ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αλιείας 8.11.2013 2013/2179(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση και τις μελλοντικές προοπτικές του ευρωπαϊκού αλιευτικού κλάδου στο πλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ ΕΕ και Ταϊλάνδης (2013/2179(INI)) Επιτροπή Αλιείας Εισηγητής: Gabriel Mato Adrover PR\1009278.doc PE521.498v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...9 PE521.498v01-00 2/18 PR\1009278.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση και τις μελλοντικές προοπτικές του ευρωπαϊκού αλιευτικού κλάδου στο πλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ ΕΕ και Ταϊλάνδης (2013/2179(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη το άρθρο 3 παράγραφος 5 της ΣΕΕ για τις σχέσεις της ΕΕ με τον υπόλοιπο κόσμο, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 του Συμβουλίου, της 29ης Σεπτεμβρίου 2008, για τη δημιουργία κοινοτικού συστήματος πρόληψης, αποτροπής και εξάλειψης της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας 1, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών Μια ανανεωμένη στρατηγική ΕΕ 2011-2014 για την εταιρική κοινωνική ευθύνη (COM(2011)0681), έχοντας υπόψη τις γραπτές ερωτήσεις E-000618/2013 και E-002894/2013, καθώς και τις απαντήσεις της Επιτροπής, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Νοεμβρίου 2012 σχετικά με την εξωτερική διάσταση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής 2, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αλιείας και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (A7-0000/2013), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ευρωπαϊκός αλιευτικός κλάδος εξέρχεται από μια περίοδο κρίσης που έχει πλήξει τον τομέα της αλίευσης, τον μεταποιητικό τομέα και τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, και ότι η παρούσα κατάσταση αποδυναμώνει δραστικά την ανταγωνιστική θέση του κλάδου, όταν μάλιστα η παγκόσμια αγορά ελευθερώνεται, ενώ παράλληλα ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες οι θαλάσσιοι πόροι αφθονούν, αρχίζουν να αναδεικνύονται σε νέες αλιευτικές δυνάμεις Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρωπαϊκή αλιευτική και μεταποιητική βιομηχανία έχει ουσιαστική σημασία για τον εφοδιασμό με τρόφιμα των ευρωπαίων πολιτών και για την επιβίωση των παράκτιων περιοχών, και ότι η επιβίωση του κλάδου θα κινδυνέψει, εάν η ΕΕ ελευθερώσει το εμπόριο των αλιευτικών προϊόντων με αναπτυσσόμενες χώρες που επιθυμούν να εξάγουν τα προϊόντα τους στη συμφέρουσα κοινοτική αγορά, ειδικά εάν προσφερθούν μηδενικοί δασμοί 1 ΕΕ L 286 της 29.10.2008, σ. 1. 2 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2012)0461. PR\1009278.doc 3/18 PE521.498v01-00
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αλιευτικών προϊόντων παγκοσμίως, και ότι η εξάρτηση από τις εισαγωγές καθιστά την κοινοτική αγορά πολύ ελκυστική για τους εξαγωγείς, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι η ζήτηση των αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ αυξάνεται κατά 1,5 % ετησίως Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ταϊλάνδη είναι η πρώτη χώρα παραγωγής κονσερβοποιημένου τόνου παγκοσμίως, με το 46 % της παγκόσμιας παραγωγής, και ότι οι εξαγωγές κονσερβοποιημένου τόνου της χώρας αυτής προς την ΕΕ αντιστοιχούν στο 20 % περίπου του συνόλου των κοινοτικών εισαγωγών από τρίτες χώρες, ενώ παράλληλα οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Ιαπωνία είναι οι βασικές αγορές προορισμού των εξαγωγών των αλιευτικών προϊόντων της Ταϊλάνδης Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ταϊλάνδη είναι ο σημαντικότερος παγκόσμιος εισαγωγέας νωπού, ψυγμένου και κατεψυγμένου τόνου παγκοσμίως για την κονσερβοποιία της ΣΤ.λαμβάνοντας υπόψη ότι το 80 % του τόνου καταναλώνεται κονσερβοποιημένος και ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της βάσης δεδομένων FISHSTAT του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), το 21 % της παγκόσμιας παραγωγής κονσερβοποιημένου τόνου και παρασκευασμάτων τόνου παράγεται στην ΕΕ, ενώ το υπόλοιπο 79 % παρασκευάζεται σε τρίτες ως επί το πλείστον αναπτυσσόμενες χώρες Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για την ΕΕ, η σύναψη συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ- ASEAN (Νοτιοανατολικής Ασίας) ήταν στόχος προτεραιότητας από το 2007, με την πρόθεση να συμπεριληφθούν η Ινδονησία, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες, η Σιγκαπούρη, η Ταϊλάνδη, το Μπρουνέι και το Βιετνάμ, και ότι η απουσία προόδου στις διαπραγματεύσεις αυτής της περιφερειακής συμφωνίας έχει ως συνέπεια την έναρξη διμερών διαπραγματεύσεων με κράτη μέλη της ASEAN, μεταξύ άλλων με την Ταϊλάνδη, καθώς υπάρχει πολιτική δέσμευση για τη σύναψη συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών εντός περιόδου δύο ετών Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι, αν συνυπολογιστούν η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες στην περιοχή του κεντρικού και δυτικού Ειρηνικού, η παραγωγή κονσερβοποιημένου τόνου σε αυτήν την περιοχή αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μεταβολές που παρατηρούνται σε σχέση με τους παραγωγούς κονσερβοποιημένου τόνου και την παραγωγή φιλέτων τόνου συμβαδίζουν με την παγκόσμια τάση του ανεφοδιασμού χωρών μεταποίησης με χαμηλό κόστος παραγωγής που βρίσκονται κοντά στις πρώτες ύλες (για παράδειγμα, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες, Ινδονήσια, Παπουασία-Νέα Γουινέα και Ισημερινός), και ότι ο αριθμός των χωρών που σχετίζονται με την παραγωγή και εξαγωγή κονσερβοποιημένου τόνου αυξάνεται Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ταϊλάνδη και οι Φιλιππίνες είναι οι σημαντικότερες χώρες εξαγωγής παρασκευασμάτων τόνου και κονσερβοποιημένου τόνου προς την ΕΕ, και ότι οι εισαγωγές από την Ταϊλάνδη έχουν αυξηθεί κατά 20 %, ενώ οι εισαγωγές από τις Φιλιππίνες έχουν μειωθεί κατά 5 % ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση δασμών για τον κονσερβοποιημένο τόνο και τα PE521.498v01-00 4/18 PR\1009278.doc
παρασκευάσματα τόνου θα έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική υποβάθμιση των προτιμήσεων των χωρών ΑΚΕ και των δικαιούχων του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ+) σύμφωνα με το οποίο οι τρίτες χώρες δικαιούχοι, με αντάλλαγμα τη χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων, δεσμεύονται να συμμορφώνονται με ορισμένες πολιτικές, όπως π.χ. ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εργασίας, του περιβάλλοντος και της χρηστής διακυβέρνησης ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση των δασμών θα δημιουργήσει επίσης στρεβλώσεις στην ευρωπαϊκή αγορά, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος της κονσερβοποιίας τόνου της ΕΕ βρίσκεται σε περιφέρειες που εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την αλιεία, όπως για παράδειγμα η Γαλικία, η Βρετάνη της Γαλλίας, οι Αζόρες, η Χώρα των Βάσκων, η Σαρδηνία, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιομηχανία τόνου της ΕΕ είναι η δεύτερη παραγωγός παγκοσμίως κονσερβοποιημένου τόνου και η δραστηριότητά της είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας όσο και για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στην επικράτεια της ΕΕ, διασφαλίζοντας τα ανώτερα δυνατά κοινωνικά, περιβαλλοντικά και υγειονομικά πρότυπα ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προτιμησιακοί κανόνες καταγωγής έχουν ως κύριο στόχο να εγκαθιδρύσουν την ύπαρξη ισχυρού οικονομικού δεσμού μεταξύ των προϊόντων που εισάγονται στην ΕΕ και των χωρών που δικαιούνται προτιμησιακή μεταχείριση από την ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι προτιμήσεις αυτές δεν αποβαίνουν αδικαιολόγητα προς όφελος άλλων χωρών που δεν τις δικαιούνται ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, όταν μιλάμε για εμπόριο αλιευτικών προϊόντων, μιλάμε για το εμπόριο ενός φυσικού πόρου, η βιωσιμότητα του οποίου επηρεάζεται από πάρα πολλούς παράγοντες, περιλαμβανομένης της χρηστής διαχείρισης, του ελέγχου της παράνομης αλιείας, της ρύπανσης, της κλιματικής αλλαγής και της ζήτησης της αγοράς ότι όλοι αυτοί οι εξωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν το διεθνές εμπόριο των αλιευτικών προϊόντων, και, ως εκ τούτου, τα αλιευτικά προϊόντα πρέπει να θεωρούνται ευαίσθητα προϊόντα που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο ειδικής προστασίας ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εφοδιασμός με επαρκή και σταθερή πρώτη ύλη έχει ουσιαστική σημασία για τη διατήρηση και την οικονομική ανάπτυξη των μεταποιητικών επιχειρήσεων τόνου της ΕΕ ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) υποστηρίζει ότι οι ελεύθερες συναλλαγές είναι ένα μέσο ανάπτυξης που αποσκοπεί στη βιώσιμη ανάπτυξη του κοινωνικού, οικονομικού και περιβαλλοντικού του πυλώνα ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εμπορικοί κανόνες αποτελούν, ως εκ τούτου, βασικό και θεμελιώδες στοιχείο ώστε να διασφαλίζεται ότι το εμπόριο θα είναι επωφελές επιτυγχάνοντας μεταξύ άλλων στόχους για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος και εξασφαλίζοντας κατάλληλη διαχείριση των φυσικών πόρων ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκοσμιοποίηση έχει αυξήσει σε μεγάλο βαθμό την ποσότητα των διεθνώς εμπορευόμενων αλιευμάτων, και ότι επικρατεί γενικότερος προβληματισμός σχετικά με το γεγονός ότι πολλές χώρες παραγωγής δεν διαθέτουν επαρκή μέσα για τη βιώσιμη διαχείριση και/ή αξιοποίηση των αποθεμάτων ιχθύων, για τη διασφάλιση κατάλληλου επιπέδου υγειονομικής προστασίας, για τον μετριασμό των περιβαλλοντικών PR\1009278.doc 5/18 PE521.498v01-00
επιπτώσεων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, και για τη διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γενικότερα ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένοι από τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ παρουσιάζουν αδυναμίες όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη της αλιείας σε τρία επίπεδα: κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιώσιμη διαχείριση των αποθεμάτων τόνων διασφαλίζεται από τις πέντε περιφερειακές οργανώσεις αλιείας (ΠΟΑ) τόνου, και ότι η διεθνής συνεργασία τόσο μεταξύ κρατών όσο με τις ΠΟΑ έχει καίρια σημασία για τη βιωσιμότητα των πόρων ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόσφατα, τόσο η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) όσο και ΜΚΟ (EJF και Finnwatch) ανέδειξαν σοβαρές ανεπάρκειες σε σχέση με τις κοινωνικές συνθήκες, τις συνθήκες εργασίας και την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη βιομηχανία της Ταϊλάνδης ότι τα μέσα επικοινωνίας επεσήμαναν, και η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης αναγνώρισε, ότι συγκεκριμένος τομέας της αλιευτικής βιομηχανίας της Ταϊλάνδης επωφελείται από την αναγκαστική εργασία μεταναστών που αποτελούν αντικείμενο εμπορίας ανθρώπων, και ότι δύο πολυεθνικές εταιρείες κονσερβοποιίας τόνου στην Ταϊλάνδη χρησιμοποιούν την παιδική εργασία ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον FAO, τα αλιευτικά σκάφη της Ταϊλάνδης κατάσχονται συχνά από παράκτια γειτονικά κράτη και οι καπετάνιοι κατηγορούνται συχνά για παράνομη αλιεία ή για παραβίαση της ΑΟΖ ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια του 2013, οι ισπανικές αρχές αρνήθηκαν την εκφόρτωση και την εμπορία τόνων που προέρχονταν από θυνναλιευτικά σκάφη με σημαία Γκάνας επειδή εμπλέκονταν σε δραστηριότητες παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας (ΠΑΑ) και είχαν παραβιάσει τα μέτρα διαχείρισης της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση των Θυννοειδών του Ατλαντικού (ICCAT), όταν μάλιστα στα περισσότερα θυνναλιευτικά σκάφη συμμετείχαν και ιδιωτικές επιχειρήσεις της Ταϊλάνδης ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τους τελευταίους μήνες, έχουν απορριφθεί στην ΕΕ πολλές παρτίδες κονσερβοποιημένου τόνου που είχαν εισαχθεί από την Ταϊλάνδη λόγω της ακατάλληλης θερμικής επεξεργασίας τους, η οποία έχει θεμελιώδη σημασία για την εξουδετέρωση μικροοργανισμών που, διαφορετικά, εγκυμονούν κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία 1. καλεί την Επιτροπή να θεωρούνται ευαίσθητα προϊόντα τα ευρωπαϊκά κονσερβοποιημένα αλιεύματα και τα παρασκευάσματα αλιευμάτων και οστρακοειδών 2. ζητεί η εισαγωγή των κονσερβοποιημένων αλιευμάτων και παρασκευασμάτων αλιευμάτων και οστρακοειδών από την Ταϊλάνδη στην αγορά της ΕΕ να εξακολουθήσει να υπόκειται στον ισχύοντα δασμό και, ως εκ τούτου, να εξαιρεθεί από την ελευθέρωση του δασμολογικού καθεστώτος, με στόχο να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της κοινοτικής βιομηχανίας τόνου, προστατεύοντας τη σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα και την κοινωνική διάσταση (25.000 άμεσες και 54.000 έμμεσες θέσεις εργασίας) που δημιουργεί στην επικράτεια της ΕΕ PE521.498v01-00 6/18 PR\1009278.doc
3. απαιτεί, κατά περίπτωση, και πριν πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε δασμολογική παραχώρηση ή εκπονηθεί οποιαδήποτε άλλη ρύθμιση, να διεξαχθούν αυστηρές εκτιμήσεις αντίκτυπου οι οποίες θα αναλύουν και θα αποτιμούν τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν οι παραπάνω πρακτικές στον κλάδο της μεταποίησης και εμπορίας αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ 4. προτρέπει την ΕΕ να συμπεριλάβει στη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ-Ταϊλάνδης την εφαρμογή αυστηρών κανόνων καταγωγής βασισμένων στην έννοια των «εξ ολοκλήρου παραγόμενων» προϊόντων επίσης, θεωρεί ότι ο αποκαλούμενος κανόνας «μη επιστροφής» («non drawback») θα πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά, και ότι δεν πρέπει να παραχωρηθεί στην εν λόγω χώρα σώρευση καταγωγής σε περιφερειακό επίπεδο ούτε με γειτονικές χώρες 5. καλεί την Επιτροπή να ληφθούν οι αναγκαίες εγγυήσεις εκ μέρους της Ταϊλάνδης για να αποφεύγεται η ΠΑΑ αλιεία και η εμπορία προϊόντων που προέρχονται από την εν λόγω αλιεία 6. απαιτεί τη διασφάλιση της συμμόρφωσης όλων των επιχειρήσεων του κλάδου, τόσο της ΕΕ όσο και των τρίτων χωρών, με τους ίδιους κανόνες ανταγωνισμού, ώστε να εξασφαλίζονται συνθήκες ισότιμου ανταγωνισμού θεωρεί ότι το γεγονός αυτό σημαίνει έμπρακτα συμμόρφωση με τις διεθνείς συμβάσεις σε θέματα εργασίας, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των εργασιακών δικαιωμάτων, προστασία του περιβάλλοντος, καταπολέμηση της παράνομης αλιείας και συμμόρφωση με τα υγειονομικά πρότυπα της ΕΕ θεωρεί, εν προκειμένω, ότι η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών θα πρέπει να περιλαμβάνει μηχανισμό παρακολούθησης και εποπτείας της εν λόγω συμμόρφωσης 7. ζητεί να συμπεριληφθεί στη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών η απαίτηση συμμόρφωσης με τις συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας καθώς επίσης και περισσότερη διαφάνεια και ανιχνευσιμότητα στον αλιευτικό κλάδο της Ταϊλάνδης, ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων 8. ζητεί να διασφαλιστεί η ανιχνευσιμότητα των προϊόντων, η οποία όχι μόνο αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο προστασίας της ανθρώπινης υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και συνιστά έναν σημαντικό παράγοντα και βασικό εργαλείο ελέγχου της παράνομης αλιείας 9. απαιτεί να διατηρήσει η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών τη συνοχή της με τις άλλες κοινοτικές πολιτικές, καθώς επίσης και να προωθηθούν στρατηγικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης απαιτεί τη θέσπιση ρητρών διασφάλισης 10. ζητεί αμοιβαιότητα όσον αφορά την πρόσβαση στις αγορές και την κατάργηση οποιασδήποτε δυσμενούς διάκρισης στον τομέα των υπηρεσιών 11. εκφράζει την επιθυμία η Ταϊλάνδη, ως μεγαλύτερος παγκόσμιος εξαγωγέας κονσερβοποιημένου τόνου, να συμμετάσχει και να συνεργαστεί με τις τρεις ΠΟΑ τόνου της περιοχής, ήτοι: τη διαμερικανική επιτροπή τροπικού τόνου, την επιτροπή αλιείας δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού και την περιφερειακή οργάνωση διαχείρισης της αλιείας του δυτικού και νοτίου Ειρηνικού καθώς και με την ΠΟΑ τόνου του Ινδικού Ωκεανού, PR\1009278.doc 7/18 PE521.498v01-00
της οποίας είναι μέλος 12. τάσσεται υπέρ της χάραξης πολιτικής για τη βιώσιμη συντήρηση και διαχείριση των αλιευτικών πόρων 13. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. PE521.498v01-00 8/18 PR\1009278.doc
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. Ο ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΕΕ Ο ευρωπαϊκός αλιευτικός κλάδος αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις: ο τομέας της αλίευσης έχει να αντιμετωπίσει την αύξηση του κόστους των καυσίμων, την έλλειψη εργατικού δυναμικού και τον περιορισμό των ποσοστώσεων. Ο τομέας της μεταποίησης πάσχει λόγω προβλημάτων που παρατηρούνται στον εφοδιασμό με πρώτη ύλη και λόγω του ανταγωνισμού που δημιουργούν οι εισαγωγές από τρίτες χώρες. Ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας έχει επίσης να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από τις εισαγωγές, τις χαμηλές τιμές για ορισμένα είδη, την αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία και τις συγκρούσεις για τη χρήση του χώρου. Η κατάσταση που βιώνει επί του παρόντος ο ευρωπαϊκός αλιευτικός κλάδος αποδυναμώνει δραματικά την ανταγωνιστική του θέση, όταν μάλιστα η παγκόσμια αγορά ελευθερώνεται και ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες στις οποίες αφθονούν οι αλιευτικοί πόροι αρχίζουν να αναδεικνύονται σε νέες αλιευτικές δυνάμεις. Η επιβίωση του ευρωπαϊκού αλιευτικού κλάδου θα κινδυνεύσει, εάν η ΕΕ ελευθερώσει το εμπόριο των αλιευτικών προϊόντων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες που επιθυμούν να εξάγουν τα προϊόντα τους στη συμφέρουσα κοινοτική αγορά, ειδικά εάν προσφερθούν μηδενικοί δασμοί. Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αλιευτικών προϊόντων παγκοσμίως. Η εν λόγω αγορά της ΕΕ εφοδιάζεται σε ποσοστό 25 % από τον τομέα της αλίευσης, 10 % από την ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια και 65 % από τις εισαγωγές. Με αυτόν τον υψηλό βαθμό εξάρτησης από τις εισαγωγές, η κοινοτική αγορά είναι πολύ ελκυστική για τους εξαγωγείς, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι η ζήτηση αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ αυξάνεται κατά 1,5% ετησίως. Η ευρωπαϊκή αλιευτική και μεταποιητική βιομηχανία έχει ουσιαστική σημασία για τον εφοδιασμό με τρόφιμα των ευρωπαίων πολιτών και για την επιβίωση των παράκτιων περιοχών. Η εξασφάλιση του μέλλοντός της οφείλει να είναι σημαντικός πολιτικός στόχος της ΕΕ. 2. Η ΑΛΙΕΙΑ ΣΤΗΝ ΤΑΪΛΑΝΔΗ Η Ταϊλάνδη είναι μία από τις σημαντικότερες χώρες παραγωγής ιχθύων στον κόσμο. Η πλεονεκτική γεωγραφική της θέση στον δυτικό Ειρηνικό συμβάλλει στην υψηλή παραγωγή ιχθύων ετησίως, η οποία έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία 30 χρόνια. Η υδατοκαλλιέργεια είναι σημαντική στην Ταϊλάνδη και έχει ιστορική παρουσία στη χώρα. Τα είδη που καλλιεργούνται περισσότερο είναι η τιλάπια του Νείλου και η θαλάσσια γαρίδα. Άλλα είδη εμπορικού ενδιαφέροντος προς εξαγωγή είναι το πρασινομύδι, η γιγαντόπερκα και ο ροφός. Οι βασικές αγορές της Ταϊλάνδης είναι οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Ιαπωνία. Από το σύνολο της PR\1009278.doc 9/18 PE521.498v01-00
αξίας των εξαγωγών, τα προϊόντα γαρίδας και ο κονσερβοποιημένος τόνος είναι τα σημαντικότερα. Μάλιστα, η Ταϊλάνδη είναι η πρώτη χώρα παραγωγής κονσερβοποιημένου τόνου στον κόσμο με το 31 % (από το 46 % του συνόλου των ασιατικών χωρών) της παγκόσμιας παραγωγής. Οι εξαγωγές κονσερβοποιημένου τόνου προς την ΕΕ αντιπροσωπεύουν περίπου το 20 % του συνόλου των κοινοτικών εισαγωγών από τρίτες χώρες. Η Ταϊλάνδη όμως είναι και ο σημαντικότερος εισαγωγέας νωπού, ψυγμένου και κατεψυγμένου τόνου για την κονσερβοποιία της. 3. Η ΑΛΙΕΙΑ ΤΟΝΟΥ Ο τόνος είναι άκρως µεταναστευτικό είδος που διανύει μεγάλες αποστάσεις κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής του και τον συναντάμε κυρίως στην ανοικτή θάλασσα, πέρα από τα ύδατα εθνικής δικαιοδοσίας των παράκτιων κρατών. Τα σημαντικότερα σε ποσότητα αλιεύματα στον κόσμο είναι η παλαμίδα (Katsuwonus pelamis) (50 %), ο κίτρινος τόνος (Thunnus albacares) (32 %) και ο μεγαλόφθαλμος τόνος (Thunnus obesus) (11 %). Ο μακρύπτερος τόνος (Thunnus alalunga) και ο ερυθρός τόνος (Thunnus thynnus) αλιεύονται σε μικρότερες ποσότητες. Ο Ειρηνικός Ωκεανός είναι ο μεγαλύτερος ιχθυότοπος τόνου με παραγωγή της τάξης του 64 % του συνόλου του τόνου παγκοσμίως, ενώ ακολουθεί ο Ινδικός Ωκεανός με 25 %, και ο Ατλαντικός με 11 %. Η αλίευση με γρι-γρι αυξήθηκε ραγδαία, αποσπώντας το μεγαλύτερο μέρος των αλιεύσεων. Η αλιεία με παραγάδι γενικώς χάνει έδαφος, μολονότι εξακολουθεί να είναι σημαντική για την αλιεία μικρής κλίμακας. Τα αλιεύματα μεγαλόφθαλμου τόνου και κίτρινου τόνου αυξήθηκαν στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό ενώ μειώνονται στον Ατλαντικό αφού έφτασαν στο αποκορύφωμα τους τη δεκαετία του 90. Η εκμετάλλευση του τροπικού τόνου (μεγαλόφθαλμος τόνος, παλαμίδα και κίτρινος τόνος) βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση εκμετάλλευσης με κατάλληλα προγράμματα διαχείρισης σε κάθε ωκεανό τα οποία καθορίζονται από τις ΠΟΑ. Τα αλιεύματα τόνου σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένουν σταθερά και κυμαίνονται στους 4,2 εκατομμύρια τόνους χωρίς να προβλέπονται σημαντικές αυξήσεις. Το 80 % του τόνου καταναλώνεται κονσερβοποιημένος. 4. Η ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ο ΠΟΕ υποστηρίζει ότι οι ελεύθερες συναλλαγές είναι ένα αναπτυξιακό μέσο που συμβαδίζει με τη βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία θεωρείται στόχος. Οι ιχθύες είναι ευαίσθητο προϊόν Όταν μιλάμε για εμπόριο αλιευτικών προϊόντων, μιλάμε για το εμπόριο ενός φυσικού πόρου, και ως τέτοιος έχει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που σύμφωνα με τον ΠΟΕ μπορούν να ταξινομηθούν με βάση τα εξής χαρακτηριστικά: άνιση γεωγραφική κατανομή, εξάντληση, περιβαλλοντικές επιπτώσεις που αφορούν την εκμετάλλευση/κατανάλωσή του, ποικιλομορφία στην αγορά. PE521.498v01-00 10/18 PR\1009278.doc
Η βιωσιμότητα του πόρου επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες: ύπαρξη συστήματος κατάλληλης αλιευτικής διαχείρισης, έλεγχος της παράνομης αλιείας, κανονιστική ρύθμιση των μεθόδων αλιείας, αποφυγή υπερεκμετάλλευσης, συνεργασία τόσο στο πλαίσιο Περιφερειακών Οργανώσεων Αλιείας (ΠΟΑ) όσο και με τρίτους για τη διαχείριση μεταναστευτικών πόρων, και άλλους παράγοντες όπως η ρύπανση και η κλιματική αλλαγή. Όλες αυτές οι πτυχές που επηρεάζουν την αλιευτική βιωσιμότητα έχουν επιπτώσεις στη διεθνή αγορά προσφοράς. Άλλωστε, η ζήτηση της αγοράς, οι προτιμήσεις των καταναλωτών και η τιμή επηρεάζουν τους μηχανισμούς αλιευτικής εκμετάλλευσης και την παραγωγή. Όλοι αυτοί οι εξωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν το διεθνές εμπόριο των αλιευτικών προϊόντων, και, ως εκ τούτου, τα αλιευτικά προϊόντα πρέπει να θεωρούνται ευαίσθητα προϊόντα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο ειδικής προστασίας. Η αγορά αλιευτικών προϊόντων είναι παγκόσμια Η τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα της αλιείας είχε ως συνέπεια την αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής η οποία, με τη σειρά της, έδωσε ώθηση στο εμπόριο. Η ζήτηση ιχθύων δεν μπορεί να ικανοποιείται πάντα σε περιφερειακό επίπεδο με αποτέλεσμα ο εφοδιασμός να καθίσταται ολοένα και περισσότερο παγκόσμιος. Δεδομένου ότι η παγκοσμιοποίηση έχει αυξήσει ραγδαία την ποσότητα των διεθνώς εμπορευόμενων αλιευμάτων, και, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός υπερβαίνει τα 7 δισεκατομμύρια, επικρατεί ένας γενικότερος προβληματισμός για το γεγονός ότι πολλές χώρες παραγωγής δεν διαθέτουν επαρκή μέσα για τη βιώσιμη διαχείριση και/ή αξιοποίηση των αποθεμάτων ιχθύων, για τη διασφάλιση κατάλληλου επιπέδου υγειονομικής προστασίας, για τον μετριασμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και για τη διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γενικότερα. Κατά συνέπεια, οι χώρες εισαγωγής τείνουν να θεσπίζουν μη δασμολογικά μέτρα και μέτρα σχετικά με τον προβληματισμό που δημιουργούν η υγιεινή και η δημόσια υγεία, η ασφάλεια και η ποιότητα του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων. Οι εμπορικοί κανόνες αποτελούν, ως εκ τούτου, βασικό και θεμελιώδες στοιχείο ώστε να διασφαλίζεται ότι το εμπόριο θα είναι επωφελές επιτυγχάνοντας μεταξύ άλλων στόχους για την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος και εξασφαλίζοντας κατάλληλη διαχείριση των φυσικών πόρων. Αναγνωρίζοντας τη σημασία των εξαγωγών των αλιευτικών προϊόντων για ορισμένες αναπτυσσόμενες/υπανάπτυκτες χώρες, η ΕΕ προσφέρει δασμολογικές προτιμήσεις μέσα από το σύστημα ΣΓΠ, ενώ χώρες ΑΚΕ εξαιρούνται από οποιοδήποτε είδος δασμού. Η ΕΕ συνάπτει επίσης συμφωνίες σύνδεσης και ελεύθερων συναλλαγών. Ωστόσο, ορισμένοι από τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ παρουσιάζουν αδυναμίες όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη της αλιείας στις τρεις πτυχές του, την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική πτυχή. PR\1009278.doc 11/18 PE521.498v01-00
Η κονσερβοποιία τόνου Η παραγωγή κονσερβοποιημένου τόνου του κεντρικού και δυτικού Ειρηνικού αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής, εάν συμπεριλάβουμε στην περιοχή την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες. Ο Ειρηνικός, εάν συμπεριληφθεί το ανατολικό μέρος, παράγει τα τρία τέταρτα του συνολικού τόνου παγκοσμίως. Η Ταϊλάνδη, από τη δεκαετία του 90, έχει καταστεί ο μεγαλύτερος παραγωγός κονσερβοποιημένου τόνου στον κόσμο, με το 31 % της παγκόσμιας παραγωγής, με δεύτερη την Ισπανία στην οποία αναλογεί το 14 %. Τα τελευταία χρόνια, έχουν εμφανιστεί νέοι παραγωγοί στη Νοτιοανατολική Ασία (Ινδονησία και Φιλιππίνες), στην Κεντρική Αμερική (Μεξικό), στον Ινδικό Ωκεανό (Μαδαγασκάρη, Σεϋχέλλες, Μαυρίκιος και Ιράν). Επίσης, ο Ισημερινός άρχισε να αναδεικνύεται σε έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς κονσερβοποιημένου τόνου. Οι εξαγωγές κονσερβοποιημένου τόνου στην ΕΕ αυξήθηκαν κυρίως λόγω των δασμολογικών πλεονεκτημάτων που έχει παραχωρήσει η ΕΕ σε τρίτες χώρες. Οι αλλαγές που παρατηρούνται σε σχέση με τους παραγωγούς κονσερβοποιημένου τόνου και την παραγωγή φιλέτων τόνου συμβαδίζουν με την παγκόσμια τάση του ανεφοδιασμού χωρών μεταποίησης με χαμηλό κόστος παραγωγής που βρίσκονται κοντά στις πρώτες ύλες (π.χ. Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες, Ινδονησία, Παπουασία-Νέα Γουινέα και Ισημερινός). Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εγκατάσταση βιομηχανιών κονσερβοποίησης αποτελεί προϋπόθεση για την πρόσβαση στους πόρους της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της χώρας. Κατά συνέπεια, ο αριθμός των χωρών που συνδέονται με την παραγωγή και εξαγωγή κονσερβοποιημένου τόνου αυξήθηκε. Στην Ευρώπη, το 80% του κόστους παραγωγής μιας κονσέρβας τόνου αφορά τη διαδικασία επεξεργασίας. Το κόστος μεταφόρτωσης μειώνεται όταν μεταφέρονται φιλέτα (60 % του βάρους του τόνου) έναντι ολόκληρων κομματιών, και επιπλέον τα φιλέτα μπορούν να μεταφέρονται σε εμπορευματοκιβώτια. Για αυτόν τον λόγο προτιμάται η εισαγωγή φιλέτων αντί της εισαγωγής ολόκληρου νωπού ή κατεψυγμένου τόνου. Η μείωση του κόστους στα διάφορα στάδια παραγωγής αποτελεί παράγοντα ανάπτυξης για την κονσερβοποιία τόνου, η οποία χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι αποτελεί οικονομία κλίμακας και από τη συγκέντρωσή της. 5. ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΕ ΚΑΙ ΤΑΪΛΑΝΔΗΣ Γενικά Η σύναψη συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ-ASEAN ήταν σημαντικός στόχος για την ΕΕ από το 2007, όταν ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τα κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), με σκοπό τη σύναψη κοινής συμφωνίας με 7 από τα 10 κράτη μέλη της (Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Μπρουνέι και Βιετνάμ). PE521.498v01-00 12/18 PR\1009278.doc
Ωστόσο, λόγω της απουσίας προόδου στις εμπορικές διαπραγματεύσεις σε περιφερειακό επίπεδο μεταξύ της ΕΕ και του ASEAN, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την έναρξη διμερών διαπραγματεύσεων το 2009. Έτσι, η ΕΕ σύναψε συμφωνίες με την Κορέα και τη Σιγκαπούρη, βρίσκεται σε στάδιο διαπραγματεύσεων με τη Μαλαισία, το Βιετνάμ και την Ταϊλάνδη, και προετοιμάζει το έδαφος των διαπραγματεύσεων με τις Φιλιππίνες και το Μπρουνέι. Ο πρώτος γύρος διαπραγματεύσεων με την Ταϊλάνδη ξεκίνησε τον Μάιο, και αμφότερα τα μέρη εξέφρασαν την πολιτική δέσμευσή τους για τη σύναψη συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών εντός χρονικής περιόδου δύο ετών. Η Ταϊλάνδη και οι Φιλιππίνες είναι οι σημαντικότεροι εξαγωγείς παρασκευασμάτων τόνου και κονσερβοποιημένου τόνου προς την ΕΕ. Οι εισαγωγές από την Ταϊλάνδη έχουν αυξηθεί κατά 20 % και οι Φιλιππίνες καταγράφουν αύξηση της τάξης του 5 %. Εφοδιασμός με πρώτες ύλες Ο εφοδιασμός με επαρκή και σταθερή πρώτη ύλη είναι εξαιρετικά σημαντικός για τη συντήρηση και την οικονομική ανάπτυξη των μεταποιητικών επιχειρήσεων τόνου. Η χρησιμοποιούμενη πρώτη ύλη είναι ολόκληρος νωπός, κατεψυγμένος τόνος και, κυρίως, φιλέτα τόνου. Ο εφοδιασμός με πρώτη ύλη αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα: - Ο εφοδιασμός της ευρωπαϊκής κονσερβοποιίας με πρώτη ύλη προέρχεται τόσο από τα αλιεύματα του ευρωπαϊκού στόλου (παλαμίδα, κίτρινος και μεγαλόγθαλμος τόνος) όσο και από τις εισαγωγές από τρίτες χώρες παραγωγής. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι τα αλιεύματα του ευρωπαϊκού στόλου στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό θα εκφορτωθούν σε ευρωπαϊκά λιμάνια αφού οι βασικοί κανόνες της αγοράς έχουν ως αποτέλεσμα πολλά από αυτά τα αλιεύματα να πωλούνται απευθείας στη Νοτιοανατολική Ασία. - Όσον αφορά τις εισαγωγές από τρίτες χώρες, ο μεγαλύτερος προμηθευτής φιλέτων παγκοσμίως είναι ο Ισημερινός, επί του παρόντος χώρα ΣΓΠ+, ο οποίος έχει μειώσει σημαντικά τον ανεφοδιασμό της Ευρώπης επειδή αναπτύσσει την κονσερβοποιία του. Άλλες χώρες, όπως η Ινδονησία, απαγόρευσαν την εξαγωγή ολόκληρου τόνου. - Οι χώρες που είναι συμβαλλόμενα μέρη στη συμφωνία του Ναουρού (PNA) και βρίσκονται στον Ειρηνικό, στα ύδατα του οποίου αλιεύεται το 50 % των συνολικών αλιευμάτων παγκοσμίως, συνδέουν την πρόσβαση σε άδειες αλίευσης τόνου στην περιοχή με τη μεταποίησή του στην ίδια περιοχή, με αποτέλεσμα η προαναφερθείσα ποσότητα αλιευμάτων να μην μπορεί να φτάσει στην Ευρώπη για να μεταποιηθεί σε κονσέρβα. - Η ευρωπαϊκή κονσερβοποιία αδυνατεί να αποκτήσει πρόσβαση σε άλλες ποσοστώσεις, όπως η ποσόστωση του Μεξικού, δεδομένου ότι η αλίευση του συγκεκριμένου προϊόντος δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι προστατεύει τα δελφίνια, και, εκτός των άλλων, οι τοπικές βιομηχανίες σταμάτησαν να παράγουν φιλέτα. PR\1009278.doc 13/18 PE521.498v01-00
- Δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι ο κανονισμός για την αντιμετώπιση της παράνομης αλιείας είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορεί η κοινοτική βιομηχανία να έχει πρόσβαση στο 35 % του τόνου που αλιεύεται σε παγκόσμιο επίπεδο. - Η δασμολογική ποσόστωση για την περίοδο 2013-2015 που αφορά φιλέτα τόνου 22.000 τόνων με 0 % δεν επαρκεί, δεδομένου ότι εξαντλείται τους πρώτους μήνες του έτους. Εάν δεν υπάρχει επαρκής εφοδιασμός με φιλέτα τόνου, ενισχύεται η εισαγωγή κονσερβοποιημένου τόνου, προξενώντας σοβαρή και μη αναστρέψιμη ζημία στις θέσεις εργασίας του κλάδου της ευρωπαϊκής κονσερβοποιίας. Δασμοί και υποβάθμιση Οι δασμοί διαδραματίζουν τον ρόλο της επαρκούς προάσπισης των κλάδων της βιομηχανίας σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα και η ανάπτυξή τους. Ωστόσο, στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου και των κανόνων του ΠΟΕ, η τάση είναι η ελευθέρωση των αγορών μέσα από τη μείωση και την πιθανή κατάργηση των δασμών. Βάσει των διαπραγματεύσεων της Ντόχα στο πλαίσιο του ΠΟΕ, οι μειώσεις των δασμών αποφασίζονται σύμφωνα με την εφαρμογή της αποκαλούμενης «ελβετικής φόρμουλας». Η συγκεκριμένη φόρμουλα εφαρμόζεται ως γενικός κανόνας σε όλα τα μη γεωργικά προϊόντα, προβλέποντας την καθιέρωση νέου δασμού. Δεδομένου ότι ο τόνος θεωρείται βιομηχανικό προϊόν που εμπίπτει στην αποκαλούμενη «πρόσβαση στην αγορά μη γεωργικών προϊόντων», η ελβετική φόρμουλα θα πρέπει να εφαρμοστεί στον κονσερβοποιημένο τόνο, και ο δασμός του 24% της ΕΕ θα πρέπει να μειωθεί. Το εν λόγω σύστημα δεν επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες ενός ιδιάζοντος και ευαίσθητου κλάδου, του κλάδου του κονσερβοποιημένου τόνου, και οι οικονομικές ευαισθησίες των χωρών παραγωγής. Τα προϊόντα τα οποία προέρχονται από φυσικούς πόρους που εξαντλούνται, όπως η αλιεία, θα πρέπει να διαφοροποιούνται από τα μη γεωργικά προϊόντα. Η μείωση των ευρωπαϊκών δασμών για τον κονσερβοποιημένο τόνο και για τα παρασκευάσματα τόνου θα προκαλέσει σοβαρή υποβάθμιση σε τρίτες χώρες και στον κλάδο παραγωγής της ΕΕ. Θα υποβαθμιστούν οι προτιμήσεις των χωρών ΑΚΕ και των δικαιούχων του συστήματος ΣΓΠ+, σύμφωνα με το οποίο οι τρίτες χώρες δικαιούχοι, με αντάλλαγμα τη χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων, δεσμεύονται να συμμορφώνονται με ορισμένες αξιέπαινες πολιτικές ανταμοιβής, όπως ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εργασίας, του περιβάλλοντος και της χρηστής διακυβέρνησης. Επίσης, οι μειώσεις των δασμών θα ενθαρρύνουν ενδεχομένως την υπεραλίευση, την παράνομη αλιεία και θα ζημιώσουν το υπεύθυνο εμπόριο. Επίσης, η μείωση των δασμών θα δημιουργήσει στρεβλώσεις στην ευρωπαϊκή αγορά, δεδομένου ότι οι περισσότερες βιομηχανίες κονσερβοποίησης τόνου της ΕΕ βρίσκονται εγκατεστημένες σε περιοχές που εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την αλιεία, όπως για παράδειγμα η Γαλικία, η Βρετάνη της Γαλλίας, οι Αζόρες, η Χώρα των Βάσκων, η Σαρδηνία. Το κλείσιμο των βιομηχανιών θα καταστήσει πολύ δύσκολη την επανένταξη των εργαζομένων στην αγορά εργασίας και ειδικότερα των γυναικών μέσης ηλικίας με PE521.498v01-00 14/18 PR\1009278.doc
περιορισμένα επαγγελματικά προσόντα οι οποίοι, σε ό,τι αφορά την Ισπανία, απασχολούνται σε 15.375 άμεσες θέσεις εργασίας. Μάλιστα, σε μελέτη 1 που εκπόνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρεται ότι οποιουδήποτε είδους κατάργηση δασμών θα επιφέρει αρνητικές κοινωνικοοικονομικές συνέπειες στον ευρωπαϊκό κλάδο του τόνου τις οποίες δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει κανένας κλάδος της βιομηχανίας γεωργικών τροφίμων: οικονομικές απώλειες που κυμαίνονται σε ποσοστά 20 %- 25 % και απώλειες θέσεων εργασίας που κυμαίνονται σε ποσοστά 30 % -40 %. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να συνδυαστούν με τα κατά προσέγγιση οικονομικά μεγέθη της κατάστασης αναφοράς στον κλάδο τόνου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (με βάση την Ευρώπη και τις τρίτες συνδεδεμένες χώρες ΑΚΕ, χώρες ΣΓΠ της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής): κύκλος εργασιών περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ, πρωτογενής προστιθέμενη αξία γύρω στα 800 εκατομμύρια ευρώ και 80.000 έως 10.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Οι συγκεκριμένες ενδείξεις θα έπρεπε να δικαιολογούν τη διατήρηση των δασμών για τα κονσερβοποιημένα αλιεύματα και οστρακοειδή, τα οποία πρέπει να θεωρηθούν ευαίσθητα προϊόντα. Ως εκ τούτου, οι δασμολογικές κλάσεις 1604 και 1605 πρέπει να παραμείνουν εκτός της ελευθέρωσης του δασμολογικού καθεστώτος. Κανόνες καταγωγής Η διαπιστωμένη τάση τα τελευταία αυτά έτη των εμπορικών διαπραγματευτών της ΕΕ είναι να επιτρέπουν ευκολότερα την παρέκκλιση από τους κανόνες προτιμησιακής καταγωγής που παραδοσιακά εφαρμόζονται στα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, τόσο για τα ακατέργαστα προϊόντα (κριτήρια προσδιορισμού της εθνικότητας των πλοίων) όσο και για τα μεταποιημένα προϊόντα (δυνατότητα διατήρησης της προτιμησιακής προέλευσης παρά τη χρήση πρώτων υλών που δεν έχουν την προέλευση αυτή). Η Ταϊλάνδη είναι μέλος του ASEAN που αποτελεί τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή της ΕΕ παγκοσμίως στον τομέα του κονσερβοποιημένου τόνου. Για τον ευρωπαϊκό κλάδο τόνου είναι πολύ σημαντικό η ΕΕ να μην προσφέρει περιφερειακή σώρευση κανόνων καταγωγής στην Ταϊλάνδη. Η ΕΕ θα πρέπει να διατηρήσει τον έλεγχο των εμπορικών προτιμήσεων που παραχωρεί σε ορισμένους εταίρους, απαιτώντας την εφαρμογή αυστηρών κανόνων καταγωγής βασισμένων στην έννοια των «εξ ολοκλήρου παραγόμενων» προϊόντων. Ο αποκαλούμενος κανόνας «μη επιστροφής» («non drawback») θα πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά και οι πιθανότητες σώρευσης να είναι περιορισμένες. Σε περιφερειακό επίπεδο, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων συμφωνίας οικονομικής σύνδεσης με τις χώρες ΑΚΕ του Ειρηνικού, δεν θα πρέπει να παραχωρηθεί παρέκκλιση από τους κανόνες καταγωγής, δεδομένου ότι αυτή θα διασάλευε την ισορροπία της αγοράς και θα προκαλούσε ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε βάρος της βιομηχανίας της ΕΕ. Για να αποτραπούν οι κίνδυνοι που θα προκαλούσε η διεύρυνση της παρέκκλισης από τους 1 Ο ευρωπαϊκός κλάδος τόνου. Οικονομικός απολογισμός προοπτικές και ανάλυση των επιπτώσεων της ελευθέρωσης του εμπορίου (La rama atunera europea. Balance económico; perspectivas y análisis de los impactos de la liberalización del comercio). Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2005). http://ec.europa.eu/fisheries/documentation/studies/study_tuna/tuna_2005_es.pdf PR\1009278.doc 15/18 PE521.498v01-00
κανόνες καταγωγής, θα πρέπει να εξασφαλιστούν εγγυήσεις ότι τα προϊόντα αλιείας ΠΑΑ δεν θα είναι δυνατό να επωφεληθούν από την εν λόγω παρέκκλιση. Βιώσιμη ανάπτυξη και εμπόριο: Το άρθρο 3 παράγραφος 5 της ΣΕΕ ορίζει ότι η ΕΕ, στις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο, προβάλλει και προωθεί τις αξίες της και τα συμφέροντά της, συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη του πλανήτη, το ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο, την εξάλειψη της φτώχειας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των δικαιωμάτων του παιδιού, καθώς και την αυστηρή τήρηση και ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου. 1. Διατήρηση των φυσικών πόρων και βιώσιμη εκμετάλλευση Στον Ειρηνικό υπάρχουν τρεις ΠΟΑ για τον τόνο: η διαμερικανική επιτροπή τροπικού τόνου, η επιτροπή αλιείας δυτικού και κεντρικού Ειρηνικού και η περιφερειακή οργάνωση διαχείρισης της αλιείας του δυτικού και νότιου Ειρηνικού. Η Ταϊλάνδη ως σημαντικότερη χώρα εξαγωγής τόνου θα πρέπει να γίνει μέλος και να συνεργάζεται με αυτές τις επιτροπές. Η αλίευση τόνου επηρεάζει και άλλα αλιευτικά είδη, θαλάσσια θηλαστικά και το σύνολο των βιοτόπων τους σε παγκόσμιο επίπεδο, και η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας προϊόντων τόνου, παγκοσμίως. Η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ-Ταϊλάνδης θα πρέπει να περιλαμβάνει ρήτρα εγγυήσεων εκ μέρους της Ταϊλάνδης για τη βιώσιμη διαχείριση των αλιευτικών πόρων, σε συνεργασία με όλες τις ΠΟΑ και με αυστηρά μέτρα λιμενικών ελέγχων. 2. Εταιρική κοινωνική ευθύνη Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το ψήφισμα A7-0290/2012 που βασιζόταν στην ανακοίνωση σχετικά με την εξωτερική διάσταση της ΚΑλΠ και στο οποίο ζητεί την προώθηση στρατηγικών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, μέσα από τις οποίες οι επιχειρήσεις θα πραγματοποιούν εθελοντικά ενέργειες για την επίτευξη κοινωνικών και περιβαλλοντικών στόχων κατά την ανάπτυξη των οικονομικών τους δραστηριοτήτων. 3. Σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Όπως υπογραμμίστηκε στην παρούσα έκθεση, πρόσφατα διαπιστώθηκε από διάφορες οργανώσεις και διεθνείς ΜΚΟ ότι ορισμένοι κλάδοι της αλιευτικής βιομηχανίας της Ταϊλάνδης επωφελούνται από την αναγκαστική εργασία μεταναστών που αποτελούν αντικείμενο εμπορίας ανθρώπων, γεγονός που αναγνώρισε και η ίδια η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης. Άλλωστε, το Κοινοβούλιο κατήγγειλε επίσης το γεγονός ότι δύο πολυεθνικές βιομηχανίες κονσερβοποιίας τόνου Ταϊλάνδης, η Unicord και η Thai Union Manufacturing, χρησιμοποιούν ανθρώπινο δυναμικό ανηλίκων (E-002894-13). PE521.498v01-00 16/18 PR\1009278.doc
Στη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών θα πρέπει να απαιτηθεί η συμμόρφωση με τις συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και να ζητηθεί περισσότερη διαφάνεια και ανιχνευσιμότητα από τον αλιευτικό κλάδο της Ταϊλάνδης, ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων, περιλαμβανομένων των συνθηκών εργασίας στον αλιευτικό στόλο. 4. Παράνομη, αδήλωτη και ανεξέλεγκτη αλιεία (ΠΑΑ) Η αλιεία ΠΑΑ είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα με καταστροφικές συνέπειες σε περιβαλλοντικό και κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, επειδή απειλεί τη βιώσιμη εκμετάλλευση των πόρων συμβάλλοντας στον αθέμιτο ανταγωνισμό στην αγορά των αλιευτικών προϊόντων. Η ΕΕ ενέκρινε τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 για την αποτροπή της αλιείας ΠΑΑ. Σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό, οι αρχές των κρατών μελών δύνανται να αρνηθούν την εισαγωγή αλιευτικών προϊόντων από χώρες που χαρακτηρίζονται από την ΕΕ μη συνεργάσιμες για την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας. Σύμφωνα με τον FAO, τα αλιευτικά σκάφη της Ταϊλάνδης κατάσχονται συχνά από παράκτια γειτονικά κράτη και οι καπετάνιοι κατηγορούνται για παράνομη αλιεία ή για παραβίαση της ΑΟΖ. Κατά τη διάρκεια του 2013, οι ισπανικές αρχές αρνήθηκαν την εκφόρτωση και την εμπορία τόνων που προέρχονταν από θυνναλιευτικά με σημαία Γκάνας επειδή εμπλέκονταν σε δραστηριότητες αλιείας ΠΑΑ και είχαν παραβιάσει τα μέτρα διαχείρισης της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση των Θυννοειδών του Ατλαντικού (ICCAT). Στην πλειονότητα των θυνναλιευτικών συμμετείχαν ιδιωτικές επιχειρήσεις της Ταϊλάνδης. 5. Υγειονομικοί κανόνες και ανιχνευσιμότητα Τους τελευταίους μήνες απορρίφθηκαν στην ΕΕ πολλές παρτίδες κονσερβοποιημένου τόνου που είχαν εισαχθεί από την Ταϊλάνδη λόγω της ακατάλληλης θερμικής τους επεξεργασίας. Αυτή η επεξεργασία είναι καίρια για την εξουδετέρωση μικροοργανισμών οι οποίοι, διαφορετικά, θα αποτελούσαν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τις αδυναμίες ελέγχου της παραγωγικής διαδικασίας του συστήματος ανάλυσης κινδύνου και κρίσιμων σημείων ελέγχου (Hazard Analysis and Critical Control Point HACCP). Σε μια πλήρως παγκοσμιοποιημένη αγορά, όπου η προέλευση των αγαθών διαφέρει και τα προϊόντα περνούν από διάφορους κρίκους της αλυσίδας εφοδιασμού για να φτάσουν στον τελικό καταναλωτή, η ανιχνευσιμότητα των προϊόντων συνιστά ουσιαστικό στοιχείο ασφάλειας το οποίο θα πρέπει να απαιτηθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών. ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΕΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ - Οι κονσέρβες και τα παρασκευάσματα ιχθύων και οστρακοειδών είναι ευαίσθητα προϊόντα για την κοινοτική παραγωγή. PR\1009278.doc 17/18 PE521.498v01-00
- Η πρόσβαση του κονσερβοποιημένου τόνου και των παρασκευασμάτων τόνου Ταϊλάνδης στην αγορά της ΕΕ πρέπει να εξακολουθήσει να υπάγεται στον ισχύοντα γενικό δασμό και, ως εκ τούτου, να παραμείνει εκτός της ελευθέρωσης του δασμολογικού καθεστώτος στο πλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών. - Απαίτηση συμμόρφωσης με ισχυρούς και συνεκτικούς προτιμησιακούς κανόνες καταγωγής, χωρίς πρόβλεψη εξαιρέσεων και μη δυνατότητα σώρευσης με τρίτες χώρες. - Διασφάλιση της ανιχνευσιμότητας των προϊόντων ως ουσιαστικό στοιχείο προστασίας της ανθρώπινης υγείας και της προστασίας του περιβάλλοντος καθώς πρόκειται για ένα βασικό εργαλείο ελέγχου της παράνομης αλιείας. - Διασφάλιση συμμόρφωσης όλων των επιχειρήσεων του κλάδου, τόσο της ΕΕ όσο και τρίτων χωρών, με τους ίδιους κανόνες ανταγωνισμού, ώστε να διασφαλίζονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού. Έμπρακτα αυτό σημαίνει συμμόρφωση με τις διεθνείς συμβάσεις σε θέματα εργασίας, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των εργασιακών δικαιωμάτων, προστασία του περιβάλλοντος, καταπολέμηση της παράνομης αλιείας και συμμόρφωση με τα υγειονομικά πρότυπα της ΕΕ. Η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών πρέπει να περιλαμβάνει μηχανισμό παρακολούθησης και εποπτείας της συμμόρφωσης. - Πριν πραγματοποιηθούν δασμολογικές παραχωρήσεις ή εκπονηθεί οποιαδήποτε άλλη ρύθμιση, πρέπει να διεξαχθούν αυστηρές εκτιμήσεις αντίκτυπου οι οποίες θα αναλύουν και θα αποτιμούν τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν οι παραπάνω πρακτικές στον κλάδο της μεταποίησης και εμπορίας αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ. - Αμοιβαιότητα πρόσβασης στις αγορές. - Συνοχή με τις άλλες κοινοτικές πολιτικές. - Θέσπιση ρητρών διασφάλισης. Στον τομέα των υπηρεσιών πρέπει να εξεταστεί ο όρος που υποχρεώνει τους ξένους επενδυτές να χρησιμοποιούν κεφάλαια εξ ολοκλήρου από το εξωτερικό προκειμένου να επενδύσουν στον τομέα της τεχνολογίας, καθώς ο συγκεκριμένος όρος εισάγει διακρίσεις. PE521.498v01-00 18/18 PR\1009278.doc