X015/302 NATIONAL QUALIFICATIONS 2007 TUESDAY, 22 MAY 3.15 PM 4.00 PM CLASSICAL GREEK HIGHER Translation Answer either Question 1 or Question 2. 50 marks are allocated to this paper. Candidates should ensure that they have been provided with the word-list for this paper. *X015/302* LI X015/302 6/570
EITHER 1. Read the following passage carefully, including the English sections. Then translate all the Greek sections into English. The Athenian army was in retreat after its defeat by the Syracusans. Nicias led one section and Demosthenes led the other. και το µεν Νικιου στρατευµα, σπερ γειτο, ξυνεµενε τε και προυλαβε πολλ, το δε ηµοσθενους απεσπασθη τε και ατακτοτερον χωρει. α µα δε τ αφικνουνται µως προς την θαλασσαν και πορευοντο παρα τον ποταµον. On learning of the Athenian withdrawal, the Syracusans decided to give chase and soon caught up with Demosthenes section. 5 10 ν τουτ δ ο Συρακοσιοι και ο ξυµµαχοι, ς τε µερα γενετο και γνωσαν τους Αθηναιους απεληλυθοτας, ν α τι τε ο πολλοι τον Γυλιππον ε χον κοντα α φειναι τους Αθηναιους, και κατα ταχος διωκοντες, σθανοντο κεχωρηκοτας, καταλαµβανουσι περι αριστου ραν. και σπερ προσεµειξαν τοις µετα του ηµοσθενους, στεροις τ ο σι και σχολαιτερον και ατακτοτερον χωρουσιν, ε θυς προσπεσοντες µαχοντο, και ο ππης των Συρακοσιων κυκλουντο α τους ον. το δε Νικιου στρατευµα απειχεν ν τ προσθεν και πεντηκοντα σταδιους θασσον τε γαρ Νικιας γεν, νοµιζων ο σωτηριαν ε ναι ν τ τοιουτ το ποµενειν κοντας και µαχεσθαι. Thucydides (adapted) ν α τι... ε χον (line 5) (they) blamed και (line 10) about ν τ τοιουτ (line 11) in the circumstances [X015/302] Page two
OR 2. Read the following passage carefully, including the English sections. Then translate all the Greek sections into English. Socrates admits to Meno that he has so far failed to find a teacher of virtue. ΣΩ. πολλακις γουν ζητων, ε τινες ε εν αρετης διδασκαλοι, παντα ποιων ο δυναµαι ε ρειν. καιτοι µετα πολλων γε ζητω και τουτων µαλιστα, ο ς αν ο ωµαι µπειροτατους ε ναι του πραγµατος. He expresses the hope that Anytus, who has just joined them, may be able to help him in his search and explains why this should be so. 5 10 και δη και νυν, Μενων, ε ς καλον µιν Ανυτος δε παρεκαθεζετο, µεταδωµεν της ζητησεως. ε κοτως δ αν µεταδοιµεν Ανυτος γαρ δε πρωτον µεν στι υ ος πατρος πλουσιου τε και σοφου Ανθεµιωνος, ς γενετο πλουσιος ο κ απο του α τοµατου ο δε δοντος τινος, αλλα τ α του σοφι κτησαµενος και πιµελει, πειτα και τα αλλα ο χ περηφανος δοκων ε ναι πολιτης ο δε γκωδης τε και παχθης, αλλα κοσµιος και ε σταλης ανηρ πειτα τουτον ε θρεψε και παιδευσεν, ς δοκει Αθηναιων τ πληθει α ρουνται γουν α τον πι τας µεγιστας αρχας. δικαιον δη µετα τοιουτων ζητειν περι αρετης διδασκαλους, ε τ ε σιν ε τε µη, και ο τινες. Plato (adapted) ε ς καλον (line 4) it is fortunate that τα αλλα (line 8) in other ways [END OF QUESTION PAPER] [X015/302] Page three
[BLANK PAGE]
X015/303 NATIONAL QUALIFICATIONS 2007 CLASSICAL GREEK HIGHER Word-list to accompany Translation TUESDAY, 22 MAY 3.15 PM 4.00 PM LI X015/303 6/570 *X015/303*
Question 1 (Thucydides) α γω I lead Αθηναιοι, -ων (m.pl.) Athenians α σθανομαι I discover α μα (+ dative) at α πεληλυθοτας (from α περχομαι I go away) α πεχω I am α ποσπαομαι I become detached α ριστον, -ου (n.) breakfast α τακτως in disorder α τους, -ας, -α them α φειναι (from α φιημι I let go) α φικνεομαι Iarrive γαρ for γιγνομαι I come Γυλιππος, -ου (m.) Gylippus (commander of the Syracusans) δε but Δημοσθενης, -ους (m.) Demosthenes διωκω I pursue γνωσαν (from γιγνωσκω I realise) ε μι Iam κων, -ουσα, -ον deliberately ν τουτ meanwhile ν τ προσθεν ahead ε θυς immediately ως, ους (f.) dawn on the route on which γεομαι I am in the lead [X015/303] Page two
μερα, -ας (f.) day θαλασσα, -ης (f.) sea θασσον faster ππης, -εων (m.pl.) cavalry και and καταλαμβανω I overtake κατα ταχος quickly, hastily κυκλεω I surround μαχομαι I fight μεν on the one hand (or miss this word out) μετα (+ genitive) with Νικιας, -ου (m.) Nicias νομιζω I think ξυμμαχος, -ου (m.) ally ξυμμενω I keep together,, το the μως nevertheless ο not παρα (+ accusative) along πεντηκοντα fifty περι (+ accusative) about πολλοι, -αι, -α many πολλ a long way πορευομαι I march ποταμος, -ου (m.) river προλαμβανω I get ahead προς (+ accusative) at [X015/303] Page three [Turn over
προσεμειξαν (+ dative) (from προσμιγνυμι I approach) προσθεν see ν τ προσθεν προσπιπτω I attack ον quite easily σταδιοι, -ων (m.pl.) stades (a measure of distance) στρατευμα, -ατος (n.) army Συρακοσιοι, -ων (m.pl.) Syracusans σχολαιως slowly σωτηρια, -ας (f.) a safe course τε... και... both... and... πομενω I stand firm στερος, -α, -ον last χαλεπως with difficulty χωρεω I proceed, I march ρα, -ας (f.) time ς when σπερ as [List for Question 2 (Plato) begins on Page five [X015/303] Page four
Question 2 (Plato) Αθηναιοι, -ων (m.pl.) Athenians α ρεομαι I appoint α λλα but α ν miss this word out α νηρ, α νδρος (m.) man Ανθεμιων, -ωνος (m.) Anthemion Ανυτος, -ου (m.) Anytus α πο του α τοματου by chance α ρετη, -ης (f.) virtue α ρχη, -ης (f.) position of power α τον, -ην, -ο him, her, it α του his own γαρ for γε nevertheless γιγνομαι I become γουν any way δε and δη indeed διδασκαλος, -ου (m.) teacher δικαιος, -α, -ον right, correct δοκεω I appear δοντος (from διδωμι I give) δυναμαι I am able, I can θρεψε (from τρεφω I bring up) ε if ε κοτως reasonably ε μι Iam [X015/303] Page five [Turn over
ε τε... ε τε... whether... or... μπειρος, -ος, -ον (+ genitive) experienced in παχθης, -ης, -ες unpleasant πειτα then secondly (line 8) πι (+ accusative) to πιμελεια, -ας (f.) hard work ε well ε ρισκω I find out ε σταλης, -ης, -ες well-mannered ζητεω I try to discover ζητησις, -εως (f.) search μεις we και and και δη και and indeed καιτοι and yet κοσμιος, -α, -ον decent κταομαι I acquire μαλιστα especially μεγιστος, -η, -ον most important μεν on the one hand (or miss this word out) Μενων, -ωνος (m.) Meno μετα (+ genitive) with from (line 2) μεταδιδωμι (+ genitive) I give a share of μη not νυν now,, το the γκωδης, -ης, -ες big-headed δε, δε, τοδε here [X015/303] Page six
ο ομαι I think ς,, who στις, τις, τι who ο, ο κ, ο χ not ο δε nor ο τος, α τη, τουτο this that (line 2) παιδευω I educate παρακαθιζομαι (+ dative) I sit down beside πας, πασα, παν all, every πατηρ, πατρος (m.) father περι (+ genitive) about πληθος, -ους (n.) majority πλουσιος, -α, -ον wealthy ποιεω I do πολιτης, -ου (m.) citizen πολλακις often πολλοι, -αι, -α many πραγμα, -ατος (n.) matter πρωτον firstly σοφια, -ας (f.) wisdom σοφος, -η, -ον wise τε... και... both... and... τις, τις, τι any, some; anyone (line 7) τοιουτος, -αυτη, -ουτο such υ ος, -ου (m.) son περηφανος, -ος, -ον arrogant o (or miss this word out) ς as [END OF WORD-LIST] [X015/303] Page seven
[BLANK PAGE]