Costas A. Balaras, PhD Dr Mechanical Engineer, Research Director

BUILDING ENERGY MANAGEMENT M.S. in Energy Systems Costas A. Balaras, PhD Dr Mechanical Engineer, Research Director costas@noa.gr www.facebook.com/groupenergyconservation GRoup Energy Conservation (GR.E.C.) www.energycon.org INSTITUTE FOR ENVIRONMENTAL RESEARCH & SUSTAINABLE DEVELOPMENT (IERSD) www.meteo.noa.gr NATIONAL OBSERVATORY OF ATHENS (NOA) www.noa.gr Athens 2017 A Few Words about myself Mechanical Engineer, EUR ING PhD (1988), MSc (1985) in thermal sciences from Georgia Institute of Technology, GA, USA BSc (1984) in energy from Michigan Technological University, MI, USA at IERSD-NOA since 1995 Active in the areas of energy conservation and high performance buildings, energy audits and refurbishment, solar thermal and cooling applications, analysis and numerical modeling of thermal energy systems, indoor environmental quality, HVAC systems. Instrumental in the development of the technical guidelines and the national regulation on the energy performance of buildings (KENAK) for EPBD transposition in Greece. Fellow ASME Fellow ASHRAE https://www.linkedin.com/in/costasbalaras https://www.researchgate.net/profile/constantinos_balaras 2 1

A Few Words about NOA (since 1842) Institute for Astronomy, Astrophysics, Space Applications & Remote Sensing Institute for Environmental Research & Sustainable Development Institute of Geodynamics Promote environmental science and engineering Thematic areas: Atmospheric Chemistry and Physics Atmospheric Pollution monitoring and modeling Climatology and Climate Change Climate Change Energy Conservation Energy Planning Geographical Information Systems (GIS) Hydrology / Hydraulics Meteorology / Weather Forecast Numerical Modeling Remote Sensing / Radar Meteorology Resource Management & Sustainable Development Solar and Wind Energy Water Resources Engineering 3 Public research center, operating under the auspices of the General Secretariat for Research & Development, Hellenic Ministry of Education, Research and Religious Affairs A Few Words about GREC(since 1995) www.energycon.org www.facebook.com/groupenergyconservation 4 2

A Few Words about the course BUILDING ENERGY MANAGEMENT AIMS The aim of this module is to give the student an understanding of the implications of energy use for the design & operation of building services Introduce principles & techniques of energy management in buildings OBJECTIVES The objective is for the student to acquire sufficient understanding of the subject to be able to carry out an energy audit of a building, to advise on the measures necessary to reduce the energy use & to assess their cost-effectiveness 5 BUILDING ENERGY MANAGEMENT 1: Introduction to energy management and the energy audit 2: Measurements and instrumentation 3: Techniques for reducing energy use 4: Management systems 5: Appraisal methods 6: Estimating energy use 7: Case Study: Edinburgh Business School Appendix A References, reading list and useful addresses Appendix B Additional information COOLING etc IEQ KENAK, TOTEE EPCs Hellenic buildings Examples Text Book: BUILDING ENERGY MANAGEMENT by Dr D.J. Harris More resources & information at the end of this presentation LEARNING OUTCOMES General objectives & methods of energy management Purpose & content of an energy audit Methods for estimating energy use in buildings Techniques for reducing energy use in buildings Techniques for appraising the benefits of energy-savings 6 3

BUILDING ENERGY MANAGEMENT 7 BUILDING ENERGY MANAGEMENT HW 1 HW 2 FINAL 2 HW assignments 40% FINAL 60% HW GRADE 8 4

BUILDING ENERGY MANAGEMENT 1: INTRODUCTION TO ENERGY MANAGEMENT & THE ENERGY AUDIT Contents Why is energy conservation in buildings important? What is energy management? How to assess cost-effectiveness of energy saving measures? What is the process of an energy audit? IEQ & Building energy use European building stock Overview of building energy performance (residential & nonresidential buildings) Hellenic building stock EPBD National legislation KENAK, TOTEE Building diagnosis References 9 ENERGY TRANSFORMATION PRIMARY (SOURCE) FINAL (SITE) Source Site energy (national conversion factors) e.g. 2.9 for electricity 1.1 for heating oil 1.05 for natural gas Depending on energy mix Fossil Fuels Renewables (RES) ENVIRONMENTAL IMPACT EMISSIONS USE OF NATURAL RESOURCES WASTE etc Air Land Water Carbon emissions (national conversion factors) e.g. 0.989 kgco 2 /kwh for electricity 0.264 kgco 2 /kwh for heating oil 0.196 kgco 2 /kwh for natural gas 0.347 kgco 2 /kwh for district heating 10 5

ENERGY TRANSFORMATION 11 ENERGY TRANSFORMATION 12 6

ENERGY TRANSFORMATION 13 ENERGY TRANSFORMATION 14 7

ENERGY TRANSFORMATION Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 20701-1/2010 Γ έκδοση, Νοέμβριος 2014 15 WHERE IS ENERGY COMING FROM? EU 28 Gross Inland Consumption EU 28 Energy Import Dependency Net Imports EU Energy in Figures Statistical Pocketbook 2016 edition 16 8

WHERE IS ENERGY GOING? About 70% of total primary energy use in EU reaches the end users Transformation & Distribution (T&D) losses decreased slightly since 1990 About 5% represented the energy-sector's own use of energy Increased conversion efficiency in power plants is compensated by growth in electricity use 2014 17 THERMAL COMFORT VISUAL COMFORT ACOUSTICAL COMFORT INDOOR AIR QUALITY INDOOR ENVIRONMENTAL QUALITY (IEQ) 18 9

The BAD news about BUILDINGS Consume 40% of the annual EU final energy Produce 35% of the EU greenhouse emissions Consume 35% of all raw materials Produce 10-33% of waste stream as C&D (Construction & Demolition) 19 Final energy use (Mtoe) EU-28 Residential Non Residential EU Energy in Figures Statistical Pocketbook 2016 edition 1 GWh = 3.6 TJ or 1 kwh = 3.6 MJ 1153.3 Mtoe = 49.3 10 6 TJ = 13.6 10 6 GWh 20 10

The GOOD news about BUILDINGS Suitable building practices New materials Efficient equipment/processes Improved legislation Result to more energy efficient & environmentally friendly new buildings 21 http://ec.europa.eu/environment 22 11

https://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-strategy 23 EU 20-20-20 Targets by 2020 20% reduction in EU GHG emissions below 1990 levels total CO 2 emissions in EU-27 reached about 4200 million tonnes CO 2 20% RES contribution to EU s gross final energy consumption from about 8% in 2007 20% reduction in primary energy use by improving energy efficiency gross inland consumption in EU-27 in 2007 reached about 1800 Mtoe New EU Targets Towards 2030 40% Reduce greenhouse gas emissions, against 1990 levels 27% Increase share of RES in EU energy mixture, against 17% currently (not binding at national level) 27% Improve energy efficiency in the EU (not binding at national level) Adopt 'Flexible' Energy & Climate Targets for 2030... Reconsider depending on progress at 2020 24 12

Ν.3661/2008 1/2011 Ν.4122/2013 Ν.3851/2009 Ν.4342/2015 Source: BPIE 25 EUROPEAN LEGISLATIVE EFFORTS European Directive 2002/91/EC EPBD - Energy performance of buildings European Directive 2006/32/EC Energy end-use efficiency & energy services Achieve by 2016 an overall national indicative energy savings target of 9% compared with average final energy consumption over 2001-2005, by energy services and other cost-effective, practicable and reasonable ECMs in the building sector (especially the public sector), promotion of energy service companies ESCOs and third party financing - TPF arrangements, and EPBD implementation. European Directive 2009/28/EC Promotion of RES Ν.3851/2009 Reach 20% from RES in gross final energy consumption by 2020. Increase each country share by 5.5% from 2005 levels, with remaining increase calculated on the basis of per capita GDP (e.g. 10% in Malta up to 49% in Sweden). European Directive 2010/31/EC EPBD recast Ν.4122/2013 All new buildings must be nearly zero energy buildings after 31/12/2020, while new public buildings after 31/12/2018 Major building renovations (25% of building value or surface) should meet minimum energy performance standards, while national policies and specific measures should stimulate the transformation of refurbished buildings into nearly zero energy buildings Cost-optimal levels, minimizing the building s lifecycle cost Introduce minimum energy use requirements for all HVAC systems European Directive 2012/27/EU Energy Efficiency Directive Ν.4342/2015 Ν.3661/2008 covers several related directives that are either amended (i.e. Directives 2009/125/EC and 2010/30/EU) and repealed (i.e. Directives 2004/8/EC and 2006/32/EC). Establishes a common framework of measures for the promotion of energy efficiency (transposition into national legislation by June 2014 ). Establish specific obligations schemes and policies to improve energy efficiency in all end-uses, ensure a 3% annual renovation rate of public buildings and a long-term national strategy for building renovation, inform and empower consumers. 26 13

EUROPEAN LEGISLATIVE EFFORTS European Directive (2005/32/EC) & Recast (2009/125/EC) ECODESIGN Requires manufacturers to improve energy efficiency of numerous products keep and make available Conformité Européenne (EC) declaration of conformity affix the CE marking http://ec.europa.eu/growth/industry/sustainability/ecodesign/index_en.htm http://ec.europa.eu/growth/single-market/european-standards/harmonised-standards/ecodesign/index_en.htm Improving the environmental performance of energy-using products (EuP); recast extended to other energy related products (ErP) Initially included 14 product groups ( Lots ); Now expanded to more than 30 product groups 27 EUROPEAN LEGISLATIVE EFFORTS European Directive (2010/30/EC) Energy Labelling Indication of the consumption of energy and other resources by energy-related products through labelling and information to end-users Household air conditioners (in force), space heaters & water heaters (September 2015) and residential ventilation units (January 2016) These regulations may have a more limited scope than the ErP regulations (e.g. space heaters labelled up to 70 kw, or ventilation units labelled only if for residential use) Some energy-related products may have ErP requirements but no energy labelling Ref: www.buildup.eu 28 14

EUROPEAN LEGISLATIVE EFFORTS Since 2006 / in all EU member states: - Energy Performance Certificate (EPC) for new buildings or major renovations, and when selling/renting - Min requirements (Energy Performance Indicator - EPI, e.g. kwh/m 2, CO 2 /m 2 ) - NEW & EXISTING buildings under major renovations, meet EPI (Class B) Energy design of new buildings meet EPI Building energy audit Energy Performance Certificates (EPCs) Recommendations for cost-effective energy improvements Regular inspection of HVAC installations CEN developed over 30 new EN Stds to support EPBD implementation 29 EPBD Cost-Optimal Cost-optimal minimum energy performance requirements for new as well as renovated buildings Αναθεώρηση ΚΕΝΑΚ, ΤΟΤΕΕ Work almost completed 30 15

EPBD Towards NZEBs EPBD recast (31/2010) ΝΖΕΒ by the end of decade 2021 N.4122/2013 Ref: C.A. Balaras et al., Energy & Other Key Performance Indicators for Buildings Examples for Hellenic Buildings, Global Journal of Energy Technology Research Updates, Vol. 1, No 2, p. 71-89, (2014). http://dx.doi.org/10.15377/2409-5818.2014.01.02.2 31 Towards the FUTURE 32 16

IMPLEMENTATION OF EPBD IN EUROPE NEW CEN Standards under development Implementation is a dynamic process Developments continuously emerge EPBD is currently under evaluation Additional information: European Commission energy, buildings (https://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/buildings) Concerted Action (CA) (www.epbd-ca.org) Concerted Action (CA) (www.epbd-ca.org) EuroACE (www.euroace.org/bdirective.htm) EPBD Buildings Platform (www.buildingsplatform.org) The European portal for energy efficiency in buildings (www.buildup.eu) 33 EXISTING BUILDING STOCK Poor overall energy performance Ageing installations & facilities Higher living & working standards Energy costly to operate Serious indoor environmental quality problems Huge investment in natural and human resources Enormous pool of private and public investment (i.e., the European Urban Heritage amounts to 40 trillion Euro for the housing stock alone) 34 17

WHY DESIGN NEW or REFURBISH- RENOVATE? Buildings have a long lifetime New building construction accounts for 1-2% of building stock; even lower depending on economic growth (e.g. 0.5%) High number of existing buildings Largest potential for improving short & medium term energy performance of the building sector Significant impact on efforts to reduce GHG emissions Opportunity to exploit RES and apply RUE technologies Refurbishment: upgrading to better condition Renovation: repairs and restorations to good (initial) condition 35 WHY TO REFURBISH-RENOVATE? Refurbishment offers some of the best opportunities to upgrade the building fabric and install more energy efficient HVAC & lighting Change of use of building Moving into an old vacant building Plant has reached the end of its useful life Building fabric is in a rundown condition Conditions in building no longer acceptable 36 18

ENERGY MANAGEMENT Take cost effective measures to improve - Energy performance - Value of building while securing IEQ Optimize available resources & take into account - How much energy might be saved - Capital investment required - Payback period 37 ENERGY MANAGEMENT Key aims Minimising energy use Optimising size of plant Maximising energy efficiency Minimising energy waste Reducing costs (e.g. first cost, operating cost, maintenance cost, replacement cost etc, throughout the life cycle of the building) 38 19

ENERGY MANAGEMENT Energy management involves measuring or estimating energy use and providing recommendations for improving the energy performance of a building Typical techniques for reducing energy use: Use of thermal insulation Waste heat recovery Renewables Combined heat and power (CHP) Efficient HVAC, lighting systems Use of natural ventilation and cooling Improved controls for HVAC and lighting Optimum start/stop control Comprehensive building energy management system etc Elaborated in Ch.3 There is a long list of possible solutions, but each building is a unique problem and needs to be treated as such. Need to technoeconomically assess each possible solution 39 BUILDING ENERGY BALANCE ENERGY ENTERING A BUILDING Electricity, oil, gas, coal, wood Internal heat gains (people, equipment, lights) Solar radiation ENERGY USED IN A BUILDING Heating equipment Pumps Cooling equipment Fans Lighting Office equipment Cooking Motors DHW ENERGY LEAVING A BUILDING Heat transfer through the envelope Infiltration & ventilation losses/gains Combustion flue losses Cooling tower losses 40 20

BUILDINGS 2015 41 BUILDINGS Source: Eurostat 2017 42 21

EU BUILDINGS DATABASE Ref: http://ec.europa.eu/energy/en/eu-buildings-database 43 EU BUILDINGS DATABASE EU Building Stock Observatory https://ec.europa.eu/energy/en/eubuildings Residential Non-Residential 44 22

EU BUILDINGS DATABASE Buildings Performance Institute Europe http://bpie.eu/focus-areas/buildings-data-and-tools http://www.entranze.enerdata.eu http://ec.europa.eu/eurostat http://episcope.eu/building-typology/webtool/ http://www.measures-odyssee-mure.eu/ 45 RESIDENTIAL BUILDINGS Existing EU building stock is estimated at 150 million dwellings. Avg new construction 1% (new construction has plunged due to economic recession in recent years) EU Building permits (number and floor area), (2010=100), Source: Eurostat http://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php/construction_permit_index_overview About 70% of the residential building stock is 30 years old About 35% is more than 50 years old 46 23

ENERGY PERFORMANCE Dwellings Some EU countries implemented various instruments, including strict building standards, taxes and subsidies, and have successfully managed to reduce energy use for heating The most significant improvement was observed after 1990 due to the stricter measures taken and the introduction of more strict energy standards in the mid-90s As a result, dwellings built after 2000 consume 24% less than dwellings built in 1990 EPBD era, moving towards nzeb 47 RESIDENTIAL BUILDINGS Total household energy use per occupied dwelling (Normal Climate) Total household energy use per unit floor (Normal Climate) Data Source: EU Building Stock Observatory (Latest data for 2014) 48 24

HELLENIC BUILDING STOCK Τι γνωρίζουμε για το κτιριακό απόθεμα και την κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια? 49 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 50 25

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 51 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Ευρωπαϊκό κτιριακό απόθεμα ΕΕ-27: 270 εκατ. κτίρια 25 δισ. m 2 Ελληνικό κτιριακό απόθεμα: 4,5 εκατ. κτίρια 300 εκατ. m 2 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ - Έρευνα Κατανάλωσης Ενέργειας στα Νοικοκυριά, 2011-2012 52 26

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 1991 2014 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ - Έρευνα Κατανάλωσης Ενέργειας στα Νοικοκυριά, 2011-2012 53 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Actual Final Energy Use (kwh/m 2 ) Πραγματική κατανάλωση ενέργειας (kwh/m 2 ) 500 400 300 200 100 412 407 273 234 187 152 140 120 92 84 0 SwimmingPools????µß?t???a??s???µe?a Hospitals?e??d??e?a Hotels?e??sta?µ?? Airports G?afe?a Offices Commercial?µp??????????at????e??????at????e? Houses Apartments S???e?a Schools G?µ?ast???a SportsHalls Κολυμβητήρια Νοσοκομεία Ξενοδοχεία Αεροσταθμοί Γραφεία Εμπορικά Μον/κίες Πολυκ/κίες Σχολεία Γυμναστήρια 54 27

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 1991 2014 ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΓΡΑΦΕΙΑ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ - Έρευνα Κατανάλωσης Ενέργειας στα Νοικοκυριά, 2011-2012 55 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΤΙΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 1991 2014 Θέρμανση 85,9% ΖΝΧ 4,4% Μαγείρεμα 9,7% ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΖΝΧ ΣΤΙΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 1991 2014 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ - Έρευνα Κατανάλωσης Ενέργειας στα Νοικοκυριά, 2011-2012 56 28

Hellenic Buildings Large Untapped Energy Savings Residential HIGH POTENTIAL Offices/Commercial Hotels Hospitals Schools Ref : C.A. Balaras et al., European Residential Buildings and Empirical Assessment of the Hellenic Building Stock, Energy Consumption, Emissions & Potential Energy Savings, Building and Environment, Vol. 42, No 3, p. 1298-1314, (2007). http://dx.doi.org/10.1016/j.buildenv.2005.11.001 57 Ref : A.G. Gaglia, et al., Empirical Assessment of the Hellenic Non-Residential Building Stock, Energy Consumption, Emissions and Potential Energy Savings, Energy Conversion and Management, Vol. 48, No 4, p. 1160-1175 (2007). http://dx.doi.org/10.1016/j.enconman.2006.10.008 Hellenic Buildings Large Untapped Energy Savings HIGH POTENTIAL 58 29

Hellenic Buildings Large Untapped Energy Savings Common Conclusion 59 NATIONAL LEGISLATIVE EFFORTS - Hellenic Building Thermal Insulation Regulation (OHJ 362/4-7-79) Majority of the Hellenic building stock is not thermally insulated (600<HDD<2600) - Energy Labeling of Household Appliances (OHJ A114/7-7-94) Σήμανση ηλεκτρικών συσκευών Ετικέτα ενεργειακής σήμανσης 60 30

HELLENIC EPBD TRANSPOSITION Enacted by national law N.3661/19.5.2008 Measures for the reduction of energy consumption in buildings Engagement of TEE Follow-up work started again in 2009 under YPEKA National Regulation (KENAK) Ministerial Decision D6.B.5825/9.4.2010 Regulation on the Energy Assessment of Buildings KENAK According to EN standards and EN ISO 13790, use of a reference building for benchmarking, EPCs based on an asset rating, minimum energy performance requirements (B grade new buildings) and thermal envelope heat loss constraints New Technical Guidelines TOTEE 20701/2010) New software (TEE-KENAK) since October 2010 61 Ν.3661/08 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ EPBD 2002/91/EC ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ Ν.3661 - ΦΕΚ 89/Α 19/5/2008 2002 2006 2008 ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 31

HELLENIC EPBD TRANSPOSITION Ref: E.G. Dascalaki et al., Energy Performance of Buildings - EPBD in Greece, Energy Policy, Vol. 45, p. 469 477, (2012). http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2012.02.058 63 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ EPBD Recast 2010/31/EC ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ Ν.4122 - ΦΕΚ 42/Α 19/2/2013 Ν.4122/13 2010 2012 2013 Ongoing efforts to revise KENAK, TOTEE, define nzebs etc ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 32

Γενικό πλαίσιο μεθοδολογίας υπολογισμού της συνολικής ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και κτιριακών μονάδων Εφαρμογή ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση των νέων κτιρίων και νέων κτιριακών μονάδων, με τις οποίες θα επιτυγχάνεται περαιτέρω βελτίωση, τόσο από πλευράς κόστους των συναφών επενδύσεων, όσο και των ενεργειακών δαπανών που εξοικονομούνται στη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής του κτιρίου και οι οποίες θα αναθεωρούνται τακτικά, συνεκτιμώντας την τεχνική πρόοδο Εφαρμογή ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση: i) υφισταμένων κτιρίων, κτιριακών μονάδων και στοιχείων κτιρίου τα οποία υποβάλλονται σε ριζική (μεγάλης κλίμακας) ανακαίνιση, ii) δομικών στοιχείων όταν τοποθετούνται εκ των υστέρων ή αντικαθίστανται, iii) τεχνικών συστημάτων κτιρίων (εγκατάστασης νέου, αντικατάστασης ή αναβάθμισης) Νέα κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας (από 1/2021) και για τα νέα δημόσια κτίρια από 1/2019, εκτός αν η ανάλυση της σχέσης κόστους-οφέλους για τον οικονομικό κύκλο ζωής του συγκεκριμένου κτιρίου έχει αρνητικό αποτέλεσμα Ενεργειακή πιστοποίηση (αμοιβές) και τακτική επιθεώρηση των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού (από 1/2013) Θέματα ενεργειακών επιθεωρητών Θέματα ελέγχου ΠΕΑ & εκθέσεων επιθεώρησης, Κυρώσεις Καταργούμενες διατάξεις που περιλαμβάνονται 65 Γενικό πλαίσιο μεθοδολογίας υπολογισμού της συνολικής ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και κτιριακών μονάδων Εφαρμογή ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση των νέων κτιρίων και νέων κτιριακών μονάδων, με τις οποίες θα επιτυγχάνεται περαιτέρω βελτίωση, τόσο από πλευράς κόστους των συναφών επενδύσεων, όσο και των ενεργειακών δαπανών που εξοικονομούνται στη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής του κτιρίου και οι οποίες θα αναθεωρούνται τακτικά, συνεκτιμώντας την τεχνική πρόοδο Εφαρμογή ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση: i) υφισταμένων κτιρίων, κτιριακών μονάδων και στοιχείων κτιρίου τα οποία υποβάλλονται σε ριζική (μεγάλης κλίμακας) ανακαίνιση, ii) δομικών στοιχείων όταν τοποθετούνται εκ των υστέρων ή αντικαθίστανται, iii) τεχνικών συστημάτων κτιρίων (εγκατάστασης νέου, αντικατάστασης ή αναβάθμισης) Νέα κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας (από 1/2021) και για τα νέα δημόσια κτίρια από 1/2019, εκτός αν η ανάλυση της σχέσης κόστους-οφέλους για τον οικονομικό κύκλο ζωής του συγκεκριμένου κτιρίου έχει αρνητικό αποτέλεσμα Ενεργειακή πιστοποίηση (αμοιβές) και τακτική επιθεώρηση των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού (από 1/2013) Θέματα ενεργειακών επιθεωρητών Θέματα ελέγχου ΠΕΑ & εκθέσεων επιθεώρησης, Κυρώσεις Καταργούμενες διατάξεις που περιλαμβάνονται 66 33

BUILDING ENERGY AUDITS 67 ENERGY AUDIT Residential Buildings Non-residential Buildings more complex architecture, construction, space usefunctions-operations, IEQ requirements, Chapter E/M 1 installations => Multizone bldgs 68 34

ENERGY AUDIT INPUT DATA Intake Interview: Basic information about the building & the building owner / organisation itself Understand client needs & expectations Identify maintenance & renovation future plans Identify indoor comfort & air quality problems (IEQ issues) Present & explain to the client the work (e.g. assessment approach, the activities that will be performed, the people that will be involved, the deliverables, and provide some background information on the accuracy and quality of the work to be performed) Request relevant information: Drawings (original construction, renovations), Technical installations, Energy bills or actual energy use (e.g. best from BMS, if available) 69 ENERGY AUDIT INPUT DATA Data Acquisition: On-site building audit Confirm accuracy of available information Collect missing data Assumptions for missing data (e.g. year of construction or renovation may give an indication of the U-value) 70 35

ENERGY AUDIT INPUT DATA BUILDING AUDIT Data acquisition may constitute a significant source of inaccuracies Training of consultants (practical experience, complexity of method) The building audit is the main source for mismatches between the established EP & reality 71 ENERGY AUDIT INPUT DATA BUILDING AUDIT Assumptions vs Demanding (cost & time) measurements i.e., infiltration, system performance, thermophysical material properties Input data collection depends on the method/software Data Acquisition Good Default values Accurate Calculations Παραδοχές Επιθεώρηση 72 36

ENERGY AUDIT INPUT DATA Inspection Protocol: A check list used during the building audit with all required input values for the software. Provide guidance on how to accurately collect and verify available data Required Input: Define zones, Building geometry, Building components, Visual inspection of building envelope air-tightness, Shading systems, obstructions, etc., Internal gains, Heating / DHW / Cooling / Ventilation / Lighting systems including controls, Daylighting, Electricity from PVs and CHP, Refurbishment & Renovation history and needs 73 Energy Performance Assessment Methods & Software defaults inspection - Intake / Inspection form - Guidelines for inspection Input interface country or region specific Input numbers Calculation Engine Output numbers Output interface country or region specific Energy Performance Certificate (Recommendations) Library input values Library region specific values Monthly Energy Demand & use, (kwh per year and per m²), CO 2 Emissions (kg per year and per m²), Scenarios for energy conservation measures and pay-back time to provide technical advise 74 37

75 ENERGY AUDITS According to 76 38

TOTEE οικ. 2618/23.10.2014 (ΦΕΚ Β 2945/3.11.2014) υπουργική απόφαση ΥΠΕΚΑ) Γέκδοση 11/2014 Οδηγίες και έντυπα ενεργειακών επιθεωρήσεων κτιρίων, λεβήτων & εγκαταστάσεων θέρμανσης και εγκαταστάσεων κλιματισμού ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 Γέκδοση 11/2014 Αναλυτικές εθνικές προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων & την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης. Κτίριο αναφοράς, Καθορισμός παραμέτρων υπολογισμών για την ενεργειακή μελέτη & διευκόλυνση της ενεργειακής επιθεώρησης, Περιορισμός των λανθασμένων υπολογισμών (κακών εκτιμήσεων του μελετητή/επιθεωρητή) Γέκδοση 11/2014 ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 ΚΕΝΑΚ ΤΟΤΕΕ 20701-3/2010 Κλιματικά δεδομένα ελληνικών περιοχών (T, RH, HDD, CDH, V, G, T ground, T water, 62 πόλεις) ΤΟΤΕΕ 20701-2/2010 Βέκδοση 11/2014 Θερμοφυσικές ιδιότητες δομικών υλικών και έλεγχος της θερμομονωτικής επάρκειας των κτιρίων Αέκδοση 4/2012 5/2012 Εγκαταστάσεις ΣΗΘ Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική Εγκαταστάσεις ΑΠΕ ΚΕΝΑΚ 78 39

ΚΕΝΑΚ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Έλεγχος αρχιτεκτονικού σχεδιασμού Έλεγχος θερμομονωτικής επάρκειας Έλεγχος σχεδιασμού Η/Μ εγκαταστάσεων & συστημάτων αυτοματισμού Έλεγχος ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Περιλαμβάνεται στον φάκελο της πολεοδομίας για την έκδοση πολεοδομικής άδειας Ολοκληρωμένος σχεδιασμός και μελέτη κτιρίου Συνυπογράφεται από δύο ή περισσότερους μηχανικούς διαφορετικών ειδικοτήτων (πχ αρχιτέκτονα, μηχ/γο μηχ/κό) Σύμφωνα με ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 ΤΟΤΕΕ 20701-2/2010 79 ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 Primary energy, emission factors Typical system efficiencies, operational characteristics etc Καθορίζονται οι παράμετροι υπολογισμών για την ενεργειακή μελέτη & διευκόλυνση της ενεργειακής επιθεώρησης Στόχος ο περιορισμός των λανθασμένων υπολογισμών (κακών εκτιμήσεων του μελετητή/επιθεωρητή) Οι παράμετροι καθορίστηκαν σύμφωνα με τις διαθέσιμες τεχνολογίες των ελληνικών κτιρίων (δομικά υλικά & Η/Μ συστήματα), πρόγραμμα λειτουργίας τους, εσωτερικές συνθήκες λειτουργίας και τις κλιματικές συνθήκες ανά ζώνη Ορισμένες παράμετροι είναι σταθερές ανά χρήση κτιρίου & υποχρεωτικές για τους υπολογισμούς, ανεξάρτητα από τις πραγματικές συνθήκες λειτουργίας του υπό μελέτη / επιθεώρηση κτιρίου. Άλλες καθορίζονται ανάλογα την χρονολογία κατασκευής τον τρόπο δόμησης και τον τύπο των Η/Μ 80 40

ΚΕΝΑΚ ΚΤΙΡΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ (Κατηγορία Β) ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 Το κτίριο αναφοράς είναι «αντίγραφο» του εξεταζόμενου κτιρίου, με Τα ίδια γεωμετρικά χαρακτηριστικά, Την ίδια θέση, Τον ίδιο προσανατολισμό, Την ίδια χρήση και χαρακτηριστικά λειτουργίας ΑΛΛΑ ΣΥΜΦΩΝΑ με τις ελάχιστες απαιτήσεις/προδιαγραφές για το κέλυφος & τις Η/Μ εγκαταστάσεις ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 Λεπτομερής περιγραφή του κτιρίου αναφοράς για κάθε χρήση κτιρίου 41

ΘΕΡΜΟΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ & ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΤΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΟΤΕΕ 20701-2/2010 ΤΟΤΕΕ 20701/ 2010 Αναλυτικές μεθοδολογίες υπολογισμού των θερμοφυσικών ιδιοτήτων και τεχνικών χαρακτηριστικών των δομικών υλικών Αντικαθιστά τον ΚΘΚ Guidance & Typical Uvalues for existing buildings Αναλυτικά τεχνικά χαρακτηριστικά & προδιαγραφές των επιμέρους διαφανών και αδιαφανών δομικών στοιχείων Ενσωματώνει στους υπολογισμούς των θερμικών απωλειών τις θερμογέφυρες και ειδικούς διορθωτικούς συντελεστές (π.χ. εδάφους, συναλλαγής θερμότητας με μη θερμαινόμενους χώρους) 83 ΤΟΤΕΕ 20701-3/2010 ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΤΕΕ 20701-3/2010 Average Weather Data Κλιματικές ζώνες Συνθήκες σχεδιασμού συστημάτων Μέσες μηνιαίες τιμές για 62 πόλεις - Θερμοκρασία ΒΗΘ & ΒΩΨ - Σχετική & Ειδική Υγρασία - Ταχύτητα ανέμου - Ηλιακή ακτινοβολία στο οριζόντιο Υπολογισμοί σε κεκλιμένες επιφάνειες, βέλτιστη κλίση ηλιακών συστημάτων Μεταβολή θερμοκρασίας εδάφους Θερμοκρασία νερού δικτύου 84 42

ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 Αναλυτικές οδηγίες ιαδικασίες επιθεωρήσεων Συμπλήρωσης εντύπων Ηλεκτρονικής καταχώρησης για την: Επιθεώρηση Κτιρίου Επιθεώρηση Συστημάτων Θέρμανσης Επιθεώρηση Συστημάτων Κλιματισμού How, What? και για το ΠΕΑ κτιρίου 85 ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 Τα δεδομένα που συγκεντρώνονται κατά την ενεργειακή επιθεώρηση του κτιρίου έχουν προσαρμοστεί στις απαιτήσεις: - της μεθοδολογίας (ΕΛΟΤ EN 13790), - των σχετικών ΤΟΤΕΕ - του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ Ο Ενεργειακός Επιθεωρητής καταγράφει τα επιπλέον στοιχεία για τον Η/Μ εξοπλισμό των εγκαταστάσεων οριζόντιας και κάθετης κίνησης, ύδρευσης κλπ. Η χρήση κινητήρων ανελκυστήρων, ύδρευσης κλπ δεν λαμβάνεται υπόψη στους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης 86 43

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΩΝ TOTEE Επικοινωνία ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 Συμφωνητικό (προσοχή στα προαπαιτούμενα) Εισαγωγή Αρχικές επαφές με ιδιοκτήτη / υπεύθυνο τεχνικής υπηρεσίας Κατανόηση κτιρίου και των αναγκών, καθορισμός διαδικασίας (παραδοτέα πχ ΠΕΑ ή/και λεπτομερέστερη ενεργειακή μελέτη, διαθέσιμα στοιχεία), προσβασιμότητα στο κτίριο και στα απαιτούμενα στοιχεία, εμπιστευτικότητα πληροφοριών Συλλογή πληροφοριών Αρχ/κά & Η/Μ Σχέδια (εάν υπάρχουν), τεχνικές περιγραφές, κατανάλωση ενέργειας (πχ λογαριασμοί, BMS), επιθεώρηση (επιβεβαίωση διαθέσιμων πληροφοριών ή συμπλήρωση απαιτούμενων στοιχείων) Δεν αποτελεί υποχρέωση του Ενεργειακού Επιθεωρητή η ακριβής αποτύπωση του προς επιθεώρηση κτιρίου καθώς και η συλλογή των παραπάνω στοιχείων σε περίπτωση που αυτά δεν υφίστανται ή είναι ελλιπή. Υπολογισμοί Βιβλιοθήκες & τυπικές τιμές Η ακρίβεια του υπολογιστικού εργαλείου επηρεάζεται και από την ακρίβεια των δεδομένων Έκδοση του ΠΕΑ και συστάσεων Οικονομικά στοιχεία Τεχνική έκθεση επιθεώρησης ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΤΟΤΕΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΠΕΑ) ΚΤΙΡΙΩΝ 20701-4/2010 ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 Γενικά στοιχεία Ενεργειακή Κατάταξη σύμφωνα με την υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Ζήτηση & Κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας (υπολογιζόμενη & πραγματική) Εκπομπές CO 2 Αξιολόγηση Ποιότητας Εσωτερικού Περιβάλλοντος RR: ετήσια συνολική υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς (kwh/έτος) 44

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΤΟΤΕΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΠΕΑ) ΚΤΙΡΙΩΝ 20701-4/2010 ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 Πρόσθετες πληροφορίες: Ποσοστό συνεισφοράς των πηγών ενέργειας στις τελικές χρήσεις Ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας ανά τελική χρήση - συνεισφορά παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘ ανηγμένης σε πρωτογενή ενέργεια Συστάσεις για οικονομικά αποδοτικές βελτιώσεις της ενεργειακή απόδοσης (κόστος επένδυσης, εξοικονομούμενη ενέργεια & τιμή μονάδας, μείωση ρύπων, περίοδος αποπληρωμής). 89 ΠΕΑ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΗΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Rating As Designed (Asset) Rating In Operation (Operational) http://buildingeq.com 90 45

ΠΕΑ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΗΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Συστήματα αξιολόγησης κτιρίων σε διάφορες χώρες ιαχείριση αειφορία για την επιλογή της θέσης του κτιρίου και τη χρήση γης Ενεργειακή αποδοτικότητα του κτιρίου Ποιότητα εσωτερικού περιβάλλοντος ιαχείριση νερού και αποβλήτων Περιβαλλοντικές επιπτώσεις (ρύπανση) Χρήση υλικών και πόρων Προσβασιμότητα (μεταφορές) στο κτίριο Οικονομικές παράμετροι Καινοτομία της κατασκευής 91 ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 46

ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 Οι τελικές συστάσεις του Εν.Επ. (χωρίς υπολογισμούς) πρέπει είναι ιεραρχημένες Η αρχική επιθεώρηση των εγκαταστάσεων, σκόπιμο είναι να προηγείται της αρχικής ενεργειακής επιθεώρησης κτιρίου, έτσι ώστε να διευκολύνεται η διαδικασία συλλογής στοιχείων 93 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ Επιθεώρηση Κτιρίων Τα απαραίτητα εργαλεία Αναπτύχθηκαν σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά & εθνικά πρότυπα, και τις σχετικές ΤΟΤΕΕ 94 47

http://portal.tee.gr/portal/page/portal/scientific_work/gr_energeias/kenak/tee_kenak ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ 95 ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ & ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ Για τους υπολογισμούς (της ενεργειακής απόδοσης & κατάταξης του κτιρίου) χρησιμοποιούνται λογισμικά τα οποία αξιολογούνται από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ), του ΥΠΕΚΑ Σημαντική συμβολή στον έλεγχο του ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ Η αναφορά σε ονόματα εταιρειών και προϊόντων είναι τυχαία και δεν αποτελεί αποδοχή, σύσταση ή άλλου είδους αναγνώριση 96 48

ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ TOTEE www.buildingcert.gr Επιθεωρήσεις Συστημάτων Θέρμανσης & Κλιματισμού ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ & ΠΕΑ ΤΟΤΕΕ 20701-4/2010 www.buildingcert.gr Ηλεκτρονική Β.. Ο Εν.Επ. υποβάλλει όλα τα δεδομένα ηλεκτρονικά Όλα τα δεδομένα αποθηκεύονται στην ηλεκτρονική Β.Δ. Τα έντυπα εκδίδονται ηλεκτρονικά με αριθμό ασφαλείας και με όλα τα στοιχεία του Εν.Επ. Χωρίς τον Αρ. Ασφαλείας, το Έντυπο δεν είναι έγκυρο. 98 49

Calculations do not include lighting & plug loads for residential buildings; plug loads for non-residential buildings 99 K.G. Droutsa et al., Mapping the Energy Performance of Hellenic Residential Buildings from EPC Data, Energy, 98, 284-295, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.energy.2015.12.137 300,000 200,000 100,000 0 Αριθμός ΠΕΑ >1 εκατ. ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ 15% ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 85% ΥΠΕΝ - ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2015 http://www.ypeka.gr/default.aspx?tabid=907&locale=el-gr&language=en-us 100 50

Πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας Calculations do not include lighting & plug loads for residential buildings; plug loads for non-residential buildings 101 K.G. Droutsa et al., Mapping the Energy Performance of Hellenic Residential Buildings from EPC Data, Energy, 98, 284-295, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.energy.2015.12.137 Μονοκατοικίες: 384.2 kwh/m 2 Πολυκατοικίες: 240.8 kwh/m 2 Πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας Calculations do not include lighting & plug loads for residential buildings; plug loads for non-residential buildings 102 K.G. Droutsa et al., Mapping the Energy Performance of Hellenic Residential Buildings from EPC Data, Energy, 98, 284-295, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.energy.2015.12.137 51

Πραγματική κατανάλωση ενέργειας Πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας Calculations do not include lighting & plug loads for residential buildings; plug loads for non-residential buildings 103 K.G. Droutsa et al., Mapping the Energy Performance of Hellenic Residential Buildings from EPC Data, Energy, 98, 284-295, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.energy.2015.12.137 C.A. Balaras et al., Empirical Assessment of Calculated and Actual Heating Energy Use in Hellenic Residential Buildings, Applied Energy, 164, 115-132, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.apenergy.2015.11.027 104 52

105 Θέρμανση Ψύξη ΖΝΧ Θέρμανση Α Β Γ Δ Κλιματική Ζώνη Θέρμανση Ψύξη Φωτισμός Εξαρτάται από Κλιματική Ζώνη Θέρμανση Ψύξη ΖΝΧ Φωτισμός Α Β Γ Δ Κλιματική Ζώνη Ref: E.G. Dascalaki et al., Energy Certification of Hellenic Buildings: First findings, Energy & Buildings, Vol. 65, p. 429-437, (2013). http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2013.06.025 106 Κ.Γ. Δρούτσα κ.α., Αποτύπωση της Ενεργειακής Συμπεριφοράς των Ελληνικών Κτιρίων μεσω των Ενεργειακών Πιστοποιητικών, 10 ο Εθνικό Συνέδριο για τις Ήπιες Μορφές Ενέργειας, Τόμος Β, σ. 1047-1056, Θεσσαλονίκη, 26-27 Νοεμβρίου, 2014. http://dx.doi.org/10.13140/2.1.3125.9205 53

Θέρμανση Ψύξη ΖΝΧ Θέρμανση Α Β Γ Δ Κλιματική Ζώνη Θέρμανση Ψύξη ΖΝΧ Φωτισμός Θέρμανση Ψύξη Φωτισμός Εξαρτάται από τελική χρήση κτιρίου Νοσοκομεία Εστιατόρια/Καφέ Ξενοδοχεία Κλινικές Εμπορικά Γραφεία Εκπαίδευση Ref: E.G. Dascalaki et al., Energy Certification of Hellenic Buildings: First findings, Energy & Buildings, Vol. 65, p. 429-437, (2013). http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2013.06.025 107 Κ.Γ. Δρούτσα κ.α., Αποτύπωση της Ενεργειακής Συμπεριφοράς των Ελληνικών Κτιρίων μεσω των Ενεργειακών Πιστοποιητικών, 10 ο Εθνικό Συνέδριο για τις Ήπιες Μορφές Ενέργειας, Τόμος Β, σ. 1047-1056, Θεσσαλονίκη, 26-27 Νοεμβρίου, 2014. http://dx.doi.org/10.13140/2.1.3125.9205 http://www.ypeka.gr/default.aspx?tabid=907&locale=el-gr&language=en-us 108 54

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κτιρίων αναπροσαρμόζονται κάθε 5 χρόνια Μέθοδος υπολογισμού επανεξετάζεται όπως απαιτείται Οι ΤΟΤΕΕ επικαιροποιούνται 3/2012 11/2014 109 Υφιστάμενο Κτιριακό Απόθεμα Ανάγκη επίτευξης πραγματικών αποτελεσμάτων Εφαρμογές μεγάλης κλίμακας Μελέτες, Προτάσεις, Λύσεις, Υπάρχουσα τεχνογνωσία, Πιλοτικές εφαρμογές EED (27/2012) Ν.4342/2015 «Κάθε χρόνο πρέπει να αναβαθμίζεται ριζικά το 3% της συνολικής επιφάνειας των κτιρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης άνω των 500m 2» 110 110 55

Νέα Κτίρια Ενίσχυση ολοκληρωμένου ενεργειακού σχεδιασμού & LCA Βελτιστοποίηση συνολικού κόστους - κύκλο ζωής κτιρίου (LCC) Προσομοιώσεις - Υπολογισμοί Ελαχιστοποίηση φορτίων Χρήση συστημάτων υψηλής ενεργειακής απόδοσης Εκμετάλλευση ΑΠΕ (οικονομικά βιώσιμες λύσεις) Αυτοματισμοί Συστήματα Ελέγχου Έλεγχος εφαρμογής κατά την κατασκευή / εγκατάσταση Λειτουργική παραλαβή κτιρίου-η/μ (Commissioning, RetroCx, ReCx) Συντήρηση Νέοι Κανονισμοί Ελάχιστες αποδόσεις Η/Μ, υλικά (embodied energy) Φυσικοί πόροι - Περιβαλλοντικοί παράμετροι 111 NZEBs Σχεδόν Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης Κτίρια στο τέλος της 10ετίας Ορισμός των ΝΖΕΒ σε εθνικό επίπεδο, προσδιορισμός εθνικών στόχων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, πολιτικές & οικονομικά ή άλλα μέτρα για την προώθηση των NZEBs Ελαχιστοποίηση θερμικών & ψυκτικών φορτίων Εκμετάλλευση ΑΠΕ (οικονομικά βιώσιμες) Κτίρια Χαμηλής Ενεργειακής Κατανάλωσης Διαφορετικοί όροι ( 17) που χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη - low energy house - high-performance house - passive house (passivhaus) - Minergie - zero carbon house - zero energy house - energy savings house - energy positive house - 3litre house κ.α. Εναλλακτικοί όροι (ενέργεια/περιβάλλον): - eco-building - green building 112 56

More information www.energycon.org www.facebook.com/groupenergyconservation https://www.linkedin.com/in/costasbalaras https://www.researchgate.net/profile/constantinos_balaras E.G. Dascalaki et al., Modeling Energy Refurbishment Scenarios for the Hellenic Residential Building Stock Towards the 2020 & 2030 Targets, Energy & Buildings, 132, 74-90, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2016.06.003 K.G. Droutsa et al., Mapping the Energy Performance of Hellenic Residential Buildings from EPC Data, Energy, 98, 284-295, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.energy.2015.12.137 C.A. Balaras et al., Empirical Assessment of Calculated and Actual Heating Energy Use in Hellenic Residential Buildings, Applied Energy, 164, 115-132, (2016). http://dx.doi.org/10.1016/j.apenergy.2015.11.027 C.A. Balaras et al., Energy & Other Key Performance Indicators for Buildings Examples for Hellenic Buildings, Global Journal of Energy Technology Research Updates, 1 (2), 71-89, (2014). http://dx.doi.org/10.15377/2409-5818.2014.01.02.2 K.G. Droutsa et al., Ranking cost effective energy conservation measures for heating in Hellenic residential buildings, Energy & Buildings, 65, 318-332, (2014). http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2013.11.029 E.G. Dascalaki et al., Energy Certification of Hellenic Buildings: First findings, Energy & Buildings, 65, 429-437, (2013). http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2013.06.025 E.G. Dascalakiet al., Energy Performance of Buildings - EPBD in Greece, Energy Policy, 45, 469 477, (2012). http://dx.doi.org/10.1016/j.enpol.2012.02.058 E.G. Dascalaki et al., Building Typologies as a Tool for Assessing the Energy Performance of Residential Buildings A Case Study for the Hellenic Building Stock, Energy & Buildings, 43, (12), 3400-3409, (2011). http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2011.09.002 A.G. Gaglia et al., Empirical Assessment of the Hellenic Non-Residential Building Stock, Energy Consumption, Emissions and Potential Energy Savings, Energy Conversion and Management, 48 (4), 1160-1175, (2007). http://dx.doi.org/10.1016/j.enconman.2006.10.008 C.A. Balaras et al., European Residential Buildings and Empirical Assessment of the Hellenic Building Stock, Energy Consumption, Emissions & Potential Energy Savings, Building and Environment, 42 (3), 298-1314, (2007). http://dx.doi.org/10.1016/j.buildenv.2005.11.001 B. Poel et al., Energy Performance Assessment of Existing Dwellings, Energy & Buildings, 39, No 4, 393-403, (2007). http://dx.doi.org/10.1016/j.enbuild.2006.08.008 113 More information https://sway.com/wvsrm0i4e51ktc1l www.energycon.org http://episcope.eu/fileadmin/episcope/public/docs/pilot_actions/gr_episcope_nationalcasestudy_noa.pdf http://episcope.eu/fileadmin/tabula/public/docs/brochure/gr_tabula_typologybrochure_noa.pdf 114 57

More information http://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency http://ec.europa.eu/energy/en/eubuildings http://www.odyssee-mure.eu/ http://episcope.eu http://bpie.eu/ http://www.entranze.eu/ 115 More information http://www.et.gr/index.php/2013-01-28-14-06-23/2013-01-29-08-13-13 116 58

More information www.ashrae.org www.ashrae.gr 117 118 59

119 FREE Online preview www.ashrae.org/standards-research--technology/standards--guidelines 120 60

ADVANCED ENERGY DESIGN GUIDES www.ashrae.org/freeaedg Available for FREE DOWNLOAD Beyond Code Commercial Building Design New Construction, Major Renovations 121 EXISTING BUILDING GUIDANCE Energy Efficiency Guide for Existing Commercial Buildings The Business Case for Building Owners & Managers Technical Implementation ASHRAE Guideline 32 Sustainable, High-Performance Operations & Maintenance ANSI/ASHRAE/ACCA 180 Standard Practice for Inspection & Maintenance of Commercial Building HVAC Systems ANSI/ASHRAE/IES 100 Energy Efficiency in Existing Buildings 122 61

JOIN ASHRAE and advance your career https://www.ashrae.org/membership--conferences/join-now 123 FOLLOW ASHRAE Hellenic Chapter https://www.ashrae.gr 124 62

More information www.ashrae.org www.cibse.org www.rehva.eu www.iccsafe.org http://passiv.de www.cibworld.nl www.worldgbc.org 125 63