9 Γυμνάσιο ΒΟΛΟΥ <<Συγκριτική Παρουσίαση δύο υγροβιότοπων: της Λίμνης Κάρλας (Μικρός υγροβιότοπος τοπικής σημασίας) και της Λίμνης Κερκίνης (διεθνής σημασίας) και η προσφορά τους στην αειφόρο ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής τους>> Υπεύθυνοι καθηγητές: κα. Κατσίκη, κος. Γαρουφαλής, κα. Γαλανοπούλου, κα. Ζησοπούλου 2013-2014
Στα πλαίσια του προγράμματος και αφού χωριστήκαμε σε ομάδες εργασίας αναζητήσαμε αρχικά πληροφορίες για τους υγροβιότοπους,τη σημασία τους και στη συνέχεια ασχοληθήκαμε πιο ουσιαστικά με τη λίμνη Κάρλα και κατόπιν με τη λίμνη Κερκίνη τις οποίες και επισκεφθήκαμε. Ας δούμε αρχικά τι σημαίνει υγροβιότοπος, ποιοι είναι οι πιο γνωστοί στον Ελλαδικό χώρο και τους όρους της Συνθήκης Ραμσάρ που τους προστατεύει.
Υγροβιότοπος Υγροβιότοπος (κατά την Βιολογία), ή αλλιώς Υγρότοπος ονομάζεται κάθε τόπος που καλύπτεται μόνιμα ή εποχικά από ρηχά νερά ή που δεν καλύπτεται ποτέ από νερά αλλά έχει υγρό υπόστρωμα για μεγάλο διάστημα του έτους. Υγρότοποι είναι φυσικές ή τεχνητές περιοχές αποτελούμενες από έλη με ποώδη βλάστηση, ή από νερό.
Σύμβαση Ραμσάρ Οι χώρες που υπέγραψαν τη σύμβαση συμφωνούν στα εξής: Η σύμβαση για τους Υγροβιότοπους Διεθνούς Σημασίας υπογράφηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1971 στην περσική πόλη Ραμσάρ και άρχισε να ισχύει στις 21 Δεκεμβρίου του 1975. Η Ελλάδα έχει υπογράψει τη συγκεκριμένη σύμβαση. Οι υγροβιότοποι είναι φυσικοί πόροι με μεγάλη αξία (αναψυχική, οικονομική, επιστημονική). Οι υγροβιότοποι αποτελούν ενδιαιτήματα σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας και κυρίως ορνιθοπανίδας. Τα υδρόβια πουλιά μεταναστεύουν εποχιακά και πρέπει να προστατεύονται. Τα οικοσυστήματα πρέπει να προστατευτούν για την αειφόρο ανάπτυξη και διατήρηση, εφόσον ο άνθρωπος εξαρτάται απο το περιβάλλον. Να μη γίνει μετατροπή των υγροβιοτόπων σε άλλη μορφή. Έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αξία λόγω της ποικιλότητας των οικοσυστημάτων και της βιοκοινότητας τους. Οι υγρότοποι αποτελούν συνδυασμό φυσικών βιοτόπων. Είναι σύνθετα οικοσυστήματα και παρέχουν οφέλη ως προς την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη δασική ξυλεία, την αναψυχή και την περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Υδροβιότοποι Ραμσάρ Η Ελλάδα έχει υποδείξει έντεκα (11) περιοχές οι οποίες περιλήφθηκαν αρχικά στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών της Σύμβασης Ramsar. 1. Λιμνοθάλασσα Κοτύχι και Δάσος Στροφυλιάς 2. Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου 3. Αμβρακικός Κόλπος 4. Λίμνη Μικρή Πρέσπα 5. Δέλτα Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα και Αλυκή Κίτρους 6. Λίμνες Βόλβη και Κορώνεια 7. Λίμνη Κερκίνη 8. Δέλτα Νέστου 9. Λίμνη Βιστωνίδα - Λιμνοθάλασσα Πόρτο-Λάγος 10. Λίμνη Ισμαρίδα & σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών Θράκης 11. Δέλτα Εβρου Εκτός από τους παραπάνω υδροβιότοπους υπάρχουν και τουλάχιστον 20 άλλοι εξαιρετικής σημασίας στη χώρα μας, όπως το δέλτα του Αχελώου και η λίμνη Βεγορίτιδα.
ΚΑΡΛΑ
Η Κάρλα στην ιστορία Η λίμνη Βοιβηίδα (Φοίβη - Βοίβη), ή Κερκινίτις, ή Κάρλα, ή Κάρλα Σού, ή Κάρλα Γκιόλ, ο "Βάλτος" για τους ντόπιους, πορεύτηκε μαζί με τους παραλίμνιους ανθρώπους ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα. Υμνήθηκε από τον Όμηρο, τον Πίνδαρο, τον Στράβωνα κ.α. Ο τόπος συνδέθηκε με τον θεό Απόλλωνα, το "Φοίβο", που στην περιοχή ερωτεύτηκε την όμορφη Κυρήνη, την καλλονή Δάφνη και με την Κορωνίδα γέννησε το φημισμένο γιατρό της αρχαιότητας, Ασκληπιό.
Παραλίμνια Χωριά - Ψαράδες Για πολλές γεννιές οι κάτοικοι της παραλίμνιας περιοχής ήταν αποκλειστικά ψαράδες και ζούσαν κυριολεκτικά στη αγκαλιά της λίμνης μέσα σε καλύβες για εννιά μήνες περίπου κάθε έτος. Επέστρεφαν στο χωριό την Κυριακή των Βαϊων, για να ξαναγυρίσουν και πάλι στη λίμνη το Δεκαπενταύγουστο. Το ενδιάμεσο αυτό διάστημα, απαραίτητο για να αναπτυχθεί ο γόννος των ψαριών ονομάζονταν απεργία. Στην υδάτινη πολιτεία επικρατούσαν οι καλύβες, τα "καράβια" - οι πρωτότυπες χωρίς καρίνα βάρκες των ψαράδων της Κάρλας - οι ψαράδες, τα ψάρια, τα πουλιά και τα ραγάζια. Όλα μαζί, άνθρωποι, ζώα και φυτά σε αρμονική σύνθεση.
Αποξήρανση Το 1959 ανατέθηκε μελέτη από το υπουργείο Γεωργίας για την αξιοποίηση της πεδιάδας της Κάρλας με δεδομένα την κατασκευή ταμιευτήρα 64700 στρεμμάτων, σήραγγας και τάφρων πεδινών υδάτων. Η λίμνη θα χρησιμοποιούνταν για άρδευση με αρδευτικά κανάλια και θα τροφοδοτούνταν με νερά του Πηνειού. Αντί αυτού όμως τελικά κατασκευάστηκε σήραγγα για την ολοκληρωτική εκκένωση της λίμνης που άρχισε τον Ιανουάριο του 1957 και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβρη του 1962.
Η Κάρλα τότε και τώρα Αρχές 20 ου Αιώνα Σήμερα
Επιπτώσεις Αποξήρανσης Με την αποξήρανση της λίμνης φάνηκαν οι τρομακτικές επιπτώσεις από τη μη ολοκλήρωση του έργου όπως προβλεπόταν με την κατασκευή του ταμιευτήρα των 64700 στρεμμάτων. Αυτές οι επιπτώσεις είναι περιβαλλοντικές αλλά και κοινωνικές: Ραγδαία πτώση της υπόγειας υδροφορίας Ρύπανση και επιπτώσεις στο κλειστό Παγασητικό κόλπο και εμφάνιση φυτοπλαγκτού Εμφάνιση ρηγμάτων μεγάλου βάθους και καταστροφή κτισμάτων Επιπτώσεις στην πανίδα και στην χλωρίδα της περιοχής Αλλαγές στο μικροκλίμα της περιοχής Αδυναμία υδροδότησης πόλεων και οικισμών
Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. Στο χωριό Κανάλια λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 2005. Μουσείο που παλιά ήταν κινηματογράφος, το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας, γνωστό ως ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ.
Ο Ήταυρος Δεμένο με μύθους και θρύλους αιώνων, ιδιαίτερα στην περιοχή της Κάρλας, είναι το πτηνό Ήταυρος. Πρόκειται για ένα είδος ερωδιού, ο Ήταυρος Αστερίας, κρυφό συνήθως από τους ανθρώπους και με παράξενη φωνή. που αποτέλεσε αφορμή για μύθους και θρύλους σε όλους του υγροτόπους της χώρας, αλλά και στη περιοχή της Κάρλας. Η φωνή του είναι βραχνή και ακούγεται το χάραμα ή το σούρουπο. Είναι χαμηλόσυχνη και για αυτό ακούγεται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων. Εκπνέει σαν απόμακρη κόρνα πλοίου και τροφοδοτεί θρύλους και παραμύθια. Τον αποκαλούν το θεριό του βάλτου λόγω του απόμακρου μουγκρίσματός του που δεν εντοπίζεται εύκολα. Η φωνή του αλλά και ο βιότοπός του αποτέλεσαν την βάση για τις ονομασίες που του έχουν αποδοθεί, Botaurus από το Βους και Ταύρος.
ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΚΑΡΛΑ Στις 5 Μαΐου στα πλαίσια του προγράμματος, πραγματοποιήσαμε εκπαιδευτική εκδρομή στη Λίμνη Κάρλα και στο χωριό Κανάλια όπου επισκεφτήκαμε το μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας και ξεναγηθήκαμε από τον υπεύθυνο.
Στα παλιά χρόνια υπήρχε στον Νομό Σερρών, κοντά στο χωριό Κερκίνη, μια μικρή ρηχή λίμνη, η Κερκινίτιδα. Η Κερκινίτιδα χαρακτηρίζονταν από πλούσιο παρόχθιο δάσος, ρηχά νερά, εκτεταμένα έλη με υγρολίβαδα και καλαμώνες. Τη δεκαετία του 1930 το κράτος για να απαλλάξει τον κάμπο των Σερρών από τις συχνές και καταστρεπτικές πλημμύρες που προκαλούσε ο Στρυμόνας, κατασκεύασε μεγάλο αντιπλημμυρικό φράγμα στην κοίτη του ποταμού στο ύψος περίπου όπου βρισκόταν η φυσική Λίμνη Κερκινίτιδα. Δημιουργήθηκε έτσι μια τεχνητή λίμνη που από το 1932 υπερκάλυψε τη φυσική και η οποία από τότε είναι γνωστή με το όνομα Κερκίνη. Τα νερά, περιορισμένα πλέον από τα αναχώματα και το φράγμα, έγιναν βαθιά, ενώ ένα μεγάλο μέρος του συστήματος έχασε τη δυναμική του ως υγρότοπος. Το παρόχθιο δάσος μετατράπηκε σε χωράφια, ξυλεύτηκε και στη θέση του κτίσθηκαν τα χωριά Χρυσοχώραφα, Μεγαλοχώρι και Λιμνοχώρι. Ότι απέμεινε από το δάσος, πνιγμένο στο νερό, άρχισε την πορεία του προς τη νέκρωση. Τα υγρά λιβάδια έχασαν την πλούσια βλάστησή τους, οι καλαμώνες αφανίσθηκαν Η Λίμνη Κερκίνη, σχετικά ρηχή το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, πλαισιώνεται στα βόρειά της (εκεί όπου ελεύθερη από τα αναχώματα εκδηλώνεται η πλημμύρα την άνοιξη) από εκτάσεις που περιοδικά καλύπτονται με νερό, εμφανίζοντας έτσι έντονη εναλλαγή υγρού στοιχείου και ξηράς. Εκεί αναπτύσσεται πυκνή βλάστηση, πλούσια σε αριθμό και είδη φυτών. Στην περιοχή δημιουργείται πλήθος οικοσυστημάτων, από το πλημμυρισμένο την άνοιξη δάσος με ιτιές, αρμυρίκια, σκλήθρα, πλατάνια, και λεύκες, ως τον εντυπωσιακό τάπητα από νούφαρα, που καλύπτει έκταση 5 περίπου στρέμματα στη λίμνη, από τα υγρά λιβάδια με την πυκνή τους βλάστηση, ως τα ρηχά νερά με τη σαλβίνια και το νεροκάστανο, καθώς επίσης από τις αμμώδεις νησίδες που σχηματίζει ο ποταμός, μέχρι τα πλούσια σε ψάρια βαθιά νερά της λίμνης. Η αφθονία της τροφής και η γεωγραφική θέση της Κερκίνης συνέβαλαν ώστε ο υγρότοπος αυτός να γίνει παράδεισος για την ορνιθοπανίδα, που βρίσκει εδώ κατάλληλες συνθήκες για διαβίωση, αναπαραγωγή, διατροφή, διαχείμαση ή σταθμό της μεταναστευτικής της πορείας. Το 1982 κατασκευάσθηκε ένα νέο μεγαλύτερο φράγμα κοντά στο παλιό. Η τεχνητή λίμνη αναπτύχθηκε σε έναν πολύ σημαντικό υγροβιότοπο διεθνούς σημασίας και αποδοχής. Πρόκειται για ένα θαύμα της φύσης που προήλθε από την τεχνητή επέμβαση του ανθρώπου πάνω στα φυσικά χαρακτηριστικά του ποταμού Στρυμόνα. Επικουρικά συμβάλλει ο Κερκινίτης από τα Κρούσια. Ο θαυμάσιος αυτός βιότοπος καλύπτεται από τη Διεθνή σύμβαση Ramsar και παρουσιάζει αμέτρητα αξιοθαύμαστα στοιχεία. Χιλιάδες πουλιά, σπάνια και προστατευόμενα, παραποτάμια δάση, νούφαρα σε μεγάλη έκταση, ποικιλία ψαριών και ο φανταστικός ορίζοντας από τα ορεινά συγκροτήματα Μπέλες και Κρούσια δίνουν το χαρακτηριστικό τόνο του τοπίου.
ΛΙΜΝΗ ΚΕΡΚΙΝΗ
ΠΑΝΙΔΑ -ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ Σε καμία άλλη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας δεν δημιουργήθηκε τόση ποικιλία ειδων για την πανίδας και ιδιαίτερα ορνιθοπανίδας. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζεται και από την αναγνώρισή της ως Υγρότοπο Διεθνούς Σημασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση Ραμσάρ. Ορνιθοπανίδα: Η λίμνη φιλοξενεί 244 είδη πουλιών, κυρίως ενδημικά. Η λίμνη αποτελεί σημαντική πηγή διατροφής για τα σπάνια είδη αρπακτικών τα οποία φωλιάζουν στα κοντινά δάση. Από αυτά δύο, ο Αργυροπελεκάνος και Λαγγόνα είναι παγκόσμια απειλούμενα υπό εξαφάνιση. Ο Αργυροπελεκάνος, είναι ένα από τα μεγαλύτερα υδρόβια ψαροφάγα πουλιά. Ο αριθμός των αργυροπελεκάνων παγκόσμια, είναι πολύ μικρός, περίπου 900 ζευγάρια, απειλούνται με εξαφάνιση και γι αυτό είναι απαραίτητη η άμεση προστασία τους. Η λίμνη Κερκίνη έχει τεράστια σημασία για τους αργυροπελεκάνους, γιατί λόγω της μεγάλης παραγωγικότητάς της, μπορεί να χρησιμεύσει σαν τόπος τροφοληψίας, όλο τον χρόνο.. Την άνοιξη, φτιάχνει τις φωλιές του σε αποικίες, πάνω σε μια "πλατφόρμα" από ξύλα, καλάμια, ή λάσπη και συνήθως επιστρέφει στις ίδιες φωλιές κάθε χρόνο.
Το φθινόπωρο και τον χειμώνα, όταν η στάθμη της λίμνης διατηρείται χαμηλή για λόγους αντιπλημμυρικής προστασίας και τα νερά έχουν τραβηχθεί, η έκτασή της περιορίζεται σε 50.000 στρέμματα. Τότε η σύνθεση της ορνιθοπανίδας αλλάζει. Χιλιάδες Πάπιες, Βουτηχτάρια, Κορμοράνοι, Λαγγόνες, Αργυροπελεκάνοι αλλά και Φοινικόπτερα, ψαρεύουν κατά σμήνη στα νερά της. Παρατηρούνται ακόμη, σημαντικές αποικίες από Χουλιαρομύτες και Χαλκόκοτες. Άλλα σπάνια είδη είναι ο Ροδοπελεκάνος, ο Νυχτοκόρακας, όλοι οι Τσικνιάδες, ο Μαυροπελαργός, η Νανόχηνα κ.α. Επίσης ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει πολλά σπάνια αρπακτικά πουλιά, όπως το Βασιλαετό, το Χρυσαετό, τον Πετρίτη. Τα περισσότερα από τα είδη αυτά αναπαράγονται στην Κερκίνη, φτιάχνοντας ομαδικά τις φωλιές τους κατά αποικίες μέσα στο παρόχθιο δάσος.
Ιχθυοπανίδα: Σπουδαία είναι και η ιχθυοπανίδα της λίμνης. Στο ευρύτερο σύστημα Κερκίνης - Στρυμόνα έχουν καταγραφεί πάνω από 30 είδη ψαριών με εμπορικό ενδιαφέρον, όπως η πεταλούδα. Στα τρεχούμενα νερά υπάρχει πληθυσμός άγριας πέστροφας. Μετά την κατασκευή του νέου φράγματος το 1982, εξαφανίστηκαν από τη λίμνη το χέλια και ο γουλιανός ενώ μειώθηκε πολύ ο αριθμός των Κυπρίνων. Θηλαστικά: Πολλά είδη θηλαστικών απαντώνται στην περιοχή του υγροτόπου αλλά και στα βουνά που τον περιβάλλουν, με πιο σημαντικά τη βίδρα, τον λύκο, το τσακάλι, την αγριόγατα, το ζαρκάδι κ.ά. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η παρουσία πολλών βουβαλιών (ο μεγαλύτερος αριθμός στην Ελλάδα) τα οποία, εξαιτίας της μεγάλης αγάπης που δείχνουν γι αυτά οι κτηνοτρόφοι, έχουν μεγάλες ελπίδες να διατηρηθούν.
ΧΛΩΡΙΔΑ Η λίμνη Κερκίνη έχει πλούσια βλάστηση που αποτελείται από φυτά που επιπλέουν, από φυτά ριζωμένα μέσα στο βυθό που αναπτύσσονται ως την επιφάνεια και από φυτά των καλαμώνων και των υγρών λιβαδιών. Οι εκτεταμένοι καλαμώνες σχεδόν εξαφανίστηκαν. Από την πλούσια βλάστηση της περιοχής θα πρέπει σίγουρα να ξεχωρίσουμε τον σπάνιο για την Ευρώπη τάπητα από νούφαρα ο οποίος καλύπτει έκταση περίπου 5 τετραγωνικών χιλιομέτρων και αποτελεί ιδανικό καταφύγιο για τα ψάρια της περιοχής. Η είσοδος θρεπτικών στοιχείων από τον Στρυμόνα ευνόησε την ανάπτυξη της βλάστησης. Όμως η διακύμανση της στάθμης μέχρι και πέντε μέτρα κατά έτος, έχει ως αποτέλεσμα πολλά είδη φυτών να εξαφανίζονται, μη μπορώντας να προσαρμοστούν στην αυξομείωση του βάθους του νερού. Στο Β.Α. τμήμα της λίμνης, στις εκβολές του Στρυμόνα, υπάρχει το παραποτάμιο δάσος. Μέχρι πριν λίγα χρόνια συναντούσαμε πολλά είδη δέντρων όπως ιτιές κ.τ.λ. που έδιναν ιδιαίτερο χρώμα στο τοπίο. Η έκταση του δάσους μειώθηκε από 7000 στρέμματα το 1980 στο μισό και αν συνεχίσει να πλημμυρίζει με τον ίδιο ρυθμό κινδυνεύει να εξαφανισθεί εντελώς.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Το βασικό πρόβλημα στη διατήρηση του υγροτόπου είναι ο έλεγχος της στάθμης του νερού μια και πιθανή ανύψωσή της θα σήμαινε και καταστροφή της πλούσια βιοποικιλότητας της Κερκίνης. Η μεγαλύτερη πρόκληση για τους επιστήμονες στην Κερκίνη είναι το πώς θα επιτευχθεί ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός του υδρολογικού της καθεστώτος, ώστε να διατηρηθούν και να ανορθωθούν όλες οι λειτουργίες και οι αξίες της λίμνης. Με στόχο την αειφορική διαχείριση της περιοχής και τη διατήρηση αυτού του σπάνιου βιολογικού πλούτου, πρέπει να διαχειριστούμε τους υδατικούς πόρους για τη μείωση των επιπτώσεων από τη γεωργία λαμβάνοντας πάντα υπόψη τον παράγοντα άνθρωπο.
Ο ρόλος της Λίμνης είναι πολλαπλός Αντιπλημμυρικός : συγκρατώντας τα νερά του ποταμού Στρυμόνα. Αρδευτικός : παρέχει νερό στο μεγαλύτερο τμήμα του κάμπου των Σερρών. Αλιευτικός : είναι από τις πλουσιότερες, σε ψάρια, λίμνες της Ελλάδας. Βιοποικιλότητας : προσφέρει τροφή και καταφύγιο σε πολλά είδη της άγριας ζωής, γι' αυτό και προστατεύεται από διάφορες συνθήκες όπως αυτή της RAMSAR (1971). Εκπαιδευτικός : προσφέρεται λόγω του ποικίλου περιεχομένου της για άσκηση περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Αναψυχής : τόπος χαλάρωσης, ηρεμίας και ήπιων οικολογικών δραστηριοτήτων. Επιστημονικός : αντικείμενο διάφορων επιστημονικών ερευνών. Όλοι αυτοί οι λόγοι συνιστούν στο ότι ο βιότοπος της Λίμνης Κερκίνης αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους θησαυρούς της Ελλάδας και πρέπει να διαφυλαχθεί για να παραμείνει θησαυρός.
ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΚΕΡΚΙΝΗ Στις 20 και 21 Μαρτίου πραγματοποιήσαμε εκπαιδευτική εκδρομή στις Σέρρες - Σπήλαιο Αλιστράτης - Φαράγγι Αγγίτη- Ρούπελ - Λίμνη Κερκίνη - Θεσσαλονίκη στα πλαίσια του προγράμματος μας: βασικός προορισμός μας ήταν η πανέμορφη λίμνη Κερκίνη και πρώτη στάση κάναμε στο μοναδικό ενυδρείο της Βυρώνειας, το οποίο φιλοξενείται δίπλα από το Σιδηροδρομικό σταθμό και ενθουσίασε τα παιδιά. Φιλοξενεί δεκατέσσερα είδη ψαριών σε έντεκα ενυδρεία, αρκετά ενδιαφέροντα ερπετά και φίδια όπως κόμπρα, ανακόντα κροταλία κτλ. καθώς και έναν κροκόδειλο το γλυκό Βύρωνα. Κατόπιν επισκεφθήκαμε το Κέντρο Πληροφόρησης που λειτουργεί στον οικισμό της Κερκίνης, στην έδρα του Φορέα Διαχείρισης όπου οι μαθητές ενημερώθηκαν για το Εθνικό Πάρκο. Η λειτουργία του Κέντρου αποσκοπεί στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τις οικολογικές αξίες του Εθνικού Πάρκου, στην προβολή της περιοχής και στην προώθηση της προστασίας της φύσης γενικότερα. Θαυμάσαμε την ήρεμη ομορφιά της λίμνης και βαδίσαμε στην όχθη της.
ΕΝΥΔΡΕΙΟ ΣΤΗ ΒΥΡΩΝΕΙΑ