ConseilUE ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣΕΝΩΣΗΣ PUBLIC Βρυξέλλες,14Σεπτεμβρίου2011(20.09) (OR.en) 14224/11 LIMITE SOC772 ECOFIN583 EDUC235 REGIO74 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: προς: Θέμα: Προεδρίας τηνεπιτροπήτων ΜόνιμωνΑντιπροσώπων(1οτμήμα)/τοΣυμβούλιο (Απασχόληση,ΚοινωνικήΠολιτική,ΥγείακαιΚαταναλωτές(EPSCO) ΤοΕυρωπαϊκόΚοινωνικόΤαμείοστοπλαίσιοτηςεφαρμογήςτηςστρατηγικής «Ευρώπη2020» - ΈγγραφοεργασίαςτηςΠροεδρίας ΕπισυνάπτεταιγιατιςαντιπροσωπίεςέγγραφοεργασίαςτηςΠροεδρίαςσχετικάμετοΕυρωπαϊκό ΚοινωνικόΤαμείοστοπλαίσιοτηςεφαρμογήςτηςστρατηγικής«Ευρώπη2020»,ενόψειτης συζήτησηςπροσανατολισμούπουθαδιεξαχθείκατάτησύνοδοτουσυμβουλίουepscoτης3ης Οκτωβρίου2011. 14224/11 ΚΚ/ακι 1 DGG2B
Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στο πλαίσιο της εφαρμογής της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Επί 50 και πλέον έτη το ΕΚΤ αναλαμβάνει δραστηριότητες στους τομείς της απασχόλησης, της παιδείας και της προσαρμοστικότητας. Πέρα από τη συμβολή του στην ισορροπία των αγορών εργασίας, έχει ασχοληθεί επίσης με όλες τις άλλες πτυχές της κοινωνικής συνοχής. Δεδομένου ότι πλησιάζει η περίοδος προγραμματισμού των προσεχών Διαρθρωτικών Ταμείων, φαίνεται ότι η στιγμή προσφέρεται για να συζητηθεί η μελλοντική μορφή του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020», που εγκρίθηκε το 2010 και καλύπτει την επόμενη δεκαετία, περιέχει ένα όραμα για την κοινωνική οικονομία της αγοράς της Ευρώπης κατά τον 21ο αιώνα. Αρκετοί τομείς πολιτικής που αναφέρονται στη στρατηγική αυτή έχουν υποστηριχθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Προκειμένου να εξασφαλισθεί η επιτυχής εφαρμογή της στρατηγικής, θα απαιτηθεί χρηματοδοτική υποστήριξη των δράσεών της. Δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη μιας οικονομίας που θα βασίζεται στη γνώση και την καινοτομία. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση μιας πιο πράσινης και πιο ανταγωνιστικής οικονομίας στην οποία οι πόροι θα χρησιμοποιούνται πιο αποδοτικά και την ενίσχυση μιας οικονομίας με υψηλό ποσοστό απασχόλησης που θα εξασφαλίζει οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Οι προτεραιότητες της «Ευρώπης 2020» καθορίζονται με περιορισμένο αριθμό αλληλένδετων και μετρήσιμων πρωταρχικών στόχων 1 οι οποίοι είναι κρίσιμοι για τη γενική επιτυχία της στρατηγικής έως το 2020. Για να εξασφαλίσουμε ότι κάθε κράτος μέλος θα προσαρμόσει τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» στις δικές του ιδιαιτερότητές, οι στόχοι της ΕΕ μετασχηματίσθηκαν σε εθνικούς στόχους και πορείες. Βάσει επαρκώς αξιόπιστων δεδομένων που να επιτρέπουν τη σύγκριση, οι εθνικοί στόχοι θα πρέπει να εκφράζουν τις διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στα κράτη μέλη. Οι στόχοι αυτοί δεν είναι εξαντλητικοί για την επίτευξή τους θα απαιτηθεί μεγάλο φάσμα δράσεων σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο. 1 i) Το 75% του πληθυσμού ηλικίας μεταξύ 20 και 64 ετών πρέπει να έχει απασχόληση, ii) το 3% του ΑΕΠ της ΕΕ πρέπει να επενδύεται σε Ε&Α, οι δε στόχοι του «20/20/20» ως προς το κλίμα/την ενέργεια πρέπει να έχουν επιτευχθεί (περιλαμβανομένης της αύξησης σε 30% του ποσοστού μείωσης των εκπομπών εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν), iii) το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα τη σχολική εκπαίδευση πρέπει να είναι μικρότερο από 10% και τουλάχιστον 40% των νέων πρέπει να έχουν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και iv) ο αριθμός των ατόμων που κινδυνεύουν από φτώχεια πρέπει να μειωθεί κατά 20 εκατομμύρια. 14224/11 ΚΚ/ακι 2
Η στρατηγική προωθεί συνεπώς επτά εμβληματικές πρωτοβουλίες που θα ενεργήσουν ως καταλύτες για την επίτευξη προόδου σε κάθε βασική προτεραιότητα. Ορισμένες από αυτές ενδιαφέρουν ιδιαίτερα το Συμβούλιο EPSCO. Επιπλέον οι 10 ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για τις οικονομικές πολιτικές και τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών αποδεικνύουν το σημαντικό ρόλο του ΕΚΤ για τη μελλοντική επιτυχία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Σύμφωνα με την κατευθυντήρια γραμμή 7 (Αύξηση της συμμετοχής ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας, μείωση της διαρθρωτικής ανεργίας και προώθηση της ποιότητας των θέσεων εργασίας), το ΕΚΤ θα πρέπει ιδίως να στηρίξει τα κράτη μέλη προκειμένου να ενσωματώσουν τις αρχές της «ευελιξίας με ασφάλεια» στις πολιτικές τους για την αγορά εργασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αξιοποιήσουν κατάλληλα το ΕΚΤ για την ανάπτυξη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και την προαγωγή της διά βίου μάθησης, όπως αναφέρεται στην κατευθυντήρια γραμμή 8, και συνεπώς για την προαγωγή της πλήρους συμμετοχής στην κοινωνία και στην οικονομία, όπως ορίζεται στην κατευθυντήρια γραμμή 10 (Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας) 2. Στις 29 Ιουνίου 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση «Προϋπολογισμός για την «Ευρώπη 2020»», η οποία εξετάζεται ακόμη. Η Επιτροπή προτείνει αύξηση της χρηματοδότησης του ΕΚΤ κατά 10% σε σύγκριση με τις δημοσιονομικές προοπτικές για την περίοδο 2007-2013, ώστε να ανέλθει σε 84 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι το ΕΚΤ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Προτείνει στα κράτη μέλη να ορίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα συμβάλουν τα διάφορα χρηματοδοτικά μέσα στην επίτευξη των πρωταρχικών στόχων της «Ευρώπης 2020». Η ανεργία και τα σταθερά υψηλά ποσοστά φτώχειας απαιτούν την ανάληψη δράσης σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Δεδομένου ότι η Ένωση αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις (λ.χ. ελλείψεις σε επίπεδο δεξιοτήτων, μειωμένη απόδοση της ενεργού πολιτικής στην αγορά εργασίας και των εκπαιδευτικών συστημάτων, κοινωνικό αποκλεισμό περιθωριοποιημένων ομάδων και χαμηλή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού), προβάλλει η ανάγκη ανάληψης τόσο πολιτικών πρωτοβουλιών όσο και συγκεκριμένης υποστηρικτικής δράσης. Πολλά από αυτά τα προβλήματα έχουν διογκωθεί από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, τις δημογραφικές και μεταναστευτικές τάσεις και τον ταχύ ρυθμό των τεχνολογικών εξελίξεων. Αν δεν αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά, θα αποτελέσουν σημαντικό πρόβλημα για την κοινωνική συνοχή και την ανταγωνιστικότητα. Είναι συνεπώς ουσιώδες να συνοδεύονται οι επενδύσεις που ευνοούν την ανάπτυξη στους τομείς των υποδομών, της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικής ανάπτυξης με μέτρα που σχετίζονται με την πολιτική στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την κοινωνική ένταξη, την προσαρμοστικότητα των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών καθώς και τη διοικητική ικανότητα 3. 2 3 Απόφαση του Συμβουλίου της 21ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών (2010/707/ΕΕ). COM(2011) 500 τελικό, Προϋπολογισμός για την «Ευρώπη 2020». 14224/11 ΚΚ/ακι 3
Ο ρόλος του ΕΚΤ - ως μέσου της ΕΕ για επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο - είναι η υποστήριξη των τριών προτεραιοτήτων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Το ΕΚΤ θα πρέπει να υποστηρίζει τις δράσεις που αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη βάσει των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών καθώς και θεματικών συστάσεων και συστάσεων ανά χώρα. Οι πολιτικές απασχόλησης, κατάρτισης και εκπαίδευσης, ενεργής ένταξης και ίσων ευκαιριών αποτελούν βασικούς μηχανισμούς για την παροχή δυνατοτήτων στους πολίτες με την ανάπτυξη των γνώσεων και δεξιοτήτων τους, τη στήριξη της προσαρμογής στις αλλαγές, την προώθηση πνεύματος καινοτομίας, την αύξηση των ποσοστών ποιοτικής απασχόλησης και την προαγωγή μιας αγοράς εργασίας χωρίς αποκλεισμούς 4. Το ΕΚΤ τονίζει τη σημασία των τοπικών αναγκών. Οι προσπάθειες τόνωσης του δυναμικού των ίδιων των κρατών μελών και των περιφερειών με την ενίσχυση της πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες υπό ευρεία έννοια και την καταπολέμηση της «περιφερειοποίησης» είναι δυνατόν να επιτρέψουν σε συγκεκριμένες περιφέρειες να πάρουν το δρόμο της διαρκούς ανάπτυξης. Κατά συνέπεια ο προσδιορισμός κατάλληλων και αποτελεσματικών δράσεων για τη στήριξη της διαδικασίας βέλτιστης χρήσης του ενδογενούς αναπτυξιακού δυναμικού πρέπει να αποτελεί βασικό παράγοντα της εφαρμογής της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Προκειμένου να εφαρμοσθεί η προσέγγιση αυτή απαιτείται στενότερη συνεργασία μεταξύ των χρηματοδοτικών μέσων της Πολιτικής Συνοχής και άλλων πολιτικών της ΕΕ. Για λόγους ευθυγράμμισης με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», θα περιληφθεί στις νομικές πράξεις του τομέα της συνοχής μια «δέσμη» θεματικών προτεραιοτήτων άμεσα συνδεόμενων με τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές και τις εμβληματικές πρωτοβουλίες, η οποία θα εκφράζει τους στόχους για την πολιτική συνοχής στο πλαίσιο της αναθεώρησης του προϋπολογισμού της ΕΕ. Επιπλέον θα θεσπισθεί ένα Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο (ΚΣΠ) ώστε να μετασχηματισθούν οι σκοποί και οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» σε επενδυτικές πολιτικές. Το πλαίσιο αυτό, που θα αντικαταστήσει τα υφιστάμενα χωριστά σύνολα στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών, θα καλύπτει το ΕΚΤ - σε συνδυασμό με το Ταμείο Συνοχής, το ΕΤΠΑ 5, το ΕΓΤΑΑ 6 και το ΕΤΑ 7 - και θα εξασφαλίζει συνεπώς καλύτερο συντονισμό μεταξύ τους. Επιπλέον θα συναφθεί μια «σύμβαση εταιρικής σχέσης» βάσει του κοινού στρατηγικού πλαισίου με κάθε κράτος μέλος, ώστε να διατίθενται σε συνθετική μορφή οι δεσμεύσεις των εταίρων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και να εκπληρωθούν αποτελεσματικά οι στόχοι της «Ευρώπης 2020» μέσω του προγραμματισμού των διαρθρωτικών ταμείων και του Ταμείου Συνοχής της ΕΕ. 4 5 6 7 Γνωμοδότηση της Επιτροπής «ΕΚΤ» σχετικά με το μέλλον του ΕΚΤ στο πλαίσιο της 5ης έκθεσης για τη συνοχή και αναθεώρησης του προϋπολογισμού. Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας. 14224/11 ΚΚ/ακι 4
Η προετοιμασία του μέλλοντος του ΕΚΤ αποτελεί συνεπώς τμήμα μιας μακράς διαδικασίας διαβουλεύσεων και αναζήτησης του καλύτερου τρόπου για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ στο κοινωνικό πεδίο. Αυξάνεται διαρκώς η ζήτηση για μια πολιτική συνοχής της ΕΕ πιο προσανατολισμένη στις επιδόσεις και αυτό απαιτεί επανεστίαση από τα οικονομικά οφέλη στην προώθηση της εκπλήρωσης των στόχων πολιτικής. Η Προεδρία είναι πεπεισμένη ότι το ΕΚΤ συνιστά και θα πρέπει να συνεχίσει να συνιστά σημαντικό εργαλείο για την προαγωγή βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμού, με ταυτόχρονη τήρηση των αρμοδιοτήτων και ευθυνών των κρατών μελών και των περιφερειών στον τομέα της πολιτικής απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής και διασφάλιση επαρκούς επιπέδου ευελιξίας κατά τον καθορισμό εθνικών και περιφερειακών επενδυτικών προτεραιοτήτων. Η πρόθεση της Προεδρίας είναι λοιπόν να δρομολογήσει και να ενθαρρύνει αυτή τη συζήτηση σχετικά με τη μελλοντική μορφή του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και το ρόλο του στην εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» βάσει των εξής ερωτημάτων : Ερωτήματα προς συζήτηση : 1. Ποιους από τους σκοπούς, τους στόχους και τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της «Ευρώπης 2020» θα πρέπει να στηρίζει κατά προτεραιότητα το ΕΚΤ; 2. Πώς μπορούν οι φορείς της ΕΕ, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του ΕΚΤ και να το αναπροσανατολίσουν προς μια προσέγγιση που να βασίζεται περισσότερο στα αποτελέσματα; 3. Συμβολή στους πρωταρχικούς στόχους της ΕΕ - ποια είναι η προοπτική των κρατών μελών; Θα πρέπει να συμμετέχουν όλα τα κράτη μέλη και οι περιοχές με τον ίδιο τρόπο στην επίτευξη των στόχων της «Ευρώπης 2020» ή θα πρέπει να εξαρτάται η συμμετοχή τους από τις ανάγκες και τις δυνατότητες των διάφορων περιφερειών; 4. Θα συμβάλει η εφαρμογή ελάχιστων μεριδίων για το ΕΚΤ ανάλογα με την περιφέρεια στην αύξηση της αποτελεσματικότητάς του όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της «Ευρώπης 2020»; 5. Πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί ο συντονισμός μεταξύ των διαρθρωτικών ταμείων ώστε να επιτυγχάνονται οι συνολικοί στόχοι πολιτικής; 14224/11 ΚΚ/ακι 5