Γκουρία: Υπάρχει φως στο τούνελ - Το 2014 είναι αρκετά υποσχόµενο έτος για την Ελλάδα Τι είπαν ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ και ο Γ. Στουρνάρας «Υπάρχει φως στο τούνελ το 2014 δείχνει να είναι αρκετά υποσχόµενο έτος για την Ελλάδα και πιστεύουµε ότι µέσα στο 2014 θα δούµε µια ανάκαµψη, ενώ θα υπάρχει και η σταθεροποίηση της θετικής οικονοµικής ανάπτυξης, πηγαίνοντας και προς το 2015». Αυτό υπογράµµισε ο κ. Ανχελ Γκουρία παρουσιάζοντας τη γενική έκθεση του ΟΟΣΑ για τη χώρα µας στην Αθήνα, παρουσία του υπουργού Οικονοµικών Γιάννη Στουρνάρα θεωρώντας όµως ότι πρέπει να υπάρξει παρέµβαση για τη µείωση του δηµοσίου χρέους. Αναλυτικά κατά την παρουσίαση ο κ. Γκουρία είπε «είµαστε εδώ για να µιλήσουµε για την ελληνική οικονοµία ως εκπρόσωποι ενός σηµαντικού φορέα εργασίας, που έχει υποβάλλει µια οικονοµική έκθεση µια οικονοµική έρευνα, που εκδόθηκε από τον ΟΟΣΑ, εκδίδεται από τον ΟΟΣΑ περίπου κάθε 20 µήνες για όλα τα µέλη του, σήµερα όµως έχουµε ήδη παρουσιάσει µε τον Υπουργό κ. Χατζηδάκη µία αναθεώρηση της εκτίµησης του ανταγωνισµού για την Ελλάδα, στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ και µε τον Υπουργό τον κ. Μητσοτάκη θα συζητήσουµε για τη µείωση του γραφειοκρατικού φόρτου, λόγω των νοµοθετικών και ρυθµιστικών διατάξεων. Είναι ένα ολόκληρο πακέτο όπως καταλαβαίνετε µε διάφορα στοιχεία, διάφορα θέµατα που ανακύπτουν προκειµένου η Ελλάδα να γίνει πιο ανταγωνιστική ως χώρα. Με αυτό τον τρόπο κοιτάµε και προς το µέλλον την Ελλάδα στο µακροπρόθεσµο µέλλον, διότι κατ εµέ υπάρχει και η ζωή µετά θάνατον. Άρα πρέπει να δούµε τι µπορούµε να κάνουµε µε τα θέµατα του µέλλοντος. Ευχαριστώ τον Υπουργό για την υποστήριξή του, για τη συνεισφορά του στις οµάδες εργασίας µας. Εδώ και µισή δεκαετία βρισκόµαστε σε µια τεράστια οικονοµική κρίση από αυτές που έχουµε γνωρίσει στο βίο µας, όµως υπάρχει φως στο τούνελ το 14 δείχνει να είναι αρκετά υποσχόµενο έτος για την Ελλάδα και πιστεύουµε ότι µέσα στο 2014 θα δούµε µια ανάκαµψη, ενώ θα υπάρχει και η σταθεροποίηση της θετικής οικονοµικής ανάπτυξης, πηγαίνοντας και προς το 2015. Έχουν γίνει µεγάλες προσπάθειες από την ελληνική Κυβέρνηση για την ισορροπία του προϋπολογισµού, τον ισοσκελισµό. Μιλώντας για ανάπτυξη ήδη από του χρόνου δεν είναι ότι θα δούµε τεράστιες διαφορές λόγω των προσπαθειών που έχουν γίνει από την Ελλάδα, αλλά πιστεύουµε ότι το πλαίσιο και το περιβάλλον στο οποίο γίνονται οι προσπάθειες στην Ελλάδα συνεισφέρει τα µάλλα για το σύνολο της οικονοµίας. Η Ελλάδα πρέπει να δουλέψει πολύ πιο σκληρά. Το περιβάλλον δεν είναι και τόσο φιλικό, πρέπει να πω ότι µεταξύ του 2010 και 2012 η Ελλάδα µείωσε το έλλειµµα του προϋπολογισµού της κατά 9%. Είναι η µεγαλύτερη προσαρµογή που έχει γίνει ποτέ σε χώρα του ΟΟΣΑ και αυτή τη στιγµή που µιλάµε είναι η πρώτη φορά που έχουµε ένα πρωτογενές πλεόνασµα.
Ποτέ δεν είχαν γίνει τόσες πολλές µεταρρυθµίσεις σε µια χώρα του ΟΟΣΑ σε τόσους πολλούς τοµείς, στο τραπεζικό τοµέα, στον τοµέα των φαρµάκων και της υγείας γενικότερα. Με το ιοικητή έχουµε δει αυτό εδώ το γράφηµα, το οποίο µιλάει για 10% τρέχοντος ελλείµµατος, το οποίο αυτή τη στιγµή ισοσκελίζεται στους τρέχοντες λογαριασµούς. Μετά έχουµε κι άλλες χώρες την Ιταλία που είχε 3% τώρα υπάρχει ισοσκελισµός, η Ισπανία ήταν επίσης 10% έχει πολύ µεγάλη βελτίωση, αλλά η µεγαλύτερη δυνατή µεταµόρφωση πάνω από 10% (10,3%) ήταν η Ελλάδα στις τρέχουσες συναλλαγές. Μιλώντας εδώ για τον Κροκόδειλο είναι ένα γράφηµα που µας δείχνει τη σύγκλιση και το ονοµάζουµε Κροκόδειλο γιατί είναι σαν το στόµα του κροκόδειλου, κάποιες χώρες πάνε πολύ ψηλά πολύ γρήγορα, ενώ κάποιες άλλες χώρες είναι σταθερές και πάνε προς τα κάτω. Και το άνοιγµα αυτό σχηµατίζει το στόµα του κροκόδειλου. Όπως σας είπα πολλά είναι τα συστήµατα (το τραπεζικό σύστηµα, υγείας και τα λοιπά) τα οποία βρίσκονται στο στόχαστρο. Έχουν υπάρξει πάρα πολλές προκλήσεις και µεγάλο το κόστος για την κοινωνία, έχουν πέσει πολύ τα εισοδήµατα των πολιτών, ενώ έχουµε πολύ υψηλά επίπεδα ανεργίας είναι διπλά τα νούµερα ειδικά όσον αφορά στους νέους. Η Ελλάδα και πάλι έχω να σας πω ότι δεν είναι η µόνη χώρα που ζει σε αυτές τις συνθήκες, αλλά όχι ότι αυτό µας κάνει όλους να νιώθουµε καλύτερα, απλά να πω µε αυτό ότι αυτή είναι η µεγαλύτερη σε διάρκεια και σε βάθος κρίση στο σύγχρονο κόσµο. Η φτώχεια επίσης έχει ανέβει πάρα πολύ παρ όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση και βεβαίως το 2012 είχαµε περίπου 15% του πληθυσµού που βρίσκονταν κάτω από το µέσο όρο. Ο µέσος όρος και όποιος είναι στο ήµισυ του µέσου όρου κατατάσσεται ως φτωχός. Προκειµένου να επιτύχουν οι προσπάθειες µιας µεταρρύθµισης είναι πολύ σηµαντικό να γνωρίζουµε τη σχέση κόστους και οφέλους. Ο κ. Στουρνάρας και η οµάδα του έχουν εργαστεί πολύ έτσι ώστε να διαβεβαιώσουν ότι το βάρος της φορολογίας εξαπλώνεται µε τέτοιο τρόπο, κατανέµεται µε τέτοιο τρόπο ώστε να µπορούν να πληρώνουν οι έχοντες αυτοί που είναι σε καλύτερη θέση. Με αυτό τον τρόπο όλοι συµµετέχουν στο να µπει η Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης. Σε όλη αυτή τη διαδικασία υπάρχουν και πολλές ευάλωτες οµάδες πληθυσµού, άνθρωποι που έχουν χάσει τις δουλειές τους και εδώ ο ρόλος του κράτους στην Ελλάδα αλλά και οπουδήποτε αλλού, είναι να τους προστατεύσει να τους παρέχει και προσπαθήσει να τους επανεισάγει στην αγορά εργασίας. Όλα αυτά προσπαθώντας επίσης να µειωθεί το χρέος να µπούµε σε µία φορολογική σταθεροποίηση. Η αλήθεια είναι ότι ζητάµε από τις Κυβερνήσεις πάντα να κάνουν πολλά πράγµατα ταυτόχρονα, πολλά είναι ακόµη και αντιφατικά. Σε αυτή την αίθουσα θυµάµαι να έχω πει ότι όσοι χαράσσουν τις πολιτικές τώρα πρέπει να αντιµετωπίσουν κάποιες περιόδους και κάποιες δράσεις οι οποίες είναι δύσκολο να εξισορροπηθούν. Είναι ακόµη πιο δύσκολο σήµερα να ανταποκριθείς µεταξύ της σταθεροποίησης, της σποράς για τη µεταρρύθµιση και τη βελτίωση των συνθηκών και µάλιστα όλα αυτά να γίνονται ταυτόχρονα. Στην έκθεσή µας καλωσορίζουµε το πρόγραµµα για το ελάχιστο εισόδηµα. Πιστεύουµε ότι πολύ σύντοµα θα εφαρµοστεί για όλη τη χώρα. Επίσης την εισαγωγή των επιχορηγούµενων γευµάτων στα σχολεία, όλα δείχνουν να είναι αρκετά στοχευµένα ως δράσεις, είναι
συστήµατα λοιπόν υποστήριξης και επιχορήγησης, τα οποία αν δεν ήταν καλά στοχευµένα, τότε µπορεί να κατασπαταλούνταν σε ανθρώπους που δεν το χρειάζονταν, οπότε τότε θα υπήρχε κατάχρηση. Όλοι πρέπει να πληρώνουν φόρους καθώς και δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση των κοινωνικών προγραµµάτων. Αυτά είναι δυο σηµαντικά πράγµατα. Όµως η κρίση µας έχει αφήσει τέσσερα µεγάλα κληροδοτήµατα και αυτό το λέω για όλους, όχι µόνο για την Ελλάδα. Είναι η χαµηλή ανάπτυξη, η υψηλή ανεργία, οι ανισότητες και η πολύ χαµηλή αυτοπεποίθηση στους θεσµούς, στο δηµοκρατικό σύστηµα, στα πολιτικά κόµµατα, στους Υπουργούς. Και στην Κεντρική Τράπεζα υπάρχει κάποιο υψηλό προφίλ ακόµα, αλλά ίσως αυτό να είναι µια εξαίρεση. Υπάρχουν διεθνείς φορείς, πολυεθνικές εταιρείες, τραπεζικά συστήµατα τα οποία έχουν χάσει από την αίγλη τους. Αυτό είναι όλο µέσα στο πλαίσιο αυτής της µεγάλης προσπάθειας προκειµένου να µπορέσουµε να έχουµε τη διαφάνεια και τη στοχευµένη αυτή µεταρρύθµιση. Όταν µιλάµε για ανεργία, που είναι θα λέγαµε το πιο καυτό κοινωνικό θέµα σε όλες τις χώρες, πρέπει να επιταχύνουµε την αναδιάρθρωση των ηµοσίων Υπηρεσιών την αναδιάρθρωση των κατηγοριών των ανέργων που λαµβάνουν επίδοµα ανεργίας. Πρέπει επίσης να κοιτούµε από κοντά τα θέµατα της ανασύστασης, της αναδόµησης της ελληνικής οικονοµίας και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Πρέπει να µπούµε σε τροχιά ανάπτυξης, πρέπει να συνεχίσουµε σε αυτό το µονοπάτι των µεταρρυθµίσεων προκειµένου να γίνουµε όσο πιο δυναµική και ανταγωνιστική χώρα γίνεται. Είναι πολύ σηµαντικό για τις ελληνικές Αρχές να εφαρµόσουν άµεσα και εις ολόκληρον όλες αυτές τις µεταρρυθµίσεις προκειµένου η πρόοδος που έχει συµβεί µέχρι σήµερα, να µη διακυβεύεται. Από τις πιο σηµαντικές µας συστάσεις όταν µε ρώτησαν, είπα ότι υπάρχει ήδη ένα πολύ φορτωµένο πρόγραµµα µεταρρύθµισης το οποίο είναι εµπροσθοβαρές, έχουν ήδη γίνει πάρα πολλές προσπάθειες και διαδικασίες, τώρα µένει να κάνετε εφαρµογή, εφαρµογή, εφαρµογή, εκτέλεση, να δούµε τα παραδοτέα. Αυτό είναι το πιο κρίσιµο, το πιο σηµαντικό πράγµα µετά από µεταρρύθµιση. ιότι, η αλήθεια είναι ότι για πολλά πράγµατα χρειάζεται χρόνος. Μετά υπάρχει και το νοµοθετικό κοµµάτι το οποίο έρχεται και παίρνει και αυτό τη σειρά του. Αλλά πρέπει να εστιάσουµε την προσοχή µας στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν. Όταν µιλάµε λοιπόν για ανταγωνισµό, όταν µιλάµε για µείωση του διοικητικού φορτίου, όλα αυτά αποτελούν µέρος αυτής της µεγάλης προσπάθειας. Το άλλο ερώτηµα έχει να κάνει µε την πρόσβαση στην πίστωση. Σας µίλησα πριν για τα 4 κληροδοτήµατα. Αν όµως µε ρωτήσετε, πώς µπορείτε να µου ορίσετε πολύ γρήγορα τι συµβαίνει σήµερα στην παγκόσµια οικονοµία θα σας πω. Το πρόβληµα είναι ότι η παγκόσµια οικονοµία έχει 4 κυλίνδρους, είναι µια µηχανή µε 4 κυλίνδρους. Αυτοί οι 4 κύλινδροι πάντα, είναι το εµπόριο, η επένδυση, η πίστωση και ίσως, σε αυτή την περίπτωση, η καλή συµπεριφορά των αναδυοµένων οικονοµιών. Σήµερα και αυτοί οι 4 κύλινδροι είναι στο 50% της απόδοσής τους. Η απόδοση είναι όσο πιο χαµηλή θα µπορούσε να είναι σε όλο τον ΟΟΣΑ για πολύ µεγάλο χρονικό διάστηµα, είναι στο 1,7%. Στις ΗΠΑ είναι 1,5%, επίσης πολύ χαµηλό. Το εµπόριο ανεβαίνει 2%, 3%, περίπου στο ήµισυ του επιπέδου ανάπτυξης που θα έπρεπε να έχει και µόλις λάβαµε τα
νεότερα, ότι ο κόσµος δε µπορεί πλέον να περιµένει τη διαπραγµάτευση για τις διευκολύνσεις που γίνονται στις εµπορικές συναλλαγές. Όλη η Ελλάδα µε τις Ηνωµένες Πολιτείες προσπαθεί να κάνει το ΤΡΡ, το Trance Pacific όπως το λέµε, προκειµένου να υπάρξουν διευκολύνσεις στο εµπόριο. Ο δεύτερος κύλινδρος λοιπόν είναι ευάλωτος και ο τρίτος κύλινδρος όπως σας είπα πριν, είναι η πίστωση. Η πίστωση για τις χώρες του ΟΟΣΑ είναι µηδέν, είναι επίπεδη. ε µεγαλώνει, δεν αυξάνεται. Ανεβαίνει όµως στην Ιαπωνία, ανεβαίνει στις ΗΠΑ και στον ευρωπαϊκό οικονοµικό χώρο ως ένα ποσοστό και µετά έχουµε και µια χαµηλή ανάπτυξη και στις αναδυόµενες οικονοµίες. Υπάρχουν και κάποιες προκλήσεις για την Ελλάδα τις οποίες βλέπουµε και δεν πρέπει να εκπλησσόµεθα διότι η Ελλάδα κάνει προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της οικονοµίας της, για την αναδόµηση της ανάπτυξής σας µε έναν τρόπο που λένε ότι δε βοηθάει διότι είναι µια µικρή οικονοµία και εξαρτάται από το αν οι γείτονές της αγοράζουν. Και τα τελευταία χρόνια δεν αγοράζουν πολύ τουλάχιστον. Επίσης, είναι σηµαντικό διότι αυτός ο τρίτος κύλινδρος που σας είπα, η πίστωση, σε κάθε χώρα παρουσιάζει πρόβληµα όσον αφορά το περιβάλλον των µικροµεσαίων επιχειρήσεων και δεν αποτελεί εξαίρεση για την Ελλάδα, συµβαίνει σε όλο τον κόσµο. Αυτά τα λέω γιατί δε θέλω απλά να πω ότι η Ελλάδα έχει πρόβληµα και να µη σας δίνω ένα περιεχόµενο σε σχέση και µε τον υπόλοιπο κόσµο. Οι µεγάλες προκλήσεις που αντιµετωπίζει η Ελλάδα σήµερα, η οποία έχει ήδη περάσει στο κοµµάτι του ισοσκελισµού και της σύγκλησης στη µείωση του εργατικού κόστους έχοντας ήδη περάσει στο πρωτογενές πλεόνασµα, πράγµατι µετά από όλη αυτή τη σκληρή δουλειά των ελληνικών θεµάτων, που εξαρτώνταν µόνο από τις δικές σας ελληνικές προσπάθειες στο εσωτερικό της Ελλάδος, τώρα µπαίνετε σ ένα τερέν, σ ένα γήπεδο όπου θα εξαρτάσθε για το µέλλον, για τη µελλοντική σας εξέλιξη, από το τι συµβαίνει στο γύρω περιβάλλον και αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερες προκλήσεις. Επίσης θα ήθελα να κάνω ένα σχόλιο για ένα συγκεκριµένο θέµα. Θα δείτε τα κεφάλαια, θα δείτε τις συστάσεις, θα δείτε τους διαφόρους τοµείς στους οποίους αναφερόµαστε, όχι µόνο στο οικονοµικό σκέλος αυτής της έκθεσης, αλλά και στη λοιπή της τεκµηρίωση. Να µιλήσω λιγάκι για τη βιωσιµότητα του χρέους. Είναι ένα θέµα πάρα πολύ σηµαντικό για την Ελλάδα. Επιµένουµε εδώ και πάρα πολύ καιρό στο ότι το χρέος ήταν πολύ βαρύ στα βιβλία της Ελλάδας και µε πολλούς περιορισµούς. Αυτό πριν από 4 χρόνια, 3 χρόνια.. Εγώ προσωπικά είµαι Μεξικάνος και ήµουν υπεύθυνος για τις προσπάθειες της αναδιάρθρωσης του Μεξικού, το οποίο ήταν το µοντέλο, το υπόδειγµα και για τη λοιπή Λατινική Αµερική και παρακολουθώ τη δουλειά µου, είµαι υπεύθυνος τα τελευταία χρόνια επικεφαλής του ΟΟΣΑ άρα γνωρίζω πολύ καλά και έχω µια απόλυτη επίκαιρη ενηµέρωση για το τι συµβαίνει µε το χρέος και πάντοτε λέµε ότι είναι πολύ σηµαντικό να βλέπουµε το χρέος που υπολείπεται, που εκκρεµεί για την Ελλάδα. Τώρα το ποιος φταίει, ποιος έχει ευθύνη αυτό είναι άλλο θέµα. Αυτό που µας ενδιαφέρει είναι υπήρχαν περιορισµοί για την Ελλάδα. Ακόµη και αν απέδιδε πολύ καλά είχα πάρα πολύ βάρος, το βάρος του χρέους ήταν πολύ µεγάλο στους ώµους της. Κάτι αντίστοιχο.ήταν και για το Μεξικό, τη δική µου χώρα, που έγινε η δική µας αναδιάρθρωση και κάναµε ό,τι ήταν να κάνουµε από τη δική µας πλευρά.
Για την περίπτωση της Ελλάδας, τον πρώτο ένα-ενάµιση χρόνο υπήρχε αρκετή εισροή χρηµάτων από τα ευρωπαϊκά όργανα, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, µετά υπήρξαν δύο ασκήσεις PSI που έγιναν, µετά µειώθηκε ο ιδιωτικός τοµέας σε µετριοπαθή µεγέθη, ενώ υπάρχει ένα αρκετά µεγάλο στοκ θα λέγαµε από δηµόσια χρηµατοδοτούµενα όργανα ή φορείς και τώρα το θέµα είναι αν το χρέος αυτό πρόκειται να αντιµετωπιστεί και αν θα αποτελέσει αντικείµενο µιας εµπλοκής επίσηµης του τοµέα. Είναι ένα θέµα πολιτικά ευαίσθητο ναι µεν αλλά πάντα συζητιόταν υπό την έννοια του τι παραδίδει η Ελλάδα, ποια ήταν τα παραδοτέα της Ελλάδας όσον αφορά τη µεταρρύθµιση και την αναδιάρθρωσή της. Από κει και πέρα υπήρχε η υποστήριξη ή βοήθεια, όπως θέλετε την ονοµάζετε. Τώρα έχουµε τους µακροαριθµούς, η Ελλάδα δείχνει τα πρώτα παραδοτέα από τις προσπάθειές της και από ότι δείχνει δε θα υπάρχει πλέον επιπρόσθετη βοήθεια, γιατί εµείς µιλήσαµε πολύ στον ΟΟΣΑ για τους Ευρωπαίους, για την ευρωπαϊκή βοήθεια και τα λοιπά, είναι πολύ σηµαντικές και οι λέξεις που προσπαθούσαµε να χρησιµοποιήσουµε στις συζητήσεις µας. Όταν είναι κανείς Οικονοµολόγος ξέρει ότι αυτό που είναι σηµαντικό είναι η καθαρή σηµερινή αξία, δηλαδή ποιο είναι το παθητικό και ποια είναι η αξία του ανά πάσα στιγµή και πότε και υπό ποίες συνθήκες µπορεί να πληρωθεί αυτό. Ένα αρκετά µεγάλο βάρος µπορεί να αντιµετωπιστεί επιτυχώς αν δοθεί χρόνος κι αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, ενώ ένα µικρότερο βάρος µπορεί να δηµιουργήσει πολλά προβλήµατα εάν είναι ληξιπρόθεσµο σε βραχυπρόθεσµη περίοδο ή αν τα επιτόκια είναι πολύ υψηλά. Σήµερα η επιλογή είναι να δούµε το υφιστάµενο χρέος και να δούµε συνάδει µε την απόδοση από την ανάπτυξη που θα έρθει µέσα από τις πολιτικές µεταρρυθµίσεις όσο επιτυχείς κι αν είναι αυτές; Αυτό που λέµε σε αυτή την έκθεση είναι ας δούµε τα πράγµατα ρεαλιστικά κι ας αναρωτηθούµε, είναι αυτό βιώσιµο υπό τις συνθήκες, υπό τις υποθέσεις που έχουµε κάνει; Θα δείτε ότι κάποιες υποθέσεις είναι ίσως πιο αισιόδοξες, άρα δεν συγκλίνουν απαραίτητα στο πολύ χαµηλό 120% χρέους επί του ΑΕΠ. Το απόλυτο µέγεθος του χρέους θα µπορούσε να είναι ίσως και ένα µειονέκτηµα. Ας αντιµετωπίσουµε λοιπόν το θέµα της σηµερινής καθαρής παρούσας αξίας του χρέους, ξέρετε ότι µπορούµε να το δουλέψουµε αυτό µε διαφορετικούς τρόπους, ενώ ταυτόχρονα και βέβαια µαζί µε τις µεταρρυθµίσεις, διότι το ένα βοηθάει το άλλο, αλλά κάτι ακόµα να ζητήσουµε κι εδώ µε κεφαλαία γράµµατα θα πω ΟΣΟ ΤΟ ΥΝΑΤΟΝ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ. Γιατί θα µε ρωτήσετε. Γιατί όπως εσείς έχετε προχωρήσει σε αυτές τις εµπροσθοβαρείς σας µεταρρυθµίσεις κι εφόσον αυτό είναι και µία εµπειρία θεσµική, οι εµπροσθοβαρείς λύσεις δηµιουργούν βεβαιότητα, εάν κάνετε µικρά βήµατα και υπόσχεστε λύσεις στο τέλος του δρόµου, µετά µε το χρέος πάνω από το κεφάλι σας το οποίο θα παραµένει, αυτό θα παραµένει ως φραγµός στην εξέλιξη του µέλλοντος. Άρα πρέπει να δούµε πως µπορούµε να προχωρήσουµε µε βεβαιότητα, να αφαιρέσουµε την αβεβαιότητα και υπάρχουν πολλές τεχνικές για να γίνει αυτό, αλλά είναι ένας συνδυασµός των Ελληνικών Αρχών, του συστήµατος µεταρρύθµισης, της διαδικασίας µεταρρύθµισης, των παραδοτέων της µεταρρύθµισης, των εξαιρετικών αποτελεσµάτων που έχουµε ως τώρα
και ταυτόχρονα τις δυνατότητες να αντιµετωπίζουµε αυτό που είναι αντιληπτό ως χρέος το οποίο κρέµεται στους ώµους µας για το µέλλον. Τώρα να µπω στο κοµµάτι της οµιλίας µου που ξεκινάει µε το κυρίες και κύριοι: Να πω λοιπόν σε σας, να πω στον κ. Χατζηδάκη, να πω στον ιοικητή της τράπεζας, να πω στον κ. Μητσοτάκη, να πω στον κ. Βενιζέλο και στον Πρωθυπουργό που είδαµε σήµερα το πρωί, να πω σε όλους αυτούς µπορείτε να υπολογίζετε στον ΟΟΣΑ, µπορείτε να αισθάνεστε άνετα µε τον ΟΟΣΑ. Κατά τη διάρκεια της κρίσης εµείς ποτέ δε σταµατήσαµε να εργαζόµαστε και µάλιστα έδωσα σήµερα στον Υπουργό ένα αντίτυπο του πακέτου της κοινωνικής διάγνωσης, επίσης τη δουλειά που κάναµε για τη ηµόσια ιοίκηση, επίσης παραδώσαµε στον Υπουργό Παιδείας τα δικά µας παραδοτέα, ακόµα και µε τις διαφορετικές Κυβερνήσεις που υπήρξαν και σε όλη αυτή τη διαδικασία που περάσατε εµείς συνεχίζαµε µε τις διάφορες ηµόσιες ιοικήσεις να κάνουµε τις δικές µας συνεισφορές στο µεσοπρόθεσµο και µακροπρόθεσµο διάστηµα. Άρα το µόνο που έχω να πω είναι σας παρακαλώ πολύ να συνεχίσετε να υπολογίζετε σε εµάς, είµαστε έτοιµοι να συνεχίσουµε και δίνω έµφαση στη λέξη «συνεχίσουµε» µαζί σας και για εσάς». Από την πλευρά του ο κ. Στουρνάρας τόνισε: «Ευχαριστούµε πάρα πολύ κ. Γενικέ Γραµµατέα και θα διαβάσουµε µε πολύ µεγάλο ενδιαφέρον την έκθεση. Χαίροµαι που αναγνωρίζεται η πρόοδος της ελληνικής οικονοµίας τα τελευταία χρόνια, που έχει έρθει µετά από µεγάλες θυσίες του ελληνικού λαού. Πράγµατι συµφωνώ µαζί σας ότι τα δύο δίδυµα ελλείµµατα έχουν πια εξαφανιστεί, τα οποία ήταν τα αίτια της κρίσης, δηλαδή το µεγάλο πρωτογενές έλλειµµα και το έλλειµµα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η ελληνική οικονοµία βέβαια έχει εκπλήξει θετικά και σε άλλα στοιχεία φέτος, όπως το µέγεθος της ύφεσης είναι χαµηλότερο από αυτό που αναµέναµε στην αρχή, οι αγορές επίσης αντιδρούν θετικά, οι εξελίξεις στο τραπεζικό σύστηµα είναι θετικές, άρα έχουµε µία σειρά από θετικά στοιχεία. Βέβαια ο δρόµος που αποµένει ακόµα να διανύσουµε είναι µακρύς, όπως δείχνετε και στα διαγράµµατα κι εδώ επιτρέψτε µου να πω ότι θα διαβάσουµε µε πολύ µεγάλο ενδιαφέρον τις διαπιστώσεις σας για τις διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις που έχουν γίνει στην Ελλάδα, τι σηµαίνει αυτό για την ανταγωνιστικότητα. Ήδη είδα µέσα στην έκθεση τη σηµαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε όρους σχετικού κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος, λιγότερο επίσης σε όρους σχετικών τιµών, γι αυτό και θα εφαρµόσει ο κ. Χατζηδάκης και οι άλλοι Υπουργοί το toolkit που παρουσιάσατε σήµερα για να µπορέσουµε να έχουµε βελτίωση ακόµα και σε όρους σχετικών τιµών κι όχι µόνο κόστους εργασίας. Εκεί που λίγο θα µε βρείτε να διαφωνώ είναι στα διαγράµµατά σας για τα trajectories του χρέους -βέβαια ξέρετε, τα οικονοµικά δεν είναι ακριβής επιστήµη, δεν είναι κβαντοµηχανική και εξαρτώνται όλα τα πράγµατα από υποθέσεις- έχω δει και πολύ πιο αισιόδοξες προβλέψεις από σας. Επίσης διαφωνούµε κάπως όσον αφορά στον ρυθµό οικονοµικής ανάπτυξης για την επόµενη χρονιά, νοµίζω το consensus είναι ότι θα έχουµε έστω και πολύ µικρό αλλά θετικό
ρυθµό ανάπτυξης κι όχι αρνητικό, αλλά εν πάση περιπτώσει αυτά θα φανούν µετά από τη χρονιά, δεν µπορεί κανείς να πει εκ των προτέρων ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο. Πάντως είναι µία πάρα πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση, εγώ την είδα πολύ προσεκτικά, κάθισα ένα βράδυ και τη διάβασα και τα θέµατα που αναλύει και τα κοινωνικά και ανταγωνιστικότητας είναι πολύ σηµαντικά, γι αυτό και νοµίζω θα έχουµε τροφή για σκέψη για πολλές µέρες». Σχετικά µε το ελληνικό χρέος, απαντώντας σε ερωτήσεις ο κ. Γκουρία «πως µπορούµε να άρουµε αυτή την αβεβαιότητα σε σχέση µε το χρέος. Πιστεύετε ότι θα πρέπει να έχουµε κάποιο τρόπο να βοηθήσουµε το χρέος της Ελλάδας και µε ποια µορφή» ο κ. Γκουρία είπε τα εξής: «εν είναι µυστήριο αυτό, δείτε τη σελ. 21 και 22 της έκθεσης και θα δείτε γιατί υπάρχει όλη αυτή η συζήτηση. Η ανάλυση υπάρχει λοιπόν στη σελ 21 εκεί βλέπουµε τις παραδοχές: και βλέπουµε ότι το χρέος στην Ελλάδα µπορεί να πάει από 170 σε 120% του ΑΕΠ και αυτό που λέµε ουσιαστικά είναι ότι πιστεύουµε ότι κάποιες παραδοχές µπορεί να έγιναν σε κάποια στιγµή όπου η πρόβλεψη ήταν κάπως πιο θετική, τόσο σε όρους της ανάπτυξης της Ελλάδας και την ανάπτυξη των άλλων χωρών. Αυτό το οποίο ουσιαστικά λέµε στη σελ. 22 και πάλι δεν είναι µυστικό, είναι ότι εάν η νέα σειρά παραδοχών που θέτουµε επί τάπητος θα λάβουν χώρα, τότε θα µπορούσαµε να καταλήξουµε µε ένα σχετικά µεγαλύτερο ποσό χρέους σε σχέση µε αυτό που έχει υπολογιστεί για το 2020 δηλαδή γι αυτές τις προβολές και προβλέψεις που έχουµε γι αυτή την εξαετία µέχρι το 2020. Έχουµε ακούσει τον κ. Υπουργό ο οποίος αναφέρθηκε και είπε ότι µπορεί κάλλιστα οι παραδοχές του να είναι καλύτερες από τις δικές µας και ελπίζω να έχει δίκιο για την Ελλάδα και για όλους. Αυτό το οποίο συµβαίνει είναι ότι αποτελεί καθήκον µας και χρέος µας ως ΟΟΣΑ, είναι χρέος µας απέναντι στην Ελλάδα ως µέλος του ΟΟΣΑ να εξετάσουµε τα διαφορετικά σενάρια και να θέσουµε επί τάπητος τα επιµέρους θέµατα τα οποία έχουν συνάφεια. εν είναι θέµα υποθέσεων, δεν είναι θεωρητικής φύσης το ζήτηµα αυτό, είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό ζήτηµα. ιότι το συµπέρασµα αυτού του σεναρίου αν προκύψει θα ήταν πολύ απλά ότι το χρέος είναι υπερβολικό και αν αυτό είναι το συµπέρασµά µας τότε θα πρέπει να κινηθούµε προς ένα σενάριο όπου διερευνούµε τις πιθανότητες αποµείωσης της καθαρής αξίας του χρέους. Πρέπει να σας πω ότι ήµουν πολύ προσεκτικός, διότι όταν µιλάµε για το καθαρό παρόν χρέος και την καθαρή παρούσα αξία, µπορεί να µειωθεί µπορεί η ονοµαστική αξία να αλλάξει αλλά η καθαρή παρούσα αξία να παραµείνει ίδια. Αλλά θα πρέπει να δούµε κατά πόσο θα αποτελέσει περιορισµό για τη µελλοντική ανάπτυξη της Ελλάδας. υο ακόµη θέµατα τα οποία θα πρέπει να εξετάσουµε. Με ρωτήσατε «µε ποιους τρόπους θα συνεχίσετε, πως θα το εφαρµόσετε αυτό;». Θα µπορούσα να εξετάσω πολλά σενάρια για τον τρόπο αντιµετώπισης, δεν θα το κάνω όµως αυτό. ιότι δεν είναι η σωστή στιγµή και δεύτερον διότι δεν θέλω να προτείνω ότι υπάρχει µόνο ένας τρόπος αντιµετώπισης, ή ότι ο δικός µου είναι σωστός. Υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιµετώπισης και νοµίζω ότι οι γενικές συνθήκες είναι πολύ γενικά και αν τα σενάρια αυτά αποδειχθούν σωστά, τότε το θέµα της
διερεύνησης της αποµείωσης της καθαρής παρούσας αξίας του χρέους, είναι κάτι, το οποίο θα πρέπει να γίνει, πότε. Και εγώ πιστεύω ότι θα πρέπει να γίνει νωρίτερα, παρά αργότερα. Είπα όσο το δυνατό νωρίτερα. Ποια είναι η κατάλληλη χρονική στιγµή; Ξέρω ότι κληθήκαµε να αντιµετωπίσουµε κάποια πρακτικά θέµατα τα τελευταία χρόνια και υπήρχαν κάποια περιστατικά και αναγκαστήκαµε να περιµένουµε να συµβούν αυτά τα γεγονότα για να τα αντιµετωπίσουµε. Μιλούσα µε κάποιους από τους συνοµιλητές µου εδώ και είπαµε ότι εσείς δηµιουργήσατε το πρόβληµα διότι εσείς έχετε εφεύρει τη δηµοκρατία και όλα αυτά τα γεγονότα τα οποία έχουν συµβεί και όλες οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν, ουσιαστικά κρίνονται από εκλογές και από το αποτέλεσµα των εκλογών σε κάποιες χώρες και ίσως να µην έχουµε τις αποφάσεις που χρειαζόµαστε τη χρονική στιγµή που θέλουµε. Τα πράγµατα είναι απλά όµως. Αυτό δεν είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να λυθεί αργότερα, δεν θα πρέπει να το παραµερίσουµε παρ όλο που είναι πολυσύνθετο το ζήτηµα και ιδιαίτερα δύσκολο. Πρέπει να πούµε ότι είναι δύσκολο στην ανάλυση. Γιατί αυτό; Αυτό αφορά την Ελλάδα, δεν αφορά τις εκλογές σε άλλες χώρες ή σε άλλους θεσµούς και όργανα. Εµείς από τη δική µας πλευρά το συζητάµε στον ΟΟΣΑ και πρέπει να σας πω ότι αυτή η γλώσσα που χρησιµοποιήθηκε θέλει να είναι όσο το δυνατό πιο αντικειµενική και όσο το δυνατό πιο σοβαρή. Και αυτό το οποίο προσπαθώ να σας µεταδώσω τώρα, δεν έχει να κάνει µε κάποιο σενάριο καταστροφικό, όπου θα πέσει ο ουρανός να µας πλακώσει αύριο, αλλά είναι ένα θέµα που χρίζει εξέτασης. ηλαδή είναι ένα θέµα το οποίο γνωρίζω µπορεί να µας βαρύνει ιδιαίτερα και αυτό ισχύει όχι µόνο για την Κυβέρνηση όχι µόνο για τον λαό, αλλά επίσης και τις αγορές. Είναι παράδοξο ότι όταν οι αγορές αντιλαµβάνονται ότι έχει βρεθεί η λύση, την επόµενη µέρα επανέρχονται και βέβαια καθιστούν τις χώρες επιλέξιµες για εκ νέου είσοδο στις αγορές. Αλλά µέχρι εκείνη τη στιγµή οι αγορές διστάζουν, διότι λένε ότι υπάρχει ακόµη ένα ερωτηµατικό όσον αφορά τη βιωσιµότητα µεσοπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα και αναφέροµαι βέβαια στο χρέος. Οπότε µιλάµε για την αντικειµενική ανάλυση και την προσωπική µου εµπειρία. Αυτό ισχύει τόσο στο δηµόσιο τοµέα αλλά βέβαια συνδέεται άµεσα µε τους πιστωτές µας. Γι αυτό το θέτουµε επί τάπητος, το αναφέρουµε εδώ στην έκθεση, νοµίζω ότι θέλετε ίσως να εξειδικεύσω περαιτέρω, δεν πιστεύω όµως ότι µπορούµε να το κάνουµε επί του παρόντος. Απλά θα ήθελα να δούµε το θέµα αυτό στις σωστές του διαστάσεις. Αν δεν υπάρχουν άλλα σχόλια, ίσως να κάνω εγώ ένα πρόσθετο σχολιασµό. Η Ελλάδα προέβη σε δυο γύρους PSI. Είχαµε τη συµµετοχή του δηµόσιου τοµέα όπου είχαµε µείωση της ονοµαστικής αξίας του ιδιωτικού τοµέα και όπως είπα στην πρώτη µου εξήγηση όταν αναφέρθηκα στο λόγο που εξετάζει το ζήτηµα αυτό ο ΟΟΣΑ, πρέπει να σας πω ότι αρχικά δεν θεωρήθηκε ότι θα µπορούσε να γίνει το PSI. Κάποιες φωνές ζητούσαµε το PSI από πολύ νωρίς, οι Γερµανοί το επιζητούσαν από πολύ νωρίς αλλά δεν συνέβη. Και έπειτα για ενάµιση περίπου χρόνο είχαµε σωρεύσει υπόλοιπα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είχαµε αυτές τις χρηµατικές ροές οι οποίες εισέρευσαν στην Ελλάδα και πληρώθηκαν. Αλλά εκεί δεν λάβαµε υπόψη τις προεξοφλήσεις ή κάτι παρόµοιο διότι δεν είχε ληφθεί υπόψη κάτι τέτοιο. Αυτό βέβαια µας
άφησε µε κάποιο χρέος το οποίο ουσιαστικά είναι δηµόσιο, διότι οι πηγές του χρέους είναι δηµόσιες. Σας λέω εδώ ότι αναγνωρίζω πλήρως και πρέπει να σας πω ότι έχω 21 µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι και µέλη του ΟΟΣΑ, πρέπει να σας πω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι µέλος του Συµβουλίου του ΟΟΣΑ, είµαι σε συνεχή επαφή και επικοινωνία µε το ΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Γνωρίζω λοιπόν ότι η πηγή των δανείων κυρίως είναι δηµόσιες, παλαιότερα ήταν κυρίως του ιδιωτικού τοµέα, τώρα έχει στραφεί προς το δηµόσιο τοµέα κι αν υπάρχει λοιπόν κάποιο συµπέρασµα ότι το χρέος είναι υπερβολικό και θα πρέπει να υπάρξει αποµείωσή του σαφέστατα σε κάποια χρονική στιγµή θα πρέπει να ληφθούν κάποιες αποφάσεις από δηµόσια θεσµικά όργανα πάνω σε αυτό το θέµα. Και πάλι γνωρίζω ότι υπάρχουν περιορισµοί και ότι το θέµα αυτό είναι σύνθετο και ανάγεται στο πολιτικό επίπεδο, πλην όµως τα πάντα σήµερα είναι ιδιαιτέρως πολύπλοκα και υπάρχει µεγάλη αµφισηµία, χρειάζεται πολύς χρόνος για να λαµβάνονται αποφάσεις, γιατί αυτό; Επειδή οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες, επειδή οι προϋπολογισµοί είναι πολύ σφιχτοί αν θέλετε, οι άνθρωποι δεν αισθάνονται πολύ γενναιόδωροι, δεν το κάνουν ούτε για τον δικό τους λαό κι αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τους λαούς εκτός της πατρίδας τους. Και πρέπει να σας πούµε ότι υπάρχουν και πολλοί οι οποίοι αισθάνονται αρνητικά διακείµενοι και πικρία απέναντι στην Ελλάδα, γιατί αυτό; ιότι ίσως να µην καταλαβαίνουν πολύ καλά την κατάσταση στην Ελλάδα επειδή δεν υπήρχε σωστή επικοινωνία ή ενδεχοµένως να µην είδαν και τα αποτελέσµατα και δεν υπήρξε αν θέλετε το κίνητρο και πολλές φορές χρειαζόµαστε κάποιο κίνητρο. Αλλά τελικά έχουµε µια νέα κατάσταση, όπου αυτοί οι θεσµοί που πίστεψαν και που είπαν ότι δεν µπορεί να υπάρξει περαιτέρω PSI, ουσιαστικά κατέβαλαν τα χρήµατα για να λύσουν το θέµα, αλλά τελικά είναι οι Έλληνες που είναι αυτοί που είναι χρεωµένοι, δηλαδή που πρέπει να αναλάβουν το χρέος. Και θα πρέπει δηλαδή στην Ελλάδα να δούµε τα πράγµατα µε ρεαλισµό και να δούµε αν χρειάζεται να υπάρξει αποµοίωση του χρέους. Το λέω, διότι αυτή είναι η ιστορική διαδικασία, δεν είναι αν υπάρχει καλύτερος τρόπος, εµείς έχουµε δηµιουργήσει µια πραγµατικότητα που σήµερα έχει να κάνει µε το µέγεθος και τη διάσωση του χρέους σήµερα. Γι αυτό θα ήθελα να σας πω ότι θα πρέπει να δούµε την καθαρή παρούσα αξία, νοµίζω ότι είναι το πιο ευαίσθητο σηµείο και να µην µένουµε προσηλωµένοι τόσο πολύ στην ονοµαστική αξία» Ο κ. Στουρνάρας σε παρέµβαση του τόνισε τα εξής: «Θα ήθελα να θυµίσω εδώ ότι η νοµική βάση για τη λήψη µέτρων για τη µείωση του χρέους υπάρχει, είναι η απόφασή του Eurogroup της 27 ης Νοεµβρίου, η οποία θέτει και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες οι εταίροι µας θα λάβουν αποφάσεις για την περαιτέρω µείωση του χρέους. Άρα ίσως είναι λίγο νωρίς να ξεκινήσουµε αυτή τη συζήτηση, σηµασία έχει ότι φαίνεται ότι η βασική προϋπόθεση γι αυτό που είναι η παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσµατος παράγεται από φέτος, άρα αυτό µας δίνει την πολύ καλή τύχη να ζητήσουµε να ξεκινήσει
αυτή η διαδικασία µε το που η Eurostat επιβεβαιώνει αυτά τα στοιχεία κι αυτό θα γίνει κατά πάσα πιθανότητα τον Απρίλιο. Άρα προσβλέπουµε ότι αµέσως µετά από τον Απρίλιο, αµέσως µετά την επισηµοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσµατος θα ξεκινήσει η συζήτηση στο Eurogroup προκειµένου να εφαρµοστεί η απόφασή του Eurogroup της 27 ης Νοεµβρίου, που λέει σαφώς ότι «οι εταίροι θα λάβουν µέτρα, κατάλληλα µέτρα λέει µάλιστα, appropriate measures αν θυµάµαι καλά, για την περαιτέρω µείωση του χρέους. Και πιστεύω ότι αυτό θα γίνει, δηλαδή δεν ήταν µία φράση η οποία µπήκε θεωρητικά, υπάρχει δέσµευση ότι αυτό θα γίνει, αλλά εµείς ζητάµε να γίνει έγκαιρα όπως είπε - και τον ευχαριστούµε - ο κ. Gurria, as soon as possible».