Η Α' κλίση των ουσιαστικών

Σχετικά έγγραφα
Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ. (Υπάρχει και η κατηγορία των συνηρημένων ουσιαστικών που θα τη μάθουμε σε μεγαλύτερες τάξεις.)

καταλήξεις ασυναίρετων της β' κλίσης Ενικός ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. -ον -ου -ῳ -ον -ον -ος -ου -ῳ -ον -ε Πληθυντικός -οι -ων -οις -ους -οι

[Γραμματική. Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Η πρώτη κλίση στα αρχαία ελληνικά περιλαμβάνει ονόματα αρσενικά και θηλυκά. Δεν περιλαμβάνει ουδέτερα (ευτυχώς).

Οι τόνοι και τα πνεύματα. Τα αρχαία ελληνικά διαθέτουν τρία τονικά σημάδια: Την οξεία( ), τη βαρεία( `) και την περισπωμένη ( )

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Δευτερόκλιτα επίθετα

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ ΚΛΙΣΗΣ Α. ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ. Παρατηρήσεις στα φωνηεντόληκτα ουσιαστικά: 1. Στα καταληκτικά μονόθεμα σε -υς, -υος:

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Παναγιώτης Δεμέστιχας Στέλλα Γκανέτσου

Β ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ. Αρσενικά και θηλυκά σε ως και ουδέτερα σε ων. Α. ΑΣΥΝΑΙΡΕΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

Σχηματισμός Ευκτικής Παρακειμένου Ενεργητικής Φωνής. Στις σημειώσεις μας θα εστιάσουμε στον περιφραστικό τύπο, καθώς αυτός είναι ο πιο εύχρηστος.

Αρχαία Α' Γυμνασίου Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη

Τα ταξίδια του παππού. Ρήματα σε -άβω. Τα ρήματα που τελειώνουν σε -άβω γράφονται με β. πχ: ράβω, ανάβω, σκάβω, θάβω, κ.ά.

ΕΙΜΙ= είμαι, υπάρχω. ΥΠΟΤΑ- ΚΤΙΚΗ ω ης η ωμεν. ισθι εστω. εσοίμην εσοιο εσοιτο εσοίμεθα εσοισθε εσοιντο ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ. ο υσης ο υσ η ο υσαν

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Η ελεύθερη έκφραση μέσω του τύπου. Κάνω κάτι πιο φιλελεύθερο Η πίστη και η αφοσίωση στην ιδέα της ελευθερίας.

ΣΡΙΣΟΚΛΙΣΑ ΕΠΙΘΕΣΑ: Τα επίθετα αυτά κλίνονται κατά την γ κλίση των ουσιαστικών στο αρσενικό και το ουδέτερο γένος τους.

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές

«Η λύση του Γόρδιου Δεσμού» αρχαία ελληνικά Α Γυμνασίου ενότητα 7

ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3) Να σχολιάσετε τον κάθε όρο ειρήνης και ποιές συνέπειες θα έχει για τους Αθηναίους. Πώς ο Ξενοφώντας διακρίνει τον σημαντικότερο όρο;

Αρσενικά ουσιαστικά προπαροξύτονα σε -ος

ΑΝΣΩΝΤΜΙΕ Είναι κλιτές λέξεις που αντικαθιστούν ονοματικές φράσεις και κάνουν την ίδια «δουλειά» με αυτές.

Η παθητική σύνταξη και το ποιητικό αίτιο

Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΕΞΕΩΝ:

Η πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα.

Διαίρεση φωνηέντων Φωνήεντα Μακρόχρονα Βραχύχρονα

Ενότητα 2 : Β. Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες Γ. Φθόγγοι και γράμματα

Το αντικείμενο [τα βασικά]

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να: Να κατανοούν την ανθρωποκεντρική διάσταση του αρχαίου κόσμου.

το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Ο.Π

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου. Ενότητα 2 : Γ. Γραμματική

Ασκήσεις γραμματικής. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις στα τρία γένη των δύο αριθμών: δράς, θείς, γνούς, εἰδώς, ἀδικῶν, ἀπολλύς.

Α. Β. Μουμτζάκης, οι δημοσιεύσεις και το έργο του. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ: ΚΛΙΣΗ ΑΡΣΕΝΙΚΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ Α. Β. ΜΟΥΜΤΖΑΚΗ Φιλόλογου Καθηγητή

Ορθογραφία : Συλλαβές. Μονοσύλλαβη : το, και Δισύλλαβη : πό δι, ε- κεί. Τρισύλλαβη : πα τέ ρας, μη τέ ρα. Πολυσύλλαβη : πα ρα μύ θι, α στα μά τη τα

Τα σύνθετα ρήματα έχουν την τάση να διατηρούν τον τόνο τους στη συλλαβή που τονίζεται και το αντίστοιχο απλό ρήμα: λύειν - ἀπολύειν, ἦχθαι - ἀπῆχθαι,

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΣΥΝΗΘΗ ΛΑΘΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Τα ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΣΙΑ. ΤΑΞΗ: Α Γυμνασίου. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Τρίτη, 30 Μαΐου 2017

Copyright: A. Γιαγκοπούλου, Ν. Γιαγκόπουλος, Eκδόσεις ZHTH, Θεσσαλονίκη, 2013

Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μία κατάσταση.

Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα:

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου. Κύρια ονόματα

Συλλαβική αύξηση είναι η προσθήκη στην αρχή του θέματος ενός -ἐ- (Προσοχή! παίρνει ψιλή). Λέγεται συλλαβική επειδή προστίθεται μια νέα συλλαβή.

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

Γράμματα. Δίφθογγοι. Συνδυασμοί

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ

Πώς βρίσκουμε το υποκείμενο σε μια πρόταση;

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΩΡΑΚΙ!!!!)

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

2. TΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ. Ορισµός Λειτουργία Χρήση Είδη 2.1 ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ: Χρήση, λειτουργία και µορφή. Κλίση των αρσενικών, θηλυκών και ουδετέρων

Pos matome Griko: Το εκπαιδευτικό υλικό. Β Επίπεδο για ενηλίκους. Μαριάννα Κατσογιάννου, Γλωσσολόγος, Καθηγήτρια, Παν/μιο Κύπρου

Προσαρμογές Οδηγού στη διδασκαλία γραμματικής και στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου

Πόλη και πολιτισμός Πόλη και διασκέδαση

Ενότητα 4 η Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας

Γλώσσα. Βάζω σε αλφαβητική σειρά τα παρακάτω υλικά και χριστουγεννιάτικα γλυκά και φαγητά ;

Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων

Το ρήμα λύω στην Οριστική Ε.Φ. Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη

ISBN

Β τάξη. Κειµενικοί στόχοι Λεξικογραµµατικοί στόχοι Γραπτά µηνύµατα του περιβάλλοντος

Η ομορφιά δεν είναι το παν

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΥΒΕΛΗ

Απλές ασκήσεις για αρχάριους μαθητές 3

ΚΕΙΜΕΝΑ. Α. Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή

? Μ. Τριανταφυλλίδης, Νεοελληνική Γραμματική (της δημοτικής), ΟΕΣΒ, Αθήνα, 1941.? Νεοελληνική Γλώσσα για το γυμνάσιο, τ.γ', ΟΕΔΒ, Αθήνα, 2002.

Α τάξη. Βρες και κύκλωσε παρακάτω όλες αυτές τις λέξεις που είναι γραμμένες δίπλα:

κ, όπου οι κ, λ είναι ακέραιοι ΕΝΟΤΗΤΑ 6 - ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Κείµενο 1 Οι αριθµοί

ΕΝΟΤΗΤΑ 8 Β1 ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ελευθερώνω: 1.κάνω κάποιον από δούλο ελεύθερο, του δίνω ελευθερία απελευθερώνω. Ελευθέρωσαν την πατρίδα του από το

Ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

Γραμματική. της. (σε 86 μαθήματα ) ΜΕ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΑΘ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ. ΛΑΡΙΣΑ 2010 γ' έκδοση

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ. Αρχαία ελληνική γλώσσα. Κορίνα Τσιτσιρίκου

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ

Η ΚΛΗΤΙΚΗ: Λειτουργίες - Χρήσεις

Η ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Τ Α Κ Υ Ρ Ι Ω Τ Ε Ρ Α Φ Θ Ο Γ Γ Ι Κ Α Π Α Θ Η

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Στο παρακάτω κείµενο να βρείτε, µε βάση όσα γνωρίζετε, τα συµφωνόληκτα ουσιαστικά

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ: ΦΩΝΗΕΝΤΟΚΛΗΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ ΚΛΙΣΗΣ

Λογισμικό: Αρχαία με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Αρχαία Ελληνικά Τάξη/εις: Α, Β Γυμνασίου

ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗ. α. απρόσωπου ρήματος δηλ. ενός ρήματος στο γ' ενικό πρόσωπο

Ασκήσεις Γραμματικής

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3 Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 1) Πώς είναι το πολιτικό σκηνικό στην Αθήνα; Σε ποια παράταξη ανήκει ο Θηραμένης και ποια ήταν η πρόταση του στην εκκλησία του δήμου;

Εργαστήριο Αρχαιομάθειας. Κείμενο. Κατάλογος φαινομένων. Περιεχόμενα. [Διδασκαλία - Εκπαίδευση] Ηλεκτρονικές Ασκήσεις

Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα

ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΞΗ / ΤΜΗΜΑ : Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ : ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: 7

ΑΡΘΡΑ. Μικρές λέξεις που μπαίνουν μπροστά από ουσιαστικά, επίθετα, τις κλιτές μετοχές και ορισμένες αντωνυμίες. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Γραμματική. της. (σε 86 μαθήματα ) ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΑΘ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ. ΛΑΡΙΣΑ 2010 γ' έκδοση

ΣΧ.ΕΤΟΥΣ Τάξη Β Τμήμα: Β θεωρητική 1 Μάθημα: Λατινικά Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ. ρωμαϊκής λογοτεχνίας, γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας

Ασκήσεις γραμματικής. Εκφώνηση

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

3ο Νηπ/γείο Κορδελιού Τμήμα Ένταξης

Transcript:

Η Α' κλίση των ουσιαστικών Η πρώτη κλίση των ουσιαστικών περιλαμβάνει ονόματα: - αρσενικά σε: ς, -ης (π.χ. ὁ νεανίας, ὁ ποιητής, ὁ οἰκέτης) - θηλυκά σε: (γεν. ς), (γεν. -ης) -η (π.χ. στρατιά, ὥρα, θάλασσα, τράπεζα, ψυχή) Ας πούμε εδώ ότι το των θηλυκών είναι άλλοτε μακρόχρονο και άλλοτε βραχύχρονο Περισσότερα όμως θα μάθεις παρακάτω. Επίσης να ξέρεις ότι η α κλίση περιλαμβάνει ασυναίρετα και συνηρημένα ουσιαστικά. Εμείς στο Γυμνάσιο θα ασχοληθούμε με τα ασυναίρετα πρωτόκλιτα ουσιαστικά. Βλέπε επίσης στη σχολική Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής (ΓΑΕ) σελ. 45-50) Ασυναίρετα ουσιαστικά Καταλήξεις των ουσιαστικών της α' κλίσης καταλήξεις της α' κλίσης ον. Αρσενικά ς Αρσενικά Θηλυκά Θηλυκά σε -η ς -ης -η γεν. -ου -ου ς ή -ης -ης Ενικός δοτ. -ᾳ -ῃ -ᾳ ή -ῃ -ῃ αιτ. ν -ην ν -ην κλ. ή -η Πληθυντικός ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. ι -ῶν ις ς ι 1

Αρσενικά ς και ς (παροξύτονα) ὁ τοῦ τῷ τὸν οἱ τοῖς τοὺς νεανίς νεανί-ου νεανί-ᾳ νεανίν νεανί νεανίι νεανι-ῶν νεανίις νεανίς νεανίι ποιητ-ὴς ποιητ-οῦ ποιητ-ῇ ποιητ-ήν ποιητ-ὰ στρατιώτ-ης στρατιώτ-ου στρατιώτ-ῃ στρατιώτ-ην στρατιῶτ ποιητὶ ποιητ-ῶν ποιητῖς ποιητ-ὰς ποιητὶ στρατιῶτι στρατιωτ-ῶν στρατιώτις στρατιώτς στρατιῶτι εὐπατρίδ-ης εὐπατρίδ-ου εὐπατρίδ-ῃ εὐπατρίδ-ην εὐπατρίδ-η εὐπατρίδι εὐπατριδ-ῶν εὐπατρίδις εὐπατρίδς εὐπατρίδι Παρατηρήσεις: 1) Τα αρσενικά σε ης σχηματίζουν την κλητική ενικού σε α : π.χ γυμνασιάρχα, παιδοτρίβα. Όμως τα ονόματα των προσώπων κάνουν την κλητική σε -η: Ἀριστείδη, Αἰσχίνη, 2) Σχηματίζουν κλητική ενικού σε -ᾰ ( και όχι σε η) τα αρσενικά: Α) εθνικά, π.χ. Πέρσα, Σκύθα, Καππαδόκα Β) τα σε της, π.χ. στρατιῶτα, ποιητά. ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ: το ουσ. δεσπότης ανεβάζει τον τόνο αντίθετα με τον κανόνα: δέσποτα Γ) τα σύνθετα με β συνθετικό που προέρχεται από ρήμα (σε αρχης, -μέτρης, -πώλης, - τρίβης, -ώνης, -λάτρης, -δίκης, -νίκης, -τέχνης): π.χ. γυμνασιάρχα, γεωμέτρα, βιβλιοπῶλα, παιδοτρίβα ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ: όλα τα σε ης σχηματίζουν κλητική ενικού σε ᾰ, ΕΚΤΟΣ από τα σε δης και τα κύρια ονόματα (όχι τα εθνικά). Πχ. εὐπατρίδη, Ἀτρείδη, Εὐριπίδη, 2

Θηλυκά (γενική ς) (παροξύτονα)(προπαροξύτονα)(παροξύτονα)(παροξύτονα) στρατι-ὰ στρατι-ᾶς στρατι-ᾷ στρατι-ὰν στρατι-ὰ στρατιὶ στρατι-ῶν στρατιῖς στρατι-ὰς στρατιὶ πολιτεί πολιτείς πολιτεί-ᾳ πολιτείν πολιτεί πολιτεῖι πολιτει-ῶν πολιτείις πολιτείς πολιτεῖι ἀλήθει ἀληθείς ἀληθεί-ᾳ ἀλήθειν ἀλήθει ἀλήθειι ἀληθει-ῶν ἀληθείις ἀληθείς ἀλήθειι ὥρ ὥρς ὥρ-ᾳ ὥρν ὥρ ὥρι ὡρ-ῶν ὥρις ὥρς ὥρι σφαῖρ σφαίρς σφαίρ-ᾳ σφαῖρν σφαῖρ σφαῖρι σφαιρ-ῶν σφαίρις σφαίρς σφαῖρι Στα παραπάνω ουσιαστικά σε α η γενική του ενικού σχηματίζεται ς. Αυτό γίνεται, όταν στην ονομαστική πριν από το υπάρχει φωνήεν ή ρ. Το α αυτό είναι μακρόχρονο και λέγεται καθαρό. Εξαιρέσεις: Το καθαρό δεν είναι μακρόχρονο αλλά βραχύχρονο. Όταν η λέξη τονίζεται στην προπαραλήγουσα π.χ. εὐσέβεια Στα ονόματα: γραῖα, μαῖα, μυῖα, Στα ονόματα: μοῖρα, πεῖρα, πρῶρα, σφαῖρα, σφῦρα Σημείωση: Στην αιτιατική και κλητική του ενικού το είναι μακρόχρονο ή βραχύχρονο, όπως στην ονομαστική του ενικού, π.χ. ὥρα, τήν ὥραν, ὥρα, σφαῖρα, τήν σφαῖραν, σφαῖρα, γλῶσσα, τήν γλῶσσαν, γλῶσσα 3

Θηλυκά (γενική -ης) (παροξύτονα) (προπαροξύτονα) γλῶσσ γλώσσ-ης γλώσσ-ῃ γλῶσσν γλῶσσ τράπεζ τραπέζ-ης τραπέζ-ῃ τράπεζν τράπεζ Σε αυτά τα ουσιαστικά η γενική του ενικού σχηματίζεται. Αυτό γίνεται, όταν στην ονομαστική πριν από το υπάρχει σύμφωνο, εκτός από το ρ. Το α αυτό είναι βραχύχρονο και λέγεται μη καθαρό γλῶσσι γλωσσ-ῶν γλώσσις γλώσσς γλῶσσι τράπεζι τραπεζ-ῶν τραπέζις τραπέζς τράπεζι Θηλυκά σε -η (γενική -ης) σε -η ψυχ-ὴ ψυχ-ῆς ψυχ-ῇ ψυχ-ὴν ψυχ-ὴ σε -η (παροξύτονα) κώμ-η κώμ-ης κώμ-ῃ κώμ-ην κώμ-η ψυχὶ ψυχ-ῶν ψυχῖς ψυχ-ὰς ψυχὶ Ας ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν για τα θηλυκά ουσιαστικά σε α κῶμι κωμ-ῶν κώμις κώμς κῶμι Θηλυκά ουσιαστικά σε α : Αν του α προηγείται φωνήεν ή ρ, το α : - ονομάζεται καθαρό - είναι κανονικά μακρό* - φυλάγεται σε όλες τις πτώσεις. *Εξαίρεση: το καθαρό α είναι βραχύ: Α) στα προπαροξύτονα (όσα δηλ. τονίζονται στην προπαραλήγουσα): ἐπιμέλειᾰ, εὐσέβειᾰ Β) στα εξής 10 δισύλλαβα: μοῦσα, μοῖρα, σπεῖρα, σφῦρα, πεῖρα, σφαῖρα, γαῖα, γραῖα, μυῖα, μαῖα, πρῷρα Αν του α προηγείται σύμφωνο εκτός του ρ, το α: - ονομάζεται μη καθαρό - είναι πάντοτε βραχύ - στη γενική και δοτική ενικού τρέπεται** σε η **Εξαίρεση: το α είναι μακρό και διατηρείται (αν και μη καθαρό) στα κύρια ονόματα Ἀνδρομέδα, Λήδα Ἀνδρομέδας, Ἀνδρομέδᾳ κλπ. 4

Κάποιες γενικές παρατηρήσεις: Στον πληθυντικό όλα τα πρωτόκλιτα, αρσενικά και θηλυκά, έχουν τις ίδιες καταλήξεις Στη γενική πληθυντικού τονίζονται στη λήγουσα και παίρνουν περισπωμένη: ταμιῶν, χωρῶν, πυλῶν. Το α στην κατάληξη ς τα πρωτόκλιτα το έχουν μακρόχρονο: π.χ ὁ ὀρνιθοθήρᾱς, τούς Ἀτρείδᾱς, σφαίρᾱς Η δίφθογγος αι, όταν βρίσκεται στο τέλος της λέξης (πλην της ευκτικής ρήματος) είναι βραχεία : ὧραι (αλλά ὥραις) Η γενική και δοτική των ουσιαστικών α κλίσης, όταν τονίζονται στη λήγουσα, περισπώνται και στους δύο αριθμούς: τοῦ κριτοῦ, ὡρῶν. Τα οξύτονα και παροξύτονα ουσιαστικά α κλίσης διατηρούν τον τόνο τους στην ίδια συλλαβή σε όλες τις πτώσεις (στη γενική βέβαια πληθυντικού όλα τονίζονται στη λήγουσα): ὁ κριτής, τοῦ κριτοῦ, σφαῖρα, σφαῖρας αλλά σφαιρῶν. ΤΟΝΙΣΜΟΣ Γενικά τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ. Εξαιρούνται τα εθνικά σε -ᾱτης (πχ Σπαρτιάτης), τα -ῑτης και ο πρεσβύτης (πχ πολίτης), τα σφῦρα, μᾶζα, αἰσχύνη, δίνη, κλίνη, νίκη, ὕλη, ῥύμη (=ορμή, δρόμος), λύπη που έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας μακρό. Ας δούμε ποια ουσιαστικά κλίνονται βάσει των ουσιαστικών που διδαχτήκαμε Κατά το νεανίας κλίνονται: λοχίας, κοχλίας, μανδύας, Γοργίας, τραυματίας κ.α. Κατά το στρατιώτης κλίνονται: εὐπατρίδης, ἁρματηλάτης, ἐργάτης, πελάτης, κομήτης, μαθητής, μεσίτης (ῑ), ποιητής, τεχνίτης (ῑ), κριτής, δύτης, ἠπειρώτης, θύτης, πρεσβύτης (ῡ), πολίτης (ῑ), νησιώτης, πατριώτης, προδότης, τοξότης, δημότης, δεσπότης ( δέσποτα), οἰκέτης κ.α. Κατά το πολιτεία & σφαῖρα κλίνονται: κεραία,, στρατιά, ἀνδρεία, βασιλεία, ἐφορεία, ἔνδεια,, λεία, μνεία, ἐκκλησία,,, δωρεά, σημαία,, πεῖρα, σφῦρα (=σφυρί), σφαῖρα, οὐσία κ.α. Κατά το ἀλήθεια κλίνονται: εὐσέβεια, ἐνέργεια, ἀμέλεια, βοήθεια, ἐπιμέλεια Κατά το τράπεζα & γλῶσσα κλίνονται: κίσσα (ῐ), βασίλισσα, δίψα (ῐ), δράκαινα, πίσσα (ῐ), πεῖνα, θεράπαινα, ἅμιλλα, θύελλα, μέλισσα, μᾶζα, τρίαινα, θάλασσα κ.α Κατά το ψυχή κλίνονται: αἰσχύνη, δίκη, δίνη, βλάβη, κλίνη, νίκη, νύμφη, σπάθη, σκαπάνη, τύχη, φάτνη, τιμή, ψυχή, λίμνη, δάφνη, πύλη, λύπη κ.α. 5