Οι Υγρότοποι στην Ελλάδα

Transcript

1 Οι Υγρότοποι στην Ελλάδα ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ Δάσκαλος (M.Ed.) 33 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΟΛΟΥ Σχολικό Έτος ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ, ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΧΩΡΟ

2 Α ΜΕΡΟΣ Η εργασία ξεκίνησε την τρέχουσα σχολική χρονιά και αναδείχθηκε από τους ίδιους τους μαθητές, ο Δάσκαλος πρέπει πάντα να έχει υπόψη τέτοιες ανάγκες και να φέρνει τα θέματα στην τάξη,διαθεματικά ή στην Ευέλικτη Ζώνη. Το Α μέρος περιλαμβάνει το γνωστικό αντικείμενο, όπως αυτό διδάχθηκε από τους Δασκάλους και το Β έγινε με την ενεργό συμμετοχή των μαθητών στην παραγωγή του υλικού που παρουσιάζεται. (Α μέρος Καραγιάννης Αθανάσιος Β μέρος Καραδήμας Κων/νος).

3 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: Μελέτη Περιβάλλοντος, Γεωγραφία, Γλώσσα, Νέες Τεχνολογίες & Πληροφορική, Ευέλικτη Ζώνη. Το θέμα είναι απολύτως συμβατό με Α.Π.Σ. και Δ.Ε.Π.Π.Σ. Λογισμικά-προστιθέμενη αξία : Με το πρόγραμμα πλοήγησης στο διαδίκτυο (Google search) παρέχεται η ευκαιρία στους μαθητές να έρθουν σε επαφή με πλήθος πληροφοριών σχετικά με το θέμα που έχουν επιλέξει. Λόγω της αυξανόμενης διαθεσιμότητας διαφόρων πηγών, η ανάπτυξη της ικανότητας για ενεργό αναζήτηση και κριτική επεξεργασία των πληροφοριών είναι πολύ σημαντικό ζήτημα. Χρειάζεται να χρησιμοποιούν τις κατάλληλες πηγές με έξυπνο τρόπο και η αλληλεπίδρασή τους με αυτές να είναι αποτελεσματική. Είναι γνωστό ότι οι πληροφορίες από μόνες τους δεν είναι γνώση και η μετεξέλιξή τους σε γνώση προϋποθέτει την αξιοποίηση κατάλληλων μέσων και τεχνικών. Το ίδιο γίνεται και με το YOUTUBE με οπτικοποίηση των πληροφοριών και προσομοίωση με GOOGLE EARTH-MAPS Η Ψηφιακή Εγκυκλοπαίδεια δίνει την σημερινή διάσταση της απόκτησης της γνώσης και το πόσο πιο εύχρηστο είναι αυτό. Μαθαίνει επίσης την σωστή χρήση του διαδικτύου και την διασταύρωση της πληροφορίας ώστε τελικά αυτή να είναι αξιόπιστη, τέλος το POWERPOINT για την τελική παρουσίαση.

4 Οργάνωση της Τάξης : Οργανώσαμε τους μαθητές σε μικρές ομάδες 4 ατόμων προκειμένου να βιώσουν την εμπειρία της συνεργατικής διερεύνησης, δημιουργίας και παρουσίασης. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να έχουμε και συζήτηση-ανταλλαγή απόψεων (ενδοομαδική αλληλεπίδραση).η συζήτηση,(με διάλογο εννοείται) απαιτεί επιχειρήματα από μέρους των μαθητών, γεγονός που με πολλούς τρόπους προάγει τη γλωσσική και νοητική επεξεργασία και τους βοηθάει να αναπτύξουν τις ιδέες τους και άλλες τυχόν δεξιότητές τους. (Ο ρόλος του δασκάλου είναι συμβουλευτικός και καθοδηγητικός. Εμψυχώνει, συμβουλεύει και καθοδηγεί τις ομάδες, προκειμένου να πειραματιστούν, να συζητήσουν και να συνάγουν συμπεράσματα).

5 Απαιτούμενη Υλικοτεχνική Υποδομή : Απαιτείται ο κατάλληλος αριθμός Η/Υ (η ύπαρξη βιντεοπροβολέα κρίνεται χρήσιμη, όχι όμως απαραίτητη αν υπάρχει εργαστήριο Η/Υ). Οι υπολογιστές πρέπει να έχουν δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο σε όλη τη διάρκεια του «μαθήματος». Προαπαιτούμενες Γνώσεις των Μαθητών : Οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν τη χρήση του Η/Υ =να κατέχουν τις βασικές γνώσεις για τη χρήση του, τη χρήση του Word, τη χρήση του Power point,τη χρήση του διαδικτύου(wikis youtube) και τη χρήση των «μηχανών αναζήτησης».

6 Πρόσθετες Πληροφορίες : Προβλέπεται επέκταση της δραστηριότητας = π.χ. με: - Έκθεση ζωγραφικής-αφίσας με δημιουργίες των μαθητών. - Ανάρτηση στο Ιστολόγιό μας σχετικών πληροφοριών. - Συνεργασία με το Γυμνάσιο για επέκταση και των γνώσεων, αλλά και βασικότερα την ανταλλαγή πληροφοριών. Συνέχεια επέκταση για την νέα σχολική χρονιά με Υγροτόπους από τις ιδιαίτερες Πατρίδες των μαθητών.

7 ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ

8 Τι είναι υγρότοπος; Υγρότοποι περιοχές oφυσικές ή τεχνητές o παρόχθιες, παραλίμνιες ή παράκτιες Οι περιοχές αυτές είναι μόνιμα ή προσωρινά γεμάτες από νερό το οποίο είναι στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό και περιλαμβάνουν επίσης εκείνες που καλύπτονται από θαλασσινό νερό το βάθος του οποίου δεν υπερβαίνει τα έξι μέτρα.

9 Αξίες υγροτόπων Οι υγρότοποι για χρόνια θεωρούνταν καταραμένες παρά ευλογημένες περιοχές πηγές ελονοσίας και εν δυνάμει γόνιμα χωράφια Ο πολύς κόσμος αγνοούσε τις πολύτιμες, αλλά αφανείς λειτουργίες τους, ενώ τα προφανή αγαθά που παρείχαν όπως τα αλιεύματα, τα θηράματα, τα βοσκοτόπια, η φυτική βιομάζα, η αισθητική απόλαυση, θεωρούνταν ως δεδομένα

10 Εμπλουτισμός των υπόγειων νερών Τροποποίηση Παρέχουν πλημμυρικών ευκαιρίες φαινομένων για αναψυχή, Αποθήκευση άθληση, αρδευτικού οικολογικό νερού τουρισμό, Υδρευτική αξία εκπαίδευση και έρευνα (κολύμπι, ψάρεμα, βαρκάδα, πεζοπορία, ποδηλασία, παρατήρηση και φωτογράφηση Υδρολογική ζώων και φυτών) Οικολογική Άλλες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Υποστήριξη βιοποικιλότητας Παραγωγική & Κλιματική ενδιαιτημάτων (πανίδα, χλωρίδα, οικότοποι κ.ά). Παραγωγή αλιευμάτων Απορρόφηση CO 2 Βιο-γεωχημική Αποθήκευση και απελευθέρωση Βόσκηση αγροτικών ζώων θερμότητας Ηπιότερο κλίμα σε τοπική κλίμακα & ελαχιστοποίηση των ακραίων φαινομένων, καθώς & των ζημιών από παγετούς & καύσωνες Βελτιστοποίηση της ποιότητας του νερού Παγίδευση φερτών υλικών

11 Προβλήματα υγροτόπων Εντατική γεωργική δραστηριότητα Φυτοφάρμακα Αποξήρανση Βιομηχανικά απόβλητα Υπεράντληση μεγάλων ποσοτήτων νερού Εκτροπές ποταμών Αντιπλημμυρικά έργα Φράγματα Αποστραγγιστικά έργα Καταστροφή παραποτάμιων και παραλίμνιων δασών Επιπτώσεις από την οικιστική ανάπτυξη και τον τουρισμό Επιπτώσεις από το κυνήγι

12 Οι αιτίες των προβλημάτων Η άγνοια τν ανθρώπων για την σημασία τους και την αξία τους Άμεσα οικονομικά οφέλη σε αντίθεση με τη χαμηλή απήχηση και άλλων ωφελειών για το σύνολο των κοινωνιών Ο συνδυασμός έλλειψης κτηματολογίου, έλλειψης χωροταξικού σχεδιασμού, και δυνατότητας για εκτός σχεδίου δόμησης Ανάπτυξη τουρισμού Η αυξημένη ζήτηση γης σε παραλιακές περιοχές

13 Τύποι υγροτόπων Οι τύποι υγροτόπων στην Ελλάδα είναι: Δέλτα Έλη Λίμνες Λιμνοθάλασσες Πηγές Εκβολές Ποταμοί Τεχνητές λίμνες

14 Δέλτα Δέλτα ονομάζονται οι εκτάσεις που σχηματίζονται από τα στερεά υλικά που μεταφέρουν οι ποταμοί και τα εναποθέτουν στις εκβολές τους Αποτελείται από μωσαϊκό διαφόρων τύπων υγροτόπων αλλά και χερσαίων τοποθεσιών.

15 Έλη Έλη είναι πολύ ρηχά μέρη με νερά μόνιμα ή περιοδικά (συνήθως περιοδικά). Τα έλη έχουν συνδεθεί επί εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια με κάτι ανθυγιεινό, δυσάρεστο και επικίνδυνο. Ελλάδα μεγάλες αποξηράνσεις 1920 ελωδών εκτάσεων αντιλήψεις της ελληνικής κοινωνίας αλλάζουν Σήμερα εθνικές, ευρωπαϊκές, διεθνείς κανονιστικές πράξεις πολύτιμα υγροτοπικά οικοσυστήματα με μεγάλη ποικιλότητα ειδών

16 Λίμνες Τόποι αγαπητοί εξαιτίας της υψηλής οικονομικής σημασίας τους: αλιεύματα, πόσιμο και αρδευτικό νερό, ηπιότερο κλίμα οφείλονται Λίμνες γλυκού νερού τεκτονικές ή ηφαιστειακές δυνάμεις ή δράση των παγετώνων δημιουργούνται όταν το Λίμνες με αλμυρό ή υφάλμυρο νερό υπόστρωμά τους περιέχει πολλά διαλυτά άλατα ή όταν δέχονται εισροές αλμυρού νερού Οι λίμνες θεωρούνται ότι έχουν πεπερασμένη διάρκεια ζωής ακόμη και όταν μένουν ελεύθερες από κάθε ανθρώπινη κακομεταχείριση

17 Λιμνοθάλασσες Λιμνοθάλασσες παράκτιες με νερά μικρού βάθους που επικοινωνούν με τη θάλασσα μέσω ενός, συνήθως, διαύλου. Ευνοϊκές συνθήκες σχηματισμού τους είναι οι εξής: επίπεδες και αμμώδεις ακτές εκβολή ποταμού κατάλληλη δράση των θαλασσίων ρευμάτων Το νερό των λιμνοθαλασσών προέρχεται από ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα ποταμούς ή χείμαρρους θάλασσα Οι λιμνοθάλασσες θεωρούνται από τα πιο παραγωγικά οικοσυστήματα σε ψάρια υψηλής εμπορικής αξίας

18 Πηγές Πηγές τοποθεσίες από τις οποίες συμβαίνει ελεύθερη εκροή υπόγειου νερού. Υποδηλώνεται όχι απλώς ο τόπος από όπου αναβλύζει νερό αλλά όλο το υγροτοπικό οικοσύστημα, του οποίου η δημιουργία και η διατήρηση οφείλεται σε αυτό το αναβλύζον, το πηγαίο νερό. Θερμοπηγές το νερό χρησιμοποιείται για: θέρμανση χώρων ιαματικούς σκοπούς

19 Εκβολές Εκβολές το χαμηλότερο και πιο διαπλατυσμένο τμήμα της κοίτης ενός ποταμού εκεί όπου συμβαίνει μείξη του ποτάμιου νερού με το θαλασσινό

20 Ποταμοί Ποταμός μεγάλα σε μήκος, με τρεχούμενο νερό, το οποίο ρέει προς πάντα σύμφωνα με τη βαρύτητα τα κάτω Το νερό προέρχεται κυρίως απευθείας από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα την επιφανειακή απορροή υπόγεια νερά νερό λιμνών

21 Τεχνητές λίμνες Τεχνητές λίμνες ή τεχνητοί ταμιευτήρες σπουδαιότερη κατηγορία τεχνητών υγροτόπων o Μεγάλη έκταση o Μεγάλο αριθμό αξιών Οι σκοποί δημιουργίας των ταμιευτήρων ήταν: αποταμίευση νερού ποταμών, ρυακιών ή και χειμάρρων Αξία -αντιπλημμυρική -υδρευτική -αρδευτική -υδροηλεκτρική ή -συνδυασμό αυτών των αξιών -άλλες αξίες π.χ. βιολογική, αλιευτική, αναψυχής Η κατασκευή τεχνητών λιμνών με φράγματα σε ποταμούς προστεθούν οικοσυστήματα στο ελληνικό υγροτοπικό κεφάλαιο αλλά προκαλούν αλλοιώσεις στα κατάντη οικοσυστήματα

22 Β ΜΕΡΟΣ Εδώ έχουμε παρουσίαση των μαθητών, με την διακριτική εποπτεία και βοήθεια του δασκάλου ειδικά σε θέματα «τεχνικά», αλλά και συντόμευσης της παρουσίασης με «βασικές αναφορές στο θέμα» Οι Υγρότοποι της Μαγνησίας παρουσιάστηκαν πάλι από εμάς (τοπικό επίπεδο) και έτσι πέραν του νέου γνωστικού αντικειμένου, αναδείχτηκαν και οι γνώσεις,οι δεξιότητες και οι στάσεις που απέκτησαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του προγράμματος, σύμφωνα με την αρχική μας στοχοθεσία, ένα είδος αξιολόγησης θα μπορούσαμε να πούμε.

23 Οι υγρότοποι της Ελλάδας > 400 μικρούς και μεγάλους υγροτόπους συνολικού εμβαδού πάνω από 2 εκατομμύρια στρέμματα Πριν από δύο γενεές η Ελλάδα είχε τριπλάσια έκταση υγροτόπων Οι πιο πλούσιες σε υγροτόπους περιοχές της χώρας είναι: οι βόρειες και δυτικές, γι αυτό και πάνω από αυτές παρατηρούνται οι σπουδαιότερες οδοί πτήσης των μεταναστευτικών πουλιών και τα νησιά του Αιγαίου που φιλοξενούν λίγους και μικρούς υγροτόπους, οι οποίοι όμως έχουν ιδιαίτερα αξιόλογη οικολογική σημασία

24 Θεσμικό πλαίσιο προστασίας υγροτόπων Οι υγρότοποι προστατεύονται από: Διεθνείς συμβάσεις και Κοινοτικές Κανονιστικές Πράξεις Υπερεθνικά και διεθνή κείμενα στρατηγικής Εθνικό Νομοθετικό Θεσμικό Πλαίσιο

25 Υγρότοποι Ramsar Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα Δέλτα του Έβρου Λίμνη Μητρικού και σύμπλεγμα λιμνών Λίμνη Βιστωνίδα-Πόρτο Λάγος Δέλτα Νέστου Τεχνητή λίμνη Κερκίνης Λίμνες Κορώνεια και Βόλβη Δέλτα ποταμών Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα, Αλυκή Κίτρους Λίμνη Μικρή Πρέσπα Αμβρακικός κόλπος Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου Λιμνοθάλασσα Κοτύχι και δάσος Στροφυλιάς Αλοννήσου Βορείων Σποράδων καταφύγιο μεσογειακής φώκιας Monachus monachus Κόλπο Λαγανά της Ζακύνθου διασφάλιση ομαλής οωτοκίας και αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta

26 ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ

27 Οι Υγρότοποι της Μαγνησίας Στη Μαγνησία έχουν καταγραφεί 22 υγρότοποι Οι περισσότεροι από τους υγροτόπους της Μαγνησίας έχουν υποστεί οικολογική καταστροφή. Έχουν συρρικνωθεί και μερικοί σχεδόν εξαφανιστεί. Η ανθρώπινη δραστηριότητα, η τάση για οικοπεδοποίηση, και η έλλειψη οριοθέτησης και προστασίας είναι μερικές από τις αιτίες συρρίκνωσης ή εξαφάνισης τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της Κάρλας η οποία αποξηράθηκε το 1962, αναφέρεται σαν παράδειγμα προς αποφυγή, υγροτόπου με έντονες συνέπειες από την αποξήρανση του.

28 Οι Υγρότοποι της Μαγνησίας Μπουρμπουλήθρα Έλη Τσαλαπάτα Ταμιευτήρας Κάρλας Υπέρεια Κρήνη Λούτσια Μπανοκλής Δημητριάδα Χολόρεμα Λειβάρι Λιχούρα Ζηρέλια Έλος Κάτω Λεχωνίων Ποτόκι Ποτάμι Κορώπης Ζερβόχια Άγιος Δημήτριος Αλοννήσου Λούτσα Σκοπέλου Βοθάνα Σκοπέλου Μηλιά Σκοπέλου Άγιος Γεώργιος Σκιάθου Βρωμόλιμνος Σκιάθου Στροφιλιά Σκιάθου

29 Ταμιευτήρας Κάρλας Υπέρεια Κρήνη Λούτσια Ζηρέλια Έλη Μπουρμπουλήθρα Τσαλαπάτα Έλος Κάτω Λεχωνίων Μπανοκλής Δημητριάδα Χολόρεμα Λειβάρι Ποτόκι Ποτάμι Κορώπης Ζερβόχια Άγιος Δημήτριος Αλοννήσου Άγιος Γεώργιος Σκιάθου Μηλιά Σκοπέλου Βρωμόλιμνος Βοθάνα Σκιάθου Σκοπέλου Στροφιλιά Σκιάθου Λούτσα Σκοπέλου Λιχούρα

30 Προτάσεις Μαθητών Πρέπει λοιπόν, όλοι να κάνουμε κάτι ώστε να σταματήσει η εξαφάνιση του πολύτιμου φυσικού κεφαλαίου που απλόχερα η φύση χάρισε και αλόγιστα ο άνθρωπος καταστρέφει Πρέπει να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί το κοινό. Ο ρόλος της Περιβαλλοντικής Παιδείας. Πρέπει να οριοθετηθούν οι υγρότοποι από την Περιφέρεια και το Υπουργείο Περιβάλλοντος για να τους προστατέψουμε

31 Blog Σχολείου

32 ΑΝΤΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ (GOOGLE), WIKIPAIDEIA, GOOGLE EARTH+MAPS, YOUTUBE και σχετικούς Ιστότοπους