Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Προπτυχιακό Πρόγραμμα Ακαδημαϊκό Έτος: 2016-2017 Διδάσκων: Δρ. Γρηγόριος Παινέσης
Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Τιμές αγροτικών προϊόντων
Πριν Αρχίσουμε Βάλτε το κινητό σας τηλέφωνο στο ΑΘΟΡΥΒΟ! Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 2
Agenda Παρουσίαση των τεσσάρων παραγόντων που προσδιορίζουν την τιμή των αγροτικών προϊόντων. Παροχή οδηγιών για τη δημιουργία χρονοσειρών με παρουσία εποχικότητας, διαταράξεων και μεταβολών στην προσφορά και τη ζήτηση. Επεξήγηση της φύσης και των αιτιών των κύκλων τιμών. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 3
Τιμές Των Αγροτικών Προϊόντων Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων καθορίζουν το εισόδημα των αγροτών. Αβεβαιότητα για το ύψος των τιμών Αβεβαιότητα εισοδήματος. Η φύση των αγροτικών προϊόντων κάνει την πρόβλεψη των τιμών δύσκολη. Αποφάσεις για έναρξη παραγωγής σήμερα με προοπτική πώλησης σε ύστερο χρόνο που οι τιμές θα έχουν αλλάξει. Η απόφαση παραγωγής γίνεται υπό συνθήκες αβεβαιότητας. Εφόσον οι τιμές διαμορφώνονται ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ ανθρώπων, μήπως μπορούμε να τις προβλέψουμε; μείωση αβεβαιότητας. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 4
Μεταβολές Τιμών Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων μεταβάλλονται λόγω:» μεταβολών στη μακροχρόνια προσφορά κ ζήτηση» εποχικότητας των αγροτικών προϊόντων» διαταράξεις στην προσφορά κ τη ζήτηση» προσαρμογές της αγοράς Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 5
Μεταβολές Μακροχρόνιας Προσφοράς / Ζήτησης Μια αγροτική επιχείρηση πρέπει να έχει στρατηγική μακροχρόνιας προοπτικής. π.χ., μια απότομη αύξηση τιμών μοσχαρίσιου κρέατος θα πρέπει να οδηγήσει την επιχείρηση στην άμεση επένδυση αύξησης του αριθμού των ζώων; Η νόσος τρελών αγελάδων απαγόρευση εισαγωγών στις ΗΠΑ από Ευρώπη αύξηση τιμής μοσχαρίσιου. Το μακροχρόνιο αποτέλεσμα της νόσου, μπορεί όμως να είναι μηδαμινό. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 6
Μεταβολές Μακροχρόνιας Προσφοράς / Ζήτησης ΙΙ Μακροχρόνια πολλές τιμές αγροτικών προϊόντων μειώνονται. Πως μπορούμε να εξηγήσουμε την μακροχρόνια μεταβολή των τιμών του καλαμποκιού; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 7
Μεταβολές Μακροχρόνιας Προσφοράς / Ζήτησης ΙΙΙ Μακροχρόνια πολλές τιμές αγροτικών προϊόντων μειώνονται. Πως μπορούμε να εξηγήσουμε την μακροχρόνια μεταβολή των τιμών του καλαμποκιού; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 8
Μεταβολές Μακροχρόνιας Προσφοράς / Ζήτησης ΙV Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 9
Μεταβολές Μακροχρόνιας Προσφοράς / Ζήτησης V Μακροχρόνια πολλές τιμές αγροτικών προϊόντων μειώνονται. Πως μπορούμε να εξηγήσουμε την μακροχρόνια μεταβολή των τιμών ζώντων αγελάδων; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 10
Μεταβολές Μακροχρόνιας Προσφοράς / Ζήτησης V Μακροχρόνια πολλές τιμές αγροτικών προϊόντων μειώνονται. Πως μπορούμε να εξηγήσουμε την μακροχρόνια μεταβολή των τιμών ζώντων αγελάδων; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 11
Μεταβολές Μακροχρόνιας Προσφοράς / Ζήτησης V Μακροχρόνια πολλές τιμές αγροτικών προϊόντων μειώνονται. Πως μπορούμε να εξηγήσουμε την μακροχρόνια μεταβολή των τιμών ζώντων αγελάδων; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 12
Εποχικότητα Η επίδραση της εποχικότητας φαίνεται περισσότερο στα σιτηρά γιατί παράγουν σοδειά μια φορά το χρόνο. Αποθήκευση βοηθάει στην συνεχή κατανάλωση μέχρι την επόμενη σοδειά. Η επίδραση της εποχικότητας μετριάζεται από εισαγωγές. Η διαφορά τιμών μέσα στους μήνες θα οφείλεται στο αποθηκευτικό κόστος. μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αποθήκευσης μεγαλύτερο κόστος. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 13
Εποχικότητα ΙΙ Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 14
Εποχικότητα ΙΙΙ Συγκομιδή καλαμποκιού Σεπτέμβρη-Νοέμβριο. Γιατί μια επιχείρηση να αγοράσει τον Απρίλιο σε αυξημένη τιμή και να μην περιμένει τον Αύγουστο, λίγο πριν την συγκομιδή; Απόδοση ευκολίας (convenience yield). Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 15
Εποχικότητα & Μακροχρόνιες Τιμές Η τιμή βραχυχρόνια αντανακλά την εποχικότητα. Για οποιοδήποτε μήνα η τιμή είναι χαμηλότερη του αντίστοιχου μήνα της προηγούμενης χρονιάς μακροχρόνια πτωτική τάση. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 16
Διαταραχές Της Αγοράς Η πτωτική τάση και η εποχικότητα είναι προβλέψιμες μεταβολές των τιμών. Απρόβλεπτες μεταβολές οδηγούν σε προσωρινές διαταραχές των τιμών. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 17
Διαταραχές Της Αγοράς ΙΙ Απρόβλεπτη αποτυχία στην καλλιέργεια σίτου στην ΕΣΣΔ εισαγωγή 1/6 των σιτηρών των ΗΠΑ δραματική αύξηση τιμών Διαταραχή: προσωρινή απόκλιση από την μακροχρόνια ισορροπία. Θετική διαταραχή της ζήτησης/αρνητική διαταραχή προσφοράς. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 18
Διαταραχές Της Αγοράς ΙΙΙ Τα λιμάνια της Λουιζιάνας χρησιμοποιούνται για την μεταφορά/εξαγωγή σιτηρών. Τυφώνας Κατρίνα λιμάνια έκλεισαν μεταφορικό κόστος αυξήθηκε μείωση τιμών καλαμποκιού 15% για καλλιεργητές που χρησιμοποιούσαν τα λιμάνια.» Αρνητική διαταραχή της ζήτησης Εξαιρετικά καλός καιρός» Θετική διαταραχή της προσφοράς Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 19
Προσαρμογές Της Αγοράς Στις αγορές αγροτικών προϊόντων, μετά από μια διαταραχή, η αγορά μπορεί να μην γυρίσει γρήγορα στο μακροχρόνιο σημείο ισορροπίας. Αντίθετα η ανάκαμψη μπορεί να είναι χρονοβόρα. Η κύρια αιτία της χρονοβόρας προσαρμογής είναι η χρονική υστέρηση της παραγωγής:» 2 χρόνια από την γονιμοποίηση αγελάδας μέχρι τη σφαγή.» 1 χρόνος το αντίστοιχο διάστημα για χοίρους.» Σιτηρά χρονικές υστερήσεις 1 έτους. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 20
Προσαρμογές Της Αγοράς ΙΙ Παράδειγμα: Διαταραχή το 2007 Τιμή P 2007 Παραγωγοί μειώνουν προσφερόμενη ποσότητα με χρονική υστέρηση Q 2009. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 21
Προσαρμογές Της Αγοράς ΙΙΙ To 2009 το κρέας των αγελάδων βγαίνει στην αγορά και ανεβάζει τις τιμές καθώς Q 2009 < Q 2007 Αυξάνουν ποσότητα σε Q 2011. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 22
Προσαρμογές Της Αγοράς ΙV To 2011 η τιμή πέφτει σε P 2011, γιατί σε αυτή την τιμή είναι διατεθειμέν να αγοράσουν όλη τη ποσότητα οι καταναλωτές. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 23
Προσαρμογές Της Αγοράς V Το μοτίβο παλινδρόμησης της τιμής γύρω από το μακροχρόνιο σημείο ισορροπίας: Υπόδειγμα ιστού της αράχνης. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 24
Προσαρμογές Της Αγοράς VI Διαταραχή και προσαρμογή της αγοράς. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 25
Προσαρμογές Της Αγοράς VII Υποθέσεις υποδείγματος ιστού της αράχνης:» Ύπαρξη χρονικής υστέρησης.» Το μελλοντικό επίπεδο παραγωγής αποφασίζεται με βάση μόνο τις τρέχουσες τιμές. Αν οι παραγωγοί βασίζουν τις αποφάσεις τους και στις προσδοκίες μελλοντικών τιμών, τότε το χρονικό διάστημα για επαναφορά στο μακροχρόνιο σημείο ισορροπίας μικραίνει. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 26
Προσαρμογές Της Αγοράς VIII Μειούμενη τιμή μακροχρόνιας ισορροπίας + εποχικότητα + διαταραχή + χρονική υστέρηση προσαρμογή; Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 27
Κύκλοι Τιμών Εκτός της εποχικότητας, οι τιμές πολλών αγροτικών προϊόντων ακολουθούν κύκλους τιμών. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 28
Κύκλοι Τιμών ΙΙ Τα κέρδη επηρεάζονται από τους κύκλους τιμών. Αν κάποιος μπει σε κλάδο με μεγάλους κύκλους τιμών, βραχυχρόνια μπορεί να έχει ζημιές. Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 29
Σταυρόλεξο Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 30
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΘΕΡΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Ι Δρ. Γρηγόριος Παινέσης 31