ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 28 ΧΡ. ΚΟΚΟΛΑΚΗ, Μ. ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ, Α. ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗ, Δ. ΚΕΝΔΡΙΣΤΑΚΗ, Α. ΚΕΝΔΡΙΣΤΑΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1

Γεωγραφική Θέση ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 28 Ο οικισμός «Μεσελέροι» βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Νομού Λασιθίου Κρήτης, σε απόσταση 9 χλμ βόρεια της Ιεράπετρας, στο Δήμο της οποίας υπάγεται διοικητικά και απέχει μικρή απόσταση από τους οικισμούς υψόμετρο 360 μέτρα. Μακρυλιά, Πρίνα. Ο οικισμός θεωρείτε ορεινός με Φυσικό Περιβάλλον Το κλίμα της περιοχής είναι εύκρατο μεσογειακό με μικρές σχετικά αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια των εποχών. Ο οικισμός βρίσκεται μέσα σε ένα τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλους, όχι μόνο λόγω των γεωργικών καλλιεργειών που υπάρχουν στην περιοχή όπως ελαιόδεντρα, αλλά και λόγω των περιβαλλόντων ορεινών όγκων με την ιδιαίτερη χαμηλή και υψηλή βλάστηση. Αξίζει να σημειωθεί το φαράγγι που βρίσκετε λίγο πριν την είσοδο του οικισμού στο οποίο παρατηρείται με πολύ ιδιαίτερη βλάστηση και μεγαλοπρεπής βραχώδης όγκους. Το φυσικό περιβάλλον του χωριού υπέστη σοβαρό πλήγμα κατά την πυρκαγιά της 17ης Αυγούστου 1994, η οποία κατέστρεψε μεγάλο μέρος από το πευκοδάσος που το περιβάλλει. Μετά την πυρκαγιά, και με τη συμμετοχή του Φιλοδασικού Συλλόγου Μεσελέρων, έχουν γίνει προσπάθειες αναδάσωσης, έτσι ώστε το δάσος να επανακτήσει, όσο αυτό είναι δυνατό, την αρχική εικόνα του. Δημογραφική εξέλιξη Στις Βενετσιάνικες απογραφές ο οικισμός αναφέρεται με το όνομα "Messolerus". Το όνομα Μεσελέροι είναι παραφθορά του ονόματος Ώλερος της αρχαίας πόλης που ήταν κτισμένη στην σημερινή θέση του χωριού. Το χωριό πήρε το όνομά του από τους αρχαίους οικισμούς Ώλερο και Ωλερία, αφού βρίσκεται στο μέσον τους. Η αρχαία Ώλερος άκμασε την κλασσική εποχή για να κατακτηθεί από την ισχυρή Ιεράπυτνα. Η Ωλερία ήταν τόπος λατρείας της Ωλερίας Αθηνάς, με το περίφημο άγαλμα της, που λατρευόταν από τους Ολερίους και Ιεραπύτνιους. Αρχαία κτίσματα διακρίνονται και 2

σήμερα. Οι Ιστορικοί αναφέρουν ότι και η αρχαία πόλις Κουρίς ίσως να εβρίσκετο στα βορεινά του λεκανοπεδίου, των Μεσελέρων. Στην Ωλερο και Ωλερία που ήταν σπουδαία κέντρα της αρχαιότητας γίνονταν τελετές και Αθλοπαιδίες στο στάδιο που υπήρχε εκεί για μια εβδομάδα. Λέγεται ότι οι Ωλέριοι συμμετείχαν σε εκστρατευτικό σώμα εναντίων των Περσών. Πλούσια όμως και η νεότερη ιστορία του χωριού Μεσελέροι. Η Μονή Βρυωμένης της Β Βυζαντινής περιόδου ήταν θερινή έδρα του επισκόπου Ιεράς. Σπουδαίο θρησκευτικό και επαναστατικό κέντρο. Η προσπάθεια αναστύλωσης της μονής από την ενορία, τον πολιτιστικό σύλλογο, και άλλους φορείς, αναδεικνύει την μονή Βρυωμένης σαν ένα από τα πιο σπουδαία μνημεία της Κρήτης. Πολλές ιστορικές αναφορές και τοπωνύμια δείχνουν την πλούσια ιστορία του χωριού. Στη θέση Φοραδομάντρα ίσως υπήρχε το μεσαίωνα εκτροφείο αλόγων. Στην κάτω Πρίνα, τοποθεσία των Μεσελέρων, σώζεται το κρυφό σχολείο, δίπλα στην Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Κτίσμα στο οποίο διακρίνονται οι πέτρινες θήκες των βιβλίων. Κοντά στο κρυφό σχολείο είναι η Παναγία η Κεραγραμμένη όπου βρέθηκε η εικόνα σ ένα βράχο στη θέση Γουρνί. Αξιοθέατο είναι και το ύψωμα βόρεια των Μεσελέρων, στου Κάτση το μνήμα από όπου φαίνεται το Λυβικό και το Κρητικό πέλαγος. Στην απογραφή του 2001 ο οικισμός είχε 157 κατοίκους. Μέχρι 31.12.1998 ήταν κοινότητα. Κοινωνική Παραγωγική Οικονομική Αναγνώριση Το μεγαλύτερο μέρος των σημερινών κατοίκων αποτελούν οι συνταξιούχοι αγρότες. Υπάρχουν κάποιες νέες οικογένειες που διαμένουν στον οικισμό που όμως λόγω της διακοπής της λειτουργίας του μοναδικού σχολείου αναγκάζονται να μετακινηθούν προς την πόλη της Ιεράπετρας. Κύρια ασχολία των κατοίκων αποτελεί η ελαιοκαλλιέργεια και η αμπελοκαλλιέργεια. Η παραγωγή του ελαιολάδου έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία 20 30 χρόνια, ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι η φάμπρικα που υπήρχε στον οικισμό σταμάτησε να λειτουργεί κατά την δεκαετία του 60 και νέο σύγχρονο ελαιοτριβείο δεν υπάρχει στον οικισμό. Βάση αναφορών πρίν τη δεκαετία του 40 υπήρξαν 4 υποδηματοποιοί στον οικισμό. 3

Απογραφή και Αποτίμηση Πολεοδομικού πλούτου Η σύνδεση του οικισμού, τόσο με το μεγάλο αστικό κέντρο της Ιεράπετρας, όσο και με τους γειτονικούς οικισμούς γίνεται μέσω δημοτικών ασφαλτοστρωμένων δρόμων αρκετά καλής κατάστασης. Στο εσωτερικό του οικισμού τα πλάτη και η κατάσταση των δρόμων διαφέρουν. Ο κύριος οδικός άξονας που διασχίζει τον οικισμό είναι ασφαλτοστρωμένος και σε μέτρια κατάσταση, με ιδιαίτερα μικρό πλάτος και διπλής κατευθύνσεως, με αποτέλεσμα την δυσχέρενση της διέλευσης των οχημάτων και την απαίτηση των κατοίκων για μονοδρόμηση. Ωστόσο, στενοί τσιμεντοστρωμένοι δρόμοι και στενά σοκάκια υπάρχουν διάσπαρτα στο συνεκτικό τμήμα του οικισμού που εξυπηρετούν κυρίως την πεζή κίνηση των κατοίκων. Υπάρχει καθημερινή συγκοινωνία από τους Μεσελέρους προς την Ιεράπετρα δυο φορές ημερησίως εκτός απο τα σαββατοκύριακα. Χαρακτηριστικό του οικισμού είναι η πυκνή του δόμηση στο εσωτερικό και η αραίωση των κτισμάτων σε περιοχές που βρίσκονται στα όρια του. Στον οικισμό υπάρχει υποτυπώδες σύστημα αποχέτευσης και η υδροδότησή του γίνεται μέσω κεντρικής γεώτρησης. Το μεγαλύτερο μέρος των κτισμάτων αποτελούν οι πέτρινες μικρές κατοικίες, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ισόγειες. Μεγάλο μέρος των πέτρινων αυτών κτισμάτων με τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία (πέτρινη κατασκευή ξύλινη στέγη ξύλινος οντάς πέτρινες καμάρες κ.λ.) έχουν εγκαταλειφτεί και η κατάστασή τους είναι μέτρια ή κακή. Πρέπει να σημειωθεί η έντονη παρουσία ειδικότερα στο κομμάτι του κύριου οδικού άξονα, τα κτίσματα της δεκαετίας του 70 και 80 στα οποία έχουν γίνει κάποιες υπερβάσεις οσον αφορά τα ύψη και την κάλυψη. Στο κέντρο του οικισμού παρατηρείται η δημιουργία μιας «μικρής γειτονιάς». Η συνεχής παράθεση των κτισμάτων σε συνδυασμό με το μικρό πλάτος του δρόμου και τις μικρές συνεχής και αντικριστές αυλές, τείνουν να κάνουν το μικρό δρομάκι περισσότερο ιδιωτικό χώρο. Έτσι, το τμήμα του δρόμου σε συνδυασμό με τις μικρές αυλές αποτελούν χώρους συνεύρεσης όχι μόνο των γύρω κατοίκων αλλά και για όλους τους κατοίκους του χωριού. 4

Αρχιτεκτονική φυσιογνωμία - Ταυτότητα και πολιτισμική κληρονομιά Ο οικισμός βρίσκεται σε υψόμετρο 360μ. από την επιφάνεια της θάλασσας με αποτέλεσμα οι υψομετρικές διαφορές που εντοπίζονται μέσα στον οικισμό να είναι σχετικά μεγάλες. Σε υψηλότερο επίπεδο είναι κτισμένο το δυτικό τμήμα του οικισμού, ενώ σε αρκετά χαμηλότερο είναι κτισμένη η ανατολική πλευρά του. Την πλειοψηφία των κτισμάτων αποτελούν τα διώροφα κτίσματα, ενώ τα ισόγεια είναι λιγότερα. Έτσι, το μέγιστο ύψος δόμησης δεν υπερβαίνει τα 7,50 μ. συμπεριλαμβανομένου και του ύψους της στέγης, εκτός καποιων εξαιρέσεων. Το σχήμα των κτισμάτων είναι ορθογώνιο ή παίρνει μορφή Γ, ενώ κάποια από αυτά διαθέτουν μικρή αυλή, μέσα στην οποία έχουν δημιουργηθεί μεταγενέστερα παράσπιτα που λειτουργούσαν ως χώροι υγιεινής ή παρακούζινα. Οι ιδιοκτησίες είναι μικρές και η κάλυψή τους αρκετά μεγάλη. Οι προσόψεις είναι λιτές με περιορισμένα ανοίγματα στην πλευρά του δρόμου. Ιδιαίτερα στοιχεία των όψεων αποτελούν η εμφανή πέτρινη τοιχοποιία και πέτρινα πελέκια γύρω από τα ανοίγματα, κυρίως περιμετρικά των κεντρικών εισόδων, που παίρνουν μορφή ορθογώνια ή τοξωτή. Η περιμετρική τοιχοποιία που λειτουργεί και ως φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι από πέτρα. Η στέγη των ισόγειων κτισμάτων είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ η στέγη των διώροφων κτισμάτων είναι συνήθως κεκλιμένη (μονόρικτη ή δίρικτη), ξύλινη με επικάλυψη από κεραμίδι. Το μεσοπάτωμα των διώροφων κτισμάτων είναι από ξύλο, ενώ το δάπεδο του ισογείου από σκυρόδεμα. Τα κουφώματα είναι ξύλινα ανοιγόμενα με παντζούρι ή εξωτερική σταθερή σιδεριά. Οι αυλότοιχοι είναι κατασκευασμένοι από πέτρα και οι αυλόπορτες είναι μεταλλικές. Ενδιαφέροντα κτίσματα του οικισμού αποτελούν οι τρεις εκκλησίες και η μία φάμπρικα. Η εκκλησία του Αγ. Ιωάννη βρίσκεται στο «κέντρο» του χωριού και είναι δίκλιτη βασιλική ορθογωνίου σχήματος. Ο Αγ. Γεώργιος βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του οικισμού και είναι μονόκλιτη βασιλική. Η Αγ. Μαρίνα βρίσκεται νοτιοανατολικά του οικισμού και είναι μονόκλιτη βασιλική. Θα πρέπει να σημειωθεί οτι σε συνέδριο που έγινε στα Χανιά το 1992, με παρουσίαση ερευνάς του Μαδεράκη Σταύρου διατυπώθηκε ότι η Αγ. Μαρίνα ίσως είναι από τις πρώτες εκκλησίες της Κρήτης. 5

Εκτός των ορίων του οικισμού υπάρχουν άλλες δυο εκκλησίες ιδιαίτερης ομορφιάς. Η εκκλησία της Παναγίας της Κερά Γραμμένης στο Σταυρό η οποία βρίσκεται σε απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων από την Παναγία τη Βρυωμένη. Σε ένα δύσβατο δρόμο κοντά στην κορυφή του λόφου βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Κερά Γραμμένης, με εξαιρετική θέα των ακτογραμμών της νότιας Κρήτης και των πεδιάδων που βρίσκονται κοντά στην Ιεράπετρα. Οι νωπογραφίες της εκκλησίας δεν είναι πολύ καλοδιατηρημένες. Η εκκλησία της Παναγιάς Βρυωμένης νοτιοανατολικά του οικισμού βρίσκεται στο παλιό Μοναστήρι της Παναγίας της Βρυωμένης περιτριγυρισμένο από δέντρα και φέρνει έντονα στο μυαλό το χώρο ενός αρχαίου ελληνικού ναού. Πάνω από την πόρτα της εισόδου επιγράφεται η χρονολογία 1577. Η εκκλησία έχει ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες. Το ανατολικό κλίτος του καθολικού της Ιεράς Μονής Βρυωμένης είναι κατάγραφο. Συμφώνα με στοιχεία της 13 ης Εφορείας Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Κρήτης, που δημοσιεύονται στο Αρχαιολογικό Δελτίο 2004, η εικονογράφησή του διαρθρώνεται σε επάλληλες ζώνες οι οποίες πλαισιώνονται με κόκκινες διαχωριστικές ταινίες. Η θεματολογία του τοιχογραφικού διακόσμου αντλείται από τον Θεομητορικό και τον Ευαγγελικό κύκλο. Συνοπτική διατύπωση προδιαγραφών για την αναζήτηση μιας διάρκειας Σύμφωνα με όσα παρατηρήθηκαν πρωτύτερα, διαπιστώνεται ότι ο οικισμός "Μεσελέροι" έχει την δική του φυσιογνωμική ταυτότητα. Δεδομένου ότι θεωρείται ένας μικρός οικισμός που συνεχώς φθίνει, κρίνεται αναγκαία η λήψη μέτρων που να συμβάλλουν στην διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, καθώς και στην ενδυνάμωσή του. Τα μέτρα που απαραίτητα πρέπει να ληφθούν θα συμβάλλουν τόσο στην διατήρηση του πολεοδομικού του πλούτου όσο και στην διατήρηση των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών στοιχείων. Αρχικά, προτείνεται τα νέα κτίσματα που θα ανεγερθούν και τα ήδη υπάρχοντα να είναι μέχρι δυο ορόφους και πιο συγκεκριμένα το μέγιστο ύψος τους, συμπεριλαμβανομένου και της κεκλιμένης στέγης, να μην υπερβαίνει τα 8,00μ.. Η κάλυψη πρέπει να είναι μικρότερη από την ήδη υλοποιημένη και θα μπορούσε να υπάγεται στις γενικότερες διατάξεις που ισχύουν για τους οικισμούς (Κάλυψη :70 %, Συντελεστής Δόμησης : κλιμακωτός). 6

Επίσης, προτείνεται η διατήρηση των κτισμάτων στο κέντρο του οικισμού και η απαγόρευση κατεδάφισης ή καθ ύψος επέκταση αυτών καθώς και οι παρεμβάσεις στις όψεις και στα υλικά δόμησής τους. Προκειμένου να επιτύχει ο παραπάνω στόχος είναι απαραίτητη η οικονομική ενίσχυση των ιδιοκτητών. Οι πέτρινες όψεις σε συνδυασμό με τα περιμετρικά πελέκια των ανοιγμάτων και τα ξύλινα κουφώματα προσδίδουν μια ιδιαίτερη ταυτότητα στον οικισμό η οποία οφείλει να διατηρηθεί. Για το λόγο αυτό, τα νέα κτίσματα που πρόκειται να ανεγερθούν οφείλουν να προσαρμόσουν τόσο τα υλικά κατασκευής του όσο και τα μορφολογικά στοιχεία των όψεών τους σύμφωνα με την πλειοψηφία των παλιών κτισμάτων του οικισμού. Κρίνεται αναγκαία η διατήρηση όλων των μικρών δρόμων (σοκάκια) του οικισμού και η βελτίωσή τους, που θα διευκολύνουν την κίνηση των κατοίκων. Η αναφερόμενη πρόταση μπορεί να υλοποιηθεί με την βελτίωση του υλικού επίστρωσης αυτών, την δημιουργία χώρων για φύτευση, την κατασκευή φρεατίων για τα όμβρια, την τοποθέτηση ξύλινων διάτρητων στεγασμάτων για την αναρρίχηση φυτών και ξύλινων καθισμάτων όπου είναι δυνατόν. Επίσης, απαραίτητη είναι η βελτίωση του περιβάλλον χώρου γύρω από τις εκκλησίες καθώς και η διαμόρφωση μικρής πλατείας με τον απαιτούμενο αστικό εξοπλισμό (φώτα, καθίσματα, φύτευση κ.λ.π.) περιμετρικά της εκκλησίας του Αγ. Ιωάννη, όπου υπάρχει ελεύθερος χώρος και μέχρι σήμερα λειτουργεί σαν χώρος στάθμευσης. Ειδικό πλαίσιο προστασίας πρέπει να δημιουργηθεί για την διατήρηση και αξιοποίηση του μοναδικού βιοτεχνικού κτίσματος του οικισμού (φάμπρικα). Η αποκατάσταση των κτιρίων, η επαναλειτουργία μία εξ αυτών και η δημιουργία λαογραφικού μουσείου για την τοπική ιστορία της περιοχής, σε συνδυασμό με την δημιουργία ενδιαφερόντων διαδρομών γύρω από αξιόλογα στοιχεία του περιβάλλοντα χώρου, θα αποτελούσαν στοιχεία που θα έλκυαν το ενδιαφέρον ξένων επισκεπτών. Επιπλέον, προτείνεται η δημιουργία και η βελτίωση υποδομών, όπως η σωστή λειτουργία του υπάρχοντος αποχετευτικού δικτύου, η βελτίωση των τηλεπικοινωνιών και ο φωτισμός των κοινόχρηστων χώρων του οικισμού. Καθοριστικό ρόλο για την ενδυνάμωση του οικισμού θα έχει η βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας κυρίως τα Σαββατοκύριακα και η επαναλειτουργία του σχολείου, μιας και οι κτιριακές υποδομές υπάρχουν ήδη, με σκοπό την διατήρηση και επιστροφή των νέων ανθρώπων στον οικισμό. 7

Όλες οι προτάσεις που αναφέρθηκαν αποβλέπουν στην διατήρηση του οικισμού και στην ήπια και ομαλή εξέλιξή του. Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμείται η μετατροπή του με μεγάλο αστικό κέντρο, αντιθέτως σκοπός είναι ο οικισμός να μην εγκαταλειφτεί από τους κατοίκους και να γίνει ελκυστικός για τους επισκέπτες. 8

Βιβλιογραφία ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 28 1. Στεργίου Γ. Σπανάκης, «Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων», Εγκυκλοπαίδεια Ιστορίας- Αρχαιολογίας Διοίκησης και Πληθυσμιακής Ανάπτυξης, Τόμος Β, Έκδοση Γραφικές Τέχνες Δετοράκης Α.Ε.Β.Ε., Ηράκλειο Κρήτης 1991 2. Γιάννης Χρηστάκης, «Η Ιεράπετρα, Πορεία μέσα στο χρόνο»,έκδοση Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης & Πολιτισμού εράπετρας, Ηράκλειο 1994 3. http://www.ierapetra.gr 4. http://el.wikipedia.org/wiki/ 5. http://www.agrolasithi.gr/alternative/maps.aspx?submenu=1 6. http://www.ierapetra.gr/el/ιστορίαπολιτισμός/εκκλησίεςκαιμονές/tabid/69/default.asx 9

α/α ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Ομάδα 28 Κατάλογος Φωτογραφικής Τεκμηρίωσης Όνομα Αρχείου Θέμα Φωτογραφίας Διαστάσεις (σε pixels) Κάδρο Φωτογραφική Μηχανή (Όνομα και Προέκταμα) Σύντομη Περιγραφή (Λεζάντα) Οριζόντια Κατακόρυφα Landscape/Portrait Μάρκα και Μοντέλο Ημερομηνία Λήψης 001 m-01.jpg Μπαίνοντας στον οικισμό 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 002 m-02.jpg Σοκάκι 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 003 m-03.jpg Ερειπωμένες κατοικίες 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 004 m-04.jpg Ερειπωμένες κατοικίες 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 005 m-05.jpg Νέα/Εγκαταλελειμμένη/Κατοικήσιμη κατοικία 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 006 m-06.jpg Ερειπωμένες κατοικίες 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 007 m-07.jpg Κεντρική είσοδος Αγ. Γεωργίου 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 008 m-07-a.jpg Εσωτερική άποψη Αγ. Γεωργίου 2112 2816 Portrait OLYMPUS - SP700 31/10/2010 009 m-07-b.jpg Λεπτομέρεια ανοίγματος Αγ. Γεωργίου 2112 2816 Portrait OLYMPUS - SP700 31/10/2010 010 m-08.jpg Παλιά κατοικία 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 011 m-09.jpg Αναστηλωμένη κατοικία 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 012 m-10.jpg Αναστηλωμένη κατοικία 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 013 m-11.jpg Αναστηλωμένη κατοικία 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 014 m-12.jpg Είσοδος στον οικισμό 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 015 m-13.jpg Σοκάκι 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 016 m-14.jpg Σοκάκι 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 017 m-15.jpg Δρόμος κυκλοφορίας οχημάτων 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 018 m-16.jpg Μικρή πλατεία - καφενείο 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 019 m-17.jpg Άποψη δρόμου 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 020 m-18.jpg Ανατολική άποψη οικισμού 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 021 m-19.jpg Κύρια όψη Αγ. Ιωάννη 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 022 m-20.jpg Πλάγια όψη Αγ. Ιωάννη 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 023 m-21.jpg Γενική άποψη Αγ. Μαρίνας 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 024 m-22.jpg Καμπαναριό Αγ. Μαρίνας 2112 2816 Portrait OLYMPUS - SP700 31/10/2010 025 m-23.jpg Κύρια όψη Αγ. Μαρίνας 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 026 m-24.jpg Εσωτερική άποψη φάμπρικας 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 027 m-25.jpg Εσωτερική άποψη φάμπρικας 2816 2112 Landscape OLYMPUS - SP700 31/10/2010 028 m-26.jpg Λεπτομέρεια πιεστηρίου φάμπρικας 2112 2816 Portrait OLYMPUS - SP700 31/10/2010 Φύλλο 1 από 8

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Ομάδα 28 Κατάλογος Φωτογραφικής Τεκμηρίωσης α/α Όνομα Αρχείου Θέμα Φωτογραφίας Διαστάσεις (σε pixels) Κάδρο Φωτογραφική Μηχανή (Όνομα και Προέκταμα) Σύντομη Περιγραφή (Λεζάντα) Οριζόντια Κατακόρυφα Landscape/Portrait Μάρκα και Μοντέλο Ημερομηνία Λήψης Φύλλο 2 από 8

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ

m-01: Μπαίνοντας στον οικισμό m-02: Σοκάκι m-03: Ερειπωμένες κατοικίες m-04: Ερειπωμένες κατοικίες m-05: Νέα/εγκαταλ-νη/κατοικήσιμη κατοικία m-06: Ερειπωμένες κατοικίες

m-07: Αγ. Γεώργιος m-08:παλιά κατοικία m-09: Αναστηλωμένη κατοικία m-10: Αναστηλωμένη κατοικία m-11:αναστηλωμένη κατοικία m-12:είσοδος στον οικισμό

m-13: Σοκάκι m-14: Σοκάκι m-15:δρόμος κυκλοφορίας οχημάτων m-16:μικρή πλατεία καφενείο m-17: Άποψη δρόμου m-18: Ανατολική άποψη οικισμού

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

1. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΤΟΠΙΟ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ Όνομα οικισμού: Μεσελέροι (Ετυμολογία της λέξης) Το όνομα Μεσελέροι είναι παραφθορά του ονόματος Ώλερος της αρχαίας πόλης που ήταν κτισμένη στη σημερινή θέση του χωριού Α) ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Οικισμός : Ορεινός Ημιορεινός Πεδινός Παράλιος Χ Φυσικό περιβάλλον ιδιαιτερότητες: Υπάρχουν στην περιοχή ιδιαίτερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος που αξίζει να αναδειχθούν ; (πχ. Οροπέδιο, σπήλαιο, φαράγγι, κλπ) Φαράγγι του Κόρακα με άγρια περιστέρια και πηγή, Σπήλαιο βάθους 15 μ., Πευκόδασος Υπάρχει κάποιο πλαίσιο προστασίας για την περιοχή? Αν όχι θεωρείται ότι χρειάζεται να προταθεί κάτι τέτοιο; Η περιοχή έχει κηρυχτεί αναδασωτέα Η περιοχή συνδέεται με κάποιο ιστορικό γεγονός ; ΟΧΙ

Αναφέρεται κάποιο από τα στοιχεία του τόπου που θεωρείται ιδιαίτερο χαρακτηριστικό για τη φυσιογνωμία του. 1) Μεμονωμένο κτίσμα ή μνημείο: Τρεις εκκλησίες (Αγ.Ιωάννης, Αγ. Γεώργιος, Αγ. Μαρίνα), Μία μονή (Μονή Βρυωμένου), Μία φάμπρικα 2) Παραγόμενο προϊόν: Ελαιόλαδο και Σταφύλια 3) Παραγωγική δραστηριότητα (π.χ. κτηνοτροφία, οινοποιία): Γεωργία 4) Έθιμο: Το τόπι την Κυριακή του Πάσχα 5) Τοπική γιορτή ή πανηγύρι: Μονή Βρυωμένου 15 Αυγούστου Υπάρχει κάποια ιστορική περίοδος με την οποία ο οικισμός συνδέεται περισσότερο? (π. χ. ρόλος του οικισμού σε επαναστάσεις) Κλασική Εποχή Αναφέρεται (αν γνωρίζετε) κάποιο έργο της πεζογραφίας ή της ιστορίας που αναφέρεται στον οικισμό. Έρευνα και Μελέτη για τη Μονή Βρυωμένου Δημογραφική εξέλιξη (αναφορά στις 5 τελευταίες απογραφές). 2001-157 κάτοικοι, Σήμερα - περίπου 100 κάτοικοι Μπορεί ο οικισμός να θεωρηθεί ότι ανήκει σε ένα ευρύτερο σύνολο με κοινά χαρακτηριστικά στην εξέλιξη του (π.χ. Χωριά του Οροπεδίου Λασιθίου).

Γ ) ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙΣ Ποιά είναι η σχέση του οικισμού με : To τοπικό κέντρο της περιοχής: ικανοποιούνται από την Ιεράπετρα Άμεσα εξαρτώμενος, οι περισσότερες ανάγκες Τους γειτονικούς οικισμούς: Ύπαρξη στον οικισμό διαφόρων εξυπηρετήσεων ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ : υπάρχει στον οικισμό Νηπιαγωγείο ΟΧΙ Δημοτικό ΟΧΙ Γυμνάσιο ΟΧΙ Λύκειο ΟΧΙ ΥΓΕΙΑ : Υπάρχει στον οικισμό Κέντρο Υγείας ΟΧΙ Φαρμακείο ΟΧΙ Υπάρχουν στον οικισμό άλλες εξυπηρετήσεις : Δύο Καφενεία, Βιβλιοθήκη, Αγροτικός Γιατρός, Σχολείο το οποίο δε λειτουργεί Θεωρείται ότι η περιοχή χρειάζεται καλύτερη οδική σύνδεση με το τοπικό κέντρο; Υπάρχει συγκοινωνία με άλλες περιοχές ; ΟΧΙ Υπάρχει συγκοινωνία με άλλο τοπικό κέντρο ; ΟΧΙ ΟΧΙ

Ιεράπετρα Μεσελέροι: Δευτέρα - Παρασκευή 07:30 13:30 Όχι Σαββατοκύριακο Μεσελέροι Ιεράπετρα: Δευτέρα - Παρασκευή 07:50 13:50 Όχι Σαββατοκύριακο, άμεση επιστροφή! ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ α) Προς το τοπικό κέντρο ΚΑΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΚΗ β) Προς άλλες οικιστικές περιοχές ΚΑΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΚΗ Δ) ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΣΤΟΥ Χτίζονται καινούρια κτίρια ; ΝΑΙ ΟΧΙ Χτίζονται τουριστικές μονάδες ; ΝΑΙ ΟΧΙ 2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Α) Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 1. Σε ποιο τομέα στηρίζεται η οικονομία της περιοχής ; ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ( γεωργία κτηνοτροφία αλιεία ) Χ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ( βιομηχανία - βιοτεχνία) ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ( υπηρεσίες και τουρισμός )

Έχει αλλάξει κάτι, στην πάροδο των χρόνων, σε σχέση με τους παραπάνω τομείς ; ΝΑΙ Χ ΟΧΙ Αν ναι, ποιό ; Μείωση της αγροτικής δραστηριότητας 2.Υπάρχουν παραδοσιακές δραστηριότητες ; ΝΑΙ ΟΧΙ Χ Αν ναι, ποιές ; ( Αναφέρατε ) (π. χ. υφαντουργία, κεραμική ) 3.Υπάρχει κάποιο επάγγελμα στην περιοχή που έχει σήμερα εκλείψει ; ΝΑΙ Χ ΟΧΙ Αν ναι, ποιό ; Τρεις υποδηματοποιοί κατασκευαστές 4.Νέες απασχολήσεις στην περιοχή ; ΝΑΙ ΟΧΙ Χ Αν ναι, ποιές ; 5.Πιστεύετε ότι υπάρχουν προοπτικές εξέλιξης σ αυτές τις απασχολήσεις; Αν ναι, ποιές ; ΝΑΙ ΟΧΙ 6.Γνωρίζετε αν έχουν δοθεί επιχορηγήσεις ή κάποια οικονομική ενίσχυση για την παραγωγή τοπικών προϊόντων ή για την ενίσχυση τοπικών «παραδοσιακών» δραστηριοτήτων ; Αν ναι, σε ποιές ; ΝΑΙ ΟΧΙ Χ

ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ 2. Υπάρχουν προβλήματα σήμερα στην κυκλοφορία των οχημάτων και των πεζών στην περιοχή σας. ΝΑΙ Χ ΟΧΙ Αν ναι, ποιά ; Ο κεντρικός δρόμος του χωριού, πλάτους 5μ., θα έπρεπε να μονοδρομηθεί. 3. Για ποιους λόγους γίνονται οι μετακινήσεις σας καθημερινά ; Συναλλαγή με δημόσιες υπηρεσίες Υπηρεσίες Πρωτογενή τομέα (αγροτικά, κτηνοτροφικά) Υπηρεσίες Δευτερογενή τομέα (μεταποίηση, κατασκευές) Υπηρεσίες Τριτογενή τομέα (τουρισμός) Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη Αγορά τροφίμων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας Κατάλογος Αντιστοίχισης Ομάδα: 28 Οικισμός: Μεσελέροι (1) α/α αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός Εγγραφής στον κατάλογο αντιστοίχισης (2) Κωδικός Δελτίου αναγράφεται ο κωδικός του Δελτίου, σύμφωνα με την κωδικοποίηση που προτάθηκε (3) α/α ανά Δελτίο αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός κάθε φωτογραφίας ανά Δελτίο, ξεκινώντας από το 1 για κάθε δελτίο (4) Όνομα Αρχείου αναγράφεται το όνομα του αρχείου με το προέκταμα του (.jpg) της φωτογραφίας, όπως παραδόθηκε στον αρχικό κατάλογο (5) Παρατηρήσεις αναγράφονται Παρατηρήσεις, σημειώσεις ή σχόλια που αφορούν στη φωτογραφία κατά την κρίση των ομάδων α/α Κωδικός Δελτίου α/α ανά Δελτίο Όνομα Αρχείου Παρατηρήσεις (1) (2) (3) (4) (5) 001 28.2-01 1 m-19.jpg Κύρια όψη Αγ. Ιωάννη 002 28.2-01 2 m-20.jpg Πλάγια όψη Αγ. Ιωάννη 003 28.2-02 1 m-07.jpg Κεντρική είσοδος Αγ. Γεωργίου 004 28.2-02 2 m-07-a.jpg Εσωτερική άποψη Αγ. Γεωργίου 005 28.2-02 3 m-07-b.jpg Λεπτομέρεια ανοίγματος Αγ. Γεωργίου 006 28.2-03 1 m-21.jpg Γενική άποψη Αγ. Μαρίνας 007 28.2-03 2 m-22.jpg Καμπαναριό Αγ. Μαρίνας 008 28.2-03 3 m-23.jpg Κύρια όψη Αγ. Μαρίνας 009 28.2-04 1 m-24.jpg Εσωτερική άποψη φάμπρικας 010 28.2-04 2 m-25.jpg Εσωτερική άποψη φάμπρικας 011 28.2-04 3 m-26.jpg Λεπτομέρεια πιεστηρίου φάμπρικας 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 Φύλλο 1 από 4

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας Κατάλογος Αντιστοίχισης Ομάδα: 28 Οικισμός: Μεσελέροι (1) α/α αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός Εγγραφής στον κατάλογο αντιστοίχισης (2) Κωδικός Δελτίου αναγράφεται ο κωδικός του Δελτίου, σύμφωνα με την κωδικοποίηση που προτάθηκε (3) α/α ανά Δελτίο αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός κάθε φωτογραφίας ανά Δελτίο, ξεκινώντας από το 1 για κάθε δελτίο (4) Όνομα Αρχείου αναγράφεται το όνομα του αρχείου με το προέκταμα του (.jpg) της φωτογραφίας, όπως παραδόθηκε στον αρχικό κατάλογο (5) Παρατηρήσεις αναγράφονται Παρατηρήσεις, σημειώσεις ή σχόλια που αφορούν στη φωτογραφία κατά την κρίση των ομάδων α/α Κωδικός Δελτίου α/α ανά Δελτίο Όνομα Αρχείου Παρατηρήσεις (1) (2) (3) (4) (5) 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 Φύλλο 2 από 4

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας Κατάλογος Αντιστοίχισης Ομάδα: 28 Οικισμός: Μεσελέροι (1) α/α αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός Εγγραφής στον κατάλογο αντιστοίχισης (2) Κωδικός Δελτίου αναγράφεται ο κωδικός του Δελτίου, σύμφωνα με την κωδικοποίηση που προτάθηκε (3) α/α ανά Δελτίο αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός κάθε φωτογραφίας ανά Δελτίο, ξεκινώντας από το 1 για κάθε δελτίο (4) Όνομα Αρχείου αναγράφεται το όνομα του αρχείου με το προέκταμα του (.jpg) της φωτογραφίας, όπως παραδόθηκε στον αρχικό κατάλογο (5) Παρατηρήσεις αναγράφονται Παρατηρήσεις, σημειώσεις ή σχόλια που αφορούν στη φωτογραφία κατά την κρίση των ομάδων α/α Κωδικός Δελτίου α/α ανά Δελτίο Όνομα Αρχείου Παρατηρήσεις (1) (2) (3) (4) (5) 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 Φύλλο 3 από 4

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Καταγραφή της πολεοδομικής και της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των αξιόλογων οικισμών του Νομού Λασιθίου για τη μελλοντική ένταξή τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας Κατάλογος Αντιστοίχισης Ομάδα: 28 Οικισμός: Μεσελέροι (1) α/α αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός Εγγραφής στον κατάλογο αντιστοίχισης (2) Κωδικός Δελτίου αναγράφεται ο κωδικός του Δελτίου, σύμφωνα με την κωδικοποίηση που προτάθηκε (3) α/α ανά Δελτίο αναγράφεται ένας Αύξων Αριθμός κάθε φωτογραφίας ανά Δελτίο, ξεκινώντας από το 1 για κάθε δελτίο (4) Όνομα Αρχείου αναγράφεται το όνομα του αρχείου με το προέκταμα του (.jpg) της φωτογραφίας, όπως παραδόθηκε στον αρχικό κατάλογο (5) Παρατηρήσεις αναγράφονται Παρατηρήσεις, σημειώσεις ή σχόλια που αφορούν στη φωτογραφία κατά την κρίση των ομάδων α/α Κωδικός Δελτίου α/α ανά Δελτίο Όνομα Αρχείου Παρατηρήσεις (1) (2) (3) (4) (5) 079 080 081 082 083 084 085 086 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 Φύλλο 4 από 4

ΔΕΛΤΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ 1

νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ οικισμός: ΜΕΣΕΛΕΡΟΙ διεύθυνση: ΕΝΤΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ επωνυμία ακινήτου : Α. ΙΩΑΝΝΗΣ Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: σημερινή χρήση /όροφο: εκκλησία αρχική χρήση /όροφο: εκκλησία κατάσταση κτιρίου: καλή κωδικός ιστορική περίοδος 28.2-01 17 ος -18 ος αιώνας φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 2

περιγραφή: Δίκλιτη εκκλησία αφιερωμένη στον Α. Ιωάννη. Αποτελεί την κεντρική εκκλησία του οικισμού. σύστημα δόμησης πετρόχτιστο αριθμός οροφών ισόγειο υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι ναι κτίσμα στέγη εξώστης ανοίγματα όχι Χ όχι Χ βιτρίνα ισογείου άλλο τι: προσθήκη ενός κλίτους κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο κτιρίου κύριων όψεων προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός τμήματος συνοδεία κελύφους ειδική ρύθμιση 3

φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας 4

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ πέτρα Χ 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ πέτρα Χ 3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ 2 δίριχτες στέγες - πέτρα Χ 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ Πέτρινοι τοίχοι Χ 5

5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ Μωσαϊκό δάπεδο Χ 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ οχι 7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ οχι 8. ΕΞΩΣΤΗΣ οχι 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ οχι 6

10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ αλουμίνο Χ 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: άσπροι Χ - κουφώματα: σκούρο καφέ Χ - κιγκλιδ: - 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρησεις: 7

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ 8

νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ οικισμός: ΜΕΣΕΛΕΡΟΙ διεύθυνση: ΕΝΤΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ επωνυμία ακινήτου : Α. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: σημερινή χρήση /όροφο: εκκλησία αρχική χρήση /όροφο: εκκλησία κατάσταση κτιρίου: καλή κωδικός ιστορική περίοδος 28.2-02 12 ος αιώνας φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 9

περιγραφή: Μονόκλιτη εκκλησία αφιερωμένη στον Α. Γεώργιο. σύστημα δόμησης Πετρόχτιστο αριθμός οροφών ισόγειο υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι ναι κτίσμα στέγη εξώστης ανοίγματα όχι Χ όχι Χ βιτρίνα ισογείου άλλο τι: αλλοίωση τοιχογραφιών κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο κτιρίου κύριων όψεων προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός τμήματος Χ συνοδεία κελύφους ειδική ρύθμιση 10

φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πέτρα Χ 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πέτρα Χ 11

3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ Δίριχτη στέγη με πέτρα και σοβά Χ 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ Πέτρινοι τοίχοι Χ 5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ Πλακάκια, νέα προσθήκη Χ 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ οχι 12

7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ οχι 8. ΕΞΩΣΤΗΣ οχι 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ οχι 10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ ΞΥΛΙΝΑ Χ 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: άσπροι Χ 13

- κουφώματα: ανοικτό καφέ Χ - κιγκλιδ: - 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρησεις: Οι τοιχογραφίες χρειάζονται συντήρηση ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: 14

ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ 15

νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ οικισμός: ΜΕΣΕΛΕΡΟΙ διεύθυνση: ΟΡΙΑ ΟΙΚΙΣΜΟΥ επωνυμία ακινήτου : Α. ΜΑΡΙΝΑ Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: σημερινή χρήση /όροφο: εκκλησία - νεκροταφείο αρχική χρήση /όροφο: εκκλησία κατάσταση κτιρίου: καλή κωδικός ιστορική περίοδος 28.2-03 10 ος αιώνας φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 16

περιγραφή: μονόκλιτη εκκλησία αφιερωμένη στην Α. Μαρίνα νεκροταφείο του οικισμού σύστημα δόμησης πετρόχτιστο αριθμός οροφών ισόγειο υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι ναι κτίσμα στέγη εξώστης ανοίγματα όχι Χ όχι Χ βιτρίνα ισογείου άλλο τι: κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο κτιρίου Χ κύριων όψεων προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός τμήματος συνοδεία κελύφους ειδική ρύθμιση Χ 17

φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας 18

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πέτρα Χ 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πέτρα Χ 3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ Πέτρα και σοβά Χ 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ Πέτρινοι τοίχοι Χ 19

5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ Μωσαϊκό δάπεδο Χ 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ Όχι 7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ Όχι 8. ΕΞΩΣΤΗΣ Όχι 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ Όχι 20

10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ Μόνο ένα άνοιγμα ξύλινο Χ 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: άσπροι Χ - κουφώματα: καφέ Χ - κιγκλιδ: - 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρησεις: Σε συνέδριο που έγινε στα Χανιά το 1992, με παρουσίαση ερευνάς του Μαδεράκη Σταύρου διατυπώθηκε ότι η Αγ. Μαρίνα ίσως είναι από τις πρώτες εκκλησίες της Κρήτης. 21

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ 22

νομός: ΛΑΣΙΘΙΟΥ δήμος: ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ οικισμός: ΜΕΣΕΛΕΡΟΙ διεύθυνση: ΕΝΤΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ επωνυμία ακινήτου : ΦΑΜΠΡΙΚΑ Συνοικία ή θέση ιδιοκτησία /όροφο: Περισυνάκης Λευτέρης σημερινή χρήση /όροφο: εγκαταλελειμμένο αρχική χρήση /όροφο: φάμπρικα κατάσταση κτιρίου: κακή κωδικός ιστορική περίοδος 28.2-04 φωτογραφία κυρίας όψης απόσπασμα χάρτη 23

περιγραφή: η μόνη φάμπρικα του οικισμού η οποία υπάρχει ακόμα και λειτουργούσε εως το 1960 σύστημα δόμησης πετρόχτιστο αριθμός οροφών ισόγειο υπόγειο άλλο κτίριο/οικόπεδο προσθήκες-αλλοιώσεις ναι ναι κτίσμα στέγη Χ εξώστης ανοίγματα όχι Χ όχι Χ βιτρίνα ισογείου άλλο τι: κηρυγμένο ΥΠΕΚΑ ΥΠΠΟΤ ΦΕΚ: μνημείο υπό κήρυξη νέο προτεινόμενο κτιρίου κύριων όψεων προτεινόμενη προστασία: χαρακτηρισμός τμήματος συνοδεία κελύφους ειδική ρύθμιση 24

φωτογραφία λεπτομέρειας φωτογραφία λεπτομέρειας ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ κατάσταση διατήρησης καλή μέτρια κακή 1. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πέτρα Χ 2. ΦΕΡΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 25

3. ΣΤΕΓΑΣΗ - ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ 4. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΡΩΣΗΣ πέτρα Χ 5. ΔΑΠΕΔΑ ΟΡΟΦΕΣ οχι 6. ΚΛΙΜΑΚΟΣΤΑΣΙΑ οχι 26

7. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΕΞΟΧΗ οχι 8. ΕΞΩΣΤΗΣ οχι 9. ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑΤΑ - ΣΤΗΘΑΙΑ οχι 10. ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ - ΣΚΟΥΡΑ οχι 11. ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ - τοίχοι: 27

- κουφώματα: ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 28 - κιγκλιδ: - 12. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ παρατηρησεις: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ονομ/νυμο Περισυνάκης Λευτέρης διευθ.: Αθήνα τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: 28

ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ονομ/νυμο: διευθ.: τηλ.: ΥΠΟΜΝΗΜΑ 29

ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΔΟΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ 1

Ο οικισμός «Μεσελέροι» αποτελεί έναν περιορισμένο σε έκταση οικισμό με αρκετά μεγάλο κτιριακό απόθεμα. Τόσο η χωροθέτηση των κτισμάτων όσο και ο τρόπος δόμησης των κτιρίων συγκαταλέγονται στον παραδοσιακό τρόπο δόμησης των παλιών οικισμών της Κρήτης. Πυκνή δόμηση στο συνεκτικό τμήμα του οικισμού, στενοί δρόμοι, μικρά σοκάκια, μικρές ιδιοκτησίες, περιορισμένοι ελεύθεροι χώροι, πετρόκτιστα σπίτια και μικρές αυλές συνθέτουν τον τρόπο δόμησης του οικισμού. Την πλειοψηφία των κτισμάτων αποτελούν τα διώροφα κτίσματα τα περισσότερα εκ των οποίων είναι πέτρινα. Οι προσόψεις είναι λιτές με περιορισμένα ανοίγματα στην πλευρά του δρόμου. Ιδιαίτερα στοιχεία των όψεων αποτελούν η εμφανή πέτρινη τοιχοποιία και πέτρινα πελέκια γύρω από τα ανοίγματα, κυρίως περιμετρικά των κεντρικών εισόδων, που παίρνουν μορφή ορθογώνια ή τοξωτή. Αρκετές από τις στέγες είναι κεκλιμένες με επικάλυψη κεραμίδι. Το ύψος των κτισμάτων δεν υπερβαίνει τα 7,50 μ. συμπεριλαμβανομένου και του ύψους της στέγης, εκτός από μεμονωμένες αυθαίρετες κατασκευές. Τέλος, οι εκκλησίες στο κέντρο του οικισμού καθώς και η σχέση των κατοίκων με τους ανοικτούς χώρους δίνουν μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία στον οικισμό, που συναντάται στους περισσότερους κρητικούς παραδοσιακούς οικισμούς. Λαμβάνοντας υπόψην την φθίνουσα πορεία του οικισμού και δεδομένου των ιδιαίτερων μορφολογικών και κοινωνικών του στοιχείων, υπάρχει ανάγκη αναζήτησης μέτρων για την σύνταξη ενός κανονιστικού πλαισίου προστασίας και ειδικών όρων δόμησης, που θα συμβάλλουν στην διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, της δικής του φυσιογνωμικής ταυτότητας και εξέλιξη του. Αρχικά, κρίνεται απαραίτητη η επιβολή όρων για τον τρόπο δόμησης των νέων κτιρίων ή αποκατάστασης των παλιών. Προτείνεται ότι, το μέγιστο ύψος των νέων κτιρίων δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 8,00 μ. συμπεριλαμβανομένου και του ύψους της κεκλιμένης στέγης, και ο μέγιστων αριθμός ορόφων να είναι δύο. Επίσης, λόγω της ορεινή θέσης του οικισμού, προτείνεται η τοποθέτηση κεκλιμένης στέγης με επικάλυψη κεραμίδι, όπου αυτό είναι δυνατόν, και ιδιαίτερα σε κτίρια που έχουν εξαντλήσει το επιτρεπόμενο ύψος, τονίζοντας έτσι την γεωγραφική του θέση και δημιουργώντας ένα καλύτερο αισθητικό περιβάλλον. Τα νέα κτίρια που να οικοδομηθούν θα πρέπει να έχουν μικρότερη κάλυψη από ότι τα παλιότερα, αφήνοντας 2

περισσότερα μέτρα ακαλύπτων χώρων που θα συμβάλλουν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. (Κάλυψη :70 %, Συντελεστής Δόμησης : κλιμακωτός). Επίσης, προτείνεται η διατήρηση των κτισμάτων στο κέντρο του οικισμού και η απαγόρευση κατεδάφισης ή καθ ύψος επέκταση αυτών καθώς και οι παρεμβάσεις στις όψεις και στα υλικά δόμησής τους. Οι πέτρινες όψεις σε συνδυασμό με τα περιμετρικά πελέκια των ανοιγμάτων και τα ξύλινα κουφώματα προσδίδουν μια ιδιαίτερη ταυτότητα στον οικισμό η οποία οφείλει να διατηρηθεί. Για το λόγο αυτό, τα νέα κτίσματα που πρόκειται να ανεγερθούν οφείλουν να προσαρμόσουν τόσο τα υλικά κατασκευής του όσο και τα μορφολογικά στοιχεία των όψεών τους σύμφωνα με την πλειοψηφία των παλιών κτισμάτων του οικισμού. Για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος είναι απαραίτητη η παροχή κινήτρων, όπως η οικονομική ενίσχυση των ιδιοκτητών, μέσω διαφόρων δημοτικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων, για την αποκατάσταση των παλιών αξιόλογων κτισμάτων του οικισμού. Ακόμη, κρίνεται αναγκαία η διατήρηση της πολεοδομικής οργάνωσης του οικισμού, όπως οι μικροί δρόμοι, τα σοκάκια, οι ελεύθεροι χώροι σε συνδυασμό με την βελτίωση χώρων, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, όπως καθάρισμα ελεύθερων χώρων, δημιουργία χώρων για φύτευση και τοποθέτηση ξύλινων διάτρητων στεγασμάτων για την αναρρίχηση φυτών και ξύλινων καθισμάτων όπου είναι δυνατόν, δημιουργία νέων ελεύθερων χώρων εκτός του συνεκτικού τμήματος του οικισμού με τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού, φωτιστικών κ.λ.π. που θα εκτείνουν την κοινωνική ζωή των κατοίκων και θα ελκύσουν επισκέπτες. Αναγκαία είναι η βελτίωση του περιβάλλον χώρου γύρω από τις εκκλησίες καθώς και η διαμόρφωση μικρής πλατείας με τον απαιτούμενο αστικό εξοπλισμό (φώτα, καθίσματα, φύτευση κ.λ.π.) περιμετρικά της εκκλησίας του Αγ. Ιωάννη, αλλά και η δημιουργία οργανωμένων χώρων στάθμευσης περιμετρικά του οικισμού. Απαραίτητη είναι η βελτίωση των δημοτικών παροχών, όπως η βελτίωση του οδοστρώματος του κύριου οδικού άξονα, αλλά και η αντικατάσταση των υλικών επίστρωσης όλων των εσωτερικών δρόμων του οικισμού (βοηθητικοί δρόμοι σοκάκια), η κατασκευή φρεατίων για τα όμβρια αλλά και η δημιουργία οργανωμένων χώρων στάθμευσης. Ειδικό πλαίσιο προστασίας πρέπει να δημιουργηθεί για την διατήρηση και αξιοποίηση του μοναδικού βιοτεχνικού κτίσματος του οικισμού (φάμπρικα). Η αποκατάσταση των κτιρίων, η επαναλειτουργία μία εξ αυτών και η δημιουργία λαογραφικού μουσείου για την τοπική ιστορία της περιοχής, σε συνδυασμό με την δημιουργία ενδιαφερόντων διαδρομών γύρω από αξιόλογα 3

στοιχεία του περιβάλλοντα χώρου, θα αποτελούσαν στοιχεία που θα έλκυαν το ενδιαφέρον ξένων επισκεπτών. Επιπλέον, προτείνεται η δημιουργία και η βελτίωση υποδομών, όπως η βελτίωση του οδοστρώματος του κύριου οδικού άξονα, αλλά και η αντικατάσταση των υλικών επίστρωσης όλων των εσωτερικών δρόμων του οικισμού (βοηθητικοί δρόμοι σοκάκια), η κατασκευή φρεατίων για τα όμβρια, η σωστή λειτουργία του υπάρχοντος αποχετευτικού δικτύου, η βελτίωση των τηλεπικοινωνιών και ο φωτισμός των κοινόχρηστων χώρων του οικισμού. Καθοριστικό ρόλο για την ενδυνάμωση του οικισμού θα έχει η βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας κυρίως τα Σαββατοκύριακα και η επαναλειτουργία του σχολείου, μιας και οι κτιριακές υποδομές υπάρχουν ήδη, με σκοπό την διατήρηση και επιστροφή των νέων ανθρώπων στον οικισμό. Όλες οι προτάσεις που αναφέρθηκαν αποβλέπουν στην διατήρηση του οικισμού και στην ήπια και ομαλή εξέλιξή του. Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμείται η μετατροπή του με μεγάλο αστικό κέντρο, αντιθέτως σκοπός είναι ο οικισμός να μην εγκαταλειφτεί από τους κατοίκους και να γίνει ελκυστικός για τους επισκέπτες. Με την εφαρμογή όλων των παραπάνω μέτρων επιτυγχάνεται η διατήρηση του πολεοδομικού του πλούτου όσο και η διατήρηση των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών στοιχείων του οικισμού. 4