ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ. ΑΣΚΗΣΗ 5 η

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΣΚΗΣΗ 5 η ΜΕΘΟΔΟΣ NAIADE Αξιολόγηση Εναλλακτικών Λύσεων για την Ολοκληρωμένη Αγροτική Ανάπτυξη του Νομού Ηρακλείου Υπεύθυνη μαθήματος Αναστασία Στρατηγέα Αναπλ. Καθηγ. Ε.Μ.Π.

2 ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2

3 ΣΤΟΧΟΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ NAIADE (Novel Approach to Imprecise Assessment and Decision Environments) 3

4 ΜΕΘΟΔΟΣ NAIADE Αξιολόγηση Εναλλακτικών Λύσεων Κριτήρια Αξιολόγησης Ιεράρχηση εναλλακτικών (NAIADE, 1996) ΔΥΟ ΤΥΠΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Συμμετοχική Προσέγγιση Κρίσεις Συμμετεχόντων Ιεράρχηση Εναλλακτικών Λύσεων από τους συμμετέχοντες Διερεύνηση συμμαχιών συγκρούσεων μεταξύ ομάδων συμμετεχόντων 4

5 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Διερευνητικό Στάδιο Καθορισμός Προβλήματος Καθορισμός Στόχου Καθορισμός Υποστόχων Δεδομένα Εισόδου Καθορισμός Εναλλακτικών Καθορισμός Κριτηρίων Αξιολόγησης Καθορισμός Ομάδων Συμμετεχόντων Στάδιο Εφαρμογής Δόμηση Πίνακα Επιπτώσεων Δόμηση Πίνακα Αμεροληψίας ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ιεράρχηση Εναλλακτικών Λύσεων Πιθανές Συμμαχίες μεταξύ των Ομάδων Συμμετεχόντων 5

6 ΔΟΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ NAIADE - Πολυκριτηριακή Αξιολόγηση 1 η Ιεράρχηση (Φ + ) 2 η Ιεράρχηση (Φ - ) Τελική Ιεράρχηση- Τομή Φ + και Φ - 6

7 ΔΟΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ NAIADE ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑΣ Ιεράρχηση Εναλλακτικών από τους Συμμετέχοντες Εναλλακτική C Εναλλακτική C Εναλλακτική E Group 2 Group 5 Εναλλακτική D Εναλλακτική E Group 6 Εναλλακτική D Εναλλακτική B Εναλλακτική B Εναλλακτική A Εναλλακτική A 7

8 ΔΟΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ NAIADE ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑΣ Ιεράρχηση Εναλλακτικών από τους Συμμετέχοντες Εναλλακτική B Εναλλακτική D Εναλλακτική A Group 3 Group 4 Εναλλακτική C Εναλλακτική E Group 1 Εναλλακτική E Εναλλακτική D Εναλλακτική B Εναλλακτική C Εναλλακτική A 8

9 ΒΑΣΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ- ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Εναλλακτικές Λύσεις Alternatives Κριτήρια Αξιολόγησης Evaluation Criteria Ομάδες Ενδιαφέροντος Groups of Stakeholders Πίνακας Επιπτώσεων Impact Matrix Πίνακας Αμεροληψίας Equity Matrix 9

10 ΣΤΟΧΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ για την Ολοκληρωμένη Αγροτική Ανάπτυξη του Νομού Ηρακλείου 10

11 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ/ΣΕΝΑΡΙΑ α/α ΣΕΝΑΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 Έμφαση στην αγορά ΣΕΝΑΡΙΟ 2 Έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος ΣΕΝΑΡΙΟ 3 Σενάριο βάσης Διατήρηση υπάρχουσας κατάστασης Αξιοποίηση τεχνολογίας - Βελτίωση παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας τομέα Προστασία διαθέσιμων πόρων Εντατική αξιοποίηση αγροτικής γης Ανταγωνιστικότητα με όρους κόστους Αξιοποίηση τεχνολογίας Προστασία φυσικών πόρων Παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων Πιστοποίηση (labeling) Ανταγωνιστικότητα με όρους ποιότητας προϊόντων Υπάρχον πρότυπο αγροτικής παραγωγής Μικρές διορθωτικές παρεμβάσεις Εντατική αξιοποίηση αγροτικής γης 11

12 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ α/α ΥΠΟΣΤΟΧΟΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ α/α 1 Περιβάλλον 2 Περιφερειακή ανάπτυξη Χρήση πρόσθετων Ρύπανση υδάτων Βιοποικιλότητα - Ποιότητα τοπίου Πρόσβαση αγροτικών περιοχών Πολυλειτουργικότητα αγροτικού τομέα 3 Οικονομική αποτελεσματικότητα Ανταγωνιστικότητα Κ5 4 Κοινωνική συνοχή Κοινωνική ενσωμάτωση Κ6 5 6 Παραγωγή ενέργειας (ΑΠΕ) Ποιότητα ασφάλεια αγροτικών προϊόντων Παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ Βιολογική γεωργία Σήμανση αγροτικών προϊόντων (product labelling) Τοπική ταυτότητα Παραδοσιακό μοντέλο αγροτικής παραγωγής Κ1 Κ2 Κ3 Κ4 Κ7 Κ8 Κ9 Κ10 12

13 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ a/a ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Χρήση πρόσθετων Ρύπανση υδάτων (ENV_1) Βιοποικιλότητα / Ποιότητα τοπίου (ENV_2) Πρόσβαση αγροτικών περιοχών (ACCESS) Πολυλειτουργικότητα αγροτικού τομέα (MULTI_ROLE) Ανταγωνιστικότητα (ECO_EFF) Κοινωνική ενσωμάτωση (SOC_COH) Παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ (ENERGY) Βιολογική γεωργία (FOOD_S/Q_1) Σήμανση αγροτικών προϊόντων (product labeling) (FOOD_S/Q_2) Τοπική ταυτότητα Παραδοσιακό μοντέλο αγροτικής παραγωγής (LOC_ID) Αφορά στη χρήση λιπασμάτων κατά την άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας και τη συνεπαγόμενη υποβάθμιση των υδάτινων πόρων Προστασία της βιοποικιλότητας και της αισθητικής του τοπίου Πρόσβαση των αγροτικών περιοχών (δίκτυα μεταφορών) Ο αγροτικός τομέας ως βάση για την ανάπτυξη άλλων τομέων, όπως τουρισμός, ενέργεια, μεταποίηση κ.λπ. Ανταγωνιστικότητα συστημάτων αγροτικής παραγωγής Ο αγροτικός τομέας μπορεί να εξασφαλίσει απασχόληση και εισόδημα στον τοπικό πληθυσμό και να συμβάλλει στην κοινωνική και οικονομική συνοχή Η συνεισφορά του αγροτικού τομέα στην παραγωγή ενέργειας (ενεργειακές καλλιέργειες ή αξιοποίηση αποβλήτων αγροτικού τομέα) Στροφή προς ένα βιολογικό πρότυπο παραγωγής - Κλίμακα ανάπτυξης βιολογικής γεωργίας Πληροφορία που συνοδεύει τα προϊόντα και αφορά σε όλη τη διαδρομή από το χωράφι στο ράφι Διατήρηση και ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας της περιοχής και του παραδοσιακού προτύπου αγροτικής παραγωγής 13

14 ΟΜΑΔΕΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ (STAKEHOLDERS) α/α ΟΜΑΔΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 1 Περιβαλλοντικές οργανώσεις ENV_AGEN 2 Οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης LOC_GOV_AGEN 3 Κοινωνικές οργανώσεις SOC_ORG 4 Αγρότες FARM 5 Επιστημονικά σωματεία SCIEN_GRP 6 Βιοτεχνία Βιομηχανία MANUF 7 Εμπορικά σωματεία TR_UN 8 Τουριστικές εταιρείες TOUR_FRM 9 Εταιρείες οδικών μεταφορών RO_TR_COMP 10 Ναυτιλιακές εταιρείες MAR_TR_COMP 14

15 Εναλλακτικές Λύσεις Κριτήρια Αξιολόγησης ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ (IMPACT MATRIX) E1 E2 E3 Κ1 - ENV_1 More or less good Very good More or less bad Κ2 - ENV_2 Moderate Very good More or less bad Κ3 - ACCESS Very good Good Moderate Κ4 - MULTI_ROLE Moderate Very good Bad Κ5 - ECO_EFF. Very good Very good Bad Κ6 - SOC_COH. Moderate Very good Bad Κ7 - ENERGY Very good More or less good Moderate Κ8 - FOOD_S/Q_1 Moderate Perfect More or less bad Κ9 - FOOD_S/Q_2 Perfect More or less good Bad Κ10 - LOC_ID Moderate Very good Good 15

16 ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑΣ (EQUITY MATRIX) α/α Εναλλακτικές Λύσεις Ομάδες Ενδιαφέροντος Ε1 Ε2 Ε3 1 ENV_AGEN Bad Perfect Very bad 2 LOC_GOV_AGEN More or less Very good Very good bad 3 SOC_ORG Good Very good Bad 4 FARM Very good Good Very bad 5 SCIEN_GRP Very good Good Bad 6 MANUF Very good Moderate Bad 7 TR_UN Very good More or less good Bad 8 TOUR_FRM Very good Moderate Good 9 RO_TR_COMP Very good Moderate Moderate 10 MAR_TR_COMP Very good Moderate Good 16

17 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ NAIADE ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αξιολόγηση εναλλακτικών ως προς έναν αριθμό κριτηρίων αξιολόγησης Ιεράρχηση Εναλλακτικών Λύσεων 17

18 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ NAIADE ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑΣ Αξιολόγηση εναλλακτικών από τις ομάδες ενδιαφέροντος (stakeholders) 2 η Ιεράρχηση Εναλλακτικών από τους Συμμετέχοντες Συμμαχίες Συγκρούσεις μεταξύ των stakeholders 18

19 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΥ NAIADE Πολυκριτηριακή Αξιολόγηση Τελική ιεράρχηση εναλλακτικών ως τομή δύο επιμέρους ιεραρχήσεων Αναλυτική περιγραφή της σύγκρισης ανά ζεύγη των εναλλακτικών (pairwise comparison) Ανάλυση Αμεροληψίας Ιεράρχηση εναλλακτικών από τις διάφορες ομάδες ενδιαφέροντος Δενδρόγραμμα με τους σχηματισμούς συμμαχιών μεταξύ των ομάδων ενδιαφέροντος Πίνακας ομοιότητας Συσχετισμοί μεταξύ ομάδων ενδιαφέροντος 19

20 ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΑΣΚΗΣΗΣ Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων για την ολοκληρωμένη αγροτική ανάπτυξη του νομού Ηρακλείου με εφαρμογή της μεθόδου NAIADE Πολυκριτηριακή αξιολόγηση Ανάλυση αμεροληψίας Σχολιασμός και ερμηνεία των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή της μεθόδου 20

21 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ NAIADE (1996), Manual and Tutorial, Joint Research Centre, EC, ISPRA Website, Institute for Systems, Informatics and Safety, Version 1.0. English., Italy. 21

22 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΕΜΠ» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του υλικού Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους 22