ΟΡΤΚΣΟΛΟΓΙΑ ΣΟΜΕΑ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΣΜΗΜΑ ΜΗΦΑΝΙΚΩΝ ΜΕΣΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΣΑΛΛΟΤΡΓΩΝ

ΟΡΤΚΣΟΛΟΓΙΑ ΣΟΜΕΑ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΣΜΗΜΑ ΜΗΦΑΝΙΚΩΝ ΜΕΣΑΛΛΕΙΩΝ - ΜΕΣΑΛΛΟΤΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 5. ΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ (ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ) Μαρία Περράκθ, Επίκουρθ Κακθγιτρια

ΑΔΕΙΑ ΦΡΗΗ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άδεια χριςθσ άλλου τφπου, αυτι πρζπει να αναφζρεται ρθτώσ.

ΣΕΣΡΑΕΔΡΟ ΠΤΡΙΣΙΟΤ 3 ΣΕΣΡΑΕΔΡΟ ΠΤΡΙΣΙΟΤ O 2 - Si 4+ Si 4+ O 2 - O 2- O 2- O 2- O 2 - [SiO 4 ] -4 O 2 -

ΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ 4 1. ΝΗΟ-ΠΤΡΙΣΙΚΑ Ή ΟΡΘΟ-ΠΤΡΙΣΙΚΑ 2. ΩΡΟ-ΠΤΡΙΣΙΚΑ 3. ΚΤΚΛΟ-ΠΤΡΙΣΙΚΑ 4. ΙΝΟ-ΠΤΡΙΣΙΚΑ 5. ΦΤΛΛΟ-ΠΤΡΙΣΙΚΑ 6. ΣΕΚΣΟ-ΠΤΡΙΣΙΚΑ

ΝΗΟ - ΠΤΡΙΣΙΚΑ 5 Κατιόν Fe 2+ ι Mg 2+ ΟΜΑΔΑ ΟΛΙΒΙΝΗ (Mg,Fe) 2 SiO 4 Mg 2 SiO 4 φορςτερίτθσ Fe 2 SiO 4 φαχαλίτθσ Ανεξάρτθτα τετράεδρα (δθμιουργοφν νθςίδεσ) Εικόνα 1

ΩΡΟΠΤΡΙΣΙΚΑ 6 1 κοινό οξυγόνο (Si 2 O 7 ) -6 Si : O = 2 :7 Επίδοτο Ca2(Fe,Al)Al2(SiO4)(Si2O7)O(OH) Εικόνα 2 http://webmineral.com/jpowd/jpx/jpowd.php?target_file=epidote.jpx

ΚΤΚΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ 7 2 κοινά οξυγόνα (Si 6 O 18 ) -12 Si : O = 1 : 3 Βιρυλλοσ Be 3 Al 2 Si 6 O 18 Εικόνα 3 http://webmineral.com/jpowd/jpx/jpowd.php?t arget_file=beryl_1.jpx

ΙΝΟΠΤΡΙΣΙΚΑ 8

ΠΤΡΟΞΕΝΟΙ 9 Εικόνα 4 Απλισ αλυςίδασ Απλισ αλυςίδασ

ΑΜΥΙΒΟΛΟΙ 10 Κατιόν Εικόνα 5 Διπλισ αλυςίδασ

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ 11 3 κοινά οξυγόνα (Si 2 O 5 ) -2 Si : O = 2 : 5

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ 12 Π.χ. μαρμαρυγίασ Εικόνα 6

ΣΕΣΡΑΕΔΡΟ ΠΤΡΙΣΙΟΤ 13 Si 4+ O 2- O 2- O 2-

ΟΚΣΑΕΔΡΟ ΑΡΓΙΛΙΟΤ 14 OH 1- OH 1- OH 1- Al 3+ OH 1- OH 1- OH 1-

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ 15 OH 1- OH 1- OH 1- OH 1- OH 1- Al 3+ Al 3+ O 2- OH 1- OH 1- O 2- O 2- Si 4+ Si 4+ Si 4+ O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2-

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ 16 1:1 2:1 2:1 2:1 2:1

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ 17 ΟΜΑΔΑ ΕΡΠΕΝΣΙΝΩΝ ΟΜΑΔΑ ΑΡΓΙΛΙΚΩΝ ΟΡΤΚΣΩΝ ΟΜΑΔΑ ΜΑΡΜΑΡΤΓΙΩΝ ΟΜΑΔΑ ΣΑΛΚΗ ΟΜΑΔΑ ΧΛΩΡΙΣΩΝ

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ 18 1:1 ΟΜΑΔΑ ΑΡΓΙΛΙΚΩΝ ΟΡΤΚΣΩΝ π.χ. ΚΑΟΛΙΝΙΣΗ H + H + H + H + H + O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- Al 3+ Al 3+ 0.715 nm O 2- Si 4+ ΟΗ1 - ΟΗ 1- O 2- O 2- O 2- Si 4+ Si 4+ O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- ΚΑΟΛΙΝΙΣΗ Διαςτρωματικόσ χώροσ (δεςμόσ υδρογόνου) Οκτάεδρα αργιλίου Σετράεδρα πυριτίου O 2- O 2- O 2- Si 4+ H + H + H + H + H + Al 3+ ΟΗ 1- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- O 2- Al 3+ O 2- ΟΗ 1- O 2- O 2- O 2- Si 4+ Si 4+ O 2- O 2- O 2-

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ 19 1:1 ΟΜΑΔΑ ΑΡΓΙΛΙΚΩΝ ΟΡΤΚΣΩΝ - ΚΑΟΛΙΝΙΣΗ Εξωτερικά ΟΗ- Εςωτερικά ΟΗ- http://virtual-museum.soils.wisc.edu/muscovite/index.html Μθ διογκοφμενο αργιλικό ορυκτό

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ 20 2:1 ΟΜΑΔΑ ΜΑΡΜΑΡΤΓΙΩΝ - ΜΟΧΟΒΙΣΗ KAl 2 (AlSi 3 )O 10 (OH) 2 KAl 2 (AlSi 3 )O 10 (OH) 2 http://virtual-museum.soils.wisc.edu/muscovite/index.html

ΥΤΛΛΟΠΤΡΙΣΙΚΑ ΟΡΤΚΣΑ 24 2:1 ΟΜΑΔΑ ΜΑΡΜΑΡΤΓΙΩΝ - ΜΟΧΟΒΙΣΗ KAl 2 (AlSi 3 )O 10 (OH) 2 http://virtual-museum.soils.wisc.edu/muscovite/index.html

ΑΝΑΥΟΡΕ ΕΙΚΟΝΩΝ 25 Στην παροφςα διάλεξη τα περιςςότερα ςχήματα ζχουν ςχεδιαςτεί από τον ςυγγραφζα. Οι φωτογραφίεσ είναι από το internet. Εικόνα 1. Forsterite, Olivine. Locality: Suppat, Northwest Frontier Province, Pakistan. Rob Lavinsky. http://www.irocks.com/minerals/specimen/5734 Εικόνα 2. Τλικό με μθ προςδιοριςμζνθ προζλευςθ. ε περίπτωςθ που είςτε ο κάτοχοσ του κφριου δικαιώματοσ επικοινωνιςτε μαηί μασ. Εικόνα 3. Beryl: Be3Al2Si6O18. Red beryl prism on rhyolite matrix. Location: Violet claims, Wah Wah Mountains, Beaver County, Utah, USA. Lou Perloff / Photo Atlas of Minerals. http://www.webmineral.com/specimens/picshow.php?id=127#.v7ms36jpl_k Εικόνα 4. The mineral Jadeite. http://www.galleries.com/jadeite Εικόνα 5. Τλικό με μθ προςδιοριςμζνθ προζλευςθ. ε περίπτωςθ που είςτε ο κάτοχοσ του κφριου δικαιώματοσ επικοινωνιςτε μαηί μασ. Εικόνα 6. Τλικό με μθ προςδιοριςμζνθ προζλευςθ. ε περίπτωςθ που είςτε ο κάτοχοσ του κφριου δικαιώματοσ επικοινωνιςτε μαηί μασ.

ΦΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΗ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχθεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» ζχει χρηματοδοτήςει μόνο την αναδιαμόρφωςη του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρηςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςη και Δια Βίου Μάθηςη» και ςυγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ζνωςη (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικοφσ πόρουσ.