Σίνοσ Γκιώκασ. Πανεπιςτήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίασ. Πάτρα 2015

Σίνοσ Γκιώκασ Πανεπιςτήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίασ Πάτρα 2015 Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 1

Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 2

Υύλο: Μαλάκια Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 3

Βαςικό Σχέδιο Κεφάλι Πόδι: Όργανα πρόςληψησ τροφόσ, κύνηςησ & αιςθητόρια Σπλαχνική Μάζα: Όργανα πϋψησ, κυκλοφορύασ, αναπνοόσ & αναπαραγωγόσ Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 4

Μεγάλη Ποικιλία Μορφών εξαιτύασ: Διαφοροποιόςεων ςτισ δομϋσ που αποτελούν το Κεφάλι-Πόδι και τη Σπλαχνική Μάζα Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 5

Πρώτη εμφάνιςη: ςτη θϊλαςςα κατϊ το Κϊμβριο (πριν 570 εκ. χρόνια) Μεγάλη ποικιλομορφία: 8 ομοταξύεσ Συμμετρία: αμφύπλευρη (δευτερογενώσ μπορεύ να χϊνεται) Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 7

Σώμα: μαλακό καλύπτεται από διαφοροποιημϋνη επιδερμύδα (μανδύασ) Μανδύασ: εκκρύνει το όςτρακο και ςχηματύζει τη μανδυακό κοιλότητα Όςτρακο: Απουςιϊζει Εςωτερικό ό Εξωτερικό (1, 2 ό 8 πλϊκεσ) 3 ςτοιβϊδεσ: περιόςτρακο - πριςματικό - μαργαριταρώδησ Μανδυακή κοιλότητα: αναπνευςτικϊ όργανα, ϋξοδοι γεννητικού, απεκκριτικού & πεπτικού Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 8

Πόδασ: ενιαύοσ με μορφό ςόλασ, πϋλεκυ, κώνου ό χωριςμϋνοσ ςε πλοκϊμια Κεφαλή: αιςθητόριεσ κεραύεσ & μϊτια Στόμα: με μαςητικό ςυςκευό (ξύςτρο) Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 9

Αναπαραγωγή: Ερμαφρόδιτα ό γονοχωριςτικϊ Προνύμφη: τροχοφόροσ ό και ιςτιοφόροσ αλλϊ και ϊμεςη ανϊπτυξη Αναπνοή: αναπνευςτικϊ όργανα (βρϊγχια ό πνεύμονεσ) Κυκλοφορικό: ανοικτό (κλειςτό ςτα περιςςότερα Κεφαλόποδα) Πεπτικό: Καλϊ ανεπτυγμϋνο Απεκκριτικό: Ένασ ό δύο νεφρού (μετανεφρύδια) Νευρικό: ζεύγη εγκεφαλικών, πλευρικών, ποδικών και ςπλαχνικών γαγγλύων, με νευρικϊ ςχοινιϊ και υποεπιδερμικό πλϋγμα Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 10

Φύλο: Μαλάκια (Μοllusca) > 50.000 αρτίγονα είδη Ομοταξία: Ουροβοθριωτά (Caudofoveata) 120 είδη Ομοταξία: Σωληνόγαςτροι (Solenogastres) 250 είδη Ομοταξία: Μονοπλοκοφόρα (Μοnοplacορhοra) 25 είδη Ομοταξία: Πολυπλακοφόρα (Pοlyplacοphοra) 1000 είδη Oμοταξία: Γαςτερόποδα (Gastrοpοda) 40.000 είδη Υφομοταξία: Προςωβράγχια (Prοsοbranchia) 20.000 είδη Υφομοταξία: Οπιςθοβράγχια (Οpisthοbranchia) 2000 είδη Υφομοταξία: Πνευμονοφόρα (Pulmοnata) 18.000 είδη Oμοταξία: Σκαφόποδα (Scaphοpοda) 350 είδη Oμοταξία: Δίθυρα (Βiνalvia) 8000 είδη Ομοταξία: Κεφαλόποδα (Cephalοpοda) 650 είδη Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 11

Σώμα ςκωληκόμορφο. Χωρύσ κεφϊλι, πόδα & απεκκριτικϊ όργανα. Αντύ για όςτρακο, χιτινώδεσ επιδερμύδιο με αλληλοεπικαλυπτόμενα ϋλυτρα ςκεπϊζει ολόκληρο το ςώμα. Ξύςτρο ςυνόθωσ υπϊρχει. Οπύςθια μανδυακό κοιλότητα. 1 ζεύγοσ βραγχύων. Γονοχωριςτικϊ. Οικολογία: Θαλϊςςιοι βενθικού οργανιςμού. Ζουν μϋςα ςε μαλακό ύζημα. Ιζηματοφϊγοι. Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Chaetoderma, Limifossor, Psilodens, Scutopus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 14

Αναγνώριςη: Χωρίσ όςτρακο ςκωληκόμορφα με αςβεςτολιθικέσ βελόνεσ χωρίσ πόδα Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 15

Σώμα επιμηκυςμϋνο, πλευρικϊ πιεςμϋνο με κοιλιακό αυλϊκι. Χωρύσ όςτρακο, κεφϊλι & απεκκριτικϊ όργανα. Πόδι με μακριϊ, ςτενό, κοιλιακό ποδικό αύλακα. Ενύοτε υπϊρχει ξύςτρο. Επιδερμύδιο με ενςωματωμϋνα αςβεςτολιθικϊ ϋλυτρα ό βελόνεσ. Οπύςθια μανδυακό κοιλότητα. Χωρύσ πραγματικϊ βρϊγχια. Ερμαφρόδιτοι. Οικολογία: Θαλϊςςιοι βενθικού οργανιςμού. Σαρκοφϊγοι. Τρϋφονται από Κνιδόζωα πϊνω ςτα οπούα ςυνόθωσ βρύςκονται. Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Neomenia, Lophomenia, Lepidomenia Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 17

Αναγνώριςη: Επιμήκη και πλευρικά πιεςμένα με κοιλιακό αυλάκι Έλυτρα ή βελόνεσ Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 18

Σώμα και όςτρακο με αμφίπλευρη ςυμμετρία. Πλατύ πόδι. Υπάρχουν μεταμερικά νεφρίδια, μύεσ και 6 ζεύγη βραγχίων. Υπάρχει ξύςτρο. Το όςτρακο αποτελείται από μια ςκουφοειδή πλάκα. Εςωτερικά φέρει τα αποτυπώματα των μεταμερικών μυών. Γονοχωριςτικά Οικολογία: Θαλάςςια. Ζουν ςε μεγάλα βάθη ςτον Ατλαντικό και ςτον Ειρηνικό. Είναι ςαπροφάγα. Δεν έχουν ςήμερα ςημαντική οικολογική ςημαςία, όμωσ έχουν μεγάλη ςημαςία για τη μελέτη τησ φυλογενετικήσ θέςησ των Μαλακίων. Θεωρούνται ζωντανά απολιθώματα Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Neopilina, Monoplacophorus, Vema Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 20

Αναγνώριςη: Όςτρακο ενιαίο Σκουφοειδέσ με μυΰκά αποτυπώματα ςτην εςωτερική του επιφάνεια. Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 21

Σώμα με αμφύπλευρη ςυμμετρύα, ελλειπτικό. Το όςτρακο αποτελεύται από 8 πλϊκεσ που περιβϊλλονται από ϋνα μυώδη δακτύλιο. Ο πόδασ εύναι επύπεδοσ ςαν ςόλα. Πολλαπλϊ βρϊγχια. Υπϊρχει ξύςτρο. Γονοχωριςτικϊ. Τροχοφόροσ προνύμφη Οικολογία: Θαλϊςςιοι βενθικού οργανιςμού. Ζουν κυρύωσ ςε αβαθό νερϊ πϊνω ςε βρϊχια. Τρϋφονται με φύκη Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Chiton, Moralia, Tonicella Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 24

Αναγνώριςη: Όςτρακο με 8 πλάκεσ. Πόδασ επίπεδοσ ςαν ςόλα Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 25

Το ςώμα περιβάλλεται από ςωληνοειδέσ, ελαφρά κυρτό όςτρακο, ανοικτό και ςτα δύο άκρα. Μοιάζει με μικρογραφία χαυλιόδοντα. Πόδασ κωνικόσ. Δεν υπάρχει κεφαλή. Το ςτόμα με ξύςτρο, περιβάλλεται από ςυλληπτήριεσ κεραίεσ. Αναπνοή από τον μανδύα. Γονοχωριςτικά. Τροχοφόροσ προνύμφη. Οικολογία: Θαλάςςιοι βενθικοί οργανιςμοί. Ζουν μιςοκρυμένοι ςτην άμμο ςε αβαθείσ περιοχέσ ή ςε μεγάλα βάθη μέχρι 5.000μ. Είναι μικροφάγα. Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Dentalium Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 30

Αναγνώριςη: Όςτρακο ςωληνοειδέσ Κυρτό ςαν μικρογραφία χαυλιόδοντα. Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 31

Σώμα αςύμμετρο, δεύχνει τα αποτελϋςματα τησ ςυςτροφόσ. Σώμα ςυνόθωσ μϋςα ςε περιελιγμϋνο όςτρακο (όςτρακο αποπεριελιγμϋνο ό απόν ςε μερικϊ). Κεφϊλι καλϊ ανεπτυγμϋνο, με ξύςτρο. Πόδι μεγϊλο και πλατύ. Ένα ό δύο βρϊγχια ό με μανδύα διαφοροποιημϋνο ςε δευτερογενό βρϊγχια ό πνεύμονα. Τα περιςςότερα με ϋναν κόλπο και ϋνα νεφρύδιο. Νευρικό ςύςτημα με εγκεφαλικϊ, πλευρικϊ, ποδικϊ και ςπλαχνικϊ γϊγγλια. Ερμαφρόδιτα ό γονοχωριςτικϊ, μερικϊ με προνύμφη τροχοφόρο, τυπικϊ με ιςτιοφόρο, μερικϊ χωρύσ πελαγικό προνύμφη. Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 36

Αναγνώριςη: Όταν υπάρχει εξωτερικό όςτρακο τότε είναι είτε περιελιγμένο, είτε ςκουφοειδέσ, είτε υποπλαςμένο με περιέλιξη. Όταν δεν υπάρχει εξωτερικό όςτρακο τότε τα γαςτερόποδα έχουν εξωτερική αμφίπλευρη ςυμμετρία με ευδιάκριτη κεφαλή που φέρει κεραίεσ και μάτια. Ο πόδασ είναι επίπεδοσ ςαν ςόλα. Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 37

υςτροφή Περιέλιξη Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 38

Συςτροφό τησ ςπλαχνικόσ μϊζασ κατϊ 180 o. Tο ϊνοιγμα τησ μανδυακόσ κοιλότητασ βρύςκεται εμπρόσ. Ένα ζευγϊρι κεραύεσ. Συνόθωσ εύναι γονοχωριςτικϊ ζώα. Όςτρακο καλϊ αναπτυγμϋνο περιελιγμϋνο ό κωνικό. Στα περιςςότερα υπϊρχει προςαρμοςμϋνη ςτον πόδα μύα ςκληρό πλϊκα, το πώμα (operculum), που κλεύνει το ϊνοιγμα του οςτρϊκου όταν το ζώο αποςύρεται μϋςα ς 'αυτό. Ξύςτρο ποικύλο ό απουςιϊζει Οικολογία: Ζουν κυρύωσ ςτη θϊλαςςα. Συναντώνται και ςτα γλυκϊ νερϊ και ςτη χϋρςο. Υπϊρχουν εύδη ςαρκοφϊγα, φυτοφϊγα. ςαπροφϊγα καύ παμφϊγα. Η ςυμμετοχό τουσ ςτα τροφικϊ πλϋγματα εύναι ςημαντικό. Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Patella (πεταλύδα), Ηaliοtis, Strοmbus, Murex, Littorina (θαλϊςςια), Pοmatias (χερςαύο) Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 43

Αναγνώριςη: Όςτρακο ςκληρό Πάντοτε εξωτερικό Περιελιγμένο ή ςκουφοειδέσ Συνήθωσ το άνοιγμα κλείνει με πώμα (operculum) Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 44

Pomatias elegans Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 45

Melanoides Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 46

Patella Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 47

Haliotis Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 48

Strombus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 49

Conus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 50

Conus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 51

Δευτερογενόσ αποςυςτροφό τησ ςπλαχνικόσ μϊζασ. Το ϊνοιγμα τησ μανδυακόσ κοιλότητασ τοποθετεύται πλϊγια ό πύςω. Πολλϊ αποκτούν δευτερογενό εξωτερικό αμφύπλευρη ςυμμετρύα. Το όςτρακο εύναι υποπλαςμϋνο εξωτερικό ό εςωτερικό, ό απουςιϊζει. Συνόθωσ εύναι ερμαφρόδιτοι οργανιςμού. Οικολογία: Θαλϊςςιοι βενθικού ό πλαγκτονικού οργανιςμού. Ζουν κυρύωσ ςτην παραλιακό ζώνη. Σαρκοφϊγα, φυτοφϊγα, παμφϊγα ζώα. Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Αplysia Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 52

Αναγνώριςη: Ζώα θαλάςςια. Υποπλαςμένο εξωτερικό κέλυφοσ. Το ςώμα έχει αμφίπλευρη ςυμμετρία ευδιάκριτη κεφαλή με κεραίεσ και μάτια ςτη βάςη των κεραιών ενιαίοσ πόδασ εξωτερικά βράγχια. Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 53

Aplysia Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 54

Flabelina Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 55

Roboastra Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 56

Tritonia Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 57

Armina Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 58

Μανδυακό κοιλότητα πρόςθια, χωρύσ βρϊγχια, αλλϊ λειτουργεύ ςαν πνεύμονασ. Η κεφαλό φϋρει 1 ό 2 ζευγϊρια κεραύεσ με ϋνα ζευγϊρι μϊτια ςτην κορυφό ό ςτη βϊςη τουσ. Το όςτρακο ςυνόθωσ εύναι περιελιγμϋνο. Σπϊνια εύναι κωνικό, εςωτερικό ό απουςιϊζει. Ζώα ερμαφρόδιτα. Γονιμοπούηςη εςωτερικό. Ανϊπτυξη ϊμεςη χωρύσ προνυμφικϊ ςτϊδια. Οικολογία: Κυρύωσ χερςαύα. Μερικϊ ζουν ςτα γλυκϊ νερϊ. Εύναι ςαρκοφϊγα, φυτοφϊγα, ςαπροφϊγα και παμφϊγα. Εξαπλώνονται ςε όλα τα χερςαύα ενδιαιτόματα. Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Helix, Eobania, Albinaria, Cepaea, Deroceras Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 59

Αναγνώριςη: Χερςαία ή γλυκών νερών. Όςτρακο εξωτερικό περιελιγμένο ή ςκουφοειδέσ. Χωρίσ πώμα, αλλά ςχηματίζουν επίφραγμα. Όταν δεν υπάρχει εξωτερικό όςτρακο τότε το ςώμα έχει αμφίπλευρη ςυμμετρία. Υπάρχει ευδιάκριτη κεφαλή με 1 ή 2 ζεύγη κεραιών και 1 ζευγάρι μάτια ςτην κορυφή ή ςτη βάςη τουσ. Ο πόδασ είναι ενιαίοσ ςαν ςόλα. Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 60

Helix Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 62

Eobania Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 63

Cepaea Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 64

Albinaria Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 65

Oxychilus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 66

Cerion Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 67

Cecilioides Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 68

Truncatellina Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 69

Planorbis Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 70

Trichia Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 71

Zebrina Cochlicopida Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 72

Vitrea Vitrina Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 73

Helicodonta Orcula Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 74

Arion Deroceras Limax Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 75

Το ςώμα περιβϊλλεται από δύο θυρύδεσ. Μανδύασ δύλοβοσ. Δεν υπϊρχουν κεφαλό, κεραύεσ και ξύςτρο. Ο πόδασ ϋχει ςχόμα πϋλεκυ. Oι θυρύδεσ διαρθρώνονται με το κλεύθρο και κλεύνουν με τη βοόθεια 1 ό 2 προςαγωγών μυών. Βρϊγχια ελαςματοειδό. Συνόθωσ γονοχωριςτικϊ. Προνύμφη τροχοφόροσ και ιςτιοφόροσ. Οικολογία: Κυρύωσ θαλϊςςια. Μερικϊ ζουν ςτα γλυκϊ νερϊ. Βενθικού ςυνόθωσ οργανιςμού. Ζουν ελεύθεροι ό προςκολλημϋνοι ςε ςταθερϊ υποςτρώματα. Τρϋφονται με μικροοργανιςμούσ που ςυγκρατούνται ςτα βρϊγχια. Πολλϊ εύδη εύναι εδώδιμα (χτϋνια, κυδώνια, μύδια, κλπ.). Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: Anodonta, Venus, Tagelus, Teredo, Pecten, Mytilus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 77

Αναγνώριςη: Το όςτρακο αποτελείται από δύο θυρίδεσ. Χαρακτηριςτικό για τισ θυρίδεσ το κλείθρο και το μυΰκό αποτύπωμα Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 78

Glycymeris Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 81

Pinna Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 82

Pecten Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 83

Ensis Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 84

Μύδια Mytilus edulis Χτένια - Chlamys opercularis Χτένι Pecten sp Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 85

Πόδασ χωριςμϋνοσ ςε 8, 10 ό πολυϊριθμα πλοκϊμια. Κεφαλό καλϊ αναπτυγμϋνη με οφθαλμούσ και ξύςτρο. Όςτρακο εςωτερικό ό εξωτερικό ςυνόθωσ υποπλαςμϋνο ό απουςιϊζει. Πρώτη φορϊ εμφανύζεται χόνδροσ που περιβϊλλει τα νευρικϊ γϊγγλια. Μϊτια αν και επιδερμικόσ προϋλευςησ, καλϊ αναπτυγμϋνα. Η οργϊνωςη τουσ θυμύζει οργϊνωςη ματιών Σπονδυλοζώων. Γονοχωριςτικϊ. Ανϊπτυξη ϊμεςη χωρύσ προνυμφικϊ ςτϊδια. Οικολογία: Θαλϊςςιοι βενθικού ό πελαγικού οργανιςμού. Κινούνται ςτο βυθό με τη βοόθεια των πλοκαμιών τουσ ό κολυμπούν εκτοξεύοντασ νερό. Εύναι ςαρκοφϊγα. Χαρακτηριςτικοί αντιπρόςωποι: καλαμϊρι (Loligo), ςουπιϊ (Sepia), χταπόδι (Octopus), Αργοναύτησ (Argonauta). Ο Ναυτύλοσ (Nautilus) θεωpεύται ζωντανό απολύθωμα και ςόμερα ζει ςε περιοχϋσ του Iνδικού ωκεανού Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 86

Αναγνώριςη: Πόδασ χωριςμϋνοσ ςε πλοκϊμια. Το όςτρακο απουςιϊζει (χταπόδια), εύναι εςωτερικό ςαν γλώςςα από CaCΟ3 (ςουπιϊ) ό ςαν λόγχη από SiΟ2 (καλαμϊρι), ό εύναι εξωτερικό περιελιγμϋνο με αμφύπλευρη ςυμμετρύα (ναυτύλοσ, αργοναύτησ). Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 87

Nautilus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 89

Argonauta Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 90

Octopus Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 91

Hapalochlaena Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 92

Sepia Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 93

Loligo Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 94

Σώμα Όςτρακο Κεφάλι Πόδασ Ξύςτρο Αιςθητήρια κεφαλικά όργανα ΟΤΡΟΒΟΘΡΙΩΣΑ Σκωληκόμορφο ΟΧΙ Χιτινώδεσ επιδερμίδιο & αςβεςτολιθικά έλυτρα ΩΛΗΝΟΓΑΣΡΟΙ Σκωληκόμορφο ΟΧΙ Αςβεςτολιθικά έλυτρα ή βελόνεσ ΜΟΝΟΠΛΑΚΟΥΟΡΑ ΠΟΛΤΠΛΑΚΟΥΟΡΑ ΚΑΥΟΠΟΔΑ ΓΑΣΕΡΟΠΟΔΑ Πρωςοβράγχια ΔΙΘΤΡΑ Οπιςθοβράγχια Πνευμονοφόρα ΚΕΥΑΛΟΠΟΔΑ Αμφίπλευρη ςυμμετρία Αμφίπλευρη ςυμμετρίαελλειπτικό Αμφίπλευρη ςυμμετρία Αςυμμετρία Συςτροφή Αμφίπλευρη ςυμμετρία Μερική ή ολική αποςυςτροφή Αςυμμετρία ή αμφίπλευρη ςυμμετρία (όταν δεν υπάρχει κέλυφοσ) Αμφίπλευρη ςυμμετρία Αμφίπλευρη ςυμμετρία ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ (ςυνήθωσ) ΟΧΙ Ποδική αύλακα ΟΧΙ (ςυνήθωσ) Μανδυακή κοιλότητα Αναπνοή ΟΧΙ Οπίςθια 1 ζεύγοσ βραγχίων ΟΧΙ Οπίςθια Χωρίσ βράγχια Μονό ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ Κεραίεσ Περιποδική 6 ζεύγη βραγχίων ΝΑΙ 8 πλάκεσ Μονό - Σωληνοειδέσ Περιελιγμένο ή κωνικό Υποπλαςμένο εξωτερικό, εςωτερικό ή απών Εξωτερικό περιελιγμένο ή ςκουφοειδέσ, υποπλαςμένο ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ επίπεδοσ ΝΑΙ κωνικόσ 2 Θυρίδεσ ΟΧΙ ΝΑΙ (ςχήμα πέλεκυ) Παρόν (θαλαμωτό), περιοριςμένο ή απόν ΝΑΙ ΟΧΙ Περιποδική 6-80 ζεύγη βραγχιών ΝΑΙ Κεραίεσ Περιποδκή Χωρίσ βράγχια ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ Μάτια 1 ζεύγοσ κεραιών ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ 1 ζεύγοσ κεραιών ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ 1 ή 2 ζεύγη κεραιών, μάτια Απεκκριτικά όργανα Κυκλοφορικό Αναπαραγωγή Οικολογία ΟΧΙ Ανοικτό Γονοχωριςτικά Θαλάςςιοι - Βενθικοί - Ιζηματοφάγοι ΟΧΙ Ανοικτό Ερμαφρόδιτα Θαλάςςιοι- Βενθικοί- Σαρκοφάγοι ΝΑΙ Ανοικτό Γονοχωριςτικά Θαλάςςιοι- Βενθικοί- Σαπροφάγοι ΝΑΙ Ανοκτό Γονοχωριςτικά- Τροχοφόροσ προνύμφη ΝΑΙ Ανοικτό Γονοχωριςτικά- Τροχοφόροσ προνύμφη Εμπρόςθια 1-2 βράγχια ΝΑΙ Ανοικτό Γονοχωριςτικά- Προνύμφη ιςτιοφόροσ (ςυνήθωσ) Περιοριςμένη Πλάγια ή οπίςθια Εμπρόςθια ή Πλάγια Εξωτερικό 1 βράγχιο ή απουςιάζει ΝΑΙ Ανοικτό Ερμαφρόδιτα Προνύμφη ιςτιοφόροσ (ςυνήθωσ Πνεύμονασ ΝΑΙ Ανοικτό Ερμαφρόδιτα Χωρίσ προνύμφη ΟΧΙ ΟΧΙ Περιςωματική Βράγχια ΝΑΙ Ανοικτό Γονοχωριςτικά Τροχοφόροσ προνύμφη & ιςτιοφόροσ προνύμφη ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ Οπίςθια Διευρυμένη κοιλιακή Βράγχια - Βραγχιακέσ καρδιέσ ΝΑΙ Κλειςτό Γονοχωριςτικά Άμεςη ανάπτυξη Θαλάςςιοι- Βενθικοί- Φυκοφάγοι Θαλάςςιοι- Βενθικοί- Μικροφάγοι Κυρίωσ θαλάςςιοιαλλά και χερςαίοι, γλυκών νερών Σαρκοφάγοι, φυτοφάγοι, ςαποροφάγοι, παμφάγοι Θαλάςςιοι βενθικοί ή πλαγκτονικοί Παμφάγοι Κυρίωσ χερςαία αλλά και ςτα γλυκά νερά Φυτοφάγα, ςαρκοφάγα, ςαπροφάγα, παμφάγα Θαλάςςια και γλυκών νερών- Βενθικά, Διηθητέσ Θαλάςςιοι- Βενθικοί- Πελαγικοί Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 96

Μονοπλακοφόρα Κϋλυφοσ ςαν ςκούφοσ προςωβρϊγχιο Μυικϊ αποτυπώματα ςτο κϋλυφοσ προςωβρϊγχιο Απλακοφόρα - Χαιτοδέρατα Αςβεςτολιθικϋσ βελόνεσ ϊλλεσ ςκωληκόμορφεσ ομϊδεσ Πολυπλακοφόρα Κϋλυφοσ με 8 πλϊκεσ Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 97

Δίθυρα Κϋλυφοσ με δύο θυρύδεσ ϊρθρόποδα Κλεύθρο, Ελαςτικόσ ςύνδεςμοσ, Μυικϊ αποτυπώματα προςωβρϊγχια Σκαφόποδα Κϋλυφοσ κυρτό ϊλλα μαλϊκια Γαςτερόποδα Περιελιγμϋνο κϋλυφοσ ϊλλα μαλϊκια Χωρύσ αμφύπλευρη ςυμμετρύα ϊλλα μαλϊκια Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 98

Προςωβράγχια Κϋλυφοσ περιελιγμϋνο ϊλλα μαλϊκια Κϋλυφοσ ςκληρό & παχύ πνευμονοφόρα Πώμα πνευμονοφόρα Οπιςθοβράγχια Εξωτερικϊ βρϊγχια ϊλλα φύλα & ϊλλα γαςτερόποδα (γυμνοςαλιγκϊρια) Πόδασ ενιαύοσ ϊλλα φύλα Αμφύπλευρη ςυμμετρύα ϊλλα μαλϊκια Κϋλυφοσ ανοικτό ςτην κορυφό ϊλλα μαλϊκια Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 99

Πνευμονοφόρα Κϋλυφοσ κλειςτό περιελιγμϋνο ϊλλα μαλϊκια Κϋλυφοσ μαλακό & λεπτό προςωβρϊγχια Επύφραγμα προςωβρϊγχια Κεφαλόποδα Πόδασ μπροςτϊ ςτην κεφαλικό περιοχό ϊλλα μαλϊκια Πόδασ χωριςμϋνοσ ςε πλοκϊμια ϊλλα μαλϊκια Γκιώκας - Πανεπιστήμιο Πατρών 2015 100