Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 17 Μαρτίου Ελληνική Οικονομία

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 17 Μαρτίου 217 Ελληνική Οικονομία Παρά την στασιμότητα της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία τρία έτη (214: +,4%, 215: -,2%, 216: %), η λειτουργία της αγοράς εργασίας δείχνει σημάδια βελτίωσης, όπως αποτυπώνεται στην μείωση του ποσοστού ανεργίας κατά τέσσερις εκατοστιαίες μονάδες την τελευταία τριετία (23,5% το 216, από 27,5% το 213). Το 216, ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε για τρίτο συνεχές έτος κατά 1,7%, ενώ παράλληλα, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά -5,5%. H μείωση του ποσοστού ανεργίας και η αύξηση της απασχόλησης βοήθησαν στη συγκράτηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό (αύξηση κατά,2%) το 216 από -1,9% το 215. Η αύξηση αυτή, έστω και μικρή, είναι η πρώτη μετά από σειρά ετών αλλά δεν αρκεί για να αποκατασταθεί το χαμένο έδαφος για τους μισθωτούς. Συγκεκριμένα, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, η σωρευτική μείωση των αποδοχών στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια είναι η μεγαλύτερη μεταξύ των χωρών της Ζώνης του Ευρώ που ακολούθησαν πρόγραμμα προσαρμογής. Η πολιτική εσωτερικής υποτίμησης στις χώρες αυτές - οι οποίες δεν διαθέτουν την ευχέρεια της άσκησης ανεξάρτητης συναλλαγματικής πολιτικής - είναι ορατή στο Γράφημα. Η καθίζηση των αμοιβών σε άλλες χώρες δεν έλαβε όμως τις διαστάσεις που έλαβε στην Ελλάδα. Αντιθέτως, η Ιρλανδία αναμένεται να επανέλθει το 217 στο επίπεδο αμοιβών που επικρατούσαν στην αρχή της κρίσης. 15 1 95 9 85 8 Γράφημα 1. Αμοιβές Εξαρτημένης Εργασίας ανά Απασχολούμενο, σε επιλεγμένες χώρες της Ζώνης του Ευρώ (σε πραγματικούς όρους, 21=1) Πηγή: Eurostat 21 211 212 213 214 215 216 217π 218π Ιρλανδία Ελλάδα Ιταλία Κύπρος Πορτογαλία Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης στον ιδιωτικό τομέα με σκοπό την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και η δημοσιονομική προσαρμογή στο σκέλος των δαπανών στο δημόσιο τομέα στην περίοδο 29-216 επέφεραν σημαντική μείωση στην αναλογία των εργαζομένων που ανήκουν σε εισοδηματικά κλιμάκια άνω των 11 ευρώ μηνιαίως. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ και της ΕΛΣΤΑΤ οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα μειώθηκαν σε όλα τα εισοδηματικά κλιμάκια άνω των 7 ευρώ και αυξήθηκαν εντυπωσιακά στα εισοδηματικά κλιμάκια κάτω των 7 ευρώ (Γράφημα 2). 15 1 5 Ιδιωτικός Τομέας -5-1 Πηγή: ΙΝΕ ΓΣΕΕ Γράφημα 2. "Μετακινήσεις" Εργαζομένων Μεταξύ Εισοδηματικών Κλιμακίων στην Περίοδο 29-216 σε Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα Δημόσιο Μεταβολή στην Ποσοστιαία Συμμετοχή σε κάθε Εισοδηματικό Κλιμάκιο -1--5-5- -5 5-1 1-15 Δημόσιο Ιδιωτικός Tομέας Εκτός από την εσωτερική υποτίμηση, την εξέλιξη αυτή προκάλεσε και η αύξηση των συμβάσεων μερικής απασχόλησης έναντι εκείνων της πλήρους απασχόλησης στην καθοδική φάση της ανεργίας από το Φθινόπωρο του 213 και μετά. Αντιθέτως, οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα αυξήθηκαν έντονα στις εισοδηματικές κατηγορίες 8-11 ευρώ και μειώθηκαν σε όλες τις κατηγορίες από 11 και πάνω. Η αναλογική μείωσή τους μάλιστα σε αυτήν την περιοχή είναι υψηλότερη από ότι για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα και συνδέεται με τις ισχυρές οριζόντιες περικοπές στη διάρκεια κυρίως του πρώτου προγράμματος προσαρμογής. Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων ήταν η αύξηση της αναλογίας των ατόμων που αμείβονται με λιγότερα από το 6% του διάμεσου ισοδύναμου διαθεσίμου εισοδήματος στο σύνολο των νοικοκυριών (πρόκειται ουσιαστικά για το κατώφλι της σχετικής φτώχειας). Το φαινόμενο αυτό είναι ορατό σε όλες τις χώρες που εφάρμοσαν προγράμματα συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής (Γράφημα 3). 15, 1, 5,, -5, Γράφημα 3. Αναλογία Νοικοκυριών κάτω από το Κατώφλι Σχετικής Φτώχειας : Μεταβολή στην Περίοδο 29-216 -1, Εργαζόμενοι Aνεργοι Συνταξιούχοι Λοιποί Μη Οικονομικά Πηγή: Ενεργοί Ιρλανδία Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Eurostat Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 3, τη μεγαλύτερη μετακίνηση κάτω του ορίου σχετικής φτώχειας υπέστησαν κατά τάξη μεγέθους οι άνεργοι, οι μη οικονομικά ενεργοί και οι εργαζόμενοι. Η αναλογία

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων των συνταξιούχων που βρέθηκαν κάτω από το 6% του μέσου όρου μειώθηκε παρά τις περικοπές που υπέστησαν στις αποδοχές τους, επειδή οι τελευταίες ήσαν συγκριτικά μικρότερες έναντι των υπολοίπων κατηγοριών. Στην ελληνική περίπτωση, η συγκριτικά μεγαλύτερη μετακίνηση των ανέργων και των μη οικονομικά ενεργών σε επίπεδα κάτω του ορίου σχετικής φτώχειας υποδηλώνει εκτός από την ένταση της προσαρμογής και το αναποτελεσματικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας για αυτές τις κατηγορίες. Αμοιβές και παραγωγικότητα το 217: Η μικρή αύξηση των αμοιβών το 216 σε συνδυασμό με την πτώση της παραγωγικότητας κατά το ίδιο έτος οδήγησε σε αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος όπως παρατηρείται στο Γράφημα 4. 4% 2% % -2% -4% -6% Γράφημα 4. Παραγωγικότητα-Αμοιβές-Κόστος Εργασίας (% ετήσιες μεταβολές) -8% 21 211 212 213 214 215 216ε 217π Παραγωγικότητα Εργασίας Αμοιβές Εξαρτημένης Εργασίας ανά Απασχολούμενο Πηγή: Ε.Επιτροπή Κόστος Εργασίας ανά Μονάδα Προϊόντος Η αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας εκτιμάται ότι θα είναι περιορισμένη στα επόμενα έτη, καθώς φαίνεται ότι η ευαισθησία των αμοιβών στις μεταβολές του ποσοστού ανεργίας είναι πλέον χαμηλή δεδομένου: (α) του μεγάλου ύψους του μη μισθολογικού κόστους μετά την αύξηση της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών (β) της αύξησης του αριθμού των συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε σχέση με εκείνες πλήρους απασχόλησης και (γ) του αργού ρυθμού ενίσχυσης της παραγωγικότητας της εργασίας εξαιτίας του αποδυναμωμένου κεφαλαιουχικού και μηχανολογικού εξοπλισμού της χώρας μετά από σειρά ετών αποεπένδυσης. Έτσι, παρά την υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας από το 213 και μετά, το μισθολογικό κόστος συνέχισε τη φθίνουσα πορεία του μέχρι και το 215. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά αύξηση της αμοιβής εξαρτημένης εργασίας κατά 1,% και 2,% το 217 και 218 αντίστοιχα. Η Αγορά Εργασίας το 216: Όπως φαίνεται στο Γράφημα 5, ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε για τρίτο συνεχές έτος κατά 75 χιλ άτομα το 216 (2,1%), ενώ παράλληλα, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 6,1%, έναντι 6% το 215. Επίσης, το ποσοστό απασχόλησης αυξήθηκε ελαφρά στο 45,6% το 216, από 44,5% το 215, εξέλιξη που αποδίδεται στην αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων και τη μείωση του μη ενεργού πληθυσμού. Η αύξηση της απασχόλησης το 216 στήριξε σε κάποιο βαθμό και την καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών αν και παραμένει υποτονική (αύξηση ιδιωτικής κατανάλωσης 1,4% το 216), παρά το επιπλέον φορολογικό βάρος που επωμίσθηκαν. Γράφημα 5. Ετήσιες Μεταβολές Αριθμού Ανέργων και Αριθμού Απασχολουμένων και Ποσοστό Ανεργίας σε χιλ. % 4 3 3 2 1-1 -2-3 -4 29 21 211 212 213 214 215 216 Μεταβολή αριθμού ανέργων, αρ.άξονας Μεταβολή αριθμού απασχολουμένων, αρ.άξονας Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας Με βάση τα μηνιαία στοιχεία, παρατηρείται επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης του αριθμού των ανέργων από τον Σεπτέμβριο του 216 (Δεκ. 216: - 5,2% σε ετήσια βάση, Σεπ.216 : -7,% σε ετήσια βάση), ενώ και το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο 23,1% από τον Σεπτέμβριο μέχρι και το τέλος του προηγούμενου έτους. Η αδυναμία περαιτέρω μείωσης του ποσοστού ανεργίας στο τέταρτο τρίμηνο του 216 συνδέεται με την μείωση της οικονομικής δραστηριότητας κατά 1,1% σε ετήσια βάση. Οι συνθήκες στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα συνδέονται σε μεγάλο βαθμό και με την αβεβαιότητα που επικρατεί. Οι παρατεταμένες διαπραγματεύσεις δυσχεραίνουν τις εκτιμήσεις των καταναλωτών για την εξέλιξη της ανεργίας στο επόμενο 12-μηνο και τις προοπτικές απασχόλησης από την πλευρά των επιχειρηματιών για το επόμενο τρίμηνο. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 6, από την αρχή του έτους υπάρχει επιδείνωση αυτών των προοπτικών, με εξαίρεση την βελτίωση στον κλάδο της βιομηχανίας. Όσον αφορά στις προοπτικές της αγοράς εργασίας από το 217, προβλέπεται σταδιακή μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 2,3% το 218, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η επίτευξη υψηλού ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ μέσω προσέλκυσης επενδύσεων θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη πτώση της ανεργίας. 25 2 15 1 5 2

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Γράφημα 6. Προσδοκίες Επιχειρηματιών για την Απασχόληση και Προσδοκίες Καταναλωτών για την Ανεργία 5, 4, 3, 2, 1,, -1, -2, -3, -4, -5, Ιαν-15 Απρ-15 Ιουλ-15 Οκτ-15 Ιαν-16 Απρ-16 Ιουλ-16 Οκτ-16 Ιαν-17 Πηγή: ΙΟΒΕ, Ε.Επιτροπή Εθνικός Γενικός και Δομικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Φεβρουάριος 217: O εθνικός δείκτης τιμών καταναλωτή σημείωσε αύξηση 1,3% τον Φεβρουάριο του 217, από 1,2% τον Ιανουάριο του 217 και συνεχίζει να επηρεάζεται από τις αυξητικές, σε ετήσια βάση, τιμές της ενέργειας αλλά και την αύξηση της φορολογίας σε κατηγορίες προϊόντων. Ειδικότερα, η επίπτωση του ενεργειακού κόστους στον δείκτη τιμών του καταναλωτή υπολογίζεται σε 2,6 εκατοστιαίες μονάδες τον Φεβρουάριο 217. Ο δομικός πληθωρισμός δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένων των καυσίμων και των μη επεξεργασμένων φρούτων και λαχανικών παραμένει αρνητικός και μάλιστα επιδεινώθηκε στο -,7%, από -,6% τον Φεβρουάριο του 217, αντανακλώντας την αδύναμη εγχώρια ζήτηση. 2,% 1,5% 1,%,5%,% -,5% -1,% -1,5% -2,% -2,5% -3,% Γράφημα 7. Πληθωρισμός με βάση τον Εθνικό ΔΤΚ και Δομικός Πληθωρισμός Πληθωρισμός Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΤτΕλλάδος αύξηση δείκτη χειροτέρευση προσδοκιών Υπηρεσίες Βιομηχανία Λιανικό Εμπόριο Προσδοκίες καταναλωτών, δεξ.άξονας Δομικός Πληθωρισμός Η Βιομηχανική Παραγωγή τον Ιανουάριο 217: Σημαντική αύξηση κατέγραψε ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 7,2% τον Ιανουάριο 217, σε ετήσια βάση, έναντι μικρότερης αύξησης κατά 4,1% τον αντίστοιχο μήνα του 216. Τούτο οφείλεται στην αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος κατά 28,6% τον Ιανουάριο του 217 από μικρότερη αύξηση 6,7% τον αντίστοιχο μήνα του 216. Η μεγάλη αύξηση της παραγωγής 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, ηλεκτρικού ρεύματος τον Ιανουάριο σχετίζεται με την αυξημένη ζήτηση για ενέργεια ως αποτέλεσμα των κακών καιρικών συνθηκών που επικράτησαν στην αρχή του έτους τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. 1 8 6 4 2-2 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Γράφημα 8. Μεταποιητική Παραγωγή και Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6μηνου Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία 1% -1% -15% -2% Από την άλλη πλευρά, η μεταποιητική παραγωγή αυξήθηκε μεν τον Ιανουάριο του 217, αλλά με μικρότερο ρυθμό έναντι του Ιανουαρίου 216 ήτοι 1,1%, από 5,%. Ειδικότερα, από τους 24 κλάδους της μεταποίησης μόνο οι 1 σημείωσαν άνοδο, έναντι 13 κλάδων με ανοδική πορεία τον ίδιο μήνα του 216. Αξιοσημείωτη πτώση σημείωσαν οι κλάδοι παραγωγής ποτών και καπνού τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους κατά 25,3% και 29,3%, σε ετήσια βάση, από αύξηση κατά 18,6% και 31,3% αντίστοιχα, τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους. Επίσης μικρή πτώση σημείωσε και ο κλάδος των τροφίμων κατά 3,3% από μικρότερη πτώση κατά,9% τον Ιανουάριο του προηγούμενου έτος. Η πτώση της παραγωγής στον ευρύτερο κλάδο τροφίμων και ποτών τον Ιανουάριο 217 ενδεχομένως σχετίζεται με την αύξηση των φόρων κατανάλωσης και την επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στα τσιγάρα τα προϊόντα καπνού και τον καφέ αντίστοιχα από 1/1/217. Σημαντική πτώση παρουσίασαν και οι κλάδοι ένδυσης (-7,8%) και υπόδησης (-25,3%) Αντίθετα όπως απεικονίζεται στο Γράφημα 9, τη μεγαλύτερη άνοδο τον Ιανουάριο κατέγραψαν οι κλάδοι της παραγωγής βασικών μετάλλων, ηλεκτρονικών υπολογιστών, μηχανημάτων και μηχανοκίνητων οχημάτων, της βιομηχανίας τσιμέντου, και των φαρμάκων. -5% Όσον αφορά στις επιχειρηματικές προσδοκίες στη βιομηχανία, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ (Δελτίο Φεβρουάριου 217) ο σχετικός δείκτης ενισχύεται οριακά τον Φεβρουάριο στις 91,8 μονάδες, από 9,5 τον περασμένο μήνα. Επιπλέον, οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους επόμενους μήνες βελτιώνονται αισθητά και το ισοζύγιο για τις εκτιμήσεις για τα αποθέματα εμφανίζει τάσεις διόγκωσής τους. 5% % 3

Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Ιουν-15 Σεπ-15 Δεκ-15 Μαρ-16 Ιουν-16 Σεπ-16 Δεκ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Γράφημα 9. Επιλεγμένες Μεταποιητικές Βιομηχανίες, Ιανουάριος 217, (% ετήσια μεταβολή) Δερματουργία Βιομ.Τροφίμων Βιομ. Καυσίμων Τσιμεντοβιομηχανία Φαρμακοβιομηχανία Μηχανημάτων Βασικά Μέταλα Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Η/Υ -29,3% -25,3% -25,3% -8,4% -7,8% -3,3%,4% 4,9% 1,% 39,5% 41,3% 49,2% -5% -3% -1% 1% 3% 5% Ιδιωτική Κατασκευαστική Δραστηριότητα το 216: Το 216, η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα σε όρους όγκου (χιλ. m 3 ) μειώθηκε κατά 6,9%. Τούτο οφείλεται κυρίως στην αρνητική επίδοση στο πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους. Ωστόσο, από τον Ιούλιο μέχρι και τον Νοέμβριο παρατηρήθηκε συνεχής άνοδος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, που αποτυπώνεται στην αυξητική τάση του κινητού μέσου 6 μηνών. Γράφημα 1. Όγκος Ιδιωτικής Οικοδομικής Δραστηριότητας 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Καπνός Ποτοποιϊα Χημικά Ενδυση χιλ. m3 2. Όγκος (σε χιλ. κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας % ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας 6 per. Mov. Avg. (% ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας) 1.5 1. -1. -1.5-2. Τον Δεκέμβριο του 216, ο όγκος των ιδιωτικών οικοδομών που κατασκευάστηκαν μειώθηκε σημαντικά κατά 25,9%, σε ετήσια βάση, ενώ σε όρους αριθμού αδειών αυξήθηκε κατά 1,9%. Ωστόσο, οι προσδοκίες των επιχειρήσεων για τις ιδιωτικές κατασκευές τον Φεβρουάριο 217 επιδεινώθηκαν στις 74 μονάδες από 77,5 μονάδες τον Ιανουάριο 217, ενώ βελτιώθηκαν ελαφρώς και οι προβλέψεις για την απασχόληση στον κλάδο (-13 από -18 μονάδες). Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) εν όψει της προγραμματισμένης συνάντησης των Υπουργών Οικονομικών της ομάδας των χωρών του G-2 στη Γερμανία (17-18 Μαρτίου), δημοσίευσε έκθεση για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας και των 5-5 μελλοντικών προκλήσεων που ενδεχομένως θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι φορείς χάραξης της οικονομικής πολιτικής. Ο διεθνής οργανισμός διαπιστώνει ότι οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας σε γενικές γραμμές είναι βελτιωμένες, καθώς υποστηρίζονται από μια αξιοσημείωτη ανάκαμψη στη μεταποίηση και το εμπόριο, αλλά και στην προσδοκία μιας περισσότερο επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής στις ΗΠΑ. Οι προβλέψεις που είχαν δημοσιοποιηθεί τον Ιανουάριο 217 από το ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία διατηρούνται. Ειδικότερα, το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί από 3,1% το 216 σε 3,4% και 3,6% το 217 και το 218, αντίστοιχα. Στις προηγμένες οικονομίες όπως επισημαίνει το ΔΝΤ παρατηρείται απουσία ισχυρής ζήτησης, ενώ ο δομικός πληθωρισμός διαμορφώνεται κάτω από τους τεθέντες στόχους των Κεντρικών Τραπεζών. Ωστόσο, οι προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη έχουν ελαφρώς αναθεωρηθεί προς τα κάτω για τις αναδυόμενες οικονομίες, εξαιτίας των αυστηρότερων οικονομικών συνθηκών που έχουν προκύψει στον απόηχο ενός ισχυρότερου δολαρίου ΗΠΑ και των προσδοκιών υψηλότερων επιτοκίων διεθνώς. Οι αναδυόμενες οικονομίες παραμένουν η βασική κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας αναπτυξιακής διαδικασίας, αν και οι προοπτικές είναι διαφορετικές για κάθε χώρα. Στην Κίνα, η βραχυπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική βασίζεται στην συνεχή στήριξη μέσω διαφόρων μέτρων, αλλά και στην υπερβολικά ταχεία πιστωτική επέκταση. Οι αναπτυξιακές προοπτικές φαίνεται ότι έχουν ανοδική τάση στην Ιαπωνία και στη Ζώνη του Ευρώ, ενώ η ανάπτυξη στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ισχυρότερη από ότι αναμενόταν στον απόηχο του Brexit, υποστηριζόμενη από την ισχυρή ιδιωτική κατανάλωση. Εν τούτοις, οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας περιβάλλονται από μεγάλη αβεβαιότητα, καθώς τα σενάρια οικονομικής πολιτικής αξιολογούνται ως ιδιαιτέρως ευμετάβλητα και ικανά να δημιουργήσουν σημαντική μεταβλητότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Τα μέχρι σήμερα οικονομικά δεδομένα υποδηλώνουν οριακή μείωση των παγκόσμιων ανισορροπιών. Μολονότι το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας το 216 διευρύνθηκε περαιτέρω οριακά, τα πλεονάσματα των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκαν σε άλλες πιστώτριες χώρες. Ωστόσο, οι ανισορροπίες θα μπορούσαν να διευρυνθούν εκ νέου στο μέλλον, καθώς η προβλεπόμενη δημοσιονομική επέκταση στις ΗΠΑ θα ενισχύσει την εγχώρια ζήτηση και θα οδηγήσει σε αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Σύμφωνα με το ΔΝΤ το G-2 θα πρέπει να προωθήσει λύσεις που θα μεγιστοποιήσουν τα 4

Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Αυγ-14 Οκτ-14 Δεκ-14 Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Αυγ-8 Φεβ-9 Αυγ-9 Φεβ-1 Αυγ-1 Φεβ-11 Αυγ-11 Φεβ-12 Αυγ-12 Φεβ-13 Αυγ-13 Φεβ-14 Αυγ-14 Φεβ-15 Αυγ-15 Φεβ-16 Αυγ-16 Φεβ-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων οφέλη από την οικονομική ολοκλήρωση και θα περιορίσουν τις διεθνείς ανισορροπίες. Οι χώρες με πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα πρέπει να συνεργασθούν με τις ελλειμματικές χώρες για τη μείωση των ανισορροπιών. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο εμπόριο το οποίο θα αποτελέσει την ισχυρή κινητήρια δύναμη της αναπτυξιακής διαδικασίας. Μειώνοντας το κόστος των εμπορικών συναλλαγών και εισάγοντας νέα μέτρα για να αποτραπούν οι προσφάτως τεθέντες εμπορικοί περιορισμοί θα υποστηριχθεί περαιτέρω η εμπορική δραστηριότητα. Άλλωστε η πρόσφατη συμφωνία (Trade Facilitation Agreement) του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου (WTO) κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Ο εμπορικός προστατευτισμός εκτιμάται ότι μόνο αρνητικές επιπτώσεις μπορεί να επιφέρει στην παγκόσμια οικονομία. ΗΠΑ Ανεργία Το ποσοστό της ανεργίας επανήλθε στο 4,7% το Φεβρουάριο, από 4,8% που ήταν τον Ιανουάριο (βλ. Γράφημα 11). Το ποσοστό της ανεργίας ακολουθεί πτωτική πορεία τα τελευταία δύο έτη (βλ. Γράφημα 12) και διαμορφώνεται σε χαμηλό επίπεδο, ασκώντας αυξητικές πιέσεις στις αποδοχές. Συγκεκριμένα, τον Φεβρουάριο, οι μέσες ωριαίες αποδοχές από εργασία αυξήθηκαν κατά 2,8% και οι μέσες εβδομαδιαίες αποδοχές κατά 2,5%, σε ετήσια βάση. Επιπλέον, οι βελτιωμένες συνθήκες στην αγορά εργασίας ώθησαν προς τα πάνω, για τρίτο συνεχόμενο μήνα τον Φεβρουάριο, το ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού (participation rate), στο 63,%. 6,2 5,8 5,4 5, 4,6 4,2 Γράφημα 11. Ποσοστό ανεργίας 5,5 5,5 5,4 5,5 5,3 5,3 5,1 5,1 5, 5, 5, 4,9 4,9 5, 5, Πηγή: Bloomberg 4,9 4,9 4,9 5, 4,9 4,7 4,6 4,7 4,8 4,7 Γράφημα 12. Διαχρονική εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας 11 1 9 8 7 6 5 4 Πηγή: Bloomberg Προϋπολογισμός Ο Ομοσπονδιακός Προϋπολογισμός παρουσίασε έλλειμμα ύψους $192, δισ. τον Φεβρουάριο, έναντι πλεονάσματος $51,3 δισ. τον Ιανουάριο (βλ. Γράφημα 13). Σημειώνεται ότι, το συνολικό έλλειμμα στους πέντε πρώτους μήνες του δημοσιονομικού έτους (Οκτώβριος 216-Φεβρουάριος 217) είναι μειωμένο κατά $2,3 δισ. (ή, -,7%) σε ετήσια βάση. Γράφημα 13. Ισοζύγιο Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού (δισ. $) 175 125 Πλεόνασμα 75 25-25 -75-125 -175-225 Τάση Έλλειμμα Πηγή: US Treasury Έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου -192, Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου διευρύνθηκε στα $48,5 δισ. τον Ιανουάριο, έναντι $44,3 δισ. το Δεκέμβριο (βλ. Γράφημα 14), ήτοι το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 212. Σημειώνεται ότι τον Ιανουάριο, οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 9,2% σε ετήσια βάση, κυρίως εξαιτίας των εισαγωγών καταναλωτικών και βιομηχανικών προϊόντων, αντανακλώντας την ενίσχυση της οικονομίας των ΗΠΑ και του δολαρίου. Ωστόσο, οι εξαγωγές αγαθών παρουσίασαν ακόμη μεγαλύτερη ετήσια ποσοστιαία αύξηση, 9,4%, ως αποτέλεσμα της αναθέρμανσης της παγκόσμιας οικονομίας. Η συρρίκνωση του εμπορικού ελλείμματος αποτελεί κύριο στόχο της πολιτικής του νέου Προέδρου και εκλαμβάνεται ως ένδειξη ότι οι συμφωνίες εμπορίου των ΗΠΑ πλήττουν την ανάπτυξη της χώρας και την απασχόληση. Στο τέταρτο τρίμηνο 216, οι καθαρές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών είχαν την μεγαλύτερη αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ (-1,7 εκατοστιαίες μονάδες). Γράφημα 14. Έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου: Αυξημένο κατά 11,8% σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο (δισ. δολ. ΗΠΑ) 5

Ιαν-15 Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Δεκ-16 Ιαν-17 Ιαν-14 Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 3 p e r. M o v. Avg. (Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή ) Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων -3-35 -4-45 -5-42,1-36,3-48,2-37,3-38,5-4,9-4,2-39,9-39,7-41,1-4,5-41,6-41,1-41,5-43, -42,2-43,4-44,6-45,6-45,1-36, -42,6-45,5-44,3-48,5 (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) έτος αναφοράς 216 217 218 219 ημ/νία έκδοσης Μάρτ. Μάρτ. Δεκ. διαφορά 217 216 φορά 217 216 φορά Μάρτ. Δεκ. δια- Μάρτ. Δεκ. δια- 217 217 216 ΑΕΠ 1,7 1,8 1,7,1 1,7 1,6, 1,6 1,6, Πληθωρισμός,2 1,7 1,3,4 1,6 1,5,3 1,7 1,7,2 Ανεργία 1, 9,4 9,5 -,1 8,9 9,1 -,2 8,4 8,7 -,3 Πηγή: ΕΚΤ, 9.3.217-55 Πηγή: US Census Bureau Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) ΕΚΤ Η ΕΚΤ, στη συνεδρίαση της 9 ης Μαρτίου, διατήρησε αμετάβλητα τα βασικά της επιτόκια, με το επιτόκιο πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης να διαμορφώνεται στο,%, το επιτόκιο διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο,25% και το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο -,4%. Επιπλέον, δεν ανακοινώθηκε καμία αλλαγή στο μέγεθος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης ( 8 δισ. ανά μήνα έως τον Μάρτιο και 6 δισ. από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο του 217), στον χρονικό ορίζοντα (λήξη: Δεκέμβριος 217) και στα κριτήρια των τίτλων που γίνονται αποδεκτά. Στην ανακοίνωσή της η ΕΚΤ σημείωσε ότι, «η οικονομική επέκταση θα συνεχίσει να εντείνεται και να διευρύνεται», με αποτέλεσμα να περιορίζεται η ανάγκη για περαιτέρω τόνωση της οικονομίας. Παράλληλα, παρουσιάσθηκαν οι προβλέψεις των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της ΖτΕ. Αισθητά αναθεωρημένες προς τα πάνω ήταν οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό για την περίοδο 217-219, έναντι των εκτιμήσεων του Δεκεμβρίου (βλ. Πίνακα 1). Εντούτοις, η σημαντική ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων οφείλεται κυρίως στην άνοδο της τιμής του πετρελαίου, ιδίως κατά το 217. Αντιθέτως, ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων) αναμένεται να διαμορφωθεί μόλις στο 1,1% το 217 και να ανέλθει σταδιακά στο 1,5% το 218 και στο 1,8% το 219. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η κλιμάκωση του δομικού πληθωρισμού το 218 και 219 θα προέλθει κυρίως από την ενδυνάμωση της οικονομίας που, με τη σειρά της, θα μειώσει το παραγωγικό κενό, ωθώντας προς τα πάνω το κόστος εργασίας. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 217, αναθεωρήθηκε ελαφρώς και εκτιμάται στο 1,8%, στηριζόμενος στην αναμενόμενη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και του παγκόσμιου εμπορίου, καθώς και στη διατήρηση της εγχώριας ζήτησης σε ικανοποιητικό επίπεδο. Η εγχώρια ζήτηση έχει αποτελέσει την κινητήριο δύναμη της ανάκαμψης από τα μέσα του 213, στηριζόμενη στη διασταλτική νομισματική πολιτική, ενώ αναμένεται να επωφεληθεί της συνεχιζόμενης βελτίωσης των συνθηκών στην αγορά εργασίας. Πίνακας 1. Προβλέψεις εμπειρογνωμόνων ΕΚΤ για την ΖτΕ Αναφορικά με τους κινδύνους που περιβάλλουν τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ, η ΕΚΤ εκτιμά ότι έχουν υποχωρήσει οι κίνδυνοι που προέρχονται από την ΖτΕ αλλά εξακολουθούν να παραμένουν εξωτερικοί κίνδυνοι που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα. Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε, τον Ιανουάριο, κατά,6% σε ετήσια βάση, μετά από άνοδο 2,5% τον Δεκέμβριο (βλ. Γράφημα 15). Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής βασίσθηκε κυρίως στην αισθητή άνοδο της παραγόμενης ενέργειας σε ετήσια βάση, κατά 6,9%, καθώς: α) υπήρξαν αυξημένες ανάγκες για θέρμανση και β) αυξήθηκε η τιμή του πετρελαίου (Ιανουάριος 217: 8,1%, σε ετήσια βάση). Μικρότερη αύξηση κατέγραψε η παραγωγή διαρκών καταναλωτικών αγαθών (+1,5%) και ενδιάμεσων αγαθών (+,8%). Παρά την επιβράδυνση της βιομηχανικής παραγωγής στη ΖτΕ, ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών της ετήσιας ποσοστιαίας μεταβολής, ο οποίος είναι απαλλαγμένος εν πολλοίς από τη μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής, διαγράφει ανοδική τάση από τον Ιούνιο του 216. Γράφημα 15. Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή βιομηχανικής παραγωγής 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, -,5-1, Πηγή: Eurostat Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή Κινητός μέσος 3 μηνών Γερμανία Πληθωρισμός Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) αυξήθηκε, τον Φεβρουάριο, στο 2,2%, σε ετήσια βάση, ήτοι το υψηλότερο ποσοστό από τον Σεπτέμβριο του 212, υπερβαίνοντας τον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ (2%). Δεδομένου ότι, ο πληθωρισμός της Γερμανίας έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα στον υπολογισμό του ΕνΔΤΚ της ΖτΕ 2,2%,6% 6

Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων (27,8%), η σημαντική αύξησή του θα ενισχύσει περαιτέρω τον πληθωρισμό της ΖτΕ στο επόμενο διάστημα. Ο πληθωρισμός στη ΖτΕ, τον Φεβρουάριο, «άγγιξε» τον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ (2,%), αναζωπυρώνοντας την πίεση από την πλευρά της Γερμανίας για αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ. Εντούτοις, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της ΕΚΤ, η διαμόρφωση του πληθωρισμού ελαφρώς χαμηλότερα του 2,%, αποτελεί μία εκ των τεσσάρων προϋποθέσεων που εξετάζει η ΕΚΤ. Οι άλλες είναι: i) η πορεία του πληθωρισμού προς το επίπεδο του στόχου να μην έχει παροδικό χαρακτήρα αλλά να είναι διατηρήσιμη μεσοπρόθεσμα, ii), η διατήρηση του πληθωρισμού να είναι αυτοτροφοδοτούμενη, χωρίς να απαιτείται υπερβολικού βαθμού διασταλτική νομισματική πολιτική, και iii) το επίπεδο στόχου να έχει επιτευχθεί από όλα τα κράτη-μέλη, και όχι μόνο από ένα. Δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) Ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) για την ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας τους επόμενους έξι μήνες, αυξήθηκε στις 12,8 μονάδες, τον Μάρτιο, έναντι 1,4 μονάδων τον Φεβρουάριο. Η μικρή, σχετικά, αύξηση αποδίδεται: α) Στα αμφίρροπα δεδομένα της γερμανικής οικονομίας, καθώς η βιομηχανική παραγωγή και οι εξαγωγές διατηρούνται σε ικανοποιητικό επίπεδο αλλά τα στοιχεία για τις παραγγελίες και τις λιανικές πωλήσεις δεν είναι ενθαρρυντικά. β) Στην αυξημένη αβεβαιότητα εξαιτίας των εκλογικών αναμετρήσεων σε σημαντικές οικονομίες της ΖτΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας (Σεπτέμβριος 217). Επιπλέον, οριακά ενισχύθηκαν οι επενδυτικές προσδοκίες για την οικονομική συγκυρία της Γερμανίας, ενώ, αντιθέτως, ενισχύθηκαν σημαντικά οι επενδυτικές προσδοκίες για τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ (Μάρτιος: 25,6 μονάδες, Φεβρουάριος: 17,1 μονάδες). πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 9,5% στη χρονική περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, έναντι 1,9% τον Δεκέμβριο του 216, καθώς, σύμφωνα με τη Στατιστική αρχή της χώρας, επηρεάσθηκαν αρνητικά από την επίδραση βάσης λόγω των υψηλών πωλήσεων αυτοκινήτων την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 216. Γράφημα 16. Οικονομική δραστηριότητα 12, 1, 8, 6, 4, Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 17) την εβδομάδα που Γράφημα 17. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ 9,5% 8,9% 6,3% Ιαν.- Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Δεκ-16 Ιαν.- Φεβ.16 Φεβ.17 Πηγή: Στατιστική αρχή -5-1 -15 Βιομηχανική παραγωγή Λιανικές πωλήσεις Επενδύσεις ΚΙΝΑ Οικονομική δραστηριότητα Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 6,3%, σε ετήσια βάση, στη χρονική περίοδο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου, έναντι 6,% τον Δεκέμβριο του 216, κυρίως λόγω της εντονότερης ζήτησης για χάλυβα για την κατασκευή έργων υποδομής και κατοικιών. Παράλληλα, οι επενδύσεις ενισχύθηκαν κατά 8,9% στη χρονική περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, έναντι 8,1% τον Δεκέμβριο του 216. Εντονότερη ήταν η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων, καθώς έχει αυξηθεί η συμμετοχή ιδιωτικών επιχειρήσεων σε έργα υποδομής τα οποία πραγματοποιούνται μέσω σύμπραξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Η συγκεκριμένη εξέλιξη αντανακλά τη βελτίωση των προσδοκιών των ιδιωτικών επιχειρήσεων για τις προοπτικές της οικονομίας και αναμένεται να επιδράσει θετικά στην ενίσχυση της απασχόλησης και της ιδιωτικής κατανάλωσης. Τέλος, οι λιανικές -2-25 Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank έληξε στις 7.3.217 αυξήθηκαν κατά 8.337 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα -59.51 συμβόλαια από -51.164 που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την πρώτη μεγαλύτερη εβδομαδιαία αύξηση από την 1η Νοεμβρίου 216. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζει τάση ενίσχυσης σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 3,1% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 13 Μαρτίου διαμορφωνόταν περί τα 1,666 USD/EUR από 1,589 USD/EUR που ήταν στις 6 Μαρτίου Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει από την αρχή του έτους κέρδη 1,46% έναντι του δολαρίου. Η άνοδος του ευρώ αποδίδεται στις 7

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων προθέσεις της ΕΚΤ να συμβάλει περαιτέρω στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος της Ευρωζώνης. Θετικά αναμένεται να επιδράσει στο ευρώ η άνοδος των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τραπέζης (Fed) κατά 25 μονάδες βάσης, στο εύρος,75%-1,%, η οποία απεφασίσθηκε στις 15 Μαρτίου, καθώς η Fed δεν άφησε να εννοηθεί ότι προσανατολίζεται σε άνω των τριών επιτοκιακών αυξήσεων, εντός του 217. Η στάση αναμονής των επενδυτών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο διαμορφωνόταν στα 3,8 bps στις 13 Μαρτίου από 3,9 bps που ήταν στις 7 Μαρτίου. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται οριακά ενισχυμένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,755 φράγκων. Ωστόσο, σημειώνεται ότι το φράγκο διολισθαίνει έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους κατά,35%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, ενδεχομένως να υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 555,41 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 1 Μαρτίου από 553,36 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 3 Μαρτίου. Στερλίνα: Αρνητική η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 13 Μαρτίου κατέγραφε απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2215 USD/GBP) όσο και έναντι του ευρώ (,8733 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα καταγράφει απώλειες 2,52% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους και,98% σε σχέση με το δολάριο. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 216 η στερλίνα έχει διολισθήσει 17,5% έναντι του δολαρίου και 13,9% έναντι του ευρώ. Σημαντικές οι πολιτικές εξελίξεις, καθώς το Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου ενέκρινε το νομοσχέδιο που επιτρέπει στην κυβέρνηση να ζητήσει την ενεργοποίηση του άρθρου 5 της Συνθήκης της Λισσαβόνας, προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαδικασίες απομάκρυνσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό για το Brexit το άρθρο 5 θα ενεργοποιηθεί έως το τέλος του Μαρτίου. Ωστόσο, πλήγμα για την όλη διαδικασία μπορεί να αποτελέσει η επιθυμία της κυβέρνησης της Σκωτίας να ζητήσει νέο δημοψήφισμα το φθινόπωρο του 218 ή την άνοιξη του 219 για ανεξαρτητοποίηση από το Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Fitch Ratings το δημοψήφισμα θα μπορούσε να δυσκολεύσει τις διαπραγματεύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ, ενώ πιθανή ανεξαρτησία της Σκωτίας, θα επηρέαζε σημαντικά την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου και θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής του διαβάθμισης. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 16) την εβδομάδα μέχρι τις 1 Μαρτίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 1.419,4 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,5 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 656 εκατ. και Asset-backed securities αξίας 257 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 2,1 δισ. ενώ από τις 8 Ιουνίου 216 έχει συνολικά αγοράσει 7,4 δισ. Γράφημα 18. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ δισ. 8 7 6 5 4 3 2 1 Εφαρμογή προγράμματος: 15 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 227 διαμορφωνόταν στις 13 Μαρτίου μεταξύ 75,8-76,17 ήτοι απόδοση 7,17%-7,24%. Υπενθυμίζεται ότι στις 1.6.214 το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις 8.7.215 υψηλό αποδόσεως 19,27%. Γράφημα 19. Αποδόσεις 1ετών ομολόγων Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,33,45,43,55,97 1,8 2,12 2,33 1,69 1,86 3,95 3,97 7,8 7,2 2 4 6 8 7-Μαρ-17 13-Μαρ-17 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 1ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) διατηρήθηκε στις 674 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο,45% (Γράφημα 17). Το 1ετές ομόλογο 8

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Πορτογαλίας στις 13 Μαρτίου κατέγραφε απόδοση 3,97%, της Ισπανίας 1,86% και της Ιταλίας 2,33%. Πίνακας 2. Διαφορά αποδόσεων 1ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 1ετές της Γερμανίας 13-Μαρ-17 7-Μαρ-17 Διαφορά μβ* Ελλάδα 674 674 Ισπανία 141 136 5 Ιταλία 188 179 9 Πορτογαλία 352 362-1 Γαλλία 62 63-1 Ο προϋπολογισμός τον Ιανουάριο παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 171,7 εκατ. (,9% του ΑΕΠ), έναντι 11,8 εκατ. (,6% του ΑΕΠ) τον Ιανουάριο του 216, λόγω της κατά πολύ μεγαλύτερης αύξησης των εσόδων έναντι των δαπανών. Αναλυτικότερα, τα έσοδα του προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 15,9%, κυρίως ως αποτέλεσμα υψηλότερων φορολογικών εσόδων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Παράλληλα, οι δαπάνες του προϋπολογισμού ήταν αυξημένες κατά 1,5%, κυρίως λόγω υψηλότερων δαπανών για μισθούς, συντάξεις και τόκους. Ολλανδία 9 1 Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 352 μ.β. ενώ του 1ετούς Ιταλικού ομολόγου ανήλθες στις 188 μ.β. ( Πίνακας 2). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,59% στις 13 Μαρτίου 217. Κύπρος Ρυθμός ανάπτυξης Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ (εποχικά διορθωμένο) για το τέταρτο τρίμηνο του 216 αναθεωρήθηκε προς τα πάνω σε 2,9%, έναντι 2,8% της αρχικής μέτρησης (τρίτο τρίμηνο του 216: 2,9%). Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά,7% στο τέταρτο και στο τρίτο τρίμηνο του 216. Σε μη εποχικά διορθωμένη βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,%, σε ετήσια βάση, έναντι 2,9% στο τρίτο τρίμηνο του 216. Σύμφωνα με την Cystat, στο τέταρτο τρίμηνο του 216 αύξηση σημείωσαν ο κλάδος των ξενοδοχείων και εστιατορίων, οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, το εμπόριο, η μεταποίηση και οι κατασκευές, ενώ υποχώρηση παρουσίασαν οι χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Ρουμανία Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός τον Φεβρουάριο, για δεύτερο συνεχή μήνα, διαμορφώθηκε σε θετικό επίπεδο καταγράφοντας οριακή αύξηση στο,2% από,1% τον Ιανουάριο, καθώς έχει εξαλειφθεί η επίδραση της μείωσης του βασικού συντελεστή ΦΠΑ στο 2% από 24% τον Ιανουάριο του 216. Βέβαια, ο πληθωρισμός παραμένει σε επίπεδα κατά πολύ χαμηλότερα από τον στόχο της ΤτΡουμανίας (1,5%- 3,5%) και εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο κατώτατο επίπεδο του στόχου στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. Γράφημα 21. Πληθωρισμός 1,, -1, -2, -3, -4, Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Πηγή: Στατιστική Αρχή,2% Γράφημα 2. ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 4, 2, 1,6 2,2 3, 2,8 2,8 2,9 2,9, -,6 -,1-2, -1,5-1,3-2,8-4, 1ο Τρίμ.214 3ο Τρίμ.214 1ο Τρίμ.215 3ο Τρίμ.215 1ο Τρίμ.216 3ο Τρίμ.216 Πηγή: Στατιστική Αρχή Προϋπολογισμός 9

Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 21 211 212 213 214 215 216 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2, Ιδιωτική Κατανάλωση -6,5-9,9-7,9-2,6,4 -,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -4,2-7, -7,2-6,4-1,4, -2,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 4,4,8 1,1 1,5 7,8 3,4-2, Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 -,4 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 -,8 Ανεργία (%) 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 23,5 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα, -3,1-4, -3,9-3,1-2, -1,4 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -5,7-3,3 -,9 1,7,3,2 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -11,4-1, -3,8-2, -2,1 -,1 -,6 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας 214 215 215 216 216 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία έτος έτος Q4 Q1 Q2 Q3 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Κύκλος Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο -1,1-2,8-2,9-5, -5,8 1,9-2, (Ιαν. - Δεκ.) Νέες εγγραφές Επιβατηγών Αυτοκινήτων 3,1 13,8 2,1 -,3 19,5 16,8 32,6 (Ιαν.- Φεβ. 217) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8 -,2 5,9-11,9-3,9 38,4-6,9 (Ιαν-Δεκ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 2,1 1,1 7,3 5,1 1,1 (Ιαν.217) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 48,6 49,1 49,5 49,4 47,7 (Φεβ. 217) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 1, 89,4 87,3 9,2 89,9 91,6 92,9 (Φεβ. 217) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 82,9 9,6 91,9 91,1 91,8 (Φεβ. 217) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54, -5,7-61,6-67,5-71,2-68,4-73,3 (Φεβ. 217) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2, -2, -2,1-2, -1,7-1,6 (Ιαν. 217) Επιχειρήσεις -3,7 -,9 -,9-1,4-1, -,5 -,4 (Ιαν. 217) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,4 -,3,2 -,7-2,6 (Ιαν. 217) - Κατασκευές -1,2 -,9 -,9 1,,8 -,5-1,1 (Ιαν. 217) - Τουρισμός -,6,6,6,9,4,3 2,6 (Ιαν. 217) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,1-3, -3, -3, -2,8 (Ιαν. 217) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,3-1,7-1,5-1,3 -,7 (Ιαν. 217) - Στεγαστικά Δάνεια -3, -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,4(Ιαν. 217) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7 -,6 -,9 -,9-1, 1,3 (Φεβ.217) Δομικός Πληθωρισμός -,7 -,5,3,2,3 -,3 -,7 (Φεβ.217) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5,1-5, -4,3-2,6-1,5-2,2 (216) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές,4 -,3,7 -,7 -,4 2, -1,1 (4ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση,6 -,3 -,4 -,6 -,7 6,1 1,1 (4ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -1,2, 2,5-3,5-1,5-1,3-2, (4ο 3μηνο) Επενδύσεις -4,6 -,1 12,2-1,2 17,8 12,6-13,8 (4ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,7 3,1-2,2-11, -9,9 11, 5,7 (4ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,6,3-2,7-1, -2,1 13,7 3, (4ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6,2 5,5 6,1 6,3 24,5 (216) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42, 1,6 9,7 1,2 1,1 41,1 (216) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-4,4-4,2-4,1-3,8-16,6 (216) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 -,2-1,7-2,4 -,4 4, -1,1 (216) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 1