ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ/ ΓΝΩΣΗΣ 2 Ο εξάμηνο Χημικών Μηχανικών Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος, Ευάγγελος Σιώκας Ομάδα INFOSTRAG (www.infostrag.gr) του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ Έξυπνη Πόλη Smart City
Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.
Smart cities 3 Εικόνα 1: Smart cities
Η έννοια (1/2) 4 Η έννοια της Έξυπνης Πόλης συνίσταται στην αποδοτικότερη λειτουργία των παραδοσιακών δικτύων και υπηρεσιών μέσω της χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Δίκτυα Μεταφορών Δίκτυα Ύδρευσης και Αποχέτευσης Διαχείριση Απορριμμάτων Δίκτυα Φωτισμού Δίκτυα Ενέργειας / Θέρμανση κτιρίων
Η έννοια (2/2) 5 με στόχο τη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους πολίτες/επισκέπτες την αποδοτικότερη χρήση των πόρων την προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης.
Βιώσιμη Κινητικότητα και Μεταφορές μέσω ΤΠΕ (Smart Mobility) 6 Συνεπιβατισμός Συνδυασμένη μετακίνηση Συστήματα πληροφόρησης για την κίνηση στους δρόμους (sensor grid) Συστήματα πληροφόρησης για την κίνηση των ΜΜΜ Ηλεκτροκίνηση Ρύθμιση κυκλοφορίας μέσω ΤΠΕ (Green Wave) Smart Parking Φιλική προς το περιβάλλον μετακίνηση
Ευφυής διαχείριση ενέργειας, ρύπων, απορριμμάτων, υδάτων κ.α. μέσω ΤΠΕ 7 Ενεργειακή διαχείριση κτιρίων (Smart Grids, Building Renovation, ΑΠΕ, αυτοματισμοί, sensors κτλ.) Συστήματα παρακολούθησης τιμών ατμοσφαιρικών ρύπων Ανακύκλωση και αξιοποίηση απορριμμάτων (intelligent bins) Ηλεκτροφωτισμός (Humble Lamppost) Διαχείριση υποδομών παροχής υδάτων με ΤΠΕ
Σύγχρονες μορφές διακυβέρνησης μέσω ΤΠΕ (Smart Governance) 8 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Διαφάνεια Ηλεκτρονική Διαβούλευση / Συμμετοχικότητα Ολοκληρωμένα Συστήματα Λήψης Αποφάσεων
Καινοτόμος Επιχειρηματικότητα μέσω ΤΠΕ (Smart Economy) 9 Νέα επιχειρηματικά μοντέλα Ψηφιακά Οικοσυστήματα & Clusters Αυξημένη Παραγωγικότητα & Ανταγωνισμός Οικονομία της γνώσης Μόνο λειτουργικά και όχι κεφαλαιουχικά κόστη για Startups (cloud technologies impact)
ΤΠΕ για εκπαίδευση, δεξιότητες και εξειδίκευση (Smart People) 10 E-learning, e-skills Ανάπτυξη δημιουργικότητας Συστήματα αξιοποίησης ανθρώπινου κεφαλαίου Συμμετοχική δημοκρατία Εθελοντισμός
Παραδείγματα (1/4) 11 Εικόνα 2: Παράδειγμα (1)
Παραδείγματα (2/4) 12 Εικόνα 3: Παράδειγμα (2)
Ασύρματο Δίκτυο Δήμου Ηρακλείου 13 Εικόνα 4: Ασύρματο δίκτυο δήμου Ηρακλείου
ΣυνΑθηνά 14 Εικόνα 5: ΣυνΑθηνά
Intellistreets System 15 Εικόνα 6: Intellistreets System
«Έξυπνοι» Κάδοι 16 Εικόνα 7: «Έξυπνοι» κάδοι
Παραδείγματα (3/4) 17 Εικόνα 8: Παραδείγματα (3)
Παραδείγματα (4/4) 18 Εικόνα 9: Παραδείγματα (4)
Παραδοσιακό Μοντέλο Λειτουργίας 19 Εικόνα 10: Παραδοσιακό μοντέλο λειτουργίας
Μοντέλο Ολοκληρωμένης Λειτουργίας (Smart City) 20 Εικόνα 11: Μοντέλο Ολοκληρωμένης Λειτουργίας
Πολιτική Ευρωπαϊκής Ένωσης 21 To θέμα των Έξυπνων Πόλεων εντάσσεται στην «Ψηφιακή Ατζέντα 2020» της ΕΕ. Horizon 2020 for Research and Innovation: Smart Cities and Communities European Innovation Partnership (EIP) on Smart Cities and Communities (http://eu-smartcities.eu/ ) Συμμετέχουν περίπου 370 Commitments στα πεδία των ΤΠΕ, της ενέργειας και των μεταφορών, στις οποίες εμπλέκονται περισσότεροι από 3000 φορείς (Δήμοι, Πανεπιστήμια/Ερευνητικά Ιδρύματα, Επιχειρήσεις, Μη κυβερνητικοί οργανισμοί κλπ.). Σημαντική συμμετοχή Ελλάδας με 37 Commitments
Smart Cities Consortium 22 Δήμοι Αθήνας Θεσσαλονίκης Ηρακλείου Κρήτης Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού/ Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΕΛ/ΛΑΚ) Ομάδα INFOSTRAG του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ Σύνδεσμος Εταιρειών Κινητών Εφαρμογών Ελλάδος (ΣΕΚΕΕ) Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ)
Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Στρατηγικής 23 Εικόνα 12: Ευρωπαϊκό πλαίσιο στρατηγικής
Πολιτική Ευρωπαϊκής Ένωσης (1/2) 24 EU Projects TRANSFORM: An integrative approach to smart city development, including strong stakeholder involvement, data analytics and smart tooling, financial strategies and methodologies for co-creation of services PLEEC: Development of a general model for energy efficiency and sustainable city planning STEP UP: An energy and sustainable city planning program that aims to assisting cities to enhance their sustainable energy action plans
Πολιτική Ευρωπαϊκής Ένωσης (2/2) 25 EU Projects EU-GUGLE: To demonstrate the feasibility of nearly-zero energy building renovation models in view of triggering large-scale Europewide replication in smart cities and communities by 2020. STEEP: Development of Energy Master Plans for districts in each of the three participating cities, adopting a systems thinking methodology in combination with open-data sourcing to achieve carbon reduction targets
Πόλεις με Στρατηγική για Smart City 26 Chicago Rio De Janeiro Stockholm Boston Barcelona Hong Kong
Προτεινόμενοι Άξονες Στρατηγικής 27 1. Μοντέλο Διοίκησης και Λειτουργίας 2. Μηχανισμός μάθησης και ανάπτυξης/ενίσχυσης ικανοτήτων 3. Ολοκλήρωση και μέγιστη αξιοποίηση-επαναχρησιμοποίηση των υποδομών 4. Ανοικτά Δεδομένα 5. Μοντέλο χρηματοδότησης και πολιτική προμηθειών
Μοντέλο Διοίκησης και Λειτουργίας (1/3) 28 Συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών (δήμος, πολίτες, επιχειρήσεις, φορείς εκπαίδευσης/έρευνας, οικονομικοί και κοινωνικοί φορείς κλπ.) στην κατάρτιση της στρατηγικής για την «έξυπνη πόλη». Αποσαφήνιση και κοινή αντίληψη της έννοιας της έξυπνης πόλης καθώς και άλλων σχετιζόμενων όρων και εννοιών. Ευθυγράμμιση των στόχων της στρατηγικής για την «έξυπνη πόλη» με τις γενικότερες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες/ευκαιρίες που χαρακτηρίζουν την πόλη.
Μοντέλο Διοίκησης και Λειτουργίας (2/3) 29 Ολοκληρωμένος σχεδιασμός και υλοποίηση των παρεμβάσεων για την αποδοτικότερη αξιοποίηση των πόρων και τη μέγιστη δυνατή επίτευξη συνεργιών και ωφελειών. Επιλογή έργων-δράσεων σε θέματα υψηλού ενδιαφέροντος για την πόλη. Συνέργιες με υφιστάμενες ηλεκτρονικές υπηρεσίες του δήμου και άλλων φορέων.
Μοντέλο Διοίκησης και Λειτουργίας (3/3) 30 Συνεχής συνεργασία τόσο μεταξύ των διαφορετικών φορέων όσο και μεταξύ των τμημάτων κάθε φορέα (π.χ. δήμου) με μια citizen-centric λογική. Συγκρότηση σταθερής ομάδας (με σημαντική διοικητική υποστήριξη) για το σχεδιασμό και τακτική παρακολούθηση της υλοποίησης αλλά και της λειτουργίας αυτών των δράσεων, αποτελούμενης από στελέχη του δήμου καθώς και στελέχη άλλων τοπικών φορέων. Ενδείκνυται ο διεπιστημονικός της χαρακτήρας.
Στρατηγικό Σχέδιο της Πόλης του Ηρακλείου 31 Εικόνα 13: Στρατηγικό Σχέδιο της Πόλης του Ηρακλείου
Μηχανισμός μάθησης και ανάπτυξης/ενίσχυσης ικανοτήτων (1/2) 32 Οδικός χάρτης υλοποίησης: Γρήγορα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα με στόχο τη δημιουργία ενός πρώτου κύματος χρηστών που θα συμβάλλει στη βελτίωση των αρχικών υπηρεσιών πριν την επέκτασή τους. Ανάπτυξη μηχανισμού τακτικής αξιολόγησης της υλοποίησής της στρατηγικής Ενδεχόμενη τροποποίηση μέρους της στρατηγικής. Ανταλλαγή γνώσης με άλλες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού πάνω στο ζήτημα της «έξυπνης πόλης».
Μηχανισμός μάθησης και ανάπτυξης/ενίσχυσης ικανοτήτων (2/2) 33 Μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του τοπικού/περιφερειακού ανθρώπινου κεφαλαίου (Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, εταιρείες πληροφορικής) για το σχεδιασμό και υλοποίηση των δράσεων. Δημιουργία ενός τοπικού οικοσυστήματος καινοτομίας. Μείωση του ψηφιακού χάσματος. Η «έξυπνη πόλη» να μην εντείνει αλλά να μειώσει τις κοινωνικές ανισότητες. Υιοθέτηση κατάλληλων δεικτών για την μακροπρόθεσμη παρακολούθηση της επίδοσης των πόλεων (διαφορετικές παραλλαγές δεικτών για κάθε ομάδα πόλεων με παρόμοια χαρακτηριστικά).
Ολοκλήρωση και μέγιστη αξιοποίησηεπαναχρησιμοποίηση των υποδομών 34 Διαλειτουργικότητα μεταξύ των υποδομών και συστημάτων μέσω της χρήσης ανοικτών προτύπων και της δημιουργίας ανοικτής αρχιτεκτονικής. Ανάπτυξη και λειτουργία ευρυζωνικών υποδομών επαρκούς δυναμικότητας με έμφαση στην ανοικτότητα των υποδομών αυτών. Μέγιστη δυνατή αξιοποίηση αλλά και επέκταση των δημόσιων ευρυζωνικών δικτύων των πόλεων της χώρας (μητροπολιτικών δικτύων οπτικών ινών και ασύρματων δικτύων). «Έξυπνη» λήψη αποφάσεων μετά από επεξεργασία συλλεχθέντων δεδομένων από μετρητές/αισθητήρες.
Ανοικτά Δεδομένα 35 Ανοικτή δημοσίευση και συστηματική ενημέρωση των δεδομένων των δημόσιων φορέων και άλλου είδους δεδομένων δημόσιου χαρακτήρα: Ενίσχυση διαφάνειας στα ζητήματα της πόλης και την ποιότητα της πληροφόρησης στους πολίτες/επιχειρήσεις, Αναβάθμιση της συμμετοχής τους στη βελτίωση της καθημερινότητας των πόλεων μέσω της χρήσης διαδικτυακών συμμετοχικών πλατφορμών, μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media) κλπ. Ευκαιρίες καινοτόμου επιχειρηματικότητας για την ανάπτυξη εφαρμογών-υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας μέσω της αξιοποίησης τέτοιου είδους δεδομένων.
Μοντέλο χρηματοδότησης και πολιτική προμηθειών 36 Οικονομική βιωσιμότητα των δράσεων μέσω της συνεργασίας και του επιμερισμού του ρίσκου μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Πολιτική προμηθειών που ευνοεί τον ανταγωνισμό και την καινοτομία. Συνδυασμός της ανάπτυξης σύγχρονων, καινοτόμων και value for money λύσεων με την αποφυγή της μακροχρόνιας εξάρτησης από μόνο έναν πάροχο (vendor lockin) και την ενίσχυση της τοπικής/περιφερειακής επιχειρηματικότητας στον κλάδο της πληροφορικής. Προώθηση της χρήσης ανοικτού λογισμικού.
Ευχαριστώ 37
Κατάλογος αναφορών εικόνων (1/6) 38 Εικόνα 1: Smart cities, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 2: Παράδειγμα (1), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων
Κατάλογος αναφορών εικόνων (2/6) 39 Εικόνα 3: Παράδειγμα (2), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 4: Ασύρματο δίκτυο δήμου Ηρακλείου, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων
Κατάλογος αναφορών εικόνων (3/6) 40 Εικόνα 5: ΣυνΑθηνά,, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 6: Intellistreets System, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων
Κατάλογος αναφορών εικόνων (4/6) 41 Εικόνα 7: «Έξυπνοι» κάδοι, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 8: Παραδείγματα (3), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων
Κατάλογος αναφορών εικόνων (5/6) 42 Εικόνα 9: Παραδείγματα (4), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 10: Παραδοσιακό μοντέλο λειτουργίας, British Standard Institute, 2014 Εικόνα 11: Μοντέλο Ολοκληρωμένης Λειτουργίας,British Standard Institute, 2014)
Κατάλογος αναφορών εικόνων (6/6) 43 Εικόνα 12: Ευρωπαϊκό πλαίσιο στρατηγικής, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 13: Στρατηγικό Σχέδιο της Πόλης του Ηρακλείου, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.