ΜΑΘΗΜΑ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ Ε ΕΞΑΜΗΝΟ

ΜΑΘΗΜΑ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ Ε ΕΞΑΜΗΝΟ Παλίρροιες

Ορισμός Παλίρροιες είναι οι διαδοχικές εναλλασσόμενες άνοδοι (πλημμυρίδα) και κάθοδοι (άμπωτη) της στάθμης της θάλασσας σε σχέση με την ξηρά, οι οποίες δημιουργούνται από τη βαρυτική έλξη που ασκούν στη γη η σελήνη και ο ήλιος.

Παλίρροιες συμβαίνουν και σε μεγάλες λίμνες, στην ατμόσφαιρα αλλά και στο στερεό φλοιό της γης. Το εύρος και ο χρόνος άφιξης της παλίρροιας σε μια περιοχή εξαρτάται από την παράκτια μορφολογία και το βάθος του νερού, αλλά και σε μετεωρολογικούς παράγοντες. Σε περιοχές με μικρό παλιρροιακό εύρος, όπως η Ελλάδα, υπερτερούν οι μετεωρολογικοί παράγοντες (εύρος παλίρροιας: ~1 m) από την αστρονομική παλίρροια (εύρος: 30-40 cm).

Μεγαλύτερες παλίρροιες: Κόλπος Fundy, Καναδάς Μέγιστο εύρος: 17 m Η παλίρροια είναι το καθοριστικό φαινόμενο που κυριαρχεί όχι μόνο στην διαμόρφωση της παράκτιας γεωμορφολογίας, την ιζηματογένεση, τη θαλάσσια κυκλοφορία, αλλά και στον τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής Πλημμυρίδα Άμπωτη ( 6 ώρες μετά)

Ιστορικές αναφορές: Ηρόδοτος (περιγραφή φαινομένου) Πυθέας ο Μασσαλιώτης (συσχέτιση παλιρροιών με τις φάσεις της Σελήνης) Αριστοτέλης (συσχετισμός με φάσεις Σελήνης) Νεύτωνας (διατύπωση παγκόσμιου νόμου της βαρύτητας)

Οι αστρονομικές δυνάμεις που προκαλούν παλίρροιες Οι θαλάσσιες μάζες έλκονται από τη βαρύτητα προς το κέντρο της Γης, αλλά και από τη Σελήνη και τον Ήλιο.

Το σύστημα Γη - Σελήνη (δίπολο) περιστρέφεται γύρω από έναν κοινό άξονα, ο οποίος διέρχεται από το κέντρο μάζας του συστήματος. Η Σελήνη έχει το 1/82 της μάζας της Γης. Το κέντρο περιστροφής βρίσκεται εντός της Γης (στον μανδύα), σε απόσταση ~4.500 χλμ από το κέντρο της.

Η Γη και η Σελήνη συγκρατούνται στον χώρο από την ισορροπία δύο δυνάμεων: Βαρύτητας Φυγοκέντρου Οι δυνάμεις αυτές είναι οι ισοδύναμες στα κέντρα μάζας των δύο σωμάτων

Η φυγόκεντρος που αναπτύσσεται έχει την ίδια τιμή και διεύθυνση σε όλα τα σημεία της Γης. Τα ανύσματα είναι παράλληλα μεταξύ τους και έχουν την ίδια διεύθυνση και φορά, είναι δηλαδή πάντα αντίθετα από τη θέση της Σελήνης. Η βαρυτική έλξη που ασκείται από τη Σελήνη είναι διαφορετική σε κάθε περιοχή της Γης, γιατί το μέγεθος της ασκούμενης δύναμης μεταβάλλεται με την απόσταση του έλκοντος σώματος.

Αν η συνισταμένη αναλυθεί σε δύο συνιστώσες, μία κάθετη και μία παράλληλη στην επιφάνεια της γης, τότε η παράλληλη συνιστώσα δεν έχει να ανταγωνιστεί τη βαρύτητα και έτσι γίνεται ικανή να προξενήσει παλίρροιες.

Οι δυνάμεις αυτές είναι γνωστές σαν εφελκυστικές δυνάμεις, και τείνουν να δημιουργήσουν δύο συμμετρικά εξογκώματα στη γη, κατά μήκος του άξονα Γης Σελήνης.

Παραμόρφωση που τείνει να πάρει η Γη από τη συνδυασμένη δράση του Ήλιου και της Σελήνης Παλίρροιες συζυγιών Παλίρροιες τετραγωνισμών

Επίδραση της περιστροφής της Γης γύρω από τον άξονά της Η γωνία που σχηματίζει ο άξονας Γη Ήλιος με το επίπεδο του Ισημερινού της Γης είναι 23,5 ο. Η γωνία που σχηματίζει ο άξονας Γη Σελήνη με το επίπεδο του Ισημερινού της Γης κυμαίνεται από 18,5 ο - 28,5 ο. Προκύπτουν δύο παλιρροιακές ταλαντώσεις: α) Περίοδος 12:25 Ημιημερήσια παλίρροια (δύο μέγιστα στο 24ωρο) β) Περίοδος 24:50 Ημερήσια παλίρροια (ένα μέγιστο στο 24ωρο)

Κατανομή των διαφόρων τύπων παλιρροιών στις περιφέρειες των ωκεανών

Συνδυαστική προβολή τροχιακών επιπέδων της Γης γύρω από τον Ήλιο και της Σελήνης γύρω από τη Γη

Κυριότερες συνιστώσες των παλιρροιακών δυνάμεων

Δυναμική θεώρηση των παλιρροιών

Παγκόσμια κατανομή των αμφιδρομικών σημείων και του εύρους των Μ2 παλιρροιών (από δεδομένα του Topex-Poseidon)

Μετρήσεις παλίρροιας Αστρονομικές + Μετεωρολογικές

Αστρονομική παλίρροια στην ΒΔ Ευρώπη

Μετεωρολογική παλίρροια στην ΒΔ Ευρώπη

Αστρονομική + Μετεωρολογική παλίρροια στην ΒΔ Ευρώπη

Περιοχές με υψηλό δυναμικό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από παλίρροιες

Annapolis River, North America La Rance estyary, western France