ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Αναφορών ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά αριθ. 0921/2012 του Sorin Stelian Torop, ρουμανικής ιθαγένειας, εξ ονόματος της Ένωσης Δημοσίων Υπαλλήλων DGASPC SANITAS Gorj, σχετικά με τη μη μεταφορά στην εθνική νομοθεσία της οδηγίας σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας (2003/88/ΕΚ) 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι μειώθηκε η ετήσια άδεια των υπαλλήλων που είχαν λάβει αναρρωτική άδεια (συγκεκριμένα, υπάλληλοι που είχαν λάβει 10 ημέρες αναρρωτική άδεια έχασαν μία ημέρα από την ετήσια άδειά τους). Ο αναφέρων επισημαίνει ότι το άρθρο 145 παράγραφος 2 του Εργατικού Κώδικα, όπως αναδημοσιεύθηκε, αντιβαίνει στο άρθρο 7 της οδηγίας σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας (2003/88/ΕΚ), παραπέμποντας εν προκειμένω στις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις υποθέσεις C- 520/06 και C-350/06. Ο αναφέρων ζητεί μια επίσημη θέση στο εν λόγω ζήτημα. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 12 Νοεμβρίου 2012. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες, σύμφωνα με το άρθρο 216 παράγραφος 6 του Κανονισμού. 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 28 Ιουνίου 2013 Ο αναφέρων διαμαρτύρεται σχετικά με το άρθρο 145 παράγραφος 2 του ρουμανικού Εργατικού Κώδικα (Νόμος 53/2011). Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι, ως αποτέλεσμα της ανωτέρω διάταξης, η ετήσια άδεια που δικαιούται το προσωπικό στη γενική διεύθυνση κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας του παιδιού στην επαρχία Gorj μειώνεται κατά μία μέρα για κάθε δέκα ημέρες αναρρωτικής άδειας. CM\1052682.doc PE514.940v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
Παρατηρήσεις της Επιτροπής Το άρθρο 7 παράγραφος 1 της οδηγίας για τον χρόνο εργασίας 2003/88/ΕΚ προβλέπει ότι: «1. Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να παρέχεται σε όλους τους εργαζομένους ετήσια άδεια μετ αποδοχών διάρκειας τουλάχιστον τεσσάρων εβδομάδων, σύμφωνα με τους όρους που προβλέπουν οι εθνικές νομοθεσίες ή/και πρακτικές για την απόκτηση του σχετικού δικαιώματος και τη χορήγηση της άδειας». Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιμένει ρητώς ότι ο εργαζόμενος ο οποίος δεν είναι σε θέση να εργαστεί λόγω ασθένειας διατηρεί το δικαίωμα άδειας μετ αποδοχών διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων, σύμφωνα με το άρθρο 7 της οδηγίας σχετικά με την περίοδο άδειας ασθενείας 1 : «το κατοχυρωμένο από το δίκαιο της Ένωσης δικαίωμα κάθε εργαζομένου σε ελάχιστη ετήσια άδεια μετ αποδοχών δεν επιτρέπεται να περιοριστεί σε περίπτωση που ο εργαζόμενος περιήλθε λόγω ασθένειας σε αδυναμία εκπλήρωσης της υποχρέωσης παροχής εργασίας κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς.» (C-229/11, Heimann, σκέψη 26.) «το Δικαστήριο έχει αποφανθεί, όσον αφορά τους εργαζομένους στους οποίους χορηγείται δεόντως αναρρωτική άδεια, ότι τα κράτη μέλη δεν μπορούν να εξαρτήσουν το δικαίωμα ετήσιας άδειας μετ αποδοχών, το οποίο η οδηγία 2003/88 παρέχει σε όλους τους εργαζομένους, από την προϋπόθεση ότι ο εργαζόμενος πρέπει να έχει πράγματι εργαστεί κατά την περίοδο αναφοράς που καθορίζει το κάθε κράτος μέλος (βλ. Schultz-Hoff και άλλοι, σκέψη 41, και υπόθεση C-282/10, Dominguez [2012] ECR I-0000, σκέψη 20).» (C-229/11, Heimann, σκέψη 24.) Επιπλέον, το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι η οδηγία δεν προβλέπει οποιαδήποτε παρέκκλιση ή εξαίρεση από το δικαίωμα σε ετήσια άδεια μετ αποδοχών, σύμφωνα με το άρθρο 7 2 : «... το δικαίωμα για ετήσια άδεια μετ αποδοχών κάθε εργαζομένου πρέπει να θεωρηθεί ιδιαίτερης σημασίας αρχή του κοινοτικού κοινωνικού δικαίου από την οποία δεν χωρεί εξαίρεση, και της οποίας η εφαρμογή από τις αρμόδιες εθνικές αρχές μπορεί να γίνεται μόνον εντός των ορίων που θέτει ρητώς η οδηγία [για την οργάνωση του χρόνου εργασίας]». 3 Το ΔΕΕ έχει επίσης διευκρινίσει ότι η δικαιολογημένη απουσία λόγω ασθένειας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άδεια, η οποία πρέπει να ανταποκρίνεται στο δικαίωμα περί ετήσιας άδειας που προβλέπει η οδηγία: «σκοπός του δικαιώματος ετήσιας άδειας μετ αποδοχών είναι να παράσχει στον εργαζόμενο τη δυνατότητα να αναπαυθεί και να έχει στη διάθεσή του ένα χρονικό διάστημα χαλαρώσεως 1 συνεκδικασθείσες υποθέσεις C 350/06 και C 520/06, Schultz-Hoff και άλλοι, σκέψεις 36-43. Το ΔΕΕ παρέπεμψε στις αιτιολογικές σκέψεις της οδηγίας και στη Σύμβαση της ΔΟΕ 132 (Άδεια μετ αποδοχών), σύμφωνα με την οποία η απουσία από την εργασία για λόγους που είναι ανεξάρτητοι από τη βούληση του ενδιαφερόμενου εργαζομένου, όπως η απουσία λόγω ασθενείας, θα έπρεπε να συνυπολογίζεται στον χρόνο υπηρεσίας. Σημείωσε επίσης ότι η οδηγία αναφέρεται σε κάθε εργαζόμενο, χωρίς να πραγματοποιεί καμία διάκριση μεταξύ όσων βρίσκονται στον χώρο εργασίας και όσων απουσιάζουν με άδεια ασθενείας. 2 Βλ. για παράδειγμα την υπόθεση C-173/99, BECTU. 3 BECTU, σκέψη 43. PE514.940v01-00 2/5 CM\1052682.doc
και ψυχαγωγίας. Ο ως άνω σκοπός διαφέρει κατά τούτο από τον σκοπό του δικαιώματος αναρρωτικής άδειας. Το τελευταίο αυτό δικαίωμα απονέμεται στον εργαζόμενο για να μπορέσει να αναρρώσει από ασθένεια». 1 Συνοψίζοντας, είναι σαφές, βάσει του κοινοτικού κεκτημένου, ότι όσον αφορά τις κατ ελάχιστο 20 ημέρες άδειας μετ αποδοχών που προβλέπονται από την οδηγία, οι περίοδοι ανικανότητας προς εργασία λόγω αιτιολογημένης ασθένειας πρέπει να θεωρούνται ως περίοδοι υπηρεσίας κατά τον υπολογισμό του συνολικού δικαιώματος ετήσιας άδειας μετ αποδοχών. Από τη διατύπωση της επίμαχης διάταξης, δηλαδή του άρθρου 145 του Εργατικού Κώδικα, δεν καθίσταται σαφές εάν το εθνικό δίκαιο της Ρουμανίας συνάδει με την οδηγία όσον αφορά το εν λόγω ζήτημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή, το άρθρο 145 παράγραφος 2 του Εργατικού Κώδικα δεν ορίζει ρητώς ότι η ετήσια άδεια (η οποία, σύμφωνα με το άρθρο 145 παράγραφος 1 του Εργατικού Κώδικα, θα πρέπει να περιλαμβάνει κατ ελάχιστο 20 εργάσιμες ημέρες) πρέπει να μειώνεται κατά μία ημέρα για κάθε δέκα ημέρες αναρρωτικής άδειας, ωστόσο ορίζει ότι «η πραγματική διάρκεια της ετήσιας άδειας θα καθορίζεται στην προσωπική σύμβαση εργασίας, σύμφωνα με τη νομοθεσία και τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας, και θα χορηγείται κατ αναλογία της εκτελεσθείσας εργασίας κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους». Η διατύπωση της ανωτέρω διάταξης είναι αμφίσημη. Από τη μία πλευρά, επιτρέπει μία ερμηνεία που συνάδει με την οδηγία, θεσπίζοντας την υποχρέωση να λαμβάνονται υπόψη οι περίοδοι ασθενείας κατά τον υπολογισμό της διάρκειας της ετήσιας άδειας. Ωστόσο, η συγκεκριμένη φράση, δηλαδή «θα χορηγείται κατ αναλογία της εκτελεσθείσας εργασίας κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους» φαίνεται να υποδεικνύει το αντίθετο. Πράγματι, ο αναφέρων υποστηρίζει ότι η πρακτική που ακολουθούν οι κρατικές αρχές στην πράξη αντίκειται στην οδηγία, παρόλο που δεν είναι σαφές σε ποιες λεπτομερείς διατάξεις υπάγεται το εν λόγω προσωπικό με βάση το εθνικό δίκαιο ή/και μια συλλογική σύμβαση. Υπό τις συνθήκες αυτές, η Επιτροπή έχει καταχωρίσει καταγγελία για ενδεχόμενη παραβίαση και προτίθεται να έρθει σε επαφή με τις εθνικές αρχές, ζητώντας τους να αποσαφηνίσουν τη θέση τους. Η Επιτροπή θα ενημερώνει το Κοινοβούλιο και τον καταγγέλλοντα σχετικά με την έκβαση των ερευνών της. 4. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ.), που ελήφθη στις 19 Δεκεμβρίου 2013 1 Schultz-Hoff και Stringer, σκέψη 25. Το Δικαστήριο πρόσθεσε ότι το εθνικό δίκαιο είναι δυνατό να επιτρέπει στον εργαζόμενο, ο οποίος εκφράζει τη σχετική πρόθεση, να λάβει ετήσια άδεια κατά τη διάρκεια αναρρωτικής άδειας, ωστόσο ο εργαζόμενος δεν πρέπει να είναι υποχρεωμένος να το πράξει (ομοίως, υπόθεση C-277/08 Pereda, σκέψη 25). CM\1052682.doc 3/5 PE514.940v01-00
σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας και ότι έχει, ως εκ τούτου, καταχωρίσει καταγγελία για ενδεχόμενη παραβίαση, καθώς και ότι προτίθεται να έρθει σε επαφή με τις εθνικές αρχές ζητώντας τους να αποσαφηνίσουν τη θέση τους. Από την επικοινωνία ανάμεσα στις υπηρεσίες της Επιτροπής και τις εθνικές αρχές μέσω του συστήματος EU-Pilot, προκύπτει ότι εξακολουθεί να υφίσταται ζήτημα μη συμβατότητας του εθνικού νομικού πλαισίου με την οδηγία για την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Η Επιτροπή θα αποφασίσει τώρα ποια θα είναι τα επόμενα βήματα όσον αφορά αυτή τη διαδικασία. 5. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ. II), που ελήφθη στις 31 Μαρτίου 2014 σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας και ότι, αφότου ήρθε σε επαφή με τις εθνικές αρχές, ζητώντας τους να αποσαφηνίσουν την κατάσταση, θεωρεί ότι το ζήτημα δεν επιλύθηκε. Βάσει των ανωτέρω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε στις 20/02/2014 να απευθύνει προειδοποιητική επιστολή προς τη Ρουμανία. Η Ρουμανία έχει πλέον στη διάθεσή της δύο μήνες για να απαντήσει, ενημερώνοντας την Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που θα λάβει ώστε να εναρμονίσει τη νομοθεσία της με τη νομοθεσία της ΕΕ. 6. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ. IIΙ), που ελήφθη στις 31 Οκτωβρίου 2014 σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας και ότι, αφότου ήρθε σε επαφή με τις εθνικές αρχές, ζητώντας τους να αποσαφηνίσουν την κατάσταση, θεωρεί ότι το ζήτημα δεν επιλύθηκε. Βάσει των ανωτέρω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε στις 20/02/2014 να απευθύνει προειδοποιητική επιστολή προς τη Ρουμανία. Οι ρουμανικές αρχές, στην απάντησή τους προς την προειδοποιητική επιστολή που τους απηύθυνε η Επιτροπή στις 20/6/2014, αναφέρουν ότι έχει κατατεθεί νομοθετική πρόταση για την τροποποίηση του νόμου αριθ. 53/2003 του Εργατικού Κώδικα, ώστε να εναρμονιστεί με PE514.940v01-00 4/5 CM\1052682.doc
την οδηγία, καθώς και ότι η πρόταση αυτή υπόκειται επί του παρόντος σε νομοθετική διαδικασία και αναμένεται να εγκριθεί μέχρι το τέλος του 2014. 7. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ. IV), που ελήφθη στις 28 Φεβρουαρίου 2015 Οι αρχές της Ρουμανίας απάντησαν, έπειτα από παράταση της προθεσμίας, στην προειδοποιητική επιστολή της 20/6/2014, επισημαίνοντας ότι σχεδιάζουν την αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας προς επίλυση των ζητημάτων που έθεσε η Επιτροπή. Μετά από αίτημα της Επιτροπής για πιο λεπτομερή ενημέρωση, οι ρουμανικές αρχές διαβίβασαν στις 11/11/2014 σχέδια κειμένων με τροποποιήσεις επί της νομοθεσίας. Από την προκαταρκτική ανάλυση των τροπολογιών αυτών προκύπτει το συμπέρασμα ότι, σε περίπτωση που υιοθετηθούν, θα εκλείψουν οι λόγοι της παραβίασης. Η Επιτροπή αναμένει τώρα τα αποτελέσματα της νομοθετικής διαδικασίας στη Ρουμανία και θα ενημερώνει το Κοινοβούλιο σχετικά με περαιτέρω εξελίξεις. CM\1052682.doc 5/5 PE514.940v01-00