Aνισότητα στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας μεταξύ των καρκινοπαθών

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΕΚΔΗΛΩΣΗ Ε.Σ.Δ.Υ.-Ε.Ο.Π.Ε.-Ο.Ε.Κ.Κ. 5 Aνισότητα στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας μεταξύ των καρκινοπαθών Σε κλειστή επιστημονική εκδήλωση που οργάνωσε η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, παρουσιάστηκαν προκαταρκτικά στοιχεία μελετών που αποτυπώνουν τη διαθεσιμότητα και τη γεωγραφική κατανομή των ογκολογικών μονάδων στην Ελλάδα και τη μετακίνηση των ογκολογικών ασθενών από τον τόπο διαμονής τους στον τόπο που λαμβάνουν τη θεραπεία τους και αναδεικνύουν το ζήτημα των ανισοτήτων μεταξύ των ασθενών με καρκίνο. Η δομή του συστήματος παροχής φροντίδας στη χώρα μας δημιουργεί ανισότητες και προβλήματα στην πρόσβαση. Οι ογκολογικοί ασθενείς αναγκάζονται να μετακινούνται από τον τόπο διαμονής τους για να λάβουν τη θεραπεία τους, με αποτέλεσμα να προκύπτουν ζητήματα στην παρακολούθηση των ασθενών από ειδικούς στο μεσοδιάστημα των θεραπειών τους. Στόχος της συνάντησης ήταν η απαρχή μιας εποικοδομητικής συνεργασίας, για την ενίσχυση της ανταπόκρισης του συστήματος υγείας στις ανάγκες των ασθενών με καρκίνο. Περιμένουμε τη συνέχεια Στις 15 Δεκεμβρίου 2009 οργανώθηκε στο ξενοδοχείο Athens Hilton κλειστή επιστημονική εκδήλωση, με πρωτοβουλία του Καθηγητή Γιάννη Κυριόπουλου, Κοσμήτορα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (Ε.Σ.Δ.Υ.), κατά την οποία παρουσιάστηκαν σε μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της E.O.Π.Ε. και εκπροσώπους του Ομίλου Εθελοντών Κατά του Καρκίνου (Ο.Ε.Κ.Κ.)-ΑγκαλιάZΩ τα προκαταρκτικά στοιχεία δύο μελετών της Ε.Σ.Δ.Υ., που πραγματοποιήθηκαν με την υποστήριξη της Roche (Hellas) Α.Ε.. Οι δύο μελέτες αποτυπώνουν τη διαθεσιμότητα και τη γεωγραφική κατανομή των ογκολογικών μονάδων στην Ελλάδα, καθώς και την κινητικότητα των ογκολογικών ασθενών από τον τόπο διαμονής τους στον τόπο που λαμβάνουν τη θεραπεία τους. Οι μελέτες ανέδειξαν το ζήτημα των ανισοτήτων μεταξύ των ασθενών με καρκίνο. Έδειξαν αφενός συγκεντρωποίηση της παροχής θεραπείας σε ογκολογικούς ασθενείς, αφετέρου ζητήματα που αφορούν στην παρακολούθηση των ασθενών αυτών από ειδικούς, στο μεσοδιάστημα των θεραπειών τους. Θεωρώντας ότι το ζήτημα αυτό πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω μελέτης και επεξεργασίας, ο Γ. Κυριόπουλος προσκάλεσε σε κλειστή επιστημονική συνάντηση αφενός εκπροσώπους των ασθενών με καρκίνο, τους οποίους αφορούν κατεξοχήν τα ευρήματα των μελετών, τη διοίκηση του Ομίλου Εθελοντών Κατά του Καρκίνου (Ο.Ε.Κ.Κ.)-ΑγκαλιάZΩ, ομίλου πανελλαδικής εμβέλειας, αφετέρου τη Διοίκηση της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, καθώς πιστεύει ότι είναι οι πλέον αρμόδιοι γιατροί για την παροχή της εξειδικευμένης θεραπείας που απαιτείται για τους ογκολογικούς ασθενείς. Στόχος ήταν αυτή η συνάντηση να αποτελέσει τη βάση για μια εποικοδομητική συνεργασία στην κατεύθυνση της ουσιαστικής συζήτησης για την ενίσχυση της ικανότητας ανταπό-

6 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΕΚΔΗΛΩΣΗ Ε.Σ.Δ.Υ.-Ε.Ο.Π.Ε.-Ο.Ε.Κ.Κ. κρισης του συστήματος υγείας στις ανάγκες των ασθενών με καρκίνο. Η E.O.Π.Ε. συμμετείχε σε αυτή τη συνάντηση, καθώς η θεματολογία της εμπίπτει κατεξοχήν στους στόχους της για την παροχή της καλύτερης δυνατής φροντίδας σε κάθε ασθενή με καρκίνο. Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο Πρόεδρος Βασίλης Γεωργούλιας, ο Αντιπρόεδρος Νικόλαος Μαλάμος, ο Γενικός Γραμματέας Αλέξανδρος Αρδαβάνης και ο Επαμεινώνδας Σαμαντάς, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της E.O.Π.Ε., η Πρόεδρος του Ο.Ε.Κ.Κ.-ΑγκαλιάΖΩ Ιωσηφίνα Σκούρτα και η Ελένη Κορδή, γιατρός, σύμβουλος διοίκησης του Ο.Ε.Κ.Κ.- ΑγκαλιάΖΩ, καθώς και τα μέλη της ερευνητικής ομάδας της Ε.Σ.Δ.Υ. που εκπόνησαν τις μελέτες. Συμμετείχαν επίσης ως παρατηρητές υψηλόβαθμα στελέχη της Roche (Hellas) Α.Ε.. Ο Κυριάκος Σουλιώτης, Διδάκτωρ Πολιτικής και Οικονομικών Υγείας, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και Επιστημονικός Υπεύθυνος των μελετών, παρουσίασε τα ευρήματα. Ως τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως και στην Ευρώπη, ο καρκίνος απορροφά μεγάλο μέρος των πόρων που επενδύονται σε έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων και έχει τη μεγαλύτερη επίπτωση σε όρους ποιότητας ζωής στους ασθενείς «στοιχίζοντας 17% σε προσαρμοσμένα για την αναπηρία έτη ζωής (disability Προκειμένου να υπερκεράσουν τη μακρόχρονη αναμονή, για να λάβουν τη θεραπεία τους, οι ασθενείς συχνά καταφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα. adjusted life years)», τόνισε στην εισαγωγή της παρουσίασής του ο Κ. Σουλιώτης. Θα σχολιάσουμε μερικά μόνο από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, για να περιγράψουμε σύντομα την εικόνα που επικρατεί στη χώρα μας σήμερα και θα εστιάσουμε κυρίως στη συζήτηση που ακολούθησε. Έχει καταγραφεί ότι στην Ελλάδα η ιδιωτική δαπάνη υγείας, ως ποσοστό της συνολικής δαπάνης υγείας, ανέρχεται σε 39,7% (OECD Health Data 2009) και αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο ποσοστό στην ευρωζώνη. Ο σταθμισμένος μέσος όρος της ευρωζώνης είναι 23,7%, ενώ η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία έχουν ποσοστά 21% και 15%, αντίστοιχα. Σε μια χώρα με δωρεάν παροχή υπηρεσιών υγείας, το ποσοστό αυτό αποτελεί σοβαρή ένδειξη εγγενούς προβλήματος. Έχει παρατηρηθεί και έχει καταγραφεί στη βιβλιογραφία ότι ακόμη και στη Μεγάλη Βρετανία, όπου το ποσοστό ιδιωτικής δαπάνης είναι συγκριτικά πολύ μικρότερο από αυτό της Ελλάδας, υπάρχουν ανισότητες στην πρόσβαση των ασθενών με καρκίνο στη θεραπεία. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί ο μεγάλος χρόνος αναμονής, δηλαδή το κόστος του χρόνου. Στη χώρα μας υπάρχουν πολλές καταγγελίες για μεγάλες λίστες αναμονής, που θέτουν σε κίνδυνο την επιβίωση των αρρώστων. Έχει επίσης καταγραφεί ότι οι ασθενείς, προκειμένου να υπερκεράσουν τη μακρόχρονη αναμονή, για να λάβουν τη θεραπεία τους, συχνά καταφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό παρατηρείται και σε ασθενείς με καρκίνο. Η πρώτη μελέτη επιχείρησε χαρτογράφηση των δομών που παρέχουν φροντίδα στους ογκολογικούς ασθενείς. Η δεύτερη μελέτη εξέτασε με βάση τα ευρήματα της πρώτης και δυστυχώς επιβεβαίωσε ότι οι διαπεριφερειακές ροές ασθενών, δηλαδή οι μετακινήσεις ασθενών από τον τόπο κατοικίας τους στον τόπο όπου λαμβάνουν τη θεραπεία τους, είναι μια πραγματικότητα και στην περίπτωση των καρκινοπαθών. Η δομή του συστήματος παροχής φροντίδας προκαλεί ανισότητες και προβλήματα στην πρόσβαση σε αυτή. Αυτοδύναμες περιφέρειες, σε ό,τι αφορά τη συγκράτηση των ασθενών εντός των ορίων τους φαίνονται εκείνη της πρωτεύουσας, η Θεσσαλονίκη, η Ήπειρος και η Κρήτη, ενώ η Θράκη σταδιακά αποκτά αυτοδυναμία. Γενικά, περιοχές με πανεπιστημιακά νοσοκομεία είναι αυτοδύναμες και οι ασθενείς μετακινούνται λιγότερο.

7 Ειδικότερα, με βάση την πρώτη μελέτη, η κατανομή των κλινών ογκολογικών κλινικών και πληθυσμού κατά περιφέρεια δείχνει ότι το 89,95% βρίσκονται στην Αττική (61,61%) και την Κεντρική Μακεδονία (28,34%). Υπάρχουν περιοχές που δεν έχουν καμιά ογκολογική κλίνη, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι καρκινοπαθείς αναγκάζονται να φύγουν από την περιοχή της διαμονής τους, για να λάβουν τη θεραπεία τους. Αντίστοιχη συγκεντρωποίηση παρατηρείται και με τις κλίνες κλινικών ημέρας (Αττική 56,35% και Κεντρική Μακεδονία 18,24%). Πέρα από την έντονη ανισότητα στη γεωγραφική κατανομή των αντικαρκινικών νοσοκομείων, ανισότητες διαπιστώνονται και ως προς το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών. Τα νοσοκομεία της Αττικής κατά κανόνα είναι καλύτερα εξοπλισμένα από τα νοσοκομεία της περιφέρειας. Τα ειδικά αντικαρκινικά νοσοκομεία είναι καλύτερα εξοπλισμένα σε ογκολογική τεχνολογία, συγκριτικά με τα γενικά νοσοκομεία που διαθέτουν ογκολογικές δομές. Τα πανεπιστημιακά γενικά νοσοκομεία είναι καλύτερα εξοπλισμένα, έναντι των υπόλοιπων γενικών νοσοκομείων, ως προς την τεχνολογία, ενώ τα ιδιωτικά θεραπευτήρια διαθέτουν στις περισσότερες περιπτώσεις πληρέστερη τεχνολογία, συγκριτικά με τα δημόσια. Η δεύτερη μελέτη αποτυπώνει την άποψη των ασθενών σχετικά με το θέμα της γεωγραφικής προσβασιμότητας. Αναπτύχθηκαν ειδικά, κατάλληλα προσαρμοσμένα ερωτηματολόγια, που συμπληρώθηκαν από ασθενείς τριών αντικαρκινικών νοσοκομείων («Άγιος Σάββας», «Λαϊκό» και «Θεαγένειο»). Συμπληρώθηκαν συνολικά 106 ερωτηματολόγια. Τα δεδομένα δείχνουν ότι για κάποιες κατηγορίες νεοπλασμάτων είναι σχεδόν υποχρεωτικό να έρθει ο καρκινοπαθής στην Αθήνα. Αυτό πιθανόν να δείχνει την ανάγκη της οργανωμένης από πολλές ειδικότητες αντιμετώπισης της νόσου. Πολλοί καρκίνοι έχουν πολύπλοκη αντιμετώπιση: εξειδικευμένο χειρουργείο, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία κ.λπ., οπότε είναι απαραίτητη η μετακίνηση των ασθενών σε κέντρα, όπου η περίπτωσή τους θα αντιμετωπισθεί συνολικά. Άλλες ερμηνείες είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στα περιφερειακά νοσοκομεία, σε σύγκριση με τα νοσοκομεία του κέντρου ή και η ευκολότερη πρόσβαση στην Αθήνα, σε σύγκριση με το κοντινότερο μεγάλο αντικαρκινικό κέντρο, π.χ. η πρόσβαση από τα Χανιά στην Αθήνα είναι ευκολότερη, σε σύγκριση με το Ηράκλειο. Οι παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή του νοσοκομείου είναι η καταλληλότητα για την περίπτωση (50%), ενώ υψηλό ποσοστό συγκεντρώνει η σύσταση από το γιατρό (41,5%) και η φήμη του νοσοκομείου (35,80%). Oι περισσότεροι ασθενείς, σε ποσοστό μεγαλύτερο από 63%, αντιμετωπίζουν εμπόδια πρόσβασης στις αντικαρκινικές υπηρεσίες υγείας. Πρωταρχικό εμπόδιο πρόσβασης είναι το κόστος των υπηρεσιών υγείας (44%). Ακολουθούν η απόσταση από τον τόπο διαμονής (37%) και ο χρόνος που πρέπει να δεσμεύσει ο ασθενής για τη λήψη των υπηρεσιών υγείας (33%). Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 78% των ασθενών επιστρέφουν στον τόπο κατοικίας τους, έπειτα από κάθε θεραπεία. Tο 50% των ασθενών επιστρέφουν αμέσως μόλις λάβουν τη θεραπεία τους. Σε ξενοδοχείο μένει το 16%, σε φίλους και συγγενείς το Με βάση τις απαντήσεις των ασθενών, το 76% από τη Στερεά Ελλάδα, το 45% από τα νησιά του Αιγαίου και το 63% από τα νησιά του Ιονίου μετακινούνται προς το κέντρο, για να λάβουν θεραπεία. Εντυπωσιακό εύρημα είναι ότι το 37% μετακινείται από την περιοχή της Θεσσαλίας είτε προς Αθήνα είτε προς Θεσσαλονίκη. Παρατηρείται επίσης μετακίνηση και από την Πελοπόννησο (30%), κυρίως όμως από την Ανατολική Πελοπόννησο προς την Αθήνα, παρά την ύπαρξη του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Ρίο. Αυτοδύναμες περιοχές είναι η περιοχή της πρωτεύουσας, η Μακεδονία, η Ήπειρος και η Κρήτη. Εντούτοις, μετακινήσεις παρατηρούνται και από αυτές.

8 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΕΚΔΗΛΩΣΗ Ε.Σ.Δ.Υ.-Ε.Ο.Π.Ε.-Ο.Ε.Κ.Κ. 27%, ενώ μόνο το 1% διαμένει σε ξενώνες των νοσοκομείων. Πενήντα τοις εκατό (50%) των ασθενών πραγματοποιούν τις θεραπείες τους κάθε 15-30 ημέρες. Η μετακίνηση των ασθενών γίνεται κυρίως με ίδια μέσα (ιδιωτικό αυτοκίνητο 43%, συγκοινωνία 36%, ταξί 16%). Μόνο το 4% μετακινείται με ταξί με κάλυψη από τον ασφαλιστικό του φορέα και το 1% με ασθενοφόρο. Τα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στη διαχείριση και παρακολούθηση του ασθενή κατά το μεσοδιάστημα των θεραπειών του είναι απογοητευτικά. Η διαχείριση γίνεται μόνο σε ποσοστό 8% από γιατρό ή άλλο γιατρό από το θεράποντα, ο οποίος βρίσκεται μακριά. Πενήντα τέσσερα τοις εκατό (54%) των ασθενών ακολουθούν τις οδηγίες του γιατρού τους και 6% διατηρούν τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν την ανισότητα της πρόσβασης στις κατάλληλες υπηρεσίες μεταξύ των καρκινοπαθών και εγείρουν ζητήματα αναδιανομής πόρων, για να βελτιωθεί η πρόσβαση στην ογκολογική φροντίδα και να ελαχιστοποιηθεί το κοινωνικοοικονομικό κόστος για τους ασθενείς και τους οικείους τους. Είναι επίσης σίγουρο ότι πολλά από αυτά τα ζητήματα που προκύπτουν δεν είναι κατά ανάγκη ένδεια χρημάτων ή γενικά θέμα πόρων, αλλά πρόβλημα του συστήματος. Χρειάζονται διαφορετικές αποφάσεις. Θα πρέπει να σκεφθεί κανείς πώς πρέπει να δράσει και τελικά να δράσει. Η E.O.Π.Ε. προσπαθεί να καταγράψει και να χαρτογραφήσει τις ογκολογικές υπηρεσίες της χώρας, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδωτικού τομέα. Στόχος είναι να καταγραφεί πού παρέχονται υπηρεσίες, από ποιους, με βάση ποιο σχεδιασμό, πόσους ασθενείς εξυπηρετεί μια περιοχή με ογκολογικά κρεβάτια και να μελετηθεί η λειτουργικότητα των υποδομών. Αποτυπώνοντας την τρέχουσα κατάσταση, θα μπορέσει κανείς να κάνει προτάσεις προς το Υπουργείο, για τις ελλείψεις και τα προτεινόμενα επόμενα βήματα. Άλλη ατέλεια του συστήματος, που συζητήθηκε, είναι η μη θεσμοθέτηση μέχρι σήμερα των ογκολογικών συμβουλίων. Ο καρκίνος είναι μια νόσος που πρέπει να αντιμετωπίζεται από μια ομάδα ειδικών γιατρών: χειρουργό, ογκολόγο-παθολόγο, ακτινοθεραπευτή, παθολογοανατόμο, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό. Είναι δικαίωμα του καρκινοπαθούς η γνωμάτευση ογκολογικού συμβουλίου. Όταν η απόφαση για τη θεραπεία του καρκινοπαθούς λαμβάνεται από το ογκολογικό συμβούλιο, η πιθανότητα λάθους ελαχιστοποιείται. Μια απόφαση που λαμβάνεται μόνο από ένα γιατρό μπορεί να είναι λανθασμένη. Η γνωμάτευση του ογκολογικού συμβουλίου από την άλλη αποτελεί ένα σαφή οδηγό για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκινοπαθή. Αυτό είναι ένας από τους βασικούς στόχους της E.O.Π.Ε. και η επίτευξή του θα βελτιώσει την απόδοση του συστήματος, ενώ θα αυξήσει την επιβίωση των ασθενών. ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚEΣ ΡΟEΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ (1999-2005)( ) ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΛΙΝΕΣ ( ) KAI KΛΙΝΕΣ ΗΜΕΡΑΣ ( ) ΑΝΑ 100.000 KΑΤΟΙΚΟYΣ Μετά την παρουσίαση της μελέτης, οι συμμετέχοντες συζήτησαν τα ευρήματα και αντάλλαξαν απόψεις. Ο Β. Γεωργούλιας συμφώνησε με τις θέσεις της Ε.Σ.Δ.Υ.. Συνεχάρη τον Γ. Κυριόπουλο και την ομάδα του για το έργο τους, που αναδεικνύει την ανεπάρκεια της κοινωνίας στην προκειμένη περίπτωση, και τόνισε ότι η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (E.O.Π.Ε.) κινείται στο ίδιο μήκος κύματος, όχι από πλευράς οικονομικής, αλλά ποιοτικής. Βασικό σύνθημα της E.O.Π.Ε. είναι η προάσπιση των δικαιωμάτων των ασθενών. Τόνισε επίσης ότι, παρότι οι ογκολόγοι είναι γιατροί υψηλού επιπέδου και πολύ καλά εκπαιδευμένοι, που μάλιστα παράγουν σημαντικό ερευνητικό έργο, η E.O.Π.Ε. δεν είναι ικανοποιημένη από τον τρόπο, με τον οποίο ασκείται η ογκολογία σήμερα. Θα πρέπει να αναπτυχθούν ογκολογικές υπηρεσίες σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν ή είναι ανεπαρκείς. Να αναπτυχθούν δίκτυα φροντίδας και να υπάρχει υποστήριξη στην κοινότητα, ώστε ο καρκινοπαθής να μη χρειάζεται να μετακινείται διαρκώς. Να βελτιωθεί η στελέχωση των ογκολογικών κλινικών, καθώς σήμερα μεγάλες κλινικές παρέχουν μόνο τη στοιχειώδη κάλυψη στους ασθενείς, λόγω ανεπαρκούς στελέχωσης.

9 Ένα θέμα που έθιξε ο Β. Γεωργούλιας είναι το γεγονός ότι τα νοσοκομεία δεν διαθέτουν την εξελιγμένη τεχνολογία που απαιτεί η σύγχρονη ογκολογία. Ένα μόνο PET scan υπάρχει σε δημόσιο νοσοκομείο, στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», σε φανερή δυσαναλογία προς τα ιδιωτικά νοσοκομεία. Πέραν τούτου, η τεχνολογία κάνει την υγεία πιο ταξική. Για παράδειγμα, στον καρκίνο του πνεύμονα ή του μαστού υπάρχουν εξετάσεις που θα καθορίσουν τη θεραπεία που θα χορηγηθεί, αλλά δεν καλύπτονται οικονομικά από τα ασφαλιστικά ταμεία, λόγω κόστους. Όποιος έχει χρήματα και θα τις πληρώσει αυξάνει την πιθανότητα να έχει καλύτερη πρόγνωση. Αυτό και μόνο δημιουργεί μια ανισότητα. Ειδικά η εξέταση PET στοιχίζει περίπου 3.000 ευρώ σε ιδιωτικά θεραπευτήρια, ενώ στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» 1.600 ευρώ και επιπλέον, η κάλυψή της από τον ασφαλιστικό φορέα απαιτεί μία διαδικασία εγκρίσεων. Όποιος έχει χρήματα δεν θα μπει στη διαδικασία των εγκρίσεων, αλλά θα κερδίσει χρόνο με το να καλύψει ιδιωτικά αυτό το κόστος. Σημειωτέον ότι ως πρόβλημα της τεχνολογίας πρέπει να θεωρείται και η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Έχει παρατηρηθεί ότι το δημόσιο εκπαιδεύει προσωπικό που, όταν αισθανθεί αρκετά σίγουρο για τις γνώσεις του, φεύγει προς τον ιδιωτικό τομέα. Έτσι, ο δημόσιος τομέας αιμορραγεί. Κάποια νοσοκομεία διασώζονται λόγω της παλιάς αίγλης τους, αλλά και αυτά έχουν χάσει πολύ αξιόλογο δυναμικό. Tα ζητήματα που προκύπτουν δεν είναι κατά ανάγκη ένδεια πόρων, αλλά πρόβλημα του συστήματος. Χρειάζονται διαφορετικές αποφάσεις. Θα πρέπει να σκεφθεί κανείς πώς πρέπει να δράσει και τελικά να δράσει. Ο Γ. Κυριόπουλος σχολίασε το ζήτημα που προκύπτει από τη μη διατεταγμένη οργάνωση των πόρων. Ενώ υπάρχει, για παράδειγμα, μεγάλος αριθμός γιατρών, δεν είναι διαθέσιμος όταν απαιτείται. Κατά συνέπεια, χρειάζεται καλύτερη οργάνωση των υφιστάμενων πόρων. Θα πρέπει να γίνει αναδιάταξη των υπηρεσιών υγείας, για να εναρμονιστεί η προσφορά με τη ζήτηση. Τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, περνάμε από την κάθετη οργάνωση στην οριζόντια δικτύωση και διαχείριση των νοσημάτων, που αποζημιώνονται από την κοινωνική ασφάλιση, ανάλογα με την κατηγοριοποίηση του νοσήματος. Αντί για μικρές κατακόρυφες πυραμίδες ογκολογικών κέντρων, οι κεντρικές και περιφερειακές δομές συνδέονται μεταξύ τους με συμπράξεις και δημιουργούν ένα οριζόντιο δίκτυο, που εξασφαλίζει συνέχεια και ολοκληρωμένη φροντίδα, μικρότερο κόστος χρόνου γιατρού, μικρότερο κόστος χρήματος και μικρότερη ταλαιπωρία για τον ασθενή. Ο Γ. Κυριόπουλος αναφέρθηκε επίσης στη σημασία που έχει η εφαρμογή συστήματος, όπου κάθε νοσοκομείο θα έχει τον προϋπολογισμό του, αλλά και οι αποζημιώσεις από τα ασφαλιστικά ταμεία θα είναι ανάλογες της βαρύτητας της νόσου, κάτι που δεν ισχύει ακόμη. H I. Σκούρτα ανέφερε ότι τα ευρήματα των μελετών συμπίπτουν με την εμπειρία των 34 ετών του Ο.Ε.Κ.Κ.-ΑγκαλιάΖΩ και δήλωσε ότι μέσω του Προγράμματος Συνηγορίας και Διεκδίκησης των ογκολογικών ασθενών του ΑγκαλιάΖΩ, σε συνεργασία με το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου (Κ.Ε.Σ.Δ.), η κατάσταση στην Ελλάδα μπορεί να αλλάξει σε θεσμικό επίπεδο. Το συμπέρασμα της συνάντησης είναι ότι τα αποτελέσματα της έρευνας ταυτίζονται με τις θέσεις της Ε.Ο.Π.Ε. και την εμπειρία του ΑγκαλιάΖΩ για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς και οι οικογένειές τους κατά την αναζήτηση ογκολογικής φροντίδας. Υπάρχει ταύτιση απόψεων ως προς την αναγκαιότητα βελτίωσης του συστήματος παροχής υπηρεσιών υγείας προς τους ογκολογικούς ασθενείς με ελαχιστοποίηση του οικονομικού, κοινωνικού, αλλά και ψυχολογικού κόστους, που αυτή συνεπάγεται για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Πιστεύουμε ότι, όταν οι στόχοι είναι κοινοί και υπάρχει καλή συνεργασία, οι δυνατότητες επιτυχίας πολλαπλασιάζονται. Όλοι συμφώνησαν ότι είναι η αρχή. Ευελπιστούμε ότι η συνεργασία της Ε.Ο.Π.Ε. με την Ε.Σ.Δ.Υ. και τον O.E.K.K.- ΑγκαλιάΖΩ θα είναι μία από αυτές τις συνεργασίες που θα γίνει καταλύτης στην αλλαγή της σημερινής κατάστασης. Ο Όμιλος Εθελοντών Κατά του Καρκίνου-ΑγκαλιάΖΩ ιδρύθηκε το 1976. Είναι Μ.Κ.Ο., πιστοποιημένη στα μητρώα του Υπουργείου Υγείας και του Υπουργείου Εξωτερικών. Διαθέτει δύο παραρτήματα: ένα στην Πάτρα (από το 2001) και ένα στο Ηράκλειο Κρήτης (από το 2007). Στόχος του ΑγκαλιάΖΩ είναι να συμβάλλει στη σφαιρική αντιμετώπιση του καρκίνου, με οργανωμένα προγράμματα που υλοποιούνται από έμπειρους επαγγελματίες και εκπαιδευμένους εθελοντές. Συνοπτικά: δίνει έμφαση και δραστηριοποιείται έντονα στην ενημέρωση έγκαιρη διάγνωση των πολιτών για τον καρκίνο. Πραγματοποιεί εκστρατείες ενημέρωσης, διοργανώνει ομιλίες, διακινεί έντυπο ενημερωτικό υλικό για όλους τους καρκίνους, μεταφρασμένο σε τρεις γλώσσες και για τους μετανάστες, προωθεί τηλεοπτικά ενημερωτικά σποτ και προγράμματα εκπαίδευσης για αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς. βρίσκεται στο πλευρό των ογκολογικών ασθενών και των οικογενειών τους από την ώρα της διάγνωσης έως την αποθεραπεία ή το θάνατο, με εθελοντές, κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους (ατομικές και ομαδικές συνεδρίες) για να τους στηρίξει να διαχειριστούν τα συναισθήματα και τα προβλήματα που ανακύπτουν από την ασθένεια και τους θεραπευτικούς χειρισμούς. στην ιστοσελίδα www.agaliazo.gr, δίνει πληροφορίες σε θέματα παροχών των ασφαλιστικών ταμείων, καθώς και τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να πάρουν έγκυρες απαντήσεις στα ερωτήματά τους με διαδραστικό τρόπο μέσω των συνεργασιών του με επίσημους ιατρικούς φορείς (μέση επισκεψιμότητα 3.500 επισκέψεις το μήνα). το Πρόγραμμα Συνηγορίας και Διεκδίκησης Δικαιωμάτων Ογκολογικών Ασθενών, το οποίο λειτουργεί από το 2007, και η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου (Κ.Ε.Σ.Δ.) στοχεύει στην αντιμετώπιση νομικής φύσεως αιτημάτων των ογκολογικών ασθενών της χώρας μας, γεγονός που πιστεύουμε ότι θα συμβάλλει στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων των ασθενών σε θεσμικό επίπεδο.