ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΜΟΥ

ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟ ΟΤΟΠΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2011 2012 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΤΑΣΙΟΥΛΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΑΞΗ: Β ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΜΟΥ για ΓΕΡΑ ΔΟΝΤΙΑ και ΟΜΟΡΦΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ

ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟ ΟΤΟΠΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011 2012 ΤΑΞΗ Β ΑΣΚΑΛΑ: Τασιούλα Μαριάννα ΜΑΘΗΤΕΣ: Μανούση Βικτωρία Αναστασίου Πέτρος Σιούλη Μαρία Σινγκ Χαρκαµάλ Τσάµου Βέρα Σινγκ Σακτσίβαν 1

Εισαγωγή Μικρά περιστατικά, όπως µια φιλική συζήτηση, ένα γευστικό φαγητό ή ένα αυθόρµητο χαµόγελο βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής µας. Κάθε άτοµο δικαιούται την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίµηση που µπορεί να του προσφέρει ένα όµορφο χαµόγελο. Τα αισθητικά άρτια δόντια µας βοηθούν να µιλήσουµε µε εµπιστοσύνη και να χαµογελάσουµε δείχνοντας τα δόντια µας και όχι τα σφιγµένα χείλη. Μια µικρή και σχετικά εύκολη αλλαγή στη διατροφή των ανθρώπων µπορεί να βελτιώσει την κατάσταση των δοντιών και των ούλων τους που µπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής τους. Η καλή στοµατική υγεία εξαρτάται από την καθηµερινή φροντίδα σε µικρή ηλικία και την περιοδική επίσκεψη στον οδοντίατρο. Η σωστή φροντίδα στο σπίτι είναι η καλύτερη µέθοδος για γερά δόντια και όµορφο χαµόγελο. όντια πάντα γερά για ένα ωραίο, γεµάτο υγεία, φωτεινό χαµόγελο. όντια πάντα γερά και χαµογελάστε ελεύθερα. Οι άνθρωποι εκτιµούν ένα όµορφο, λαµπερό χαµόγελο. 2

Ευχαριστώ θερµά Τον ιευθυντή του σχολείου µας κ. Ευάγγελο Παπουτσή για τη συµβολή του, την ενθάρρυνση, τη συνεργασία και την αµέριστη βοήθεια που µας προσέφερε για την υλοποίηση του προγράµµατος. Τον συνάδελφο κ. ηµήτρη Σιαπλαούρα για τη συνεργασία και τη βοήθειά του. Την οδοντίατρο κ. Αλεξάνδρα Παπαχρήστου Μπαλταγιάννη που µε µεγάλη προθυµία και πολλή αγάπη µας παραχώρησε εποπτικό υλικό και µοιράστηκε µαζί µας τις πολύτιµες γνώσεις της και την πολύχρονη εµπειρία της. Τον φαρµακοποιό του χωριού µας κ. Χαρίλαο Γιαννούλη για την ενηµέρωση στα προϊόντα στοµατικής υγιεινής. Τους µαθητές για τη συµµετοχή και τον ενθουσιασµό τους. Ευελπιστώ ότι η προσπάθεια αυτή θα είναι πολύτιµο εφόδιο για τους µαθητές µας στον τοµέα της υγείας. Αφιερώνεται στο γιο µου, τον «ΑΓΓΕΛΟ ΜΟΥ» που η ζωή ΕΝ του χαµογέλασε και κατά τον. Σολωµό: «Ο άγγελος ίσως, που παίρνει το µίληµα του πήρε µε φίληµα γλυκό την ψυχή» και πίσω του άφησε µιλιά βραχνή, θαµπό βλέµµα, πικρό χαµόγελο. 3

ΤΟ ΣΤΟΜΑ - ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΤΕ ΠΑΡΑΚΑΛΩ Μπορεί τα µάτια να αποτελούν τον καθρέφτη της ψυχής, το στόµα όµως φαίνεται να είναι ο καθρέφτης της υγείας του σώµατος. Το στόµα αποτελεί µια προνοµιακή περιοχή στο ανθρώπινο σώµα γιατί: Συνδέεται µε τις πιο ευχάριστες στιγµές του ανθρώπου, τη γευστική απόλαυση, το φιλί και το λόγο. Με τη βοήθεια των δοντιών παίζει σηµαντικό ρόλο στη δηµιουργία των διαφόρων εκφράσεων του προσώπου. Για παράδειγµα το χαµόγελό σας, είναι το πρώτο πράγµα που προσέχει κάποιος µόλις σας δει. Το στόµα αποτελείται εξωτερικά από τα χείλη και εσωτερικά από τα δόντια και τη γλώσσα. 4

ρόλο: Λειτουργίες του στόµατος: Το στόµα ή στοµατική κοιλότητα κατέχει, επίσης, σηµαντικό Κατά την επεξεργασία και διάσπαση των τροφών, αφού οι τροφές λαµβάνονται µέσω του στόµατος και αλέθονται µε τη βοήθεια των δοντιών Στην αναπνοή, αφού εισπνέουµε και από το στόµα Στη γεύση, µε τη βοήθεια της γλώσσας και Στην οµιλία. Με τη βοήθεια της γλώσσας και των δοντιών, που βρίσκονται στο στόµα µας, προφέρουµε τις λέξεις όταν µιλάµε. Σε τι χρησιµεύει η γλώσσα; Η γλώσσα είναι ένας µυς που κινείται προς πολλές κατευθύνσεις για να µασάτε, να καταπίνετε και να µιλάτε. Μ αυτήν επίσης καθαρίζετε τα χείλη και τα δόντια σας. εν είναι λεία, αλλά καλύπτεται από µικρές προεξοχές, στις οποίες βρίσκονται τα γευστικά κύτταρα. Αυτά ανιχνεύουν τη νοστιµάδα στα φαγητά και τα ποτά. Περιοχές γεύσης: Καθετί που βάζετε στο στόµα είναι µείγµα τεσσάρων γεύσεων: του ξινού, του πικρού, του γλυκού και του αλµυρού. ιαφορετικά µέρη της γλώσσας, µε τη βοήθεια των γευστικών κυττάρων, ανιχνεύουν αυτές τις γεύσεις. 5

Άλλες λειτουργίες της γλώσσας: Ακόµη, η γλώσσα εξυπηρετεί και την αφή. Μπορεί να διακρίνει, αν κάτι που µπήκε στο στόµα, είναι ζεστό ή κρύο, αιχµηρό, σκληρό ή µαλακό, οµαλό ή ανώµαλο και προειδοποιεί για επικίνδυνα πράγµατα που βρίσκονται στην τροφή µας. Εκτός από τις πιο πάνω λειτουργίες, η γλώσσα είναι το κύριο όργανο που διαµορφώνει την οµιλία. Με τις διάφορες κινήσεις, που κάνει στο στόµα, βοηθά στη διαµόρφωση των διαφόρων φθόγγων. Τι είδη τροφών πρέπει να αποφεύγουµε; Τα πολύ ζεστά και πολύ κρύα φαγητά, τα πολύ δυνατά µπαχαρικά προκαλούν ζηµιά στα γευστικά κύτταρα και πρέπει να τ αποφεύγουµε. ΤΑ ΟΝΤΙΑ όντια, πολύτιµα εξαρτήµατα Μπορείτε να φανταστείτε τι θα γινόταν αν δεν είχαµε κανένα δόντι; Θα ήµασταν αστείοι και, το χειρότερο, δεν θα µπορούσαµε να µασήσουµε την τροφή µας για να τη χωνέψουµε. Θα µπορούσαµε να πίνουµε µόνο υγρά. Πόσα δόντια έχω; Σε τι χρησιµεύουν; Το µωρό, όταν γεννιέται, δεν χρειάζεται δόντια γιατί βυζαίνει γάλα. Ύστερα όµως από λίγους µήνες βγάζει τα πρώτα του δόντια, τους «νεογιλούς». Πρόκειται για µικρά δόντια για να ταιριάζουν στο µικρό στόµα του βρέφους. Όταν το βρέφος µεγαλώσει θα αποβάλλει αυτά τα δοντάκια και θα βγουν τα µόνιµα. Οι εικόνες δείχνουν πόσα δοντάκια έχει, περίπου, ένα παιδάκι µέχρι να συµπληρώσει όλα τα νεογιλά δοντάκια. 6

Οι ενήλικοι έχουν 28 δόντια και 4 επιπλέον που ονοµάζονται «φρονιµίτες». Μερικοί δεν βγάζουν ποτέ «φρονιµίτες». Τα δόντια µας είναι σχεδιασµένα για τη λειτουργία που κάνουν. Τα µπροστινά, οι κοπτήρες, είναι ιδανικά για να κόβουν. ίπλα από αυτά είναι οι κυνόδοντες, εξαιρετικοί για το σχίσιµο τροφών. Στα πλάγια και στο πίσω µέρος είναι οι προγόµφιοι και γοµφίοι {τραπεζίτες}, σχεδιασµένοι για να αλέθουν τις τροφές. Από τι αποτελούνται τα δόντια; Όλα τα δόντια είναι επικαλυµµένα µε ένα εξωτερικό προστατευτικό στρώµα, την αδαµαντίνη. Κάτω από αυτό είναι η οδοντίνη, που είναι σκληρή και αποτελεί το µεγαλύτερο µέρος του δοντιού µας. Στο κέντρο βρίσκεται ο πολφός που περιέχει νεύρα και αιµοφόρα αγγεία. Σχεδόν τα 2/3 κάθε δοντιού είναι σφηνωµένα βαθιά στο οστό της γνάθου. 7

Γιατί πρέπει να φροντίζουµε τα δόντια µας; Τα δόντια χρειάζονται καθηµερινή και προσεχτική φροντίδα, για να διατηρούνται γερά. όντια που δε βουρτσίζονται τακτικά κινδυνεύουν να καταστραφούν από την τερηδόνα. Όταν το δόντι µας πονάει τότε κάτι δεν πάει καλά στο εσωτερικό του. Ο πόνος που αισθανόµαστε προέρχεται από τα σήµατα που στέλνουν τα νεύρα στον εγκέφαλο. Είναι µια προειδοποίηση πως πρέπει να πάµε στον οδοντίατρο. Η παραµέληση της στοµατικής υγιεινής µπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για µεταφορά µικροβίων σε άλλες περιοχές του ανθρώπινου οργανισµού, µε δυσάρεστες επιπτώσεις. 8

Συνηθισµένα προβλήµατα Οι στοµατικές ασθένειες είναι από τα πιο συνηθισµένα προβλήµατα στον κόσµο και επηρεάζουν σχεδόν όλους µας σε κάποιο στάδιο της ζωής µας. Η µεγάλη πλειοψηφία των στοµατικών ασθενειών προκαλούνται από βακτήρια που ζουν στο στόµα. Ευτυχώς, µπορούµε να διακόπτουµε τη συσσώρευση των βακτηρίων βουρτσίζοντας τα δόντια µας πρωί και βράδυ µε µια φθοριούχο οδοντόκρεµα. Τη νύχτα το σάλιο πέφτει σε πολύ χαµηλό επίπεδο. Αυτό αφήνει τα δόντια ευάλωτα στις επιθέσεις των βακτηρίων, που µπορεί να οδηγήσουν σε σφραγίσµατα. Τα πιο συνηθισµένα στοµατικά προβλήµατα είναι: Η πλάκα είναι µια µαλακή, κολλώδης, λευκο-κίτρινη µεµβράνη που δηµιουργείται από ανάπτυξη βακτηρίων και υπολείµµατα τροφών. Αν περάσετε τη γλώσσα σας πάνω από τα δόντια και τα νιώσετε σαν να έχουν γούνα, αυτό είναι πλάκα. Αν την αφήσετε, ερεθίζει τα ούλα και χαλάει τα δόντια. Η πέτρα είναι µια σκληρή, υποκίτρινη ουσία που σχηµατίζεται από µακρόχρονη συσσώρευση πλάκας καθώς τα βακτήρια πεθαίνουν και απολιθώνονται. Αν σχηµατιστεί δεν φεύγει µε την οδοντόβουρτσα. Ο οδοντίατρος µπορεί να κάνει καθαρισµό. Το καλύτερο όµως είναι να βουρτσίζετε τα δόντια σας πρωί και βράδυ ώστε να µην σχηµατιστεί. Η περιοδοντική νόσος ή ασθένεια των ούλων προκαλείται όταν η πλάκα κατέβει στη γραµµή των ούλων και τα ερεθίσει. Το πρώτο στάδιο ονοµάζεται ουλίτιδα και τα συµπτώµατα είναι κοκκίνισµα, πρήξιµο και αιµορραγία στα ούλα, αλλά δεν πονάει και είναι εύκολο να το αγνοήσουµε. Αν η φλεγµονή προχωρήσει βαθύτερα στα ούλα, χαλαρώνει το δόντι και τελικά µπορεί και να πέσει. Το βούρτσισµα πρωί και βράδυ µε φθοριούχο οδοντόκρεµα µειώνει τις πιθανότητες να εµφανιστεί το πρόβληµα. 9

Η τερηδόνα προκαλείται όταν τα σάκχαρα των τροφών µετατρέπονται σε οξέα από συγκεκριµένα βακτήρια που υπάρχουν στο στόµα. Το ασβέστιο χάνεται από τα δόντια. Από τις συχνές επιθέσεις των οξέων το σµάλτο µπορεί να εξασθενήσει πολύ, τότε η ζηµιά είναι µόνιµη και δηµιουργείται µια κοιλότητα. Μόλις περάσει στην πιο µαλακή οδοντίνη, η τερηδόνα αρχίζει να προκαλεί πόνο. Όταν φτάσει στον πολφό του δοντιού, η µόλυνση µπορεί να οδηγήσει σε απόστηµα και το δόντι τελικά να µην σωθεί. Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΣΤΑ ΟΝΤΙΑ Στάδιο 1 ο : Το σµάλτο δέχεται επίδραση Στάδιο 2 ο : Επηρεάζεται η οδοντίνη Στάδιο 3 ο : Επηρεάζεται ο πολφός και υπάρχει έντονος πόνος Στάδιο 4 ο : Το κοίλωµα µεγαλώνει και µπορεί να οδηγήσει σε απόστηµα 10

Τη νύχτα τα δόντια είναι πιο ευάλωτα γιατί υπάρχει λιγότερο σάλιο στο στόµα και εποµένως έχουν µικρότερη προστασία από την επίθεση των οξέων. 11

12

ΧΑΜΟΓΕΛΑ Το γέλιο είναι ο ήλιος. ιώχνει το χειµώνα από το πρόσωπο του ανθρώπου. {Β. Ουγκώ} Ότι θέλεις θα το πάρεις ευκολότερα µε το χαµόγελο παρά µε το σπαθί σου. {Σαίξπηρ} Όταν γελάει το πρόσωπο, δε γελάει πάντα κι η καρδιά. {κινέζικη παροιµία} Μια µέρα χωρίς χαµόγελο είναι µια χαµένη µέρα. 13

ΧΑΜΟΓΕΛΑ 14

ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΩΦΕΛΟΥΝ ΤΑ ΟΝΤΙΑ Μια ισορροπηµένη διατροφή που δίνει έµφαση στα πλήρη δηµητριακά, τα λαχανικά και τα φρούτα, τα γαλακτοκοµικά προϊόντα και τις φτωχές σε λίπος ζωικές πρωτεϊνούχες τροφές κρέας, πουλερικά και ψάρι, είναι ότι καλύτερο για τη στοµατική υγεία αλλά και τη γενική υγεία. Πρόσφατη έρευνα έδειξε πως τα λιπαρά οξέα που συναντώνται στα λιπαρά ψάρια και στους ξηρούς καρπούς, βοηθούν στη διατήρηση της στοµατικής υγείας. 15

16

17

ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΤΑ ΟΝΤΙΑ Η συχνή κατανάλωση σνακ, γλυκών, µπισκότων, κράκερ, ζαχαρούχων δηµητριακών, ξηρών φρούτων, χυµών και αναψυκτικών, παγωτών όχι µόνο κόβουν την όρεξη του παιδιού για πιο υγιεινές τροφές, αλλά ενθαρρύνουν και την εµφάνιση τερηδόνας. 18

ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΑ ΟΝΤΙΑ ΜΟΥ Το καθηµερινό βούρτσισµα είναι µια συνήθεια που είναι καλύτερο να ξεκινά νωρίς και να µην σταµατά ποτέ. Τα παιδιά θα πρέπει να καθαρίζουν τα δόντια τους τουλάχιστον δύο φορές την ηµέρα µετά το πρωινό και πριν πάνε στο κρεβάτι. Όσο νωρίτερα το παιδί ξεκινήσει τη σωστή φροντίδα των δοντιών του τόσο µεγαλύτερες πιθανότητες έχει να συµµετέχει σε µια γενιά χωρίς τερηδόνα, αλλά και να κρατήσει τα δόντια του για όλη του τη ζωή. τερηδόνα. Το φθόριο είναι το πρωταρχικό µυστικό για υγιή δόντια χωρίς 19

Η Οδοντόβουρτσα Μια οδοντόβουρτσα σκληρή µέσα στο ποτηράκι, τα δόντια του αφέντη της βαρέθηκε λιγάκι. Σ ένα σκουλήκι των δοντιών τηλεφωνεί και λέει: «Τα δόντια σάπισέ του τα ώστε να µη µε θέλει!» Η ΟΛΙΟΤΡΙΧΗ οδοντόβουρτσα από το ποτηράκι. 20

ΟΝΤΙΑ ΠΟΥ ΠΟΝΑΝΕ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Μην περιµένετε να πονέσετε για να πάτε στον οδοντίατρο. Κλείνετε κάθε 6 µήνες το ραντεβού σας για να κάνετε προληπτικό έλεγχο, καθαρισµό των δοντιών και φθορίωση. 21

22

23

ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΒΟΥΡΤΣΙΣΜΑ ΤΩΝ ΟΝΤΙΩΝ Το σωστό βούρτσισµα των δοντιών είναι το βούρτσισµα που κρατάει τη στοµατική κοιλότητα [δόντια, ούλα, γλώσσα, παρειές] καθαρή. Το σωστό βούρτσισµα πρέπει να καθαρίσει τα δόντια από υπολείµµατα τροφών και να αφαιρέσει την οδοντική πλάκα. Γι αυτό θα πρέπει να θυµόµαστε ότι τα δόντια έχουν 3 πλευρές που µπορούν να καθαριστούν µε την οδοντόβουρτσα. Την εξωτερική πλευρά [αυτή προς τα µάγουλα], την µασητική πλευρά των δοντιών, [δηλαδή την πλευρά που µασάµε] και την εσωτερική πλευρά των δοντιών [ προς τον ουρανίσκο ή τη γλώσσα]. Τα σηµεία ανάµεσα από τα δόντια θα πρέπει να καθαρίζονται µε τη χρήση του οδοντικού νήµατος, καθώς το βούρτσισµα δεν αρκεί. Το σωστό βούρτσισµα πρέπει να καθαρίζει τα ούλα και να αποµακρύνει τροφές και µικρόβια. Υπάρχουν σηµεία µέσα στα ούλα τα οποία θα πρέπει να ξεπλένονται συχνά µε στοµατικά διαλύµατα, καθώς το βούρτσισµα στις περιοχές αυτές δεν αρκεί. Το σωστό βούρτσισµα θα πρέπει να καθαρίζει και τη γλώσσα, καθώς η γλώσσα έχει πάνω στη ράχη της θύλακες [κάτι σαν αυλάκια] µέσα στα οποία µπορούν πολύ εύκολα να συσσωρευτούν µικρόβια. Τι ΕΝ πρέπει να κάνετε εν πρέπει να βρέχετε την οδοντόβουρτσα ή την οδοντόκρεµα. Είναι λάθος. Στόχος δεν είναι να βάλουµε πλυντήριο στο στόµα κάνοντας µια παχιά σαπουνάδα, αλλά να κολλήσουµε την οδοντόκρεµα πάνω στα δόντια απευθείας ώστε να απορροφήσουν συστατικά από αυτή. εν πρέπει να βουρτσίζετε τις εξωτερικές και εσωτερικές επιφάνειες των δοντιών κάθετα µε αυτά. Τα δόντια έχουν φορά βουρτσίσµατος και αυτή είναι από τα ούλα προς τα δόντια. Οι µασητικές περιοχές των δοντιών είναι οι µοναδικές που µπορούν να καθαρίσουν µε κάθετη κίνηση. 24

Μην πιέζετε την οδοντόβουρτσα πολύ πάνω στα δόντια και τα ούλα. Ούτε να χαϊδεύετε µε την οδοντόβουρτσα τα ούλα και τα δόντια χωρίς καθόλου πίεση. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχει κίνδυνος να φθείρετε τα δόντια σας, στη δεύτερη περίπτωση, απλά χάνετε το χρόνο σας, καθώς δεν καθαρίζετε τα δόντια. Η οδοντόβουρτσα θα πρέπει να δουλεύει µε ελαφριά πίεση. Μην σταµατάτε να βουρτσίζετε αν κάποιο σηµείο του ούλου µατώνει. Ό,τι µατώνει να το βουρτσίζετε περισσότερο. Το µάτωµα υποδηλώνει πιθανή ουλίτιδα. Επισκεφτείτε τον οδοντίατρό σας. Τα υγιή ούλα δεν µατώνουν µε το βούρτσισµα. Μην ξεπλένετε δυνατά το στόµα σας. Η οδοντόκρεµα ξεπλένεται πολύ εύκολα µε αποτέλεσµα τα δόντια να µην προλαβαίνουν να απορροφήσουν το φθόριο, ιδιαίτερα αν βουρτσίζετε τα δόντια σας για λιγότερο από 2 λεπτά. Τι πρέπει να κάνετε Βάλτε το βούρτσισµα των δοντιών στην καθηµερινότητά σας. Η υγεία των δοντιών είναι απλά µια συνήθεια. Αποκτήστε την και θα γλυτώσετε πολλά έξοδα θεραπείας των δοντιών σας. Βουρτσίζετε τουλάχιστον δύο φορές την ηµέρα για τουλάχιστον 2 µε 3 λεπτά. Περίπου τόσος είναι ο χρόνος που τα δόντια χρειάζονται για να απορροφήσουν τις ουσίες που πρέπει από την οδοντόκρεµα. Βουρτσίζετε τα δόντια σας πάντα πριν κοιµηθείτε. Τα βράδυ η ποσότητα του σάλιου πέφτει µε αποτέλεσµα να σχηµατίζεται πιο εύκολα τερηδόνα στα δόντια. Αλλάζετε την οδοντόβουρτσά σας συχνά. Αν δείτε να αποκλίνουν οι τρίχες από την κεφαλή πετάξτε την και αγοράστε µια καινούρια, γιατί αυτές οι τρίχες µπορούν να τραυµατίσουν τα ούλα. Αλλάζετε την οδοντόβουρτσα σας κάθε 3 µε 4 µήνες. Χρησιµοποιείστε το οδοντικό νήµα. εν υπάρχει άλλος τρόπος να καθαριστούν οι περιοχές ανάµεσα στα δόντια. Χρησιµοποιείστε στοµατικά διαλύµατα. Βοηθούν αρκετά την υγιεινή των ούλων σας. Επισκεφτείτε τακτικά τον οδοντίατρό σας ακόµα και αν δεν πονάτε. Η πρόληψη θα σας γλυτώσει από επώδυνες εµπειρίες 25

γιατί ο οδοντίατρός σας µπορεί να λύσει µικροπροβλήµατα εύκολα, γρήγορα και ανώδυνα πριν γίνουν µεγαλύτερα. Το καλό καθηµερινό βούρτσισµα είναι ο µόνος τρόπος για να έχετε όµορφα δόντια, γερά ούλα και ένα λαµπερό και δροσερό χαµόγελο. 26

27

28

ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΝ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΟ Πάντα µου άρεσαν τα γλυκά. Οι καραµέλες, οι σοκολάτες, τα λουκούµια, οι πάστες, τα γλυκά του κουταλιού. Όµως εδώ και µερικές µέρες σταµάτησα εντελώς να τρώω γλυκά. Αιτία ήταν ο φοβερός πονόδοντος που ένιωσα. Όλη τη νύχτα δεν κοιµήθηκα. Ένα δόντι µε πονούσε φοβερά. Η µητέρα µου, µου έδωσε παυσίπονο, αλλά ο πόνος δεν σταµατούσε. Ούτε οι γαργάρες µε τσίπουρο έφεραν αποτέλεσµα. Το πρωί η µητέρα µου µε πήγε στον οδοντίατρο. Όταν µπήκαµε µέσα ο γιατρός µε χάιδεψε για να µου δώσει θάρρος, αλλά εγώ είχα κιτρινίσει από το φόβο µου. Νόµιζα πως θα έπιανε µια τανάλια και θα µου έβγαζε το χαλασµένο δόντι µου. Ευτυχώς όµως δεν έγινε έτσι. Ο γιατρός µε κάθισε στην ειδική πολυθρόνα, άνοιξα το στόµα µου και µε εξέτασε µε προσοχή. Άνοιξε τον ειδικό προβολέα και µ ένα σιδερένιο εργαλείο µου χτυπούσε ένα ένα δόντι και µε ρωτούσε αν πονάω. Όταν µου χτύπησε το χαλασµένο, βόγγηξα από τον πόνο. Αφού βρήκε το χαλασµένο δόντι, έριξε πάνω του ένα σπρέι για να µην πονέσω. Ύστερα µ ένα εργαλείο που έµοιαζε µε µικρό τροχό, άρχισε να το καθαρίζει. Αφού το καθάρισε καλά, το σφράγισε. Φεύγοντας, ο γιατρός µε συµβούλεψε να σταµατήσω να τρώω πολλά γλυκά, γιατί θα χάσω γρήγορα τα δόντια µου. Όταν έχω όρεξη για γλυκό θυµάµαι τα λόγια του γιατρού και µου κόβεται η όρεξη. Προτιµώ να χάσω το γλυκό, παρά να χάσω τα δόντια µου. {Οµαδική εργασία στην τάξη} 29

30

Το δοντάκι µου πονεί Μανουλίτσα µου καλή το δοντάκι µου πονεί. Ίσως φταίει το γλυκό µήπως το κρύο παγωτό? Έπρεπε να φάω µήλα, µπανανίτσες, πορτοκάλια, µαρουλάκια, γιαουρτάκια για γερά γερά δοντάκια. Με οδοντόβουρτσα και κρέµα λες να φύγει ο πόνος πέρα? Το γιατρό δεν τον φοβάµαι το δοντάκι µου λυπάµαι. Για όµορφο χαµόγελο, δόντια γερά Βούρτσισµα πλύσιµο τακτικά! {Οµαδική εργασία στην τάξη} 31

32

Πόσα δόντια? Είκοσι δόντια για τα παιδιά. Τριάντα δύο δόντια για τον µπαµπά. Όποτε χάνω ένα δοντάκι, νύχτα το παίρνει το ποντικάκι. Είκοσι δόντια προσωρινά, τη θέση τους δίνουν µε τη σειρά σε τριάντα δύο δόντια γερά. Θα τα χω πάντα και γέρος να γίνω, Να µου χαλάνε δε θα τα αφήνω. 33

Οικογένειες λέξεων 34

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ Για το στόμα: Όπου µιλούν τα πράγµατα, τα στόµατα σωπαίνουν. Ανάθεµα τα στόµατα που βάνουν ανακατώµατα. Η καρδιά πικρή και το στόµα γλυκό. Σε κλεισµένο στόµα µύγα δεν µπαίνει. Για τα δόντια: Ο φόβος κάνει πόδια κι η πείνα κάνει δόντια. Εκεί που είν τα δόντια, λείπουν τα παξιµάδια. Πολλοί δείχνουν δόντια και δεν ξέρουν να δαγκάσουν. Οποιανού βαριούνται τα πόδια, πιθυµούν τα δόντια. Όπου µπορεί µε τα χέρια του, τα δόντια του µη βάνει. Τα δόντια είναι για να κρατούν τη γλώσσα. Κάποιου χάριζαν γοµάρι και το κοίταζε στα δόντια. Όπου πονεί το δόντι, εκεί χτυπά κι η γλώσσα. Τα σύκα είναι µαλακά, µόνο χαλνούν τα δόντια. Το χαρισµένο άλογο στα δόντια δεν το βλέπουν. Για τη γλώσσα: Αλλουνών δουλεύει η γλώσσα κι αλλουνών τα δόντια. Γλώσσα τρέχουσα, άµυαλα λαλεί. Η γλώσσα πληγώνει χειρότερα κι απ το µαχαίρι. Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει. Όποιος βαστάει τη γλώσσα του, σώζει την κεφαλή του. Κάλλιο µέλι στη γλώσσα σου παρά ασήµι στο πουγκί σου. Για τα λόγια: Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου µέλι. Τα λόγια σου µε χόρτασαν και το φαΐ σου φάτο. Τα λόγια του σπιτιού δε βγαίνουν το παζάρι. Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. 35

Για το γέλιο: Γέλιο άσκοπο, µυαλό άσκεφτο. Όσοι ξέρουν να γελούν πολλά χρόνια θε να ζήσουν. Καλύτερα καλύβα όπου γελούν παρά παλάτι όπου κλαίνε. Για το φιλί: Ανάρια ανάρια το φιλί για να χει νοστιµάδα. Χέρι που δεν µπορείς να το δαγκάσεις φίλα το. 36

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ Για το στόμα: Απ το στόµα µου το πήρες. Του κλεισα το στόµα. Γλύτωσε απ το στόµα του λύκου. Για τα δόντια: Ήλιος µε δόντια. εν είναι για τα δόντια σου. Πονάει το δοντάκι σου? Οδόντα αντί οδόντος. Σφίξε τα δόντια σου. Πάλεψε µε νύχια και µε δόντια. Έξω απ τα δόντια. Του έτριξε τα δόντια. Με την ψυχή στα δόντια. Τα κατάφερε γιατί έχει δόντι. Για τη γλώσσα: Έχει µια γλώσσα! Αν πέσεις στη γλώσσα της, χάθηκες! Του µίλησε µε σκληρή γλώσσα. Για τα λόγια: εν έβγαλε µιλιά. ε θέλω µιλιά. Μασάει τα λόγια του. Λόγια σταράτα. 37

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ Έχει πολλά δόντια κι όµως δε µασάει. {χτένα} Έχει δόντια και δοντάρες Μα δεν ξέρει να µασάει. Μα ούτε το φαΐ τη νοιάζει Κι ούτε και ποτέ πεινάει. {τσατσάρα} Απάνω κόβει Κάτω κόβει Και στη µέση Η κόρη λέει, λέει. {στόµα-γλώσσα-δόντια} Κάτω από κόκκινα µαδέρια, κάθονται άσπρα περιστέρια. {δόντια} Έχει δόντια κοφτερά δεν µπορεί όµως να φάει. {πριόνι} Πάνω ταβάς, κάτω ταβάς και στη µες ο µπακλαβάς. {στόµα γλώσσα} 38

ΤΡΑΓΟΥ Ι όντια πυκνά όντια πυκνά και µαργαριταρένια (2) Φωνή σαν τ αηδονιού, στόµα χελιδονιού, όλον το Μάη λαλεί κι όλη την άνοιξη. Ωρέ µια Κυριακή και µια καλή ηµέρα (2) ήρθε µια περιστέρα, µια καγκελοφρυδάτη, µια µοσχοµυρωδάτη, αν δεν την είχα δει δεν θα χα ζουρλαθεί, στη µαύρη γης να µπει. Μωρέ τι λες αυτού? Μωρέ ζαλιάρικο (2) τι βάζεις µε το νου σου, κρυφά απ τους δικούς σου, µαλαµατένια πόρτα µ ασηµοπήρουνα, η σκύλα η πεθερά σου θέλει µαχαίρωµα ως το ξηµέρωµα. Αχ διαβαίνει η σκύλα και γελά, στο σπίτι της πηγαίνει κι εµένα δεν µου κρένει, παναθεµατισµένη και θεοµπαίχτισσα, κρασί, ρακί δεν ήπια σε είδα και µέθυσα. 39

ΠΑΡΑ ΟΣΕΙΣ Όταν σε ένα παιδάκι βγει το δόντι του πρέπει να το πετάξει στα κεραµίδια του σπιτιού του λέγοντας: Να κρούνα* κόκαλο και δώσ µου σιδερένιο Να ροκανάω* τα κουκιά και τα ρεβίθια αντάµα Ώστε το καινούριο δόντι που θα βγει στη θέση του να είναι πολύ γερό και να µη χαλάσει ποτέ. *κρούνα : κουρούνα *ροκανάω : µασάω 40

Χάψαρη Το βράδυ της αποκριάς στο χωριό µας συνηθίζεται το έθιµο της χάψαρης. Η κάθε νοικοκυρά βράζει σφιχτά τόσα αυγά όσα είναι τα µέλη της οικογένειας αλλά και µερικά παραπάνω για συγγενείς, φίλους ή γείτονες που θα την επισκεφτούν και θα δειπνήσουν µαζί. Με µια βελόνα περνάει στο κάθε αυγό, από µύτη σε µύτη, µια µακριά κλωστή (χωρίς να βγάλει τα τσόφλια) και το κρεµάει στο βεργί (πλάστη) στη µια του άκρη. Κρατάει το βεργί από την άλλη άκρη και κουνάει το κρεµασµένο αυγό µπροστά από το στόµα του καθενός µέχρι αυτός να το πιάσει (χάψει) χωρίς να χρησιµοποιήσει τα χέρια. Όταν το χάψει, το αυγό γίνεται δικό του, το βγάζει, το καθαρίζει και το τρώει. Αυτή η διαδικασία επαναλαµβάνεται για όλους όσους παρευρίσκονται στο βραδινό τραπέζι. εν είναι καθόλου εύκολο να χάψει κάποιος το αυγό, το γέλιο είναι ασταµάτητο, κάποιοι µάλιστα το αποφεύγουν και κάποιοι άλλοι όταν δουν ότι δεν µπορούν να τα καταφέρουν το βάζουν στο στόµα τους µε τα χέρια, οι υπόλοιποι διαµαρτύρονται γιατί έκαναν πονηριά και το γέλιο συνεχίζεται. 41

ΑΝΕΚ ΟΤΟ Πάει ένας τύπος στον οδοντίατρο. Κάθεται στην καρέκλα, ανοίγει το στόµα σκύβει ο οδοντίατρος, κοιτάει και βλέπει? ΟΛΑ τα δόντια, πάνω κάτω, εµπρός και πίσω είναι χρυσά! Ξανακοιτάει, αλλά δεν βλέπει κανένα ελάττωµα. Οπότε ρωτάει: - Σφράγισµα? Και ο τύπος: - Όχι, συναγερµό! 42

ΠΑΙΧΝΙ ΙΑ 43

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ 44

45

Ερωτηµατολόγιο Κάναµε σφυγµοµέτρηση στους 69 µαθητές του σχολείου µας ( ηµοτικό Σχολείο Ροδοτοπίου), δίνοντας τις παρακάτω ερωτήσεις γύρω από τη στοµατική υγιεινή, τη διατροφή, την κατάσταση των δοντιών των µαθητών και τη σχέση τους µε τον οδοντίατρο. 1. Πόσο συχνά πίνεις αναψυκτικά; Ποτέ, Όχι κάθε µέρα, Κάθε µέρα: 1φορά, 2φορές, 3φορές. 2. Πόσο συχνά τρως γλυκά; Ποτέ, Όχι κάθε µέρα, Κάθε µέρα: 1φορά, 2φορές, 3φορές. 3. Πόσο συχνά τρως καραµέλες γλειφιτζούρια, τσίχλες, µπισκότα, σοκολάτες, γαριδάκια και πατατάκια; Ποτέ, Όχι κάθε µέρα, Κάθε µέρα: 1φορά, 2φορές, 3φορές. 4. Στο σπίτι σου ποια γεύµατα τρως συνήθως; Πρωινό, Μεσηµεριανό, Βραδινό 5. Τρως ανάµεσα στα γεύµατα; ΝΑΙ ΟΧΙ 6. Τρως συχνά φρούτα; ΝΑΙ ΟΧΙ 7. Τρως συχνά λαχανικά; ΝΑΙ ΟΧΙ 46

8. Αν πεινούσες λίγο και σου έδιναν τώρα ένα από τα παρακάτω τρόφιµα, ποιο θα ήθελες να φας; (Υπογράµµισε µόνο ένα) Γάλα, Μπισκότα, Καραµέλες, Γλυκό, Κρουασάν, Καρύδια, Γκοφρέτα, Σάντουιτς, Τυρόπιττα, Αυγό, Τσίχλα, Αναψυκτικό, Φρούτο, Παγωτό, Σοκολάτα, Φυσικός χυµός, Ξηροί καρποί, Πατατάκια, Γιαούρτι, ηµητριακά 9. Πόσο συχνά πλένεις τα δόντια σου; Κάθε µέρα, Μερικές φορές τη βδοµάδα, Σπάνια, Ποτέ 10. Την ηµέρα πλένω τα δόντια µου: 1 φορά, 2 φορές, 3 φορές 11. Φοβάσαι να πας στον οδοντίατρο; ΝΑΙ ΟΧΙ 12. Πότε πηγαίνεις στον οδοντίατρο; 1 φορά το χρόνο, 2 φορές το χρόνο, µόνο αν πάθουν κάτι τα δόντια µου 13. Όταν φας κάτι γλυκό, σου πονάνε τα δόντια; ΝΑΙ ΟΧΙ 14. Ματώνουν τα ούλα σου όταν πλένεις τα δόντια σου; ΝΑΙ ΟΧΙ 15. Γράψε µόνο αν έχεις κάνει στον οδοντίατρο: Εξαγωγές δοντιών επειδή ήταν σάπια (Γράψε πόσες).. Σφραγίσµατα (Γράψε πόσα, αν γνωρίζεις) 47

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΦΥΓΜΟΜΕΤΡΗΣΗΣ Από την σφυγµοµέτρηση που κάναµε στους µαθητές του σχολείου µας προέκυψαν τα παρακάτω αποτελέσµατα: 1. Πόσο συχνά πίνεις αναψυκτικά; 54 Ποτέ: 7 Όχι κάθε µέρα: 54 Κάθε µέρα: 8 8 7 Όχι κάθε µέρα Κάθε µέρα Ποτέ 2. Πόσο συχνά τρως γλυκά; Ποτέ: 2 Όχι κάθε µέρα: 59 Κάθε µέρα: 8 Όχι κάθε µέρα 59 Κάθε µέρα 8 Ποτέ 2 3. Πόσο συχνά τρως καραµέλες γλειφιτζούρια, τσίχλες, µπισκότα, σοκολάτες, γαριδάκια και πατατάκια; Ποτέ: 5 52 Όχι κάθε µέρα: 52 5 12 Κάθε µέρα: 12 Ποτέ Όχι κάθε µέρα Κάθε µέρα 4. Στο σπίτι σου ποια γεύµατα τρως συνήθως; Πρωινό: 58 Πρωινό 58 Μεσηµεριανό: 69 Μεσηµεριανό 69 Βραδινό: 58 Βραδινό 58 48

5. Τρως ανάµεσα στα γεύµατα; ΝΑΙ: 62 ΟΧΙ: 7 6. Τρως συχνά φρούτα; ΝΑΙ: 66 ΟΧΙ: 3 62 ΝΑΙ ΝΑΙ: 66 7 ΌΧΙ 7. Τρως συχνά λαχανικά; ΝΑΙ: 61 ΟΧΙ: 8 ΝΑΙ ΌΧΙ 8 ΌΧΙ: 3 61 8. Αν πεινούσες λίγο και σου έδιναν τώρα ένα από τα παρακάτω τρόφιµα, ποιο θα ήθελες να φας; (Υπογράµµισε µόνο ένα) Γάλα: 5 Μπισκότα: 3 Καραµέλες: 0 Γλυκό: 0 Κρουασάν: 8 Καρύδια: 0 Γκοφρέτα: 0 Σάντουιτς: 13 Τυρόπιττα: 10 Αυγό: 0 Τσίχλα: 0 Αναψυκτικό: 2 Φρούτο: 12 Παγωτό: 5 Σοκολάτα: 0 Φυσ. χυµός: 8 Ξηρ καρποί: 0 Πατατάκια: 1 Γιαούρτι : 1 ηµητριακά: 1 13 12 10 8 8 5 5 3 2 1 1 1 Σάντουιτς Φρούτο Τυρόπιττα Κρουασάν Φυσ. Χυµός Γάλα Παγωτό Μπισκότα Αναψυκτικό Γιαούρτι ηµητριακά Πατατάκια 49

9. Πόσο συχνά πλένεις τα δόντια σου; Κάθε µέρα: 64 64 Μερικές φορές τη βδοµάδα: 5 Σπάνια: 0 Ποτέ: 0 10. Την ηµέρα πλένω τα δόντια µου: 1 φορά: 14 2 φορές: 28 3 φορές: 22 11. Φοβάσαι να πας στον οδοντίατρο; 2 φορές: 28 5 Κάθε µέρα Μερικές φορές τη βδοµάδα 0 0 Σπάνια Ποτέ 3 φορές: 22 1 φορά: 14 ΝΑΙ: 9 ΝΑΙ 9 ΟΧΙ: 60 ΌΧΙ 60 12. Πότε πηγαίνεις στον οδοντίατρο; 1 φορά το χρόνο : 9 34 26 2 φορές το χρόνο 26 µόνο αν πάθουν κάτι τα δόντια µου: 34 µόνο αν πάθουν κάτι τα δόντια µου 9 2 φορές το χρόνο 1 φορά το χρόνο 13. Όταν φας κάτι γλυκό, σου πονάνε τα δόντια; ΝΑΙ: 12 ΝΑΙ 12 ΟΧΙ: 57 ΌΧΙ 57 14. Ματώνουν τα ούλα σου όταν πλένεις τα δόντια σου; ΝΑΙ: 33 ΟΧΙ: 36 ΌΧΙ: 36 ΝΑΙ: 33 50

15. Γράψε µόνο αν έχεις κάνει στον οδοντίατρο: Εξαγωγές δοντιών επειδή ήταν σάπια: Σφραγίσµατα: 5 µαθητές 26 µαθητές 30 25 20 15 10 5 0 Εξαγωγές δοντιών επειδή ήταν σάπια 5 26 Σφραγίσµατα 51

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η υγεία της ψυχής και του σώµατος είναι το πολυτιµότερο αγαθό για κάθε άνθρωπο. Είναι σηµαντικό να µαθαίνει ο άνθρωπος να φροντίζει την υγεία του από τη µικρή ηλικία. Αυτό µπορεί να γίνει µε την κατάλληλη αγωγή στο σχολείο και στο σπίτι. Χρειάζεται: καθηµερινή προσπάθεια, σωστό παράδειγµα, ενηµέρωση, γνώση, παιδαγωγικές δραστηριότητες ώστε να συνειδητοποιήσουν οι µαθητές την αξία της υγείας και να υιοθετήσουν καλές συνήθειες που θα τις εφαρµόζουν για µια ζωή. Αφού ολοκληρώθηκε το πρόγραµµα, έγινε αξιολόγηση ως προς το σχεδιασµό και την επίτευξη των στόχων, τη συµµετοχή των µαθητών, το ενδιαφέρον τους και την πρακτική εφαρµογή που ακολούθησαν για την προάσπιση της στοµατικής υγιεινής. Οι στόχοι επετεύχθησαν σε ικανοποιητικό βαθµό αφού: I. Το συγκεκριµένο θέµα αγαπήθηκε από τα παιδιά, εργάστηκαν µε ζήλο και ενθουσιασµό, συµµετείχαν σε όλες τις δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και εκφράστηκαν µε ποικίλους τρόπους. II. III. IV. Συνειδητοποίησαν πως η υγιεινή των δοντιών πρέπει να είναι καθηµερινή τους φροντίδα γιατί η κακή στοµατική υγεία µπορεί να έχει σαν αποτέλεσµα κακή αναπνοή, τερηδόνα, ουλίτιδα και σοβαρές µολύνσεις. Κατάλαβαν πως τα δόντια µας είναι πολύτιµα και δεν θα πρέπει από µόνοι µας να τους προξενούµε βλάβες όπως συνήθως συµβαίνει όταν σπάµε ξηρούς καρπούς µε τα δόντια ή όταν τρώµε απότοµα πολύ ζεστές ή κρύες τροφές. Κατανόησαν τη σχέση µεταξύ σωστής διατροφής και υγείας των δοντιών. V. Υιοθέτησαν το συστηµατικό βούρτσισµα των δοντιών τους επηρέασαν και την οικογένειά τους να ακολουθήσει το ίδιο. 52

VI. VII. Άλλαξαν στάση απέναντι στον οδοντίατρο και τον είδαν σαν φίλο τους. Απέκτησαν εµπειρίες και γνώσεις µε βιωµατικό τρόπο, άλλαξαν λανθασµένες συµπεριφορές και υιοθέτησαν σωστούς τρόπους για την υγιεινή του στόµατος. Το στόµα σας αποτελεί την κατεξοχήν ένδειξη της γενικής σας υγείας γι αυτό φροντίζοντάς το θα µπορείτε να φαίνεστε και να νιώθετε καλύτερα. ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΣΑΣ ΦΩΤΙΣΤΕ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΣΑΣ 53

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ «Η όνα Τερηδόνα» του Ευγένιου Τριβιζά «Ανθολόγια» Β, Γ, τάξης «Ερευνώ το Φυσικό Κόσµο» Ε τάξης «Γερά όντια Καλύτερη Υγεία»: Ελληνική Οδοντιατρική Οµοσπονδία «Το Αλφαβητάρι των δοντιών»: Πανεπιστήµιο Αθηνών Εφηµερίδες, Περιοδικά, ιαφηµιστικά Φυλλάδια Internet 54

ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟ ΟΤΟΠΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2011-2012 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΤΑΣΙΟΥΛΑ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΑΞΗ: Β ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΜΟΥ για ΓΕΡΑ ΔΟΝΤΙΑ και ΟΜΟΡΦΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ Κριτήρια Επιλογής 1. Τα δόντια µαθητών που κουνιόνταν και βγήκαν. 2. Η απουσία µαθητή για σφράγισµα δοντιού. 3. Τα µαυρισµένα δόντια µιας µαθήτριας. 4. Μια µαθήτρια δάγκωσε τη γλώσσα της. Στόχοι : 55

1. Να γνωρίσουν οι µαθητές τη λειτουργία του στόµατος και των δοντιών. 2. Να ενηµερωθούν για τις ασθένειες των δοντιών και τις επιπτώσεις στην υγεία ( τερηδόνα ουλίτιδα ). 3. Να µάθουν σωστούς τρόπους βουρτσίσµατος και καθαριότητας της στοµατικής κοιλότητας ( οδοντόβουρτσα οδοντόκρεµα οδοντικό νήµα στοµατικό διάλυµα οδοντίατρος ). 4. Να µάθουν για τις επιπτώσεις που έχουν οι τροφές στην υγεία των δοντιών ( γλυκά, πολύ ζεστά, πολύ κρύα ). 5. Να ευαισθητοποιηθούν ώστε να εφαρµόζουν καθηµερινά τους βασικούς κανόνες υγιεινής. Μέσα από διάφορες δραστηριότητες προσπαθήσαµε να βοηθήσουµε τους µαθητές ώστε να κατακτήσουν τους στόχους τους οποίους έχουµε θέσει. Γλώσσα ραστηριότητες ιαβάσαµε το βιβλίο «Η όνα Τερηδόνα» του Ευγένιου Τριβιζά. ιαβάσαµε «Το αλφαβητάρι των δοντιών» Εκτυπώσαµε από τον Η Υ σχετικές πληροφορίες, τις διαβάσαµε και παρακολουθήσαµε video. Συζητήσαµε για διαφηµίσεις σχετικές µε προϊόντα που αφορούν τη στοµατική υγιεινή. Κάθε µαθητής συµπλήρωσε «Μηνιαίο Ηµερολόγιο πλυσίµατος των δοντιών του» Καταγράψαµε παροιµίες, εκφράσεις, ποιήµατα, ανέκδοτα, λαϊκές παραδόσεις και παιχνίδια. Φτιάξαµε οικογένειες λέξεων. Γράψαµε για «Μία επίσκεψη στον οδοντίατρο» Γράψαµε στον Η Υ πινακίδες µε παροιµίες και εκφράσεις. Μαθηματικά Μετρήσαµε τα δόντια που µας βγήκαν. 56

Λύσαµε προβλήµατα. Μελέτη Περιβάλλοντος Συγκεντρώσαµε εποπτικό υλικό και κατασκευάσαµε «Γωνιά Στοµατικής Υγιεινής». Είδαµε στον καθρέφτη τη στοµατική κοιλότητα. Οργανώσαµε υγιεινό γεύµα στην τάξη. οκιµάσαµε τροφές: γλυκές, αλµυρές, πικρές, ξινές. Βουρτσίσαµε τα δόντια µας στο σχολείο. Χρησιµοποιήσαµε οδοντικό νήµα και στοµατικό διάλυµα Επισκεφτήκαµε το οδοντιατρείο της κ. Αλεξάνδρας Παπαχρήστου Μπαλταγιάννη. Επισκεφτήκαµε το φαρµακείο του χωριού µας. Μοιράσαµε ερωτηµατολόγιο σε όλους τους µαθητές του σχολείου µας και κάναµε σφυγµοµέτρηση. Αισθητική Αγωγή Φτιάξαµε δόντια µε πηλό και τα ζωγραφίσαµε ( γερά και χαρούµενα χαλασµένα και λυπηµένα ). Εφαρµόσαµε τη ζωγραφική µε οδοντόβουρτσα και νεροµπογιές. Φτιάξαµε αφίσες µε: Χαµόγελα Τροφές που ωφελούν τα δόντια Τροφές που βλάπτουν τα δόντια όντια που πονάνε Προϊόντα υγιεινής του στόµατος Τραγουδήσαµε τα: «όντια πυκνά και µαργαριταρένια» «Πάρε πασά µου την οδοντόβουρτσά µου» «Στόµα µου, στόµα µου φτιαγµένο από πηλό» Γυμναστική Χορέψαµε το «όντια πυκνά και µαργαριταρένια» Παίξαµε το «οδοντογιατρός ασθενής» Κάναµε «Χάψαρη». 57

Συζητήσεις Ανατοµία στόµατος: δόντια, γλώσσα, ούλα, ουρανίσκος. Η ζωή µας χωρίς δόντια. Κάθε πότε τα πλένουµε. Πώς νιώθουµε όταν πονάει το δόντι µας Όταν µυρίζει άσχηµα το στόµα µας. Γιατί κάποιοι δε φροντίζουν τα δόντια τους; Πώς αισθάνεσαι όταν πας στον οδοντίατρο; Πηγαίνεις ευχάριστα; Λειτουργίες µε το στόµα: ( τρώµε, µιλάµε, γελάµε, φιλάµε ). εν θα γινόταν χωρίς δόντια. 58

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή...2 ΤΟ ΣΤΟΜΑ - ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΤΕ ΠΑΡΑΚΑΛΩ...4 Λειτουργίες του στόµατος:...5 Σε τι χρησιµεύει η γλώσσα;...5 Άλλες λειτουργίες της γλώσσας:...6 ΤΑ ΟΝΤΙΑ...6 όντια, πολύτιµα εξαρτήµατα...6 Πόσα δόντια έχω; Σε τι χρησιµεύουν;...6 Από τι αποτελούνται τα δόντια;...7 Γιατί πρέπει να φροντίζουµε τα δόντια µας;...8 Συνηθισµένα προβλήµατα...9 Τα πιο συνηθισµένα στοµατικά προβλήµατα είναι:...9 Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΣΤΑ ΟΝΤΙΑ...10 ΧΑΜΟΓΕΛΑ...13 ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΩΦΕΛΟΥΝ ΤΑ ΟΝΤΙΑ...15 ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΤΑ ΟΝΤΙΑ...18 ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΑ ΟΝΤΙΑ ΜΟΥ...19 Η Οδοντόβουρτσα...20 ΟΝΤΙΑ ΠΟΥ ΠΟΝΑΝΕ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ...21 ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΒΟΥΡΤΣΙΣΜΑ ΤΩΝ ΟΝΤΙΩΝ...24 Τι ΕΝ πρέπει να κάνετε...24 Τι πρέπει να κάνετε...25 ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΝ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΟ...29 Το δοντάκι µου πονεί...31 Πόσα δόντια?...33 Οικογένειες λέξεων...34 ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ...35 Για το στόµα:...35 Για τα δόντια:...35 59

Για τη γλώσσα:...35 Για τα λόγια:...35 Για το γέλιο:...36 Για το φιλί:...36 ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ...37 Για το στόµα:...37 Για τα δόντια:...37 Για τη γλώσσα:...37 Για τα λόγια:...37 ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ...38 ΤΡΑΓΟΥ Ι όντια πυκνά...39 ΠΑΡΑ ΟΣΕΙΣ...40 Χάψαρη...41 ΑΝΕΚ ΟΤΟ...42 ΠΑΙΧΝΙ ΙΑ...43 ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ...44 Ερωτηµατολόγιο...46 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΦΥΓΜΟΜΕΤΡΗΣΗΣ...48 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ...52 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...54 Κριτήρια Επιλογής...55 ραστηριότητες...56 Γλώσσα...56 Μαθηµατικά...56 Μελέτη Περιβάλλοντος...57 Αισθητική Αγωγή...57 Γυµναστική...57 Συζητήσεις...58 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...59 60