I
I. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ To Πρόγραμμα INTERREG III Α / ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ 2000-2006, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 19.03.2002, σύμφωνα με την Απόφασή της με αριθμό Ε(2002) 55/19-03-02. Για την Ελλάδα το συνολικό ύψος του προγράμματος ήταν 71.666.667 Ευρώ (ΕΤΠΑ 47.000.000 Ευρώ, Εθνική χρηματοδότηση 15.666.667 Ευρώ, Ιδιωτική Συμμετοχή 8.500.000 Ευρώ). Η Κύπρος συμμετείχε στο πρόγραμμα κατά την περίοδο 2000-2003 με Εθνικούς πόρους. Με την υπ αριθμ. C(2002)1703/26/07/02 απόφαση εγκρίθηκε επιπλέον χρηματοδότηση του προγράμματος κατά 2.004.000 Ευρώ (από πόρους ΕΤΠΑ 1.503.000 Ευρώ) με την οποία το συνολικό ύψος του προγράμματος ανήλθε στα 73.170.667 Ευρώ. Από την 01-01-04 στο πρόγραμμα συμμετέχει και η Κύπρος με πόρους ΕΤΠΑ ύψους 3.436.605 Ευρώ. Το συνολικό ύψος του προγράμματος ανέρχεται σε 78.043.878 ευρώ (ΕΤΠΑ 51.939.605 ευρώ, εθνική χρηματοδότηση 19.604.273 ευρώ, ιδιωτική συμμετοχή: 6.500.000 ευρώ). Τον Σεπτέμβριο 2005 διεξήχθει αναθεώρηση και το νέο Αναθεωρημένο Πρόγραμμα εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 5-12-2005, σύμφωνα με την Απόφασή της με αριθμό C(2005)4970. Το συνολικό ύψος του προγράμματος ανέρχεται σε 78.043.878 (ΕΤΠΑ 51.939.605 ευρώ, εθνική χρηματοδότηση 19.604.273 ευρώ, ιδιωτική συμμετοχή: 6.500.000 ευρώ ). Με βάση τα δεδομένα που διαμορφώθηκαν κατά την υλοποίηση του Προγράμματος Κ.Π. INTERREG III/Α «Ελλάδα-Κύπρος», παρουσιάστηκε η ανάγκη νέας αναθεώρησης. Κύρια στοιχεία της προτεινόμενης αναθεώρησης αποτελούν: Η εισαγωγή νέου Μέτρου με Κωδικό 1.1. και τίτλο «Λιμενικές Υποδομές και Ανάπτυξη Υπηρεσιών»: Το νέο Μέτρο αφορά στην αναβάθμιση των λιμενικών II
υποδομών της επιλέξιμης περιοχής για την ανάδειξη τους σε κομβικά σημεία του συστήματος μεταφορών εμπορευμάτων και προσώπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στην ανάπτυξη σχετικών υπηρεσιών. Η αποδέσμευση της ιδιωτικής συμμετοχής για το έτος 2006, με μηδενισμό των αντίστοιχων προβλεπόμενων ποσών από τους Χρηματοδοτικούς Πίνακες: Η αλλαγή αυτή προέκυψε μετά από συμφωνία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι το ύψος της ιδιωτικής συμμετοχής έχει ενδεικτικό μόνο χαρακτήρα και γι αυτό δεν πρέπει να αποτελεί μέρος της βάσης υπολογισμού του ποσοστού συγχρηματοδότησης των Προγραμμάτων, όπως ακριβώς ισχύει στα Προγράμματα του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Το νέο Αναθεωρημένο Πρόγραμμα εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 4-4- 2007, σύμφωνα με την Απόφασή της με αριθμό C(2007)1640. Το συνολικό ύψος του προγράμματος ανέρχεται σε 77.043.878 Ευρώ (ΕΤΠΑ 51.939.605 Ευρώ, Εθνική χρηματοδότηση 19.604.273 Ευρώ, Ιδιωτική Συμμετοχή 5.500.000 Ευρώ). Τον Μάρτιο 2007 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το 22.03.2007/02907 έγγραφό της υπέβαλε πρόταση αποδέσμευσης πόρων ΕΤΠΑ ύψους 42.512 Ευρώ, στο πλαίσιο της εφαρμογής του Κανόνα ν+2 για το έτος 2004. Ο συνολικός προϋπολογισμός του Προγράμματος, μετά την αποδέσμευση, θα ανέλθει στα 76.984.948 Ευρώ (ΕΤΠΑ 51.897.093 Ευρώ, Εθνική χρηματοδότηση 19.587.855 Ευρώ, Ιδιωτική Συμμετοχή 5.500.000 Ευρώ). Οι επιλέξιμες περιοχές εφαρμογής του Προγράμματος για την Ελλάδα είναι: η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου (Νομοί Λέσβου, Χίου, Σάμου), η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (Νομός Δωδεκανήσου) και η Περιφέρεια Κρήτης (Νομοί Ηρακλείου, Χανίων, Λασιθίου και Ρεθύμνου). Η Κύπρος είναι επιλέξιμη στο σύνολό της. III
II. ΣΤΟΧΟΙ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Η στρατηγική του Προγράμματος επικεντρώνεται στην ανάδειξη του χώρου παρέμβασης σε χώρο επέκτασης του Ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και στην άρση των φυσικών εμποδίων λειτουργίας της περιοχής, με όρους ποιότητας ζωής (προστασία του περιβάλλοντος, αειφόρο ανάπτυξη συνεκτιμώντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ως άνω περιοχών. Ως γενικός στόχος του Προγράμματος καθορίζεται «Η ανάδειξη της περιοχής σε πυρήνα και κομβικό σημείο της ειρήνης, της αειφόρου αναπτυξιακής διαδικασίας και της επέκτασης του Ευρωπαϊκού Χώρου στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο». Ο στόχος αυτός βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με την προτεραιότητα της κοινοτικής πρωτοβουλίας ΙΝΤΕRREG III για την ανάπτυξη της διασυνοριακής συνεργασίας μέσω της προώθησης κοινών δράσεων για την ισόρροπη ανάπτυξη των τομέων της οικονομίας, την όσο το δυνατό μεγαλύτερη ενσωμάτωση των περιφερειακών οικονομιών, αλλά και στη διασφάλιση των όρων και προϋποθέσεων για την προώθηση της αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης. Ο στρατηγικός στόχος που αναλύθηκε εξειδικεύεται στον ακόλουθο επιχειρησιακό στόχο: «Ενίσχυση της συνεργασίας της περιοχής στους κοινωνικοοικονομικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος για να καταστεί ανταγωνιστική στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται στη Μεσογειακή Λεκάνη». Οι ειδικοί στόχοι του προγράμματος που συμβάλλουν στην επίτευξη της στρατηγικής περιλαμβάνουν : Η αναβάθμιση των διασυνοριακών υποδομών με σκοπό να ενισχυθούν οι πύλες εξόδου-εισόδου ως συγκοινωνιακοί κόμβοι. Την ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων IV
Την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και την προώθηση της απασχόλησης, και Την λειτουργική αναβάθμιση της περιοχής με σκοπό την αντιμετώπιση των κοινωνικών, πολιτιστικών, περιβαλλοντικών επιδράσεων / επιπτώσεων. Οι τρεις προαναφερθέντες ειδικοί στόχοι του προγράμματος θα υλοποιηθούν μέσω παρεμβάσεων που εντάσσονται στους ακόλουθους άξονες προτεραιότητας : Ασφάλεια Συνόρων και Διασυνοριακές Υποδομές Οικονομική ανάπτυξη και προώθηση της Απασχόλησης Ποιότητα Ζωής/Περιβάλλον/Πολιτισμός Ειδική Ενίσχυση για περιοχές που συνορεύουν με υποψήφιες χώρες Τεχνική Βοήθεια. ΙΙΙ. ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η δομή του προγράμματος INTERREG III Α / ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ 2000-2006, αναλυμένη σε Άξονες Προτεραιότητας και Μέτρα παρουσιάζεται στον Πίνακα που ακολουθεί. ΑΞΟΝΑΣ 1.Ασφάλεια Συνόρων και Διασυνοριακές Υποδομές 2.Οικονομική Ανάπτυξη & Απασχόληση 3.Ποιότητα Ζωής / Περιβάλλον / Πολιτισμός ΜΕΤΡΟ.1.1 Λιμενικές Υποδομές και Ανάπτυξη Υπηρεσιών 1.2. Βελτίωση της ασφάλειας των συνόρων 2.1. Ενίσχυση διασυνοριακής επιχειρηματικότητας 2.2. Ανθρώπινοι Πόροι και προώθηση της απασχόλησης 2.3. Συνεργασία εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων 3.1. Προστασία της υγείας 3.2. Προστασία, ανάδειξη και διαχείριση φυσικού περιβάλλοντος V
ΑΞΟΝΑΣ 4.Ειδική Ενίσχυση για περιοχές που συνορεύουν με υποψήφιες χώρες 5.Τεχνική Βοήθεια ΜΕΤΡΟ 3.3. Ανάδειξη και προβολή πολιτιστικών πόρων 4.1. Κοινοτική Δράση για την ενίσχυση της Ασφάλειας των Εξωτερικών Συνόρων 5.1. Διαχείριση του προγράμματος 5.2. Τεχνική Υποστήριξη III. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η διάρθρωση και τα περιεχόμενα του αναθεωρημένου Προγράμματος INTERREG III Α / ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ 2000-2006, διαμορφώθηκαν ως εξής : Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βασικά διαρθρωτικά χαρακτηριστικά των επιλέξιμων περιοχών (γεωγραφικά, δημογραφικά, οικονομικά, κλπ). Επίσης παρουσιάζονται οι υφιστάμενες υποδομές των επιλέξιμων περιοχών, αλλά και στοιχεία που αφορούν την υφιστάμενη κατάσταση στο περιβάλλον και στον πολιτισμό. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται με αναλυτικό τρόπο η Swot ανάλυση του Προγράμματος. Η ανάλυση επικεντρώνεται στην αναγνώριση των βασικών χαρακτηριστικών της περιοχής του προγράμματος ΙΝΤΕRREG III Α Ελλάδα- Κύπρος για να αναδείξει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τους, καθώς και τις αναπτυξιακές δυνατότητες και τους κινδύνους που διατρέχουν, ώστε να διαπιστώσει την καταλληλότητα και τη συνολική συνοχή της αναπτυξιακής στρατηγικής των αξόνων προτεραιότητας, αλλά και των στόχων που θα τεθούν. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται η στρατηγική και οι στόχοι του Προγράμματος. Ειδική αναφορά γίνεται για τη συμβατότητα του Προγράμματος με τις οριζόντιες Κοινοτικές πολιτικές της Ε.Ε. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται η παρουσίαση των Αξόνων Προτεραιότητας του Προγράμματος. Ειδικότερα δίδονται στοιχεία για την χρηματοδοτική κατανομή, τον σκοπό και τους στόχους του κάθε Άξονα. Επίσης παρουσιάζεται το πλέγμα δεικτών VI
και των αντίστοιχων στόχων. Ακολουθεί μια συνοπτική παρουσίαση των Μέτρων ανά Άξονα Προτεραιότητας, όπου αναφέρονται μια σύντομη περιγραφή του περιεχομένου κάθε Μέτρου, οι σκοποί του, οι ενδεικτικές προτεινόμενες δράσεις, καθώς και οι ενδεικτικοί Τελικοί Δικαιούχοι για κάθε κράτος μέλος. Το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στα γενικά κριτήρια επιλογής των έργων του Προγράμματος. Στο έκτο κεφάλαιο περιλαμβάνονται οι Διατάξεις Εφαρμογής του Προγράμματος, οι οποίες αναφέρονται κυρίως στο ρόλο και τα καθήκοντα των κάτωθι θεσμικών οργάνων: της Επιτροπής Παρακολούθησης, της Επιτροπής Καθοδήγησης, της Διαχειριστικής Αρχής, της Κοινής Τεχνικής Γραμματείας, της Αρχής Πληρωμής. Επίσης γίνεται αναφορά στα θέματα δημοσιονομικού ελέγχου, στο σύστημα παρακολούθησης του Προγράμματος, καθώς και στην διαδικασία προγραμματισμού και εφαρμογής. Στο έβδομο κεφάλαιο παρουσιάζονται με συνοπτικό τρόπο οι διαδικασίες τροποποίησης και αναθεώρησης του Προγράμματος INTERREG III Α / ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ 2000-2006. Στο τελευταίο, (όγδοο κεφάλαιο) παρουσιάζεται ο κοινός χρηματοδοτικός πίνακας του Προγράμματος INTERREG III Α / ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ με την κατανομή του προϋπολογισμού ανά Άξονα Προτεραιότητας και έτος. VII