδοµή, την ο οία µ ορεί να συγκεράσει µε τη σε βάθος γνώση και αντιµετώ ιση κατά ερί τωση των ρακτικών ροβληµάτων των οργανισµών. Σε ολλές ερι τώσεις, ιδίως στην ελληνική ραγµατικότητα, η ε ιλογή του κατάλληλου ανθρώ ινου δυναµικού ροσκρούει σε ελατειακά συµφέροντα, ολιτικές ιέσεις και ροσω ικές διαφορές. Αντί δηλαδή να διασφαλίζει την ουδετερότητα, την ανεξαρτησία και την ε αγγελµατικήε ιστηµονική ε άρκεια και καταλληλότητα των στελεχών της διοίκησης, η διαδικασία ε ιλογής µ ορεί να α οτελέσει α λά έναν τρό ο εξασφάλισης ρονοµιακής α ασχόλησης σε ορισµένους ελατειακά διορισµένους υ αλλήλους 1, χάνοντας µε τον τρό ο αυτό το ό οιο αρχικό κύρος και την αξιο ιστία της. Παρ όλ αυτά, η διασφάλιση ίσων ευκαιριών υ ό συνθήκες διαφάνειας και αξιοκρατίας οφείλει να α οτελεί κεντρικό στόχο κάθε κυβερνητικής ολιτικής. Η διαφάνεια, ως ρος τη διαδικασία και την εξυ ηρέτηση του δηµοσίου συµφέροντος εν γένει, συνιστά βασική αρχή, η ο οία ρέ ει να διέ ει όλους τους τοµείς της δηµόσιας ζωής. Όταν η έλλειψη διαφάνειας, ισότητας ευκαιριών και κοινωνικής δικαιοσύνης χαρακτηρίζει τις ανθρώ ινες ε αφές, συνδιαλλαγές και σχέσεις, ε ιδρά αντιστοίχως και συνδιαµορφώνει το ύφος και το ήθος λειτουργίας της ολιτικής εξουσίας. Οι ανησυχίες, οι ροβληµατισµοί, αλλά και οι ροο τικές ου ροδιαγράφονται σχετικά µε το θέµα της ε ιλογής ροσω ικού συναρτώνται σαφώς και µε την ευρύτερη συγκυρία. Είναι γεγονός ότι η διαφθορά έχει κάνει αισθητή την εµφάνισή της σε ολόκληρο το φάσµα της δηµόσιας διοίκησης, καθιστώντας ορισµένες φορές τον κρατικό µηχανισµό ένα είδος διαµεσολαβητή του καθεστώτος της διάβρωσης, υ ό συνθήκες συνενοχής, αλλά και ατιµωρησίας. Η σχέση εµ ιστοσύνης κράτους- ολίτη, άλλωστε, φαίνεται να βρίσκεται σε µια κρίσιµη καµ ή. Είναι σαφές ότι η καλλιέργεια κάθε σχέσης εξάρτησης µε το κράτος, η ελατειακή αντιµετώ ιση της στελέχωσης του δηµόσιου τοµέα εν γένει και η ρονοµιακή µεταχείριση ορισµένων α οτελούν φαινόµενα ου φυσικά δεν ανα τύχθηκαν µονό λευρα, µόνο µέσα α ό την ανάγκη της εκάστοτε κυβέρνησης ή του κάθε κόµµατος να δεσµεύσει µε αντός είδους εξυ ηρετήσεις τους ψηφοφόρους του. Οι ίδιοι οι ολίτες µετέχουν ορισµένες φορές σε αυτό το αυτοτροφοδοτούµενο σύστηµα ελατοκεντρικής νοοτρο ίας, ανα τύσσοντας ρωτοβουλίες και καλλιεργώντας σε τελική ανάλυση µια νοοτρο ία ηθικής χαλαρότητας, γεγονός ου συνε άγεται ένα ευρύ φάσµα νοσηρών αρεκκλίσεων ου τροφοδοτούν την αναξιο ιστία, την ατιµωρησία και τη διαφθορά. 1 Βλ. Αντώνη Μακρυδηµήτρη, Η κατάχρηση της µονιµότητας στο ηµόσιο, Καθηµερινή της Κυριακής, 29.01.06. 2

εδοµένης αυτής της εικόνας, η ανάγκη για α οκατάσταση της διαφάνειας ροβάλλει ε ιτακτική. Τα κοινωνικό αυτό αίτηµα βρίσκεται βέβαια άντοτε στο ε ίκεντρο των ολιτικών διακηρύξεων 2, ενώ κάθε κυβέρνηση ου σέβεται τον εαυτό της καταρτίζει και ροωθεί δέσµη µέτρων για την άταξη της διαφθοράς και την ενίσχυση της διαφάνειας, ε ιχειρώντας χωρίς αµφιβολία την αντιστροφή αυτού του νοσηρού κλίµατος ου α ειλεί την ισορρο ία της λειτουργίας τόσο του ολιτικού συστήµατος όσο και της ίδιας της κοινωνίας. Στο λαίσιο αυτό, τα «κόµµατα εξουσίας» υ έχουν ολιτική ευθύνη. Υ οχρεούνται να σταθούν στο ύψος των εριστάσεων ου οι καιροί ε ιτάσσουν: καλούνται να αρθρώσουν υ εύθυνα ολιτικούς λόγους θέτοντας υλο οιήσιµους στόχους, να εκ ονήσουν ρεαλιστικά, εφαρµόσιµα και «συγκλίνοντα» ρογράµµατα και να α οδείξουν την αναγκαιότητα και την α οτελεσµατικότητά τους ως φορέων της εναλλαγής. Με βάση τα ανωτέρω ροκύ τει εύλογα ότι το ζήτηµα της διαφάνειας των ροσλήψεων ροσω ικού, αλλά και ε ιλογής ροϊσταµένων α οκτά, ό ως είναι ε όµενο, βαρύνουσα σηµασία. ηµοσιεύµατα του τύ ου και ορίσµατα ανεξάρτητων ελεγκτικών αρχών έρχονται συχνά στη δηµοσιότητα και α οκαλύ τουν φαινόµενα αναξιοκρατίας, ολιτικά σκάνδαλα και αρατυ ίες στις διαδικασίες ροσλήψεων, αλλά και ε ιλογών ροϊσταµένων. Φαινόµενα ου σε µεγάλο βαθµό ηγάζουν α ό την α ουσία στη χώρα µας νοµοτεχνικής κουλτούρας, µελετών εφαρµογής, αλλά και καλλιέργειας της έννοιας και του ήθους του ε αγγελµατισµού. Ασάφειες στις ροκηρύξεις, αραβίαση κανόνων στη φάση της δηµοσιο οίησής τους, ληµµελής τήρηση των ρακτικών ε ιλογής, αραλείψεις στην ανάρτηση των α οτελεσµάτων είναι, ενδεικτικά, ορισµένες α ό τις συνηθέστερες αδυναµίες ου εντο ίζονται. Η διαφάνεια, ως ρος τη διαδικασία και την εξυ ηρέτηση του δηµοσίου συµφέροντος εν γένει, συνιστά βασική αρχή, η ο οία ρέ ει να διέ ει όλους τους τοµείς της δηµόσιας ζωής. Στο σηµείο αυτό, ρέ ει να τονιστεί η ανάγκη για τη θεσµική κατοχύρωση της διαφάνειας και ιδίως -ως ανώτερης τυ ικής ισχύος- τη συνταγµατική της κατοχύρωση: η εγγύηση της τήρησης θεµελιωδών αρχών α ό το Σύνταγµα, ό ως είναι η διασφάλιση ίσων ευκαιριών υ ό συνθήκες διαφάνειας και αξιοκρατίας και η αρχή της 2 Αντι ροσω ευτικό αράδειγµα, ενδεικτικά, της ροτεραιότητας αυτής στην ολιτική agenda είναι ο ν. 2190/1994 (ΦΕΚ Α 28/1-3 Μαρτίου 1994) «Σύσταση ανεξάρτητης αρχής για την ε ιλογή ροσω ικού και ρύθµιση θεµάτων διοίκησης», ο ο οίος συνδέθηκε κατ αρχήν µε την ροσ άθεια ροώθησης των αρχών της αξιοκρατίας και της διαφάνειας στη διαδικασία ροσλήψεων στο δηµόσιο τοµέα. Κεντρικό σκο ό του νόµου αυτού συνιστά η ρόσληψη ροσω ικού στο δηµόσιο τοµέα µε σαφείς διαδικασίες, ροκαθορισµένα και αντικειµενικά κριτήρια, υ ό τον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής, του Α.Σ.Ε.Π., ου διαχειρίζεται εφεξής το σύστηµα των ροσλήψεων. 3

ισότητας, δηµιουργεί σαφώς ένα λέγµα ασφάλειας και ροστασίας για τον ολίτη. Συγκεκριµένα, η ε ιλογή ροσω ικού και η στελέχωση των δηµοσίων υ ηρεσιών βρίσκει θεσµικό έρεισµα στις διατάξεις των αρ. 3 και 7 του άρθρου 103 του Συντάγµατος 1975/1986/2001, οι ρυθµίσεις του ο οίου διασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες ρόσληψης ροσω ικού, οι ο οίες γίνονται είτε µε διαγωνισµό είτε µε ε ιλογή, εριβάλλονται α ό αυξηµένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας. Πιο αναλυτικά, µε τις καινοτόµες ρυθµίσεις της (νέας) αρ. 7 του άρθρου 103 Συντ. κατοχυρώθηκε µε ειδική συνταγµατική διάταξη, η αξιοκρατία στις ροσλήψεις ροσω ικού, µε σχέση εργασίας είτε δηµοσίου είτε ιδιωτικού δικαίου, σε όλο το δηµόσιο τοµέα, υ ό τις εγγυήσεις του σχετικού ελέγχου ανεξάρτητης αρχής, του Ανώτατου Συµβουλίου Ε ιλογής Προσω ικού (στο εξής Α.Σ.Ε.Π.), ελέγχου δε ροφανώς α οτελεσµατικού 3. Ε ι λέον, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 2 αρ. 1 Συντ. διασφαλίζεται η γενική ρήτρα της ροστασίας της αξίας του ανθρώ ου και, αντιστοίχως, βάσει των διατάξεων του άρθρου 5 αρ.1 Συντ. κατοχυρώνεται το δικαίωµα της ελεύθερης ανά τυξης της ροσω ικότητας και της ελεύθερης συµµετοχής στην οικονοµική και κοινωνική ζωή της χώρας. Ο σεβασµός και η ροστασία της αξίας του ανθρώ ου είναι αρχές η κατοχύρωση των ο οίων ε ιτρέ ει την ελεύθερη ανά τυξη της ροσω ικότητας και της σταδιοδροµίας του κάθε ολίτη κατά το λόγο της ροσω ικής του αξίας και ικανότητας, καθώς και της αρχής του κράτους δικαίου στην ο οία α οβλέ ει το Σύνταγµα µε το σύνολο των καθιερωµένων α ό αυτό εγγυήσεων. Ε ι ρόσθετη κατοχύρωση των ανωτέρω αρχών συνιστά η σύσταση του Α.Σ.Ε.Π., αρχής ε ιφορτισµένης µε τον έλεγχο της ορθής εφαρµογής των διατάξεων ου διέ ουν τις ροσλήψεις στο δηµόσιο τοµέα, ασφαλώς ένα σ ουδαίο βήµα ρος την ε ιθυµητή κατεύθυνση. Εν ολίγοις, το Α.Σ.Ε.Π. είναι ο θεσµικός εγγυητής της τήρησης των αρχών της διαφάνειας, της δηµοσιότητας, της αντικειµενικότητας και της αξιοκρατίας. Για το λόγο αυτό εξο λίστηκε ήδη α ό τον ιδρυτικό του νόµο (ν. 2190/1994) µε ειδικές εγγυήσεις ανεξαρτησίας, οι ο οίες ενισχύθηκαν εραιτέρω µε τη συνταγµατική κατοχύρωσή του στο αναθεωρηµένο Σύνταγµα του 2001 (άρθρο 103, αρ. 7). 3 Καράκωστα Βελησάριου, Το Σύνταγµα, Ερµηνευτικά σχόλια-νοµολογία, Νοµική Βιβλιοθήκη, 2006,σελ. 958 ε. 4

Παρά το γεγονός ότι α ό τα ρώτα έτη της λειτουργίας του βρέθηκε αντιµέτω ο µε νοοτρο ίες και ρακτικές ου αντιµετώ ισαν τη διαδικασία ε ιλογής ροσω ικού ως αντικείµενο συναλλαγής 4, το έργο του Α.Σ.Ε.Π. είναι γενικά α οδεκτό και η καταξίωση του στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας ως ελεγκτικός µηχανισµός ικανός να εκ ληρώσει τους σκο ούς του ευρέως αναγνωρισµένη. Το Α.Σ.Ε.Π κατέχει άντοτε σηµαντικό ρόλο στη διαδικασία αναθεώρησης των συστηµάτων ροσλήψεων, υ ήρξε, µάλιστα, υ οστηρικτής της συνέντευξης, άντοτε βεβαίως υ ό ροϋ οθέσεις. Η συνέντευξη εφαρµόστηκε ως µέθοδος ε ιλογής ροσω ικού αρχικά στον ιδιωτικό τοµέα, ε ί τη βάσει των αρχών της διοίκησης ανθρώ ινου δυναµικού (human resources management), εφαρµόζεται όµως λέον ως µέθοδος ε ιλογής ροσω ικού σε µεγάλο βαθµό και στους κόλ ους της δηµόσιας διοίκησης. Κατά κανόνα κύρια µέθοδο ροσλήψεων στην Ελλάδα α οτέλεσε ο διαγωνισµός και, κατ εξαίρεση, η ε ιλογή. Όσον αφορά στο ισχύον νοµοθετικό λαίσιο, α αραίτητη είναι ρωτίστως η αναφορά στο νόµο ου συνδέθηκε κατ αρχήν µε την ροσ άθεια ροώθησης των αρχών της αξιοκρατίας και της διαφάνειας ως χαρακτηριστικών της ολιτικής για της ροσλήψεις στο δηµόσιο τοµέα, ου είναι ο ν. 2190/1994 (ΦΕΚ Α 28/1-3 Μαρτίου 1994 «Σύσταση ανεξάρτητης αρχής για την ε ιλογή ροσω ικού και ρύθµιση θεµάτων διοίκησης»). Αναλυτικότερα, η συνέντευξη καταρχήν καθιερώθηκε µε τις ρυθµίσεις του άρθρου 19 του ν. 2190/1994, ό ως τρο ο οιήθηκε µε το άρθρο 4 του ν. 2527/1997, για την λήρωση θέσεων ειδικού ε ιστηµονικού ροσω ικού, σε συµφωνία µε τις διατάξεις του άρθρου 103 αρ. 3 του Συντ. ύο χρόνια αργότερα, η ροφορική συνέντευξη εισήχθη στη διαδικασία του γρα τού διαγωνισµού µε το άρθρο 20 αρ. 5 ν. 2738/1999 (ΦΕΚ Α 180) δυνητικά 5, δηλαδή κατό ιν αιτήµατος του φορέα, για το ροσω ικό συγκεκριµένων κλάδων, των ο οίων η εργασία συνδέεται άµεσα µε την ασφάλεια ζωής ροσώ ων, ό ως ο κλάδος ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας. 4 Μια ρώτη αδυναµία ή ρωγµή ου εντο ίστηκε και ροκάλεσε την κριτική της ανωτέρω νοµοθετικής φιλόδοξης αυτής ρωτοβουλίας είναι οι συνεχείς τρο ο οιήσεις του συγκεκριµένου νόµου, ου είχαν ως α οτέλεσµα οι ρυθµίσεις του να αµφισβητηθούν και η ειλικρινής ροσέγγιση των αρα άνω αρχών να ανατρα εί. 5 Για ερισσότερες λε τοµέρειες βλ. Μαυροµούστακου Ήβης, Η ροφορική συνέντευξη στο σύστηµα ροσλήψεων του δηµόσιου τοµέα:η σχετικο οίηση των αντικειµενικών κριτηρίων, Εφηµ -2/2006, σελ. 260 ε. 5

Βάσει, τέλος, των ρυθµίσεων του ν. 3320/2005 ροβλέφθηκε η συνέντευξη και για τις διαδικασίες λήρωσης θέσεων µε σειρά ροτεραιότητας ως ένα ε ι λέον κριτήριο µοριοδότησης (άρθρο 18 ν. 2190/1994 ό ως ισχύει). Συγκεκριµένα, ορίζεται µεταξύ των κριτηρίων ου ροσδιορίζονται λέον για την κατάταξη στον ίνακα ροτεραιότητας των υ οψηφίων για διορισµό (κριτήριο Ε). Σκο ό της νέας αυτής ρύθµισης α οτέλεσε η βελτίωση του συστήµατος ροσλήψεων, µέσω της αροχής της δυνατότητας αξιολόγησης της ροσω ικότητας του υ οψηφίου. Βάσει των σχετικών διατάξεων του ανωτέρω νόµου, η συνέντευξη διενεργείται στις ερι τώσεις ου ροβλέ εται µοριοδότηση και όχι η διεξαγωγή γρα τού διαγωνισµού, µε την ροϋ όθεση ότι η συνέντευξη αυτή γίνεται εφόσον το κρίνει το Α.Σ.Ε.Π., δηλαδή εκείνο α οφασίζει εάν κά οια κατηγορία υ αλλήλων ρέ ει να αξιολογηθεί και µε βάση το κριτήριο της συνέντευξης. Η ρόβλεψη της συνέντευξης στη συγκεκριµένη διαδικασία ρόσληψης έγκειται στο ότι η αξιολόγηση µε κριτήρια διασφαλίζει µεν την αντικειµενικότητα, δεν λαµβάνει όµως υ όψη την ροσω ικότητα του υ οψηφίου 6. Γι αυτό το λόγο και το σύστηµα ονοµάζεται «τυφλό». Κρίθηκε, όµως, τελικά ότι η αξιολόγηση της ροσω ικότητας του υ οψηφίου είναι α αραίτητο στοιχείο του συστήµατος ροσλήψεων ου συνδέεται άµεσα µε την α οτελεσµατικότητα του. Αυτό, άλλωστε, έχει ροκύψει α ό την ολυετή εφαρµογή της συνέντευξης στη διαδικασία ε ιλογής του ειδικού ε ιστηµονικού ροσω ικού (άρθρο 19 του ν. 2190/1994, ό ως ισχύει). Σηµειώνεται ότι στο λαίσιο της ε ιλογής του ειδικού ε ιστηµονικού ροσω ικού, η συνέντευξη είναι υ οχρεωτική και διενεργείται άντοτε για την ε ιλογή του συγκεκριµένου ροσω ικού. Η ρώτη ροφορική συνέντευξη διενεργήθηκε τη χρονιά 1997-8 και έκτοτε η σχετική διάταξη εφαρµόζεται, αφήνοντας κατά κοινή οµολογία θετικές εντυ ώσεις και δηµιουργώντας κλίµα γενικότερης α οδοχής του θεσµού. Στην ερί τωση της εξέλιξης των δηµοσίων υ αλλήλων σε θέσεις ευθύνης, ροβλέ εται η διενέργεια συνέντευξης για τις ε ιλογές των ροϊσταµένων Γενικών ιευθύνσεων και λέον, βάσει του νέου Υ αλληλικού Κώδικα (ν. 3528/2007), και των ροϊσταµένων ιευθύνσεων 7. 6 Για ερισσότερες λε τοµέρειες, βλ. Εισηγητική Έκθεση στο σχέδιο νόµου «Ρυθµίσεις θεµάτων για το ροσω ικό του δηµοσίου και τα νοµικά ρόσω α του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα και για τους ΟΤΑ». 7 Εφόσον ε ελέγη σύµφωνα µε τα ανωτέρω η ε έκταση της χρήσης της συνέντευξης και στο ε ί εδο ε ιλογής ροϊσταµένων ιευθύνσεων, κρίσιµο είναι να εξετασθεί η ε ιτυχής ή µη εµ λοκή των µελών των οικείων υ ηρεσιακών συµβουλίων σε µια τέτοια διαδικασία. 6

Όσον αφορά στις ε ιλογές των ροϊσταµένων Γενικών ιευθύνσεων, διενεργούνται α ό το Ειδικό Υ ηρεσιακό Συµβούλιο (στο εξής Ε.Υ.Σ.), το ο οίο εδρεύει στο Υ ουργείο Εσωτερικών. Μέχρι τη θέση σε ισχύ των σχετικών διατάξεων του νέου Υ.Κ., η εν λόγω ε ιλογή ε αφίεται στην «ελεύθερη» κρίση του Συµβουλίου και εξαρτάται α ό τη βαρύτητα ου α οδίδεται σε κάθε σηµείο συγκριτικής υ εροχής ή υστέρησης του καθενός έναντι των υ ολοί ων. Ε οµένως, έως τώρα, το λέον σηµαντικό στοιχείο ου χαρακτηρίζει τη διαδικασία των ε ιλογών ροσώ ων, τα ο οία ροορίζονται να καταλάβουν θέσεις ευθύνης και να το οθετηθούν στην ανώτατη ιεραρχικά βαθµίδα στο δηµόσιο τοµέα, είναι η διακριτική ευχέρεια του α οφασίζοντος οργάνου να ε ιλέξει τους καταλληλότερους για την ενάσκηση των συγκεκριµένων καθηκόντων. Μεγάλο ενδιαφέρον στο σηµείο αυτό α οκτά η θέση σε ισχύ του νέου συστήµατος ε ιλογής ροϊσταµένων οργανικών µονάδων ( ροβλέ εται στα άρθρα 84-86 του Υ.Κ.) α ό 1.1.2008 και η ε ιτυχής ή µη εφαρµογή του σε δεύτερο ε ί εδο. Η ανάγκη για αναθεώρηση του ν. 2683/1999 κατέστη ε ιτακτική α ό τη στιγµή ου ροϊσχύσαν θεσµικό λαίσιο ε έτρεψε την εκδήλωση και συντήρηση ολλα λών αθογενειών µε ροεξάρχουσα την έλλειψη αντικειµενικών κριτηρίων και διαφάνειας κυρίως στην ε ιλογή ροϊσταµένων και στις υ ηρεσιακές µεταβολές σε συνδυασµό µε την α ουσία α οτελεσµατικού εσωτερικού ελέγχου. Στόχο του νέου συστήµατος αυτού ε ιλογών α οτελεί η αντικειµενικο οίηση σε µεγάλο οσοστό των κριτηρίων ε ιλογής µέσω της µοριοδότησης των τυ ικών ροσόντων σε συνδυασµό µε ροκαθορισµένους συντελεστές βαρύτητας (άρθρα 85 και 86 Υ.Κ.). Ε ισηµαίνεται ότι αυτός ο τρό ος αξιολόγησης των τυ ικών κριτηρίων έχει υ ολογιστεί να αντι ροσω εύει συγκεκριµένο οσοστό ε ί της συνολικής βαθµολόγησης των κριτηρίων, µε α οτέλεσµα να εριορίζει σε µεγάλο βαθµό τα εριθώρια υ οκειµενικότητας ου ενέχει κάθε διαδικασία αξιολόγησης 8. Πιο αναλυτικά, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 85 Υ.Κ., καθιερώνονται συγκεκριµένα κριτήρια αξιολόγησης των υ οψήφιων ροϊσταµένων, τα ο οία διακρίνονται σε τρεις (3) οµάδες ου αφορούν: α) στα ε αγγελµατικά-τεχνικά ροσόντα, β) στην εργασιακή-διοικητική εµ ειρία και γ) στις ικανότητες-δεξιότητες των υ αλλήλων, τα ο οία αξιολογούνται βάσει συγκεκριµένων µορίων. 8 Για περισσότερες λεπτοµέρειες, βλ. Αιτιολογική Έκθεση στο ν. 3528/2007. 7

Κρίσιµη είναι, τέλος, η στάση των δικαστηρίων α έναντι στο ζήτηµα της διασφάλισης της αντικειµενικότητας των ε ιλογών, µε έµφαση στις θέσεις ου εκφράζει σχετικά το ΣτΕ. Ο δικαστικός έλεγχος των α οφάσεων της διοίκησης εν ροκειµένω αυτών ου αφορούν σε ροσλήψεις, αλλά και σε ε ιλογές ροϊσταµένων- α οτελεί ροϋ όθεση εκ των ων ουκ άνευ ροκειµένου να διασφαλιστεί η ισορρο ία διοικητικών ρακτικών και κοινωνικής δικαιοσύνης. Για τη διενέργεια της συνέντευξης, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο υ οστηρίζει άγια ότι α αιτείται α αρέγκλιτα η τήρηση του ουσιώδους τύ ου της σύνταξης α ό το α οφασίζον όργανο ρακτικού, έστω και συνο τικά διατυ ωµένου. Αυτό ρέ ει σε κάθε ερί τωση να εριγράφει το εριεχόµενο της διεξαγόµενης διαδικασίας της ροφορικής συνέντευξης των υ οψηφίων, ροκειµένου να καθίσταται γνωστή στους υ οψηφίους και ελέγξιµη α ό τα δικαστήρια η αξιολόγησή της εν γένει αρουσίας τους κατά τη συνέντευξη ενώ ιον του Συµβουλίου. Κατά την κρίση του δικαστηρίου, ε οµένως, ροκύ τει ότι η σύνταξη ρακτικού α οτελεί έναν ασφαλή τρό ο ιστο οίησης της διαδικασίας διαµόρφωσης της γνώµης για την ροσω ικότητα των υ οψηφίων και την εν γένει καταλληλότητά τους. Η τήρηση της διαδικασίας αυτής διασφαλίζει ότι η εκάστοτε ε ιλογή ροσώ ων βασίζεται σε ορισµένα, σαφή και συγκεκριµένα στοιχεία και θέσεις. Αυτά ρέ ει ασφαλώς να ροκύ τουν α ό κά οιο νοµίµως συνταχθέν ρακτικό. Σε καµία ερί τωση, κατά κοινή οµολογία, µια α λή αναφορά σε µια διενεργηθείσα συνέντευξη δεν µ ορεί να υ οκαταστήσει ένα ελλεί ον ρακτικό, το ο οίο µάλιστα ενδεχόµενα δεν εριέχει ουδεµία άλλη αναφορά στη διαδικασία ου τηρήθηκε λην των ονοµάτων των υ οψηφίων, της ηµεροµηνίας και του χώρου στον ο οίο αραβρέθηκαν! Υ ό το ρίσµα αυτό, θα α οτελούσε αράλειψη της γράφουσας η µη αναφορά στις ροσφυγές µη τελικώς ε ιλεγέντων υ οψήφιων ροϊσταµένων Γενικών ιευθύνσεων µε αίτηση ακύρωσης στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο και η δικαίωσή ολλών εξ αυτών «λόγω της αναιτιολόγητης κρίσης του υ ηρεσιακού συµβουλίου». Με αυτές τις δικαστικές α οφάσεις ε ιχειρείται ουσιαστικά να δοθεί τέλος σε καθεστώτα αυθαιρεσίας, ό ου αυτά εντο ίζονται, και αραβίασης της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και των αρχών του κράτους δικαίου, όταν οι ε ιλογές βασίζονται σε φράσεις κλισέ του τύ ου «ε ελέγησαν οι αξιότεροι µεταξύ των αξίων», ου γίνονται µόνο για να χρυσωθεί το χά ι 9. 9 Βλ. www.in.gr. Το ΣτΕ παγώνει τις προαγωγές Γενικών ιευθυντών, 22.11.2006, www.ethnos.gr, ethnos on line, Καθαίρεση κουµπάρων, 22.11.2006. 8

Με λίγα λόγια, η στάση του ΣτΕ σχετικά µε τη διενέργεια των συνεντεύξεων των υ οψήφιων σε αυτή την κατηγορία ροσλήψεων συνοψίζεται στα εξής: ροκειµένου να είναι εφικτός ο δικαστικός έλεγχος της χρήσης του κριτηρίου της ροσω ικότητας στη διαδικασία της συνέντευξης κατ αντικειµενικό τρό ο, η αρµόδια ε ιτρο ή οφείλει να µην αρκείται στην ε ίκληση του κριτηρίου της ροσω ικότητας κατά τρό ο γενικό και αόριστο, αλλά να εξειδικεύει κάθε φορά την αναφορά της, µε σκέψεις και κρίσεις, οι ο οίες τεκµηριώνουν ε αρκώς τη συνδροµή του κριτηρίου αυτού και α οτυ ώνονται στο υ οχρεωτικά συνταχθέν ρακτικό 10. Αυτό σηµαίνει ότι στο ρακτικό της ε ιτρο ής ε ιλογής ρέ ει σε κάθε ερί τωση να εκτίθενται τα κριτήρια και τα ραγµατικά δεδοµένα τα αναφερόµενα στους ροτεινόµενους ρος κατάληψη των θέσεων, τα ο οία οδήγησαν, κατά συνεκτίµηση της σ ουδαιότητάς τους στην κρίση της ερί ε ιλογής των καταλληλότερων 11. Το ΣτΕ κρατά, λοι όν, µια αυστηρή θέση στο θέµα της σύνταξης ρακτικού ως α ολύτως αναγκαίας, εφόσον αυτή θεωρείται ότι α οτελεί ουσιώδη τύ ο και εγγύηση διαφάνειας ροκειµένου να µην αραβιάζεται η νοµιµότητα. Κλείνοντας την αρα άνω συλλογιστική, καταλήγουµε µε βεβαιότητα στο γεγονός ότι η ε ιλογή ροσω ικού στη δηµόσια διοίκηση και ειδικότερα η ουσιαστική σηµασία της ροσω ικής συνέντευξης στη διαδικασία αυτή α οκτά ολοένα και µεγαλύτερη βαρύτητα, ενώ αράλληλα βρίσκεται στο ε ίκεντρο των αναζητήσεων της δηµόσιας ολιτικής. Στο σηµείο αυτό ρέ ει να τονίσουµε και να α οδώσουµε τη δέουσα έµφαση στη µεγάλη ρόκληση ου δηµιουργείται για το δηµόσιο τοµέα της χώρας τη στιγµή ου οι ρώτες εφαρµογές του νέου συστήµατος ε ιλογής ροϊσταµένων βάσει των σχετικών διατάξεων του Υ αλληλικού Κώδικα θα ολοκληρωθούν και ε οµένως στη συνέχεια θα ρέ ει να αξιολογηθούν µε σοβαρότητα και να εξαχθούν ορισµένα σαφή και τεκµηριωµένα συµ εράσµατα για τη σκο ιµότητα και την αναγκαιότητα των εν λόγω ρυθµίσεων. Ζήτηµα λοι όν γεννάται εάν το σύγχρονο αυτό εργαλείο αξιολόγησης ροσω ικού θα αναδειχτεί εραιτέρω, χρησιµο οιούµενο κατάλληλα, ή ενδεχοµένως κακές ή µη ενδεικνυόµενες χρήσεις του θα αφο λίσουν τη δυναµική του τονίζοντας τα τρωτά του σηµεία και αραγκωνίζοντας τα δυναµικά του αντιστοίχως. Με βάση την ανάλυση ου ροηγήθηκε, διαφαίνεται εν τέλει ότι αν και η συνέντευξη ε ιδέχεται διαστρεβλώσεων και µεροληψιών, ό ως άλλωστε όλες οι µέθοδοι αξιολόγησης, σε µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό η καθεµία, αραµένει και ράγµατι είναι δηµοφιλής. 10 Βλ. και ΣτΕ 624/1990, 4075/1989, 1414/1989, 3341/1988 κ.ά.. 11 Πρβλ. ΣτΕ 974/1994, 1153/1992, 3667/1990 κ.ά. 9

εν είναι άλλωστε οι διαδικασίες ολλές φορές ου ευθύνονται για µη ικανο οιητικά α οτελέσµατα, αλλά οι ίδιες οι νοοτρο ίες ου ε εµβαίνουν σε αυτές και τις αραλλάσσουν κατά ερί τωση. Το ζήτηµα λοι όν της α όδειξης της αυξητικής εγκυρότητας (incremental validity) των συνεντεύξεων στη χώρα µας αραµένει ανοιχτό ερώτηµα και το µόνο ου µένει είναι να κριθεί στο µέλλον. Ορµώµενη α ό τις σκέψεις αυτές, θεωρώ ότι η «θέαση» του ζητήµατος αυτού ρέ ει να είναι καταρχήν αισιόδοξη, αναµένοντας βέβαια, όλοι µας, ότι οι ροο τικές ου ροδιαγράφονται σχετικά µε το ζήτηµα θα είναι θετικές, δυναµικά εξελισσόµενες, ολλά υ οσχόµενες. 10