σήμερα.. Οι υπολογιστές γίνονται όλο και περισσότερο διαδραστικοί και ενσωματωμένοι στις δραστηριότητες μας. 0
Κοινωνικοί λόγοι καλής σχεδίασης Αύξηση εσφαλμένων χειρισμών (συνήθως το «ανθρώπινο λάθος» οφείλονται και στον σχεδιαστή και όχι μόνο στον τελικό χρήστη Λειτουργίες με δυσκολίες πρόσβασης Χαμηλή παραγωγικότητα Απόρριψη του συστήματος από τους χρήστες 1
Σε πολλές περιπτώσεις είναι σημαντική η απαίτηση για προσβασιμότητα και ευχρηστία Η σχεδίαση της αλληλεπίδρασης συστημάτων με τους χρήστες είναι δύσκολη διαδικασία Πόσο εύκολο είναι να αλληλεπιδράσετε με την τράπεζα σας; 2
Σημασία HCI για την τεχνολογία λογισμικού Υπολογίζεται ότι γύρω στο 70% του κώδικα που γράφεται στις μέρες μας αφορά τη διάδραση με τον χρήστη. Το διαδίκτυο έχει αυξήσει τη διαδραστικότητα με εφαρμογές και διαχείριση πληροφοριών 3
Σημασία της HCI για την οργάνωση εργασίας Η επίδραση της τεχνολογίας α) σε ομάδες χρηστών και β) στην οργάνωση της εργασίας πρέπει να μελετηθεί ιδιαίτερα, αφού αποτελεί σημαντικό παράγοντα αποτυχίας έργων πληροφορικής. 4
Μια περιοχή σε διαρκή εξέλιξη Δεκαετία 70: πρώτα διαδραστικά υπολογιστικά συστήματα (PC) -> σήμερα: - ανάπτυξη υλικού και λογισμικού υπολογιστών - οθόνες υψηλής ανάλυσης, - επεξεργαστές, ειδικές μνήμες αποθήκευσης γραφικών - εξελίξεις στην ανάπτυξη και υλοποίηση αλγορίθμων γραφικής - ανάπτυξη νέων συσκευών αλληλεπίδρασης (VR) - διαδίκτυο και πανταχού παρών υπολογιστής (ubiquitous computing) 5
Κύρια γεγονότα και υποκείμενα Douglas Engelbart : ποντίκι, πρώτος σταθμός εργασίας. Alan Kay (Xerox Park) : Dynabook, Alto, Star - γραφική διεπιφάνεια χρήστη. απευθείας χειρισμός (Β. Shneiderman) μεταφορά επιφάνειας γραφείου - WIMP παγκόσμιος ιστός Εικονική/Επηυξημένη Πραγματικότητα - Πανταχού Παρών Υπολογιστής 6
Σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις που επηρέασαν Interactive graphics systems Time sharing computers One computer to many people Internet The desk top / personal computer One computer to one person Inexpensive, low-power chips Many computers to one person Wireless connectivity 7
(α) υπολογιστικές μηχανές Batch mode= ένας χρήστης 8
(β) αποθήκες δεδομένων και πληροφορίας time sharing πολλοί χρήστες : ειδικοί πληροφορικής (Photograph courtesy of the IBM archives) 9
(γ) Εργαλεία παραγωγικότητας Χρήστες: ειδικοί διαφόρων ειδικοτήτων 10
(δ) Ο προσωπικός υπολογιστής 1979 Apple II 1979 VisiCalc - killer app for Apple II 1981 IBM XT/AT 11
(ε) Το διαδίκτυο - μηχανές επικοινωνίας & διασκέδασης, χρήστες: όλοι οι πολίτες 12
(ζ) Φορητότητα 13
Φορητότητα & διάχυτη υπολογιστικότητα - η υπό εξαφάνιση διεπιφάνεια χρήσης 14
Τα υποκείμενα της ιστορίας Vannevar Bush Doug Engelbart Ivan Sutherland J. R. Licklider Alan Kay Ted Nelson Tim Berners-Lee Nicholas Negroponte Mark Weiser 15
Vannevar Bush Πρότεινε το Memex Stores all records/articles/communications Items retrieved by indexing, keywords, cross references (now called hyperlinks) (Envisioned as microfilm, not computer) Interactive and nonlinear components are key http://www.theatlantic.com/unbound/flash bks/computer/bushf.htm 16
J. R. Licklider 1960 - Πρότεινε man-computer symbiosis Couple human brains and computing machines tightly to revolutionize information handling 17
Ivan Sutherland SketchPad - 1963 PhD thesis at MIT Hierarchy - pictures & subpictures Master picture with instances (ie, OOP) Constraints Icons Copying Light pen input device Recursive operations 18
Douglas Engelbart Landmark system/demo: Hierarchical hypertext, multimedia, mouse, high-res display, windows, shared files, electronic messaging, CSCW, teleconferencing,... Ο εφευρέτης του ποντικιού (δεικτική συσκευή) 1962 Άρθρο "Conceptual Model for Augmenting Human Intellect" Complexity of problems increasing Need better ways of solving problems 19
Alan Kay (Xerox Park) Dynabook - Notebook sized computer loaded with multimedia and can store everything @PARC Personal computing Desktop interface Overlapping windows 20
WIMP- GUI Windows, Icons, Menus, Pointers Graphical User Interface Timesharing=multi-user; now we need multitasking WIMP interface allows you to do several things simultaneously Has become the familiar GUI interface Xerox Alto & Star; Perq, Lisa, Macintosh, 21
Xerox Star (1981) 22
Apple Macintosh - 1984 23
Ted Nelson Computers can help people, not just business Πρότεινε και διέδωσε τον όρο «υπερκείμενο» hypertext (1965) 24
Νέο Παράδειγμα: Hypertext Ορίζει την πληροφορία όχι ως γραμμική ροή αλλά δίκτυο διασυνδεδεμένων στοιχείων Η αρχική ιδέα του Bush ήταν το MEMEX το 1945 Ο Nelson έδωσε τον ορισμό το 1965 Engelbart s NLS (1965) WWW (1993) ήταν η μεγάλης έκτασης υλοποίηση της ιδέας 25
Tim Berners-Lee (the web) Tim B-L Browser (On a NeXT) 26
Nicholas Negroponte MIT Architecture Machine Group 69-80s - prior to Media Lab Ιδέες του wall-sized displays, video disks, AI in interfaces (agents), speech recognition, multimedia with hypertext 27
Mark Weiser Εισαγωγή της έννοιας της διάχυτης υπολογιστικότητας (Ubiquitous Computing) και ήρεμης τεχνολογίας Calm Technology It s everywhere, but recedes quietly into background Ήταν τεχνικός υπεύθυνος στο Xerox PARC 28
π.χ. http://www.ai.mit.edu/projects/iroom/projects.shtml Oxygen / MIT Handy 21, uses a camera to perform face recognition. The Cricket indoor location system clues in pervasive computing applications to their environment called E21, or the "intelligent room" which consists of speech, video and 29 motion detectors.
π.χ. Sony object manipulation 30
π.χ. AT&T Cambridge Sentient Computer System and Bat 31
Συσκευές διάχυτης υπολογιστικότητας (β) Φορητός υπολογιστής (Pagewriter2000 της εταιρίας Motorolla) Neo1973 της εταιρίας openmoko (α) φορητή συσκευή πρόσβασης στο διαδίκτυο (Webpad της εταιρίας Cyrix) (γ) κινητό τηλέφωνο που ενσωματώνει μικρό προσωπικό υπολογιστή (της εταιρίας Nokia, σειρά 9000) 32
Ένας όρος κλειδί: Ευχρηστία (usability) Η δυνατότητα ενός προϊόντος που χρησιμοποιείται από καθορισμένους χρήστες με καθορισμένους στόχους, υπό καθορισμένες συνθήκες χρήσης να είναι αποτελεσματικό (effectiveness), αποδοτικό (efficiency) και να παρέχει υποκειμενική ικανοποίηση (satisfaction) στους χρήστες του 33
Νέες έννοιες και απαιτήσεις - Συνεργασία κοινωνική διάσταση - Φορητότητα- διάχυτη υπολογιστικότητα - Πληροφόρηση ως πρόσθετη απαίτηση στην κύρια δραστηριότητα - Το πλαίσιο χρήσης (context) - Οι δυνατότητες των μέσων - Η σύγκλιση των τεχνολογιών (τα δίκτυα, ενσωματωμένα κυκλώματα, αισθητήρες) 34
Θέματα μελέτης και έρευνας Τεχνολογία Ευχρηστίας (Usability Engineering) Συστήματα συνεργασίας με υπολογιστή Αλληλεπίδραση με νέες συσκευές πανταχού παρών υπολογιστής Συστήματα για άτομα με ειδικές ικανότητες Ανάπτυξη μεθόδων ανθρωπο-κεντρικού σχεδιασμού (user-centered design) 35
Θέματα σχεδίασης Από interface design σε interaction design σε user experience design 36
Ανθρωπο-κεντρική σχεδίαση Prototype Design Η ανθρώπινη δραστηριότητα στο κέντρο μελέτης μας Evaluate 37
Συναισθήματα & συμπεριφορά & HCI Στις περισσότερες περιπτώσεις οι διαπροσωπείες HCI Είναι πολύπλοκες στη χρήση και δυσκολεύουν το χρήστη στην αναζήτηση του στόχου του Σπάνια προσφέρουν εξατομικευμένες υπηρεσίες ή μορφές επικοινωνίας Δε λαμβάνουν υπόψιν τους τους κοινωνικούς παράγοντες κατά τη σχεδίαση Δε λαμβάνουν υπόψιν του και δεν προσαρμόζονται στην πνευματική κατάσταση του χρήστη 38
Νέα πλαίσια της HCI Η HCI πραγματεύεται τη σχεδίαση χρήσιμων και χρηστικών συστημάτων Τα διαδραστικά συστήματα μπορούν να κάνουν τους χρήστες να αντιδράσουν με κάποιον τρόπο Π.χ. να χαρούν, να εμπιστευτούν το σύστημα, να μάθουν, κλπ. 39
Ικανοποίηση του χρήστη Μια ένδειξη είναι η συναισθηματική αντίδραση προς την εφαρμογή Αρέσει ή όχι στο χρήστη; Επηρεάζεται αλλά δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τη χρηστικότητα Δύο εφαρμογές με παρόμοια χρησιμότητα μπορεί να προκαλούν διαφορετική ικανοποίηση στο χρήστη Αυτό που είναι χρήσιμο για το χρήστη ενδέχεται να μην του αρέσει! 40
Ικανοποίηση του χρήστη (2) Ικανοποίηση = συμπεριφορά + αποτέλεσμα + συναίσθημα Συμπεριφορά Αποτέλεσμα Συναίσθημα 41
Συναισθηματική υπολογιστική Affective computing R. Picard «Υπολογιστική που σχετίζεται, εκπορεύεται ή επηρεάζει συνειδητά τα συναισθήματα» Διττή φύση Γνωσιακή: εσωτερικές διεργασίες από τις οποίες ξεκινούν τα συναισθήματα Φυσιολογική: σωματική ή άλλη εξωτερικευμένη αντίδραση που συνυπάρχει ή ακολουθεί ένα συναίσθημα 42
Φυσιολογικές αντιδράσεις Τεχνολογίες HCI Αλλαγή στην εκφορά της ομιλίας (ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ) Εκφράσεις στο πρόσωπο (ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ ΠΡΟΣΩΠΟΥ) Στάση και κινήσεις του σώματος (ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ) Σφυγμοί καρδιάς, θερμοκρασία, πίεση αίματος (ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΙΟΣΗΜΑΤΩΝ) 43