B. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ

B. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ Στην κατηγορία των ενδιαφερόντων οικισμών εντάχθηκαν κυρίως οικισμοί που περιλαμβάνουν σημαντικό αριθμό αξιόλογων κτισμάτων στο εσωτερικό του πολεοδομικού τους ιστού, ή διατηρημένους παραδοσιακούς πυρήνες. Στα αξιόλογα κτίσματα κατατάσσονται κυρίως κτίσματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, όσο και κτίσματα των αρχών και μέσων του 20ού αιώνα. Το ειδικό τεύχος εκλαϊκευμένων κατευθύνσεων για τη δόμηση σε ενδιαφέροντες οικισμούς διαμορφώθηκε κατ αντιστοιχία του τεύχους παραδοσιακών οικισμών, με λιγότερο αυστηρούς όρους ανά περίπτωση. Οι όροι που αφορούν συνολικότερες επιλογές, (π.χ. τοποθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο, προσαρμογή στο έδαφος, προστασία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς), διατυπώνονται σύμφωνα με τους αντίστοιχους για τους παραδοσιακούς οικισμούς. Σε ότι αφορά τις επιμέρους επιλογές, ακολουθούν τα επικρατούντα, κατά περίπτωση, πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, σε κλιμακούμενο πλαίσιο αυστηρότητας, ανάλογα με το βαθμό της διαπιστούμενης αλλοίωσης του δομημένου περιβάλλοντος σε κάθε οικισμό. Η μελέτη προτείνει τη διατήρηση του χαρακτηρισμού, σε ήδη ενδιαφέροντες, βάσει του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, οικισμούς, δεδομένου ότι, παρά τις εκτεταμένες σύγχρονες επεμβάσεις, στην πλειοψηφία τους διατηρούν σημαντικό αριθμό αξιόλογων κτισμάτων παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Ο χαρακτηρισμός διατηρείται κατά κύριο λόγο με στόχο την αποφυγή περεταίρω μελλοντικής αλλοίωσης του δομημένου περιβάλλοντος αυτών. Επίσης κρίθηκε σκόπιμο να χαρακτηριστούν ως ενδιαφέροντες, οι στάσιμοι ημιεγκατελειμμένοι ή πλήρως εγκαταλελειμμένοι οικισμοί, που είτε δεν εμφανίζονται καθόλου στην τελευταία απογραφή, είτε εμφανίζονται αλλά με μηδενικό σχεδόν πληθυσμό, καθώς εντάσσονται κατά κανόνα σε αξιόλογο φυσικό τοπίο. Οι οικισμοί οργανώνονται στις παρακάτω ομάδες: ομάδα Ε1 Στη συγκεκριμένη ομάδα ανήκουν οικισμοί με μικρό ποσοστό αλλοίωσης, που στην πλειοψηφία τους εντάσσονται σε αξιόλογο φυσικό περιβάλλον και διατηρούν την παραδοσιακή φυσιογνωμία τους. Στους εν λόγω οικισμούς κρίθηκε σκόπιμη η επιβολή αυστηρότερων ειδικών όρων δόμησης. Στη βάση των συμπερασμάτων που εξήχθησαν κατά την α' φάση της μελέτης προτείνεται ο χαρακτηρισμός ακόμη 21 οικισμών ως ενδιαφερόντων στην ομάδα Ε1, με κυρίαρχο κριτήριο μεταξύ άλλων τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των οικισμών μέσω του σημαντικού αριθμού παραδοσιακών κτισμάτων που εντοπίστηκαν στο εσωτερικό τους. Αξιολογήθηκε επιπλέον η διατήρηση της δομής των πολεοδομικών ιστών καθώς και οι ποιότητες του δημόσιου χώρου, ενώ έμφαση δόθηκε τόσο στην ύπαρξη διατηρητέων μνημείων ή στοιχείων, όπως το διατηρητέο μνημείο του Ι. Ναού της Παναγίας και η διατηρητέα δημόσια κρήνη στον οικισμό Πλατανάκι (Δε Λεωνιδίου / Δήμου Νότιας Κυνουρίας), όσο και τυχόν κτισμάτων που κρίθηκε ότι χρήζουν προστασίας, όπως οι εγκαταστάσεις υδροκίνησης (νερόμυλοι - νεροτριβή) στον οικισμό Αράχοβα ( Δε Ηραίας / Δήμου Γορτυνίας). Πλέον των παραπάνω, βασικό κριτήριο υπήρξε η αρμονική ένταξη στο ιδιαίτερο φυσικό τοπίο που περιβάλλει την πλειοψηφία των οικιστικών συνόλων, καθώς και η οικολογική αξία της ευρύτερης περιοχής των οικισμών Βλησιδιά και Φυλάτικα ( Δε Λεωνιδίου / Δήμου Νότιας Κυνουρίας) που εντάσσονται σε βιότοπο του Δικτύου Corine. Ειδικότερα, στους οικισμούς Ορχομενός (Δε Λεβιδίου / Δήμου Τρίπολης ) και Αλέα (Δε Τεγέας / Δήμου Τρίπολης) ελήφθη υπόψη και το αρχαιολογικό ενδιαφέρον των περιοχών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1

Α/Α ΚΩΔ. ΕΣΥΕ 2011 4001 Δ. ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 400103 ΔΕ. ΚΟΡΥΘΙΟΥ 01 4001030601 Παρθένιον, το 400104 ΔΕ. ΛΕΒΙΔΙΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΕΣ ΒΑΣΕΙ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΤΑΣΙΜΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΦΕΚ 423/Δ/1983 02 4001040402 Διακόπιον, το 03 40010407 Έλατος 04 4001040801 Ορχομενός, ο 05 4001040802 Ρούσσης, ο 400105 ΔΕ. ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ 06 4001050201 Αρτεμίσιον, το 400107 ΔΕ. ΤΕΓΕΑΣ 07 4001070201 Αλέα, η 4002 Δ. ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ 08 4002001401 Ορεινή Μελιγού, η 09 4002001601 Νέα Χώρα, η 4003 Δ. ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ 400301 ΔΕ. ΔΗΜΗΤΣΑΝΗΣ 10 4003010501 Παναγία, η 400302 ΔΕ. ΒΥΤΙΝΑΣ 11 4003020402 Αγριδάκιον, το 12 4003020702 Μεθύδριον, το 400303 ΔΕ. ΗΡΑΙΑΣ 13 4003030301 Αράχοβα, η ΑΥΞΗΣΗ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΟΥ ΥΨΟΥΣ ΦΕΚ 1211/Δ/1994 14 4003030804 Λουτρά, τα 400305 ΔΕ. ΚΟΝΤΟΒΑΖΑΙΝΗΣ 15 4003050201 Βάχλια, η 16 4003050202 Πέρα Βάχλια, η 400307 ΔΕ. ΤΡΙΚΟΛΩΝΩΝ 17 4003070201 Ελληνικόν, το 18 4003070301 Παλαμάριον, το 4004 Δ. ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ 400401 ΔΕ. ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ 19 4004012702 Παλαιομοίρι, το 400402 ΔΕ. ΓΟΡΤΥΝΟΣ 20 4004021001 Σαρακίνιον, το 21 4004021002 Κρυόνερον, το 4005 Δ. ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ 400501 ΔΕ. ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ 22 4005010201 Άγιος Βασίλειος, ο 23 4005010301 Βλησιδιά, η 24 4005010302 Φυλάτικα, τα 25 4005010402 Χούνη, η 26 4005010702 Αμυγδαλέα, η Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2

27 4005010802 Λογγάριον, το 28 4004010901 Πλατανάκιον, το ομάδα Ε2 Στη συγκεκριμένη ομάδα ανήκουν οικισμοί με αρκετές αλλοιώσεις, είτε οικισμοί που εντάσσονται σε ιδιαίτερο φυσικό, ιστορικό ή αρχαιολογικό περιβάλλον, ακόμη κι αν στο εσωτερικό τους δεν εντοπίζονται αξιόλογα κτίσματα. Στους εν λόγω οικισμούς σκόπιμη κρίθηκε η επιβολή λιγότερο περιοριστικών ειδικών όρων δόμησης σε σχέση με την προηγούμενη ομάδα. Αναλυτικότερα, επισημαίνεται, ότι αντίστοιχα και με την ομάδα Ε1, στην ομάδα Ε2 περιλαμβάνονται οικισμοί ήδη χαρακτηρισμένοι ως ενδιαφέροντες, παρά τις σύγχρονες επεμβάσεις που εντοπίζονται, με στόχο την προστασία τους από περεταίρω μελλοντική αλλοίωση. Για τους λοιπούς οικισμούς που χαρακτηρίστηκαν ως ενδιαφέροντες, βασικό κριτήριο στην πλειοψηφία των περιπτώσεων υπήρξε η διατήρηση σημαντικού αριθμού αξιόλογων παραδοσιακών κτισμάτων στο εσωτερικό τους. Κατ' αντιστοιχία όσων διατυπώθηκαν για τους οικισμούς της ομάδας Ε1, αξιολογήθηκε επίσης η διατήρηση της συνεκτικότητας - δομής των πολεοδομικών ιστών, η ύπαρξη αξιόλογων στοιχείων του δομημένου περιβάλλοντος (π.χ. διατηρητέα μνημεία ), το φυσικό τοπίο και η οικολογική αξία των περιοχών όπως επίσης το ιστορικό / αρχαιολογικό τους ενδιαφέρον. Τα εν λόγω κριτήρια, σε ορισμένες περιπτώσεις οικισμών αναδείχθηκαν κυρίαρχα, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, ακόμη κι αν δε διασώζονται σε ικανοποιητικό βαθμό δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα κριτήρια κατάταξης των οικισμών στις ομάδες Ε1 και Ε2 είναι κοινά, ενώ η μεταξύ τους διαφοροποίηση έγκειται εν τέλει στο βαθμό της αλλοίωσης που έχουν υποστεί τα οικιστικά σύνολα, είτε στον αριθμό των συνισταμένων/κριτηρίων που εντοπίζονται και συνδυάζονται κατά περίπτωση οικισμού, τεκμηριώνοντας την αναγκαιότητα του αντίστοιχου βαθμού προστασίας. Επισημαίνεται ότι στους οικισμούς της ομάδας Ε2 που χαρακτηρίστηκαν ως ενδιαφέροντες, περιλαμβάνονται επίσης στάσιμοι οικισμοί που πληρούν τις ως άνω προϋποθέσεις χαρακτηρισμού, βάσει των κριτηρίων που περιγράφηκαν, όπως επίσης ημιεγκατελειμμένοι ή πλήρως εγκαταλελειμμένοι οικισμοί (στάσιμοι ή μη), καθώς εντάσσονται κατά κανόνα σε αξιόλογο φυσικό τοπίο. ΚΩΔ. ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΕΣ ΒΑΣΕΙ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΤΑΣΙΜΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΦΕΚ 423/Δ/1983 ΑΥΞΗΣΗ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΟΥ ΥΨΟΥΣ ΦΕΚ 1211/Δ/1994 4001 Δ. ΤΡΙΠΟΛΗΣ 400101 ΔΕ ΤΡΙΠΟΛΗΣ 01 4001010201 Άγιος Βασίλειος, ο 02 4001010502 Περπατάρης, ο 03 4001010601 Μάκρη, η 400102 ΔΕ. ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ 04 4001020101 Ασέα, η 05 4001020201 Αγριακόνα, η 06 4001020801 Δόριζας, ο 07 4001021001 Κεραστάρης, ο 08 4001021101 Μάναρης, ο 09 4001021401 Πάπαρης, ο 400103 ΔΕ. ΚΟΡΥΘΙΟΥ 10 4001030201 Αγιωργίτικα, τα 11 4001030401 Ζευγολατείον, το Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3

400104 ΔΕ. ΛΕΒΙΔΙΟΥ 12 4001040301 Δάρας, ο 13 4001040401 Κανδήλα, η 14 4001040901 Παλαιόπυργος, ο 15 4001041001 Παναγίτσα, η 16 4001041101 Χωτούσσα, η 400105 ΔΕ. ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ 17 4001050101 Νεστάνη, η 18 4001050301 Κάψας, ο 19 4001050501 Πικέρνης, ο 20 4001050601 Σάγκας, ο 21 4001050701 Σιμιάδες, οι 400106 ΔΕ. ΣΚΙΡΙΤΙΔΑΣ 22 4001060102 Λαγκάδα, η 23 4001060201 Αγία Βαρβάρα, η 24 4001060301 Αλεποχώριον, το 25 4001060401 Βούρβουρα, τα 26 4001060601 Κολλιναί, αι 27 4001060602 Αχούρι, το 28 4001060603 Βουτούχος, ο 29 4001060701 Πηγαδάκια, τα 400107 ΔΕ. ΤΕΓΕΑΣ 30 4001070101 Στάδιον, το 31 4001070501 Επισκοπή, η 32 4001070601 Καμάριον, το ΤΟ ΜΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ 33 4001070701 Κάνδαλος, ο 34 4001070801 Κερασίτσα, η 35 4001070901 Λιθοβούνια, τα 36 4001071001 Μαγούλα, η 37 4001071002 Γιοκαραίικα, τα 38 4001071301 Ρίζαι, αι 39 4001071402 Δεμίριον, το 400108 ΔΕ. ΦΑΛΑΝΘΟΥ 40 4001080103 Τσελεπάκος, ο 41 4001080601 Σιλίμνα, η 4002 Δ. ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ 42 4002000102 Άγιος Ιωάννης, ο 43 4002000105 Χαντάκια, τα 44 4002000201 Αγία Σοφία, η 45 4002000304 Παραλία Αγίου Ανδρέου, η 46 4002000401 Άγιος Γεώργιος, ο 47 4002000402 Αετοχώριον, το 48 4002000601 Βέρβενα, τα 49 4002000603 Παυλέικα, τα Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4

50 4002000702 Δραγούμι, το 51 4002000703 Καμινάριον, το 52 4002000801 Έλατος, ο 53 4002000901 Καράτουλας, ο 54 4002001101 Καστρίον, το 55 4002001201 Κορακοβούνιον, το 56 4002001301 Κούτρουφα, τα 57 4002001501 Μεσορράχη, η 58 4002001901 Περδικόβρυση, η 59 4002002001 Πλατάνα, η 60 4002002002 Λουλούδια, τα 61 4002002202 Άγιος Παντελεήμων, ο 62 4002002301 Σίταινα, η 63 4002002501 Χάραδρος, ο 64 4002002502 Άγιοι Ασώματοι, οι 65 4002002601 Ωριά, η 4003 Δ. ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ 400301 ΔΕ. ΔΗΜΗΤΣΑΝΗΣ 66 4003010104 Παλαιοχώριον, το 67 4003010203 Μάρκος, ο 400302 ΔΕ. ΒΥΤΙΝΑΣ 68 4003020301 Καμενίτσα, η 69 4003020601 Νυμφασία, η 400303 ΔΕ. ΗΡΑΙΑΣ 70 4003030101 Παλούμπα, η 71 4003030102 Παππαδάς, ο 72 4003030201 Άγιος Ιωάννης Αρχαίας Ηραίας, ο 73 4003030401 Κακουραίικα, τα 74 4003030501 Κοκκινορράχη, η 75 4003030601 Κοκκοράς, ο 76 4003030803 Λιθαρός, ο 77 4003030901 Λυκούρεσης, ο 78 4003031001 Λυσσαρέα, η 79 4003031501 Σέρβος, ο 80 4003031502 Αράπηδες, οι 400304 ΔΕ. ΚΛΕΙΤΟΡΟΣ 81 4003040101 Μυγδαλιά, η 82 4003040102 Παλαιόπυργος. ο 83 4003040302 Κουρουβέλιον, το 84 4003040401 Δρακοβούνιον, το 85 4003040501 Θεόκτιστον, το 86 4003040601 Κερπινή, η 87 4003040602 Άνω Καλύβια, τα 88 4003040603 Κάτω Καλύβια, τα 89 4003040701 Ξηροκαρίταινα, η 90 4003040801 Πουρναριά, η Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5

91 4003040802 Μουριά, η 92 4003040901 Πράσινον, το 400305 ΔΕ. ΚΟΝΤΟΒΑΖΑΙΝΗΣ 93 4003050301 Βελημάχιον, το 94 4003050302 Απόσκια, η 95 4003050303 Σούδελη, η 96 4003050401 Βιδιάκιον, το 97 4003050701 Καρδαρίτσιον, το 98 4003050801 Μοναστηράκιον, το 400306 ΔΕ. ΛΑΓΚΑΔΙΩΝ 99 4003060103 Άγιος Νικόλαος, ο 100 4003060106 Πτεριά, η 101 4003060203 Φούσκαρη, η 400307 ΔΕ. ΤΡΙΚΟΛΩΝΩΝ 102 4003070302 Ψάριον, το 103 4003070401 Παύλια, η 104 4003070501 Σύρνα, η 400308 ΔΕ. ΤΡΟΠΑΙΩΝ 105 4003080101 Τρόπαια, τα 106 4003080201 Αετορράχη, η 107 4003080903 Μπουλιάρης, ο 108 4003080904 Συριαμάκος, ο 109 4003081001 Ράχαι, αι 110 4003081101 Σπάθαρης, ο 4004 Δ. ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ 400401 ΔΕ. ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ 111 400401 Λεύκτρο, το 112 4004010501 Βάστας, ο 113 4004011301 Λύκαιον, το 114 4004011401 Λυκόσουρα, η 115 4004011501 Λυκόχια, τα 116 40040119 Εκκλησούλα (παλαιά), η 117 4004012001 Νεοχώριον, το 118 4004013001 Χράνοι, οι 400402 ΔΕ. ΓΟΡΤΥΝΟΣ 119 4004020102 Καλυβάκια, τα 120 4004020301 Ζώνη, η 121 4004020501 Κουρουνιός, ο 122 4004020702 Παλάτος, ο 123 4004020703 Στρογγυλόν, το 124 4004021003 Παλαιόκαστρον, το 400403 ΔΕ. ΦΑΛΑΙΣΙΑΣ 125 400403 Σ.Σ. Λεονταρίου, ο 126 400403 Χούνταλου, η 127 4004031701 Σκορτσινός, ο 128 4004032 Μονή Μπούρα, η Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6

4005 Δ. ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ 400501 ΔΕ. ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ 129 4005010501 Μάριον, το 130 4005010502 Βίγλα, η 131 4005010801 Πηγάδιον, το 132 4004011201 Τσιτάλια, τα 400503 ΔΕ. ΤΥΡΟΥ 133 4005030105 Παλαιοχώρα, η 1. Ένταξη κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και τοποθέτηση κτηρίου στο οικόπεδο: Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια: Να μην βλάπτεται η συνέχεια του πολεοδομικού ιστού των οικισμών. Στα τμήματα των οικισμών όπου η υφιστάμενη κατάσταση έχει δημιουργήσει κανόνα ως προς την τοποθέτηση των κτισμάτων, τηρούνται οι κοινές συνιστάμενες της σχέσης των οικοδομών με τον περιβάλλοντα χώρο και τα γειτονικά κτίσματα (π.χ. συνεχές μέτωπο, νοητή οικοδομική γραμμή κ.ά.). Να προστατεύονται βασικά σημεία θέας κοινοχρήστων χώρων, όπως επίσης οπτικές φυγές και θεάσεις προς χαρακτηρισμένα μνημεία, αξιόλογα κτίσματα και στοιχεία της περιοχής (π.χ. κρήνες, φυσικά στοιχεία κ.τ.λ.) Να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα όμορων οικοπέδων και κτισμάτων, όπως επίσης ο φυσικός ηλιασμός και αερισμός υφιστάμενων γειτονικών οικοδομών. Να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι μεταξύ όμορων οικοπέδων. Να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθεν αυτών. Εφόσον το νέο κτίριο τοποθετείται σε οικόπεδο που προϋπήρχε άλλο παλαιότερο κτίσμα, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη θέση του προγενέστερου καθώς και τη σχέση αυτού με τα υπάρχοντα γειτονικά κτίρια. Για την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται και από πλήρη φωτογραφική αποτύπωση του οικοπέδου και του άμεσου περιβάλλοντος χώρου: όμορα κτίσματα, κτίσματα στην έναντι πλευρά του δρόμου, όμορα οικόπεδα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι που βρίσκονται σε άμεση επαφή ή έναντι από το οικόπεδο. 2. Κλίμακα κτηριακών όγκων (μέγεθος, έκταση, συνθετική δομή): Η οικοδομική κλίμακα των επιμέρους όγκων της κάθε οικοδομής αλλά και της συνολικής ογκομετρικής σύνθεσης των οικοδομών θα πρέπει να εναρμονίζεται με την κλίμακα και τα γενικά χαρακτηριστικά του υφιστάμενου δομημένου περιβάλλοντος, δεδομένου ότι οι οικισμοί, παρά τις αλλοιώσεις που έχουν υποστεί από μεταγενέστερες επεμβάσεις διατηρούν ακόμη σε σημαντικό βαθμό την προγενέστερη κλίμακα τους. Για το λόγο αυτό τα νέα οικοδομικά σύνολα θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες πρισματικών όγκων, καθαρών σχημάτων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, που μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους (π.χ. σε σύνθετη διάταξη Γ). Απαγορεύονται συνδυασμοί που οδηγούν σε πολύπλοκες κατόψεις με πολλαπλά σπασίματα. Οι όγκοι θα πρέπει να είναι συμπαγείς. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία υποχωρήσεων και η διαμόρφωση στοών και εν γένει ημιυπαίθριων χώρων στο κυρίως σώμα του κτίσματος. (εικ.1) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7

εικ 1. Στα σχήματα 1-3 παρουσιάζονται περιπτώσεις αντενδεικνυόμενης διάσπασης του πρισματικού όγκου Επισημαίνεται ότι η απαγόρευση δημουργίας ημιυπαιθρίων στο κυρίως σώμα των κτισμάτων κρίθηκε σκόπιμη, δεδομένου ότι οι συμπαγείς όγκοι επικρατούν εντός των εν λόγω οικιστικών συνόλων. Απαγορεύεται η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων, στα πρίσματα των κτισμάτων. Ο μέγιστος όγκος κάθε διακεκριμένης πρισματικής μονάδας κτίσματος κατοικίας, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, ορίζεται: i. για μονώροφο κτίσμα σε Vmax=400 m 3 ii. για διώροφο κτίσμα σε Vmax=700 m 3 Για κτίρια πάνω από το Vmax επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου σε επιμέρους ανεξάρτητους, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι όγκοι που διαμορφώνονται δε θα πρέπει να είναι πανομοιότυποι, και μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση μεταξύ τους. Απώτερος στόχος είναι κατά περίπτωση η συνέχιση της οικιστικής ανάπτυξης με παράλληλη διατήρηση των βασικών χαρακτηριστικών του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τους περιορισμούς που θέτει ο προσανατολισμός, το φυσικό ανάγλυφο και η επιδιωκόμενη σχέση ανοιχτών και κλειστών χώρων, όπως προσδιορίζονται στις αντίστοιχες παραγράφους. 3. Ογκοπλαστική διάρθρωση (αναλογίες, σχέση ανοικτών, κλειστών και ενδιάμεσων - ημιυπαίθριων - χώρων): Δεδομένης της άρρηκτης σύνδεσης μεταξύ των κλειστών και ανοιχτών χώρων, ως βασικού χαρακτηριστικού της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης, επισημαίνεται ότι στο σύνολο των οικισμών, η αυλή του οικοπέδου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται εξαρχής ως δομικό στοιχείο της σύνθεσης και όχι να προκύπτει ως "υπόλοιπο" των κτιριακών όγκων, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τους περιορισμούς που τέθηκαν στην παράγραφο 1 του παρόντος. Στους οικισμούς της ομάδας Ε1, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως: i. οι αναλογίες των διακεκριμένων πρισματικών μονάδων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, ορίζονται ως εξής: - Στην περίπτωση διώροφων κτισμάτων θα πρέπει να κυμαίνονται, βάσει των επικρατουσών αναλογιών μήκους /πλάτους/ /ύψους από 2/0,8/1 έως 2/1,5/1 και 2/1,5/2: (εικ. 2) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8

εικ 2. Αναλογίες όγκων διώροφου κτίσματος * Στην περίπτωση ισόγειων κτισμάτων οι αναλογίες των πλευρών της κάτοψης θα πρέπει να κυμαίνονται από 2/1 έως 2/1,5. (εικ. 3) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9

εικ 3. Αναλογίες όγκων ισόγειου κτίσματος ii. Ως μέγιστο μήκος πλευράς διώροφου κτίσματος ορίζεται το Ymax = 2*Ηmax, (όπου Η το μέγιστο ύψος του οικοδομήματος χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η στέγη, όπως αυτό ορίζεται στην παράγραφο 4 του παρόντος), ώστε να αποφεύγονται συνεχείς όψεις μεγάλου μήκους. Ειδικότερα σε κτίσματα τετράγωνης κάτοψης, ως μέγιστη διάσταση πλευράς τετραγώνου ορίζονται τα 10.00μ. iii. Τα παραπάνω εδάφια δεν έχουν εφαρμογή σε κτήρια κοινής ωφέλειας. 4. Αριθμός ορόφων, ύψη (ανά τομέα εάν προτείνεται) και επιτρεπόμενες κατασκευές πάνω από το hmax: Όσον αφορά το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος διατηρούνται οι ισχύουσες διατάξεις: Για τους οικισμούς που είναι χαρακτηρισμένοι ως στάσιμοι σύμφωνα με την 4205/1983 απόφαση νομάρχη Αρκαδίας Χαρακτηρισμός οικισμών του Ν. Αρκαδίας βάσει του Π.Δ. της 6.12.1982 (ΦΕΚ 423 Δ 19-09-1983), διατηρείται η ισχύς των διατάξεων του Π.Δ. της 6.12.82 (ΦΕΚ 588/Δ/23.12.82), σύμφωνα με τις οποίες το μέγιστο ύψος των οικοδομών ορίζεται σε επτάμιση (7,50) μέτρα, μη συμπεριλαμβανομένης της στέγης, και σε περίπτωση κλίσεως του εδάφους κανένα σημείο της οικοδομής δεν δύναται να υπερβαίνει το παραπάνω μέγιστο ύψος. Στους λοιπούς οικισμούς, διατηρείται η ισχύς των διατάξεων του Π.Δ. της 24.4.85 (ΦΕΚ 181/Δ/3.5.1985) «Τρόποι καθορισμού ορίων οικισμών της χώρας μέχρι 2000 κατοίκους, κατηγορίες αυτών και καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησης τους». * Για το οριοθετημένο τμήμα του οικισμού Επισκοπή / Δε Τεγέας / Δήμου Τρίπολης της ομάδας Ε2, διατηρείται η ισχύουσα διάταξη της απόφασης 470/30.5.1994 της Ε' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Σπάρτης Χορήγηση ή μη αδείας έγκρισης οριοθέτησης οικισμού Επισκοπής Τεγέας'», σύμφωνα με την οποία στο εν λόγω τμήμα του οικισμού, στο οποίο η δόμηση ελέγχεται από την Ε ΕΠΚΑ, ορίζεται ως μέγιστο συνολικό ύψος ορόφων τα επτάμιση (7,50) μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της στέγης. Επισημαίνεται ότι η ισχύς των διατάξεων του ΦΕΚ 1211/Δ/21.11.1994 σχετικά με τον καθορισμό μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους κτιρίων σε οικισμούς μέχρι 2000 κατοίκους της Επαρχίας Γορτυνίας του Ν. Αρκαδίας, προκειμένου να διατηρηθεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των οικισμών, σύμφωνα με τις οποίες το επιτρεπόμενο ύψος αυξήθηκε από 7.50μ. (που προβλεπόταν βάσει της παρ.4 του άρθρου 5 ΦΕΚ 181Δ/1985) σε 8.50μ., προτείνεται να μην έχει εφαρμογή στους ενδιαφέροντες οικισμούς που εμπίπτουν στο εν λόγω διάταγμα, δηλαδή Νυμφασία / Δε Βυτίνας, Λουτρά Ηραίας / Δε Ηραίας, Βάχλια / Δε Κοντοβαζαίνης, Ξηροκαρίταινα, Πουρναριά / Δε Κλείτορος, καθώς κρίνεται ότι η επικρατούσα κλίμακα του Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10

δομημένου περιβάλλοντος δεν δικαιολογεί την ανάγκη υπέρβασης του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους. Για την αποφυγή κατασκευής τριώροφων κτισμάτων στο σύνολο των οικισμών των ομάδων Ε1 και Ε2, ορίζεται ρητά από το προτεινόμενο πλαίσιο, ότι ο μέγιστος αριθμός ορόφων δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δύο (2). Πάνω από το μέγιστο ύψος της οικοδομής επιτρέπεται μόνο η κατασκευή στέγης και καπνοδόχου. Ειδικά στους οικισμούς της ομάδας Ε2 επιτρέπεται και η κατασκευή ηλιακών συστημάτων με τις προδιαγραφές που ορίζονται στην παράγραφο 18β του παρόντος. 5. Προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους (έντονη κλίση, διατήρηση φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π): Σε ότι αφορά την προσαρμογή των κτηρίων στο έδαφος, για το σύνολο των οικισμών του παρόντος, εφαρμόζονται τα εξής: Απαγορεύεται κάθε εκσκαφή ή επιχωμάτωση στο οικόπεδο, εκτός από τις απολύτως αναγκαίες για το περίγραμμα της οικοδομής και για την τυχόν διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου κατά το δυνατόν στο άμεσο περιβάλλον του κτίσματος χωρίς σε καμία περίπτωση να υπερβαίνουν τα κατά περίπτωση μέγιστα μεγέθη που ορίζονται στην παρ. 3α του Άρθρου 17 του Ν4067/12 "Νέος Οικοδομικός Κανονισμός" [ΦΕΚ79/Α/9412], όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Παρατίθεται η σχετική παράγραφος: «3. Στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου ή οικοπέδου επιτρέπονται οι παρακάτω διαμορφώσεις: α) Η τροποποίηση της φυσικής στάθμης του εδάφους των ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου "για την προσαρμογή του κτιρίου σε αυτό και μέχρι στάθμης +1,50μ. από το φυσικό έδαφος". Σε περίπτωση εκσκαφής ακαλύπτων χώρων του οικοπέδου με κλίση μεγαλύτερη του 20%, η στάθμη του φυσικού εδάφους μπορεί να υποβιβαστεί τεχνητά έως 2,00 μ. "και να επιχωθεί μέχρι "1,50 μ"". Εκσκαφές ή επιχώσεις εδάφους που υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια, για κτίρια δημόσιου ενδιαφέροντος και σημασίας, "καθώς και για ειδικά κτίρια," επιτρέπονται ύστερα από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής.» Πλέον των παραπάνω, σκόπιμο κρίθηκε να προστεθούν περισσότεροι περιορισμοί με στόχο τη βέλτιστη, κατά το δυνατό, διατήρηση και προστασία της γεωμορφολογίας του εδάφους, καθώς και των φυσικών στοιχείων των οικοπέδων, ως εξής: Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του οικοπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση των φυσικών στοιχείων και σχηματισμών (δένδρα, βράχια κλπ.) όπως επίσης ξερολιθιών και λοιπών στοιχείων που ενδεχομένως μαρτυρούν τη συνέχεια της αγροτικής παράδοσης του τόπου. Η παράμετρος της προστασίας των στοιχείων αυτών θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται εξαρχής υπόψη στην επιλογή της τοποθέτησης του οικοδομικού όγκου εντός του οικοπέδου. Σε περίπτωση μεγάλης υψομετρικής διαφοράς επί της ρυμοτομικής γραμμής μεταξύ οικοπέδου και στάθμης δρόμου επιτρέπεται η διαμόρφωση αναλημματικών τοίχων αναλόγου ύψους, με την προϋπόθεση διατήρησης του αναγλύφου και τυχόν φυσικών σχηματισμών. Στους ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς του παρόντος, η κατασκευή των κάθε είδους τοιχίων γίνεται από ξηρολιθοδομή (ξερολιθιά), είτε από εμφανή λιθοδομή, υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παρ.13 Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής, ώστε να μην αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11

Με στόχο την τήρηση της διάταξης, η θέση του οικοπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. Είτε η κορυφογραμμή ή έξαρση, εμπίπτει εντός του οικοπέδου είτε βρίσκεται σε απόσταση εκτός αυτού, το προς εξέταση τμήμα της είναι αυτό που προκύπτει από την προβολή των κορυφών των ορίων του οικοπέδου σε αυτή. Το προς ανέγερση δηλαδή κτίσμα εξετάζεται από τα κατάντι της κορυφογραμμής - έξαρσης και όχι από άλλη οπτική γωνία. Τα ακριβή υψόμετρα για το παραπάνω τμήμα κορυφογραμμής- έξαρσης θα προκύπτουν από το τοπογραφικό διάγραμμα του οικοπέδου το οποίο θα αποτυπώνει με υψομετρικές καμπύλες και την όμορη ανάντι λωρίδα μέχρι την κορυφογραμμή- έξαρση. Το μικρότερο υψόμετρο του τμήματος της κορυφογραμμής- έξαρσης που αντιστοιχεί στο οικόπεδο σύμφωνα με τα παραπάνω, θα είναι και το ανώτατο του προς ανέγερση κτιρίου. (βλέπε και έγγραφο ΕγγρΔΤΕ/α/5979/162/22207(Δ/νση Τοπ. Εφαρμογών). εικ 4. Στα σχήματα 1,2 και 3 παρουσιάζονται περιπτώσεις επιτυχούς προσαρμογής του κτιριακού όγκου στο φυσικό ανάγλυφο. 6. Μέγιστη κλίση εδάφους για οικοδομησιμότητα: Δεν κρίνεται αναγκαίο να οριστεί εντός των ορίων των οικισμών. 7. Τρόπος κάλυψης και επικάλυψης (στέγη - γεωμετρία, κλίσεις, χρώμα, δώμα και αναλογία % στέγης - δώματος, ένταξη συστημάτων ΑΠΕ - πράσινες στέγες εάν προτείνονται κ.λ.π.): Σε ότι αφορά τη στέγαση των οικοδομών ορίζονται τα εξής: Υπεράνω του μεγίστου ύψους κάθε διακριτού ορθογωνικού όγκου επιβάλλεται η κατασκευή μίας μόνο στέγης, τετράριχτης, δίριχτης ή τρίριχτης, μέγιστης κλίσης 35%. Η τρίριχτη στέγη διαμορφώνεται στην περίπτωση εφαπτομενικής τοποθέτησης της στενής πλευράς πρισματικού όγκου σε όγκο μεγαλύτερου ύψους. (εικ. 5-6) Σε ισόγεια κτίσματα επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση μονόριχτης στέγης. Η επικάλυψη των στεγών επιτρέπεται να γίνεται από κεραμίδια βυζαντινού, ρωμαϊκού ή γαλλικού τύπου, χρώματος κεραμιδί (απαγορεύεται το κόκκινο), ώχρας ή καφέ (terracotta). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12

Στις περιπτώσεις συνδυασμού ισοϋψών ορθογωνικών όγκων σε σύνθετες διατάξεις π.χ. διάταξη Γ, η στέγαση επιβάλλεται να γίνεται με ενιαία στέγη, που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης του υποκείμενου ορόφου. (εικ 5) εικ 5. Στα δύο πρώτα σχήματα παρουσιάζονται οι ενδεικνυόμενοι τρόποι κάλυψης των κτιριακών όγκων. Στο τρίτο σχήμα παρουσιάζεται μη αποδεκτός τρόπος κάλυψης. εικ 6. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζεται η κάλυψη των κτιριακών όγκων με τρίριχτη στέγη σε περίπτωση εφαπτομενικής τοποθέτησης με γεωμορφολογικό σχηματισμό ή με υφιστάμενο κτίριο μεγαλύτερου ύψους αντίστοιχα. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της στέγης ορίζεται σε 1,50 μ. Η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης περιμετρικά του κτίσματος ορίζεται στα 0,20 μέτρα συμπεριλαμβανομένων των κεραμιδιών. Κατά παρέκκλιση και μόνο στην περίπτωση ξύλινης φέρουσας κατασκευής στέγης που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου, η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης, συμπεριλαμβανομένων των κεραμιδιών, ορίζεται στα 0,40 μέτρα. (Μεγαλύτερη προεξοχή επιτρέπεται μόνο για την κάλυψη εξώστη, με τις προδιαγραφές που τίθενται στην παράγραφο 10α του παρόντος). Μέσα στη στέγη απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων και η δημιουργία ορόφου, ή τμήματος ορόφου. Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική ακόμα και εάν προβλέπεται μελλοντικά η ανέγερση επιπλέον ορόφου είτε ακόμα και εάν δεν εξαντλείται ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης. Επιτρέπεται και η στέγαση με δώμα σε ισόγεια κτίσματα κύριας ή βοηθητικής χρήσης και καθαρής ορθογωνικής μορφής, που βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση από το κυρίως κτίσμα, μέγιστης επιφανείας 30τ.μ. Στα ισόγεια κτίσματα σε επαφή του κυρίου κτίσματος,με τη μορφή του παραδοσιακού λιακού, επιτρέπεται και η διαμόρφωση ημιυπαίθριου χώρου. Στην περίπτωση δωμάτων δεν επιτρέπεται η προεξοχή της πλάκας του δώματος περιμετρικά της τοιχοποιίας, ενώ απαγορεύονται επίσης οι εμφανείς αναμονές. Το στηθαίο μπορεί να είναι χτιστό σε συνέχεια της επιφάνειας των όψεων του κτίσματος. Εναλλακτικά δύναται να τοποθετηθεί κιγκλίδωμα απλής μορφής, κατ' αντιστοιχία των κιγκλιδωμάτων των εξωστών (βλ. παράγραφο 10α του παρόντος). Απαγορεύεται οποιαδήποτε κατασκευή κλειστού όγκου στα δώματα (π.χ. απόληξη εσωτερικού κλιμακοστασίου). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13

8. Αρχιτεκτονικοί τύποι κτισμάτων με δυνατότητα διαφοροποιήσεων σε πεδινούς οικισμούς ή σε περιοχές με κλίσεις: Δεν κρίθηκε απαραίτητο για τους υπό μελέτη οικισμούς. 9. Αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, τύποι κουφωμάτων: Σε ότι αφορά τα ανοίγματα κουφώματα ορίζονται τα ακόλουθα, για το σύνολο των οικισμών: Τα ανοίγματα επιβάλλεται να είναι σχήματος ορθογωνίου. Απαγορεύονται ιδιόμορφου σχήματος ανοίγματα (π.χ. πολύπλευρα, τριγωνικά, αψιδωτά). Το ποσοστό των ανοιγμάτων δε θα πρέπει να ξεπερνά το 20% της συνολικής επιφάνειας των όψεων. Απαγορεύεται η περιμετρική επένδυση των ανοιγμάτων με κάθε είδους πλακίδια ή άλλα διακοσμητικά υλικά, ώστε να αποφευχθούν ψευδοπαραδοσιακές αναφορές. Όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου επιβάλλεται να έχουν ενιαίο χρωματισμό. Απαγορεύονται τα συρόμενα εξωτερικά κουφώματα καθώς και τα συνθετικά κουφώματα (PVC κλπ). Σε καταστήματα και χώρους στάθμευσης επιτρέπεται η κατασκευή των κουφωμάτων από σίδηρο. Ειδικότερα στους οικισμούς της ομάδας Ε1 ορίζονται επιπλέον τα εξής: i.τα ανοίγματα διαμορφώνονται με αναλογία πλάτους - ύψους περίπου από 1/2 έως 1/1. Σε θύρες του ισογείου επιτρέπεται και η αναλογία 1/2,5. ii. Το μέγιστο πλάτος παραθύρου ορίζεται σε 1,00 μ. και θύρας σε 1,20 μ. Ειδικότερα, το μέγιστο πλάτος ανοίγματος: - σε θύρες ισογείου μπορεί να φτάνει και τα 1,50 μ. - σε θύρες ισόγειων καταστημάτων μπορεί να φτάνει και τα 2,00 μ. iii. Στην περίπτωση εισόδου σε κλειστό χώρο στάθμευσης, το μέγιστο πλάτος του ανοίγματος ορίζεται σε 2,50 μ και το μέγιστο ύψος σε 2,20 μ. iv. Η ελάχιστη απόσταση ανοίγματος από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,80μ., ενώ η ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση στα 0,50μ. v. Σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, η διαμόρφωση των ανοιγμάτων γίνεται με ενιαίο οριζόντιο, ξύλινο, μεταλλικό ή λίθινο πρέκι. Δυνατή είναι και η διαμόρφωση πρεκιού εμφανούς οπλισμένου σκυροδέματος με επεξεργασία αδρής επιφάνειας (π.χ. χτυπητό, υδροβολημένο κλπ). Κατά παρέκκλιση επιτρέπεται, η διαμόρφωση πρεκιών με τη μορφή χαμηλωμένου τόξου, και για μέγιστο πλάτος ανοίγματος 1.20μ. Στην περίπτωση αυτή, το ύψος του τόξου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 1/6 του πλάτους του ανοίγματος. (εικ. 7) vi. Τα υαλοστάσια επιβάλλεται να είναι ανοιγόμενα, ανασυρόμενα ή και ανακλινόμενα. vii. Τα εξώφυλλα επιβάλλεται να είναι ανοιγόμενα, γαλλικού ή γερμανικού τύπου, ή ανακλινόμενα, καρφωτά, περσιδωτά ή ταμπλαδωτά. viii.απαγορεύονται οι αλουμινοκατασκευές κάθε είδους. εικ 7. Διαμόρφωση πρεκιών με τη μορφή χαμηλωμένου τόξου, προκειμένου για παράθυρα και θύρες αντίστοιχα. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14

Στους οικισμούς της ομάδας Ε2 επιτρέπεται και η τοποθέτηση κουφωμάτων αλουμινίου, σε χρωματισμό υποχρεωτικά διαφορετικό του λευκού. 10. Επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, χαγιάτια, σκιάδια μάνδρες, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): α. Εξώστες Η φέρουσα κατασκευή εξωστών μπορεί να είναι ξύλινη, είτε μεταλλική, είτε από οπλισμένο σκυρόδεμα, με ορθογωνική κάτοψη. Στην περίπτωση εξώστη οπλισμένου σκυροδέματος ως μέγιστο πάχος πλάκας ορίζονται τα 0,15 μ. Στους οικισμούς της ομάδας Ε1 το μέγιστο πλάτος εξώστη ορίζεται σε 1,10μ. και το μέγιστο μήκος σε 4,00 μ., το οποίο σε κάθε περίπτωση δεν δύναται να υπερβαίνει τα 2/3 του μήκους της εν επαφή όψης. (εικ. 8) Η ελάχιστη απόσταση του εξώστη από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,50μ. εικ 8. Γενικοί περιορισμοί διαστάσεων εξώστη. Ανά διακεκριμένη μονάδα όγκου, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων ή επαγγελματικής χρήσεως, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο ενός εξώστη στη στενή πλευρά των κτισμάτων και μέχρι δύο συνολικά εξωστών. Σε περίπτωση στέγασης των εξωστών, το προστέγασμα διαμορφώνεται ως ανεξάρτητη, οριζόντια ή με μικρή κλίση έως 3%, ελαφριά, μεταλλική ή ξύλινη κατασκευή ορθογωνικής κάτοψης και ομοίων διαστάσεων με τον εξώστη, από απλές διατομές χωρίς διακοσμητικές απολήξεις διαμορφώσεις. Η επικάλυψη του προστεγάσματος μπορεί να γίνεται με φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά), με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, ή εν γένει φυσικά υλικά. Απαγορεύεται η τοποθέτηση κεραμοσκεπής. Εναλλακτικά επιτρέπεται η τοποθέτηση υαλοπινάκων ή αναλόγων διαφανών υλικών. Η ανώτερη επιφάνεια των στεγάστρων θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον 0,50μ από την απόληξη της τοιχοποιίας. Σε εξώστες, ελάχιστου μήκους 2,00 μ., είναι δυνατή επιπλέον η επιστέγαση: i. με προέκταση της κύριας στέγης ακολουθώντας υποχρεωτικά την κλίση της, και μόνο με την προϋπόθεση ξύλινης φέρουσας κατασκευής αυτής, που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου. ii. με ανεξάρτητο επικλινές τμήμα ξύλινης κατασκευής που ακολουθεί υποχρεωτικά την κλίση της στέγης. Το ανώτερο σημείο της επικάλυψης της στέγασης του εξώστη δε μπορεί να απέχει από το κατώτερο σημείο της φέρουσας κατασκευής της κύριας στέγης του κτίσματος απόσταση μεγαλύτερη των 0,15 μ. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η στέγαση του εξώστη στηρίζεται υποχρεωτικά σε κατακόρυφους, που καταλήγουν είτε στο επίπεδο του εξώστη είτε στο επίπεδο του εδάφους. Η επικάλυψη γίνεται με το υλικό επικάλυψης της κύριας στέγης. (εικ. 9) Σε οικισμούς της ομάδας Ε1 οι στυλοβάτες διαμορφώνονται υποχρεωτικά ξύλινοι είτε μεταλλικοί. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 15

εικ 9. Δυνατότητες στέγασης εξωστών: ανεξάρτητη οριζόντια ελαφριάς κατασκευής, σε προέκταση της κύριας στέγης και ανεξάρτητη επικλινής. Απαγορεύεται η κατασκευή γωνιακών και περιμετρικών ανοιχτών εξωστών, όπως επίσης οι συνεχείς σε όλο το μήκος της όψης εξώστες. Η κατασκευή των εξωστών δεν μπορεί να γίνεται με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.) Το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. Η επίστρωση εξωστών ελαφριάς κατασκευής επιβάλλεται να είναι από ξύλινες σανίδες στη φυσική τους απόχρωση. Τα κιγκλιδώματα διαμορφώνονται με γραμμικά, κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία απλής μορφής, ξύλινα ή μεταλλικά. Επιτρέπεται επίσης ο συνδυασμός των δύο υλικών. Απαγορεύονται σε κάθε περίπτωση κιγκλιδώματα με επιπλέον διακοσμητικά στοιχεία περίπλοκων σχημάτων και συνδυασμών, τα κτιστά κιγκλιδώματα με διακοσμητικές εγκοπές, καθώς και τα κιγκλιδώματα με τη μορφή μπαλούστρων. Το αρμόδιο Σ.Α. μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών (ανοιχτών και κλειστών) σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. β. Σκίαστρα Επιτρέπεται η στέγαση βατού δώματος ισόγειου κτίσματος εν επαφή διώροφου όγκου με τις εξής προϋποθέσεις: - Το στέγαστρο που τοποθετείται ακολουθεί τις προδιαγραφές των προστεγασμάτων των ανοιχτών εξωστών. - Σε περίπτωση διαμόρφωσης κεραμοσκεπούς στεγάστρου, είτε με προέκταση της στέγης, είτε ως ανεξάρτητο επικλινές τμήμα, ως μέγιστο πλάτος αυτού ορίζονται τα 2,00 μ. (εικ.10) εικ 10. Εναλλακτικές στεγάσεις ισόγειου κτίσματος εν επαφή διώροφου όγκου. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 16

Για τη στέγαση μεμονωμένων ανοιγμάτων θυρών εισόδου της οικοδομής επιτρέπεται η διαμόρφωση σκιάστρου, ορθογωνικής κάτοψης και ελαφριάς μεταλλικής - ξύλινης κατασκευής ή πλάκας σκυροδέματος σε πρόβολο. Τα στέγαστρα και σκίαστρα που τοποθετούνται στην κάθε οικοδομή, θα πρέπει να ενσωματώνονται διακριτικά στο συνολικό σχεδιασμό των όψεων. Γενικά, προτιμώνται οι ελαφριές κατασκευές σκίασης με λεπτές διατομές, ώστε να είναι διακριτές μορφολογικά, από το στιβαρό, εσωστρεφή κύριο όγκο των κτισμάτων. Απαγορεύονται προστεγάσματα σχημάτων διαφορετικών του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). Απαγορεύονται εν γένει κάθε είδους προστεγάσματα με επικάλυψη κεραμιδιών, τόσο στις όψεις των κτισμάτων όσο και στους υπαιθρίους, δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους των οικισμών, με εξαίρεση όσα αναφέρονται για τη στέγαση ανοιχτών εξωστών και δωμάτων. Εναλλακτικά, όπου υπάρχει ανάγκη ηλιοπροστασίας, τυχόν σκιάδια και στέγαστρα διαμορφώνονται κατ' αναλογία των οριζόντιων προστεγασμάτων ελαφριάς μεταλλικής - ή ξύλινης κατασκευής, όπως περιγράφηκαν για τους εξώστες (βλ. παρ. 10α). Η τοποθέτηση τεντών επιτρέπεται αποκλειστικά σε ισόγειους χώρους παραμονής ατόμων (κέντρων αναψυχής, εστιατορίων κ.λ.π), μετά από έγκριση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, και μόνο σε λευκή ή υπόλευκη απόχρωση, εφόσον δεν αλλοιώνεται η φυσιογνωμία αξιόλογων μετώπων, τμημάτων ή κοινοχρήστων χώρων του οικισμού. Απαγορεύεται η τοποθέτηση τεντών σε τυχόν διατηρητέα ή αξιόλογα μέτωπα ή κτίσματα των οικισμών. Επισημαίνεται ακόμη ότι ο αποτελεσματικός σκιασμός των επιφανειών μπορεί να επιτυγχάνεται με την κατάλληλη, σε ότι αφορά τη θέση και το είδος (φυλλοβόλα, αειθαλή), επιλογή φύτευσης, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, όπως αναλύεται στην παράγραφο 18 του παρόντος. γ. Εξωτερικές κλίμακες Η εξωτερική, ανοιχτή κλίμακα μπορεί να έχει μέγιστο πλάτος 1,00μ., δεν υπολογίζεται στο ποσοστό κάλυψης και το συντελεστή δόμησης και αναπτύσσεται παράλληλα, τουλάχιστον κατά τα 2/3 του μήκους της, και σε επαφή με την μακρά πλευρά του κτιρίου, ενώ καταλήγει σε εξώστη ή σε βατό δώμα Επιτρέπεται και η κάθετη τοποθέτηση μεγαλύτερου τμήματος της εξωτερικής κλίμακας προς τη μακρά πλευρά του διώροφου όγκου, αρκεί να ενσωματώνεται στο περίγραμμα ισόγειου εν επαφή κτίσματος. (εικ. 11) εικ 11. Στο πρώτο σχήμα παρουσιάζεται η τοποθέτηση εξωτερικής κλίμακας σε παραλληλία και επαφή με την μακρά πλευρά του κτιρίου. Στο δεύτερο σχήμα παρουσιάζεται η περίπτωση κάθετης τοποθέτησης, που επιβάλλει ενσωμάτωση της κλίμακας στο περίγραμμα του ισόγειου εν επαφή κτίσματος. Το στηθαίο της ανοιχτής κλίμακας μπορεί να είναι συμπαγές, οπότε επιβάλλεται να συνεχίζει στο ίδιο κατακόρυφο επίπεδο μέχρι το έδαφος, ή με τη μορφή κιγκλιδώματος που κατασκευάζεται κατ' Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 17

αντιστοιχία των κιγκλιδωμάτων των εξωστών. Οι εξωτερικές κλίμακες: i. δεν επιτρέπεται να συνεχίζουν σε τυχόν υπόγειο χώρο. ii. επιβάλλεται να μένουν ακάλυπτες iii. μπορεί να είναι είτε συμπαγείς, οπότε η επίστρωση των βαθμίδων γίνεται με φυσικά πετρώματα ή τσιμεντοκονία, είτε ελαφριάς ελαφριάς κατασκευής, ξύλινης ή μεταλλικής δ. Περιφράξεις Οι περιφράξεις διαμορφώνονται (ως προς το ύψος, τη μορφή και το υλικό) σύμφωνα με τα επικρατούντα στο άμεσο περιβάλλον της οικοδομής. Κατασκευάζονται είτε από ανεπίχριστη λιθοδομή χωρίς τονισμένους αρμούς ή ξηρολιθοδομή, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παραγράφου 13, είτε από τοιχοποιία επιχρισμένη με αδρό σοβά, λευκών, υπόλευκων και γαιωδών αποχρώσεων. Σε δρόμους με συνεχή μέτωπα που διαμορφώνονται από όψεις κτισμάτων και υψηλές μάνδρες απαγορεύεται η κατασκευή χαμηλών περιτοιχίσεων, η τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων ή η μείωση του ύψους των υφισταμένων. Η κατασκευή τυχόν κιγκλιδωμάτων θα πρέπει να είναι αντίστοιχη με αυτή που περιγράφηκε για τους εξώστες ενώ ισχύουν επίσης οι σχετικές απαγορεύσεις (μπαλούστρα, πολύπλοκα σχήματα κ.τ.λ.) Επισημαίνεται ότι συναντάται πληθώρα κιγκλιδωμάτων σε περιφράξεις, στα πλαίσια της μεταγενέστερης οικοδομικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να αποτελούν πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο του δομημένου περιβάλλοντος. Οι αυλόπορτες μπορούν να είναι ξύλινες καρφωτές, ή και μεταλλικές απλού σχεδίου χωρίς πολύπλοκα διακοσμητικά στοιχεία που παραπέμπουν σε ψευδοπαραδοσιακές μορφές. Οι υφιστάμενες παραδοσιακές περιφράξεις ιδιοκτησιών διατηρούνται ή αποκαθίστανται στην αυθεντική τους μορφή, ως προς τα υλικά, τους χρωματισμούς και τις διαστάσεις. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, υποβάλλονται πλήρη σχέδια όψεων για τις προβλεπόμενες προς κατασκευή περιφράξεις. ε. Υδρορρόες Οι υδρορρόες των κτισμάτων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαμόρφωση των αντίστοιχων όψεων, ώστε να ενσωματώνονται αρμονικά στη σύνθεση ως μορφολογικά στοιχεία του κτίσματος. Η ακριβής θέση τους θα πρέπει να υποδεικνύεται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης. Απαγορεύεται η χρήση εμφανών πλαστικών υδρορροών. ζ. Λοιπά χαρακτηριστικά Στις νέες οικοδομές δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτός ο στείρος μιμητισμός των παλαιότερων κτισμάτων με την αναπαραγωγή μεμονωμένων παραδοσιακών στοιχείων και την αυθαίρετη χρήση τους σε τυχαίους συνδυασμούς. Οι σύγχρονες κατασκευές οφείλουν να εκφράζουν την εποχή τους και να προσαρμόζονται στο δομημένο περιβάλλον υιοθετώντας τις γενικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης με αφαιρετικές αναφορές στα επιμέρους χαρακτηριστικά της. Στο πλαίσιο αυτό ενδεικτικά αναφέρεται ότι (στα κτίσματα, στις περιφράξεις και εν γένει στις διαμορφώσεις δημόσιων και ιδιωτικών χώρων των οικισμών), απαγορεύονται στοιχεία όπως επενδύσεις με λίθινες πλάκες ή πλακίδια μικρού πάχους, έναντι λίθων, πρόσθετα ή ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία (σειρά κεραμιδιών στην περίμετρο δωμάτων, γύψινα στοιχεία, γλυπτά, μίμηση κιόνων και αετωμάτων, περίτεχνα γείσα κ.α.), διακοσμητικές καμάρες, αψίδες, τόξα κ.τ.λ. Απώτερος στόχος είναι η αποφυγή της αναπαραγωγής του "νεοπαραδοσιακού" στυλ, που υποβαθμίζει αισθητικά τόσο το φυσικό όσο και το δομημένο περιβάλλον της Περιφερειακής Ενότητας. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 18

11. Στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού ( τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.): Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού επηρεάζουν την εξωτερική εικόνα των οικοδομών, και κατ' επέκταση την εικόνα του δημόσιου χώρου των οικισμών, επιβαρύνοντάς τη σημαντικά σε περίπτωση κακής τοποθέτησης ή επιμέρους ατυχών επιλογών, όπως διαπιστώθηκε από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. Για το λόγο αυτό αναγκαίο κρίθηκε να προστεθούν οι ακόλουθες διατάξεις: Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης (κατόψεις, όψεις). Οι ηλιακοί συλλέκτες, τυχόν υφιστάμενες δεξαμενές αποθήκευσης νερού και λοιπές μηχανολογικές ή άλλες εγκαταστάσεις μπορούν να τοποθετούνται σε σημείο του ακαλύπτου των γηπέδων, μη ορατό από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Η τοποθέτηση ηλιακών συστημάτων σε δώμα ή στέγη επιτρέπεται στους οικισμούς της ομάδας Ε2 με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στη παράγραφο 18β του παρόντος. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε ειδικές διαμορφώσεις των όψεων ή διαμορφωμένες εσοχές του κτίσματος, με επικάλυψη περσίδων και όχι στις κύριες όψεις ή στη στέγη αυτού. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις). Απαγορεύεται επίσης η τοποθέτηση τεχνολογικού εξοπλισμού στις όψεις και τη στέγαση υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων. Επιτρέπεται μόνο σε σημεία του ακαλύπτου των οικοπέδων, που δεν είναι ορατά από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Τυχόν νέες δεξαμενές συλλογής όμβριων επιβάλλεται να είναι υπόγειες. Στις επιφάνειες των στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού απαγορεύεται η αναγραφή επιγραφών του κατασκευαστή αυτών. Σε κάθε οικόπεδο μπορεί να τοποθετείται μόνο μια κεραία τηλεόρασης και σε θέση που να μην προσβάλλονται τα κτίρια. Υποχρέωση του Δήμου είναι να τοποθετήσει μέσα σε εύλογο χρόνο ομαδική δορυφορική κεραία στον οικισμό. Μετά την τοποθέτησή της θα απομακρύνονται υποχρεωτικά οι ατομικές. Επιβάλλεται η σταδιακή συμμόρφωση προς τις παραπάνω διατάξεις, υφιστάμενων στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού, σε διάστημα που θα οριστεί από τη Δημοτική αρχή από τη δημοσίευση του διατάγματος. 12. Στοιχεία εξοπλισμού κοινοχρήστων χώρων, ειδικές διατάξεις (υλικά, λιθόστρωτα, επιπλώσεις- - παγκάκια, σκιάδια, δίκτυα κοινωφελών υπηρεσιών - στύλοι ΔΕΗ, φωτισμοί, επιγραφές, διαφημιστικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.) Η υπάρχουσα δομή του δημόσιου χώρου των οικισμών (δρόμοι, πλατείες, πλατώματα), διατηρείται. Επιβάλλεται επίσης η διατήρηση αυθεντικών παραδοσιακών λιθόστρωτων, πλακόστρωτων, ξερολιθιών και λοιπών ανάλογων στοιχείων (αναβαθμοί, πεζούλια, κρήνες κ.α.) του δημόσιου χώρου, στα πλαίσια της προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Σε περίπτωση ανάγκης αντικατάστασης ή επισκευής των παραπάνω στοιχείων λόγω φθοράς, οι εργασίες θα πρέπει να γίνονται με τη χρήση ίδιων υλικών και κατάλληλων τεχνικών, για την επαναφορά τους στην αυθεντική τους μορφή. Κάθε διαμόρφωση, τροποποίηση ή ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων, εκτελείται με τρόπο τέτοιο ώστε να ενσωματώνεται στην παραδοσιακή φυσιογνωμία [όπου διατηρείται] και την κλίμακα των οικισμών. Για το λόγο αυτό ο σχεδιασμός του ελεύθερου χώρου και τυχόν κατασκευών αυτού, θα πρέπει να συγκροτείται από λιτές αρχιτεκτονικές γραμμές, περιορίζοντας τις επεμβάσεις στις απολύτως αναγκαίες. Η επιλογή των υλικών θα πρέπει να γίνεται στα πλαίσια μιας συνολικότερης βιοκλιματικής προσέγγισης των δημόσιων χώρων των οικισμών, σε άμεσο πάντοτε συσχετισμό με τα τοπικά δεδομένα (π.χ. το κλίμα της περιοχής). Στην κατεύθυνση αυτή, ιδιαίτερα μεγάλη σημασία θα πρέπει Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 19

να δίδεται στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ σκληρών και φυσικών επιφανειών, έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται κατά το δυνατό οι σκληρές επιφάνειες. Σε ότι αφορά τις δαπεδοστρώσεις των κοινόχρηστων χώρων, προτείνονται εν γένει φυσικά (με αναφορά σε τοπικά) και διαπερατά υλικά (π.χ. συμπιεστό χώμα). Στην περίπτωση κατασκευής σύγχρονων λιθόστρωτων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται φυσικοί λίθοι τοπικής προέλευσης, που θα επαναλαμβάνουν το χαρακτήρα των παραδοσιακών ως προς το μέγεθος και την τοποθέτηση. Λιτές, σύγχρονες διαμορφώσεις σκληρών επιφανειών (π.χ. δάπεδα σκυροδέματος με τη μορφή χτυπητού, υδροβολημμένου ή εμφανών αδρανών δαπέδου) κρίνονται επίσης θεμιτές, εφόσον ενσωματώνονται διακριτικά στον παλαιότερο χαρακτήρα του δημόσιου χώρου των οικισμών. Γενικά απαγορεύονται οι ασφαλτοστρώσεις δημοσίων χώρων πλην των οδικών αξόνων. Πλέον των παραπάνω, η ενίσχυση του πρασίνου ενδείκνυται ως άμεσο και περιορισμένου, συγκριτικά, κόστους, μέτρο αισθητικής αναβάθμισης και βελτίωσης του μικροκλίματος στο εσωτερικό των οικισμών, ειδικότερα δε στις περιπτώσεις ενιαίων επιφανειών χώρων στάθμευσης εντός των οικισμών. Τυχόν κατάλοιπα αυθεντικών πλακόστρωτων, λιθόστρωτων και λοιπών ανάλογων στοιχείων που ενδεχομένως να αποκαλυφθούν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης έργων σε δημόσιους χώρους, θα πρέπει να αξιολογούνται με στόχο τη διατήρηση και διακριτική ενσωμάτωσή τους σε νέες διαμορφώσεις. Επισημαίνεται ότι, αντίστοιχη, σύμφωνα με όσα αναλύθηκαν στις παραπάνω παραγράφους, θα πρέπει να είναι και η λογική διαμόρφωσης των ιδιωτικών υπαιθρίων των οικοδομών, ειδικότερα όταν υπάρχει οπτική πρόσβαση σε αυτούς από κοινόχρηστους χώρους, ώστε να διατηρείται η ενότητα της ταυτότητας του πολεοδομικού ιστού. Για τη σηματοδότηση, το φωτισμό και εν γένει τον εξοπλισμό των κοινόχρηστων χώρων (επιπλώσεις, παγκάκια, σκιάδια) κρίνεται ουσιαστική η χρήση απλουστευμένων σύγχρονων στοιχείων, λιτού σχεδιασμού, χωρίς περίπλοκα σχήματα, διακοσμητικά μοτίβα και ιδιόμορφες απολήξεις. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η χρήση "νεοπαραδοσιακών" στοιχείων όπως επίσης η υιοθέτηση μορφών και ρυθμών ξένων προς την αρχιτεκτονική παράδοση της περιοχής. Το σύνολο του εξοπλισμού στο εσωτερικό του κάθε οικισμού θα πρέπει να παρουσιάζει ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα, με υλικά, μεγέθη μορφές και χρώματα που θα συνδυάζονται αρμονικά μεταξύ τους και θα ενσωματώνονται διακριτικά στο χαρακτήρα και την κλίμακα του δομημένου περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην αισθητική αναβάθμισή του. Ουσιαστική κρίνεται, πλέον των παραπάνω, η σταδιακή αποξήλωση τεντών και σκιάστρων και λοιπών τυχόν κατασκευών που δεν ακολουθούν τα προβλεπόμενα από τις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος, με στόχο την αναβάθμιση της δημόσιας εικόνας των οικισμών. Τα έργα υποδομής των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. κλπ.) επιβάλλεται να είναι υπόγεια. Οι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας αναλαμβάνουν με δαπάνες τους την αναμόρφωση και βελτίωση των εγκαταστάσεών τους, όπως και τη σταδιακή υπογειοποίηση του υφιστάμενου δικτύου, ώστε να μην προσβάλλεται το περιβάλλον και να αποκατασταθεί παράλληλα η αλλοίωση της εικόνας των οικισμών. Υποχρεούνται επίσης να αναλαμβάνουν την αποκατάσταση της αρχικής μορφής των δρόμων και κοινοχρήστων χώρων όπου επενέβησαν για την εγκατάσταση των δικτύων τους. Η τοποθέτηση των μετρητών του ηλεκτρικού ρεύματος, όπως και η τοποθέτηση κάθε άλλου στοιχείου παροχών Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας επιβάλλεται να γίνεται σε ειδικές εσοχές του κτιρίου ή της περίφραξης. Απαγορεύεται η τοποθέτηση κάθε είδους επιγραφών και διαφημίσεων σε οποιαδήποτε θέση των ακινήτων του οικισμού καθώς και σε ικριώματα μέσα στο χώρο των οικοπέδων ή μπροστά απ' αυτά. Απαγορεύεται επίσης η τοποθέτησή τους στην οροφή των κτισμάτων και σε στηθαία εξωστών κτλ. Επιτρέπονται μόνο επιγραφές που πληροφορούν για τη χρήση των χώρων του κτιρίου και οι οποίες τοποθετούνται σε όψη του κτίσματος, σε θέση που δεν καλύπτουν ή αλλοιώνουν τη μορφή του. Οι επιγραφές θα πρέπει να ενσωματώνονται στη λογική διαμόρφωσης της όψης, να μη διαταράσσουν Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 20

τη χρωματολογική οργάνωση του κτηρίου και να είναι περιορισμένων διαστάσεων. Η ακριβής θέση, το μέγεθος και η μορφή των επιγραφών, θα προσδιορίζονται στα προς έγκριση σχέδια σε κάθε περίπτωση ανέγερσης, επιδιόρθωσης, προσθήκης ή αλλαγής χρήσης οικοδομής. Απαγορεύεται η ανάρτηση φωτεινών ή φωτιζόμενων επιγραφών. με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις κτηρίων (όπως φαρμακεία), ώστε να αποφευχθεί η οπτική ρύπανση που δημιουργείται από ανάλογες επιλογές στο εσωτερικό των οικισμών. Στους κοινόχρηστους χώρους των οικισμών η τοποθέτηση επιγραφών και διαφημίσεων επιτρέπεται μόνο σε ειδικά διαμορφωμένες θέσεις που προσδιορίζονται από το αρμόδιο Σ.Α. [όπου επιβάλλεται ο έλεγχος αυτού] είτε από τη Δημοτική Αρχή. Θα πρέπει να αποφεύγονται δημόσιοι χώροι που γειτνιάζουν με αξιόλογα στοιχεία του δομημένου ή φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών ( π.χ. δημόσιες οδοί με αξιόλογα κτήρια, σημεία με θέα κ.α.). Επιβάλλεται η σταδιακή και εντός ενός έτους απομάκρυνση των φωτεινών και ακαλαίσθητων εν γένει επιγραφών, διαφημίσεων ή πινακίδων σήμανσης. 13. Υλικά (προτεινόμενα οικοδομικά υλικά, τεχνικές, σοβάδες / είδη, υφές, χρωματισμοί κ.λ.π.) συμβατά με το ύφος της περιοχής, εναρμονιζόμενα μεταξύ τους: Οι εξωτερικές όψεις μπορούν να είναι επιχρισμένες ή από εμφανή λιθοδομή. Η λιθοδομή επιβάλλεται να κατασκευάζεται από τοπικά ασβεστολιθικά πετρώματα στις τοπικές υπόλευκες, γκρίζες, κιτρινόλευκες αποχρώσεις. Οι λίθοι μπορεί να είναι είτε καθόλου επεξεργασμένοι (αργολιθοδομή), είτε μερικώς επεξεργασμένοι σε ορθογώνια μορφή (ημιλαξευτή τοιχοποιία). Δεν νοείται λίθινος τοίχος λεπτότερος από 45cm. Οι τυχόν επενδύσεις τοιχοποιίας με λίθους έχουν ελάχιστο πάχος 20 εκ., ώστε να προσομοιάζουν της αυθεντικής παραδοσιακής λιθοδομής. Κατά την αρμολόγηση υφιστάμενων λιθοδομών γίνεται χρήση κονιαμάτων με βάση την φυσική άσβεστο. Να αποφεύγεται η χρήση τσιμέντου. Στις νέες λιθοδομές η αρμολόγηση γίνεται με αντίστοιχα κονιάματα, με χρήση λευκού τσιμέντου. Η απόχρωση του αρμολογήματος θα πρέπει να είναι γαιώδης. Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση εξεχόντων αρμών. Η τοποθέτηση των λίθων γίνεται σε επάλληλες οριζόντιες στρώσεις. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να υπάρχει ώστε κάθε λίθος να εφάπτεται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια με τους γειτονικούς του. Η θέση των κατακόρυφων αρμών θα πρέπει να εναλλάσσεται, ώστε να μην δημιουργούνται συνεχείς κατακόρυφοι αρμοί. Το ύψος της κάθε λίθου δεν πρέπει να ξεπερνά το πλάτος της. i. Οι εξωτερικές γωνίες διαμορφώνονται με λαξευμένους σταυρωτά τοποθετημένους γωνιόλιθους μεγαλύτερων διαστάσεων (αγκωνάρια). Λαξευτοί λίθοι χρησιμοποιούνται επίσης για τη διαμόρφωση πρεκιού με λίθινα στοιχεία. Απαγορεύεται η διαμόρφωση ανακουφιστικών τόξων και τοξωτών πρεκιών, πλην χαμηλωμένων τόξων σε ανοίγματα του κτιρίου, με τις προδιαγραφές της παραγράφου 9 του παρόντος, δεδομένου ότι παραπέμπουν σε νεοπαραδοσιακά στοιχεία διακοσμητικού εν τέλει ρόλου, που κατά κανόνα συμβάλλουν στη διαμόρφωση πληθωρικής εικόνας στα κτίσματα. Οι ξηρολιθοδομές ή ξερολιθιές διαμορφώσεων εξωτερικού χώρου και περιφράξεων δομούνται κατά τον παραδοσιακό τρόπο χωρίς τη χρήση κονιάματος μεταξύ των λίθων. Οι προδιαγραφές κατασκευής των λιθοδομών κρίθηκε αναγκαίο να συμπληρωθούν αφού ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνονται οι σύγχρονες λίθινες φέρουσες τοιχοποιίες ή και λίθινες επενδύσεις, αποτελούν στην πλειοψηφία τους ατυχείς απομιμήσεις των παλαιότερων. Στην ίδια λογική, επισημαίνεται ότι σε περιπτώσεις νέων εργασιών σε υφιστάμενα κτίσματα, το αρμόδιο Σ.Α. [όπου επιβάλλεται ο έλεγχός του] δύναται να επιβάλλει, κατά την κρίση του και την απομάκρυνση ακαλαίσθητων επενδύσεων (π.χ. με λίθινες πλάκες), με στόχο την αισθητική αναβάθμιση των οικισμών. Απαγορεύεται η επίχριση υφιστάμενων κτισμάτων με εμφανή, εξωτερικά, λιθοδομή, με στόχο τη διάσωση των παραδοσιακών αυθεντικών κατασκευών - κατασκευαστικών τεχνικών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 21