ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 28 Σεπτεμβρίου 2007 (01.10) (OR. en) 13346/07 EDUC 146 SOC 343

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 28 Σεπτεμβρίου 2007 (01.10) (OR. en) 13346/07 EDUC 146 SOC 343 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Για το Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής Ημερομηνία Παραλαβής: 25 Σεπτεμβρίου 2007 Αποδέκτης: κ. Javier SOLANA, Γενικός Γραμματέας / Ύπατος Εκπρόσωπος Θέμα: ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης με τίτλο «Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας» Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο της Επιτροπής - COM(2007) 554 τελικό. συνημμ.: COM(2007) 554 τελικό 13346/07 DGI -2 A EL

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 25.9.2007 COM(2007) 554 τελικό ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης με τίτλο «Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας» {SEC(2007)1222} EL EL

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή...3 2. Προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας...3 3. Αποτελέσματα του σχεδίου δράσης αυξημένη σημασία των γλωσσικών πολιτικών σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο...5 4. Κύρια αποτελέσματα...6 5. Εφαρμογή του σχεδίου δράσης στους στρατηγικούς τομείς...9 5.1. Στρατηγικός τομέας 1: Διά βίου εκμάθηση γλωσσών...9 5.1.1. «Η μητρική συν δύο άλλες γλώσσες»: αρχίζοντας από νεαρή ηλικία...10 5.1.2. Εκμάθηση γλωσσών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση...11 5.1.3. Η προώθηση της ολοκληρωμένης εκμάθησης περιεχομένου και γλώσσας (ΟΕΠΓ).12 5.1.4. Εκμάθηση γλωσσών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση...13 5.1.5. Εκμάθηση γλωσσών από ενηλίκους...14 5.1.6. Σπουδαστές γλωσσών με ειδικές ανάγκες...14 5.1.7. Φάσμα γλωσσών...15 5.2. Στρατηγικός τομέας 2: Βελτίωση της διδασκαλίας γλωσσών...15 5.2.1. Ένα σχολείο φιλικό προς τις γλώσσες...15 5.2.2. Η τάξη εκμάθησης ξένων γλωσσών...16 5.2.3. Κατάρτιση των καθηγητών ξένων γλωσσών...16 5.2.4. Προσφορά καθηγητών ξένων γλωσσών...17 5.2.5. Δοκιμασία των γλωσσικών δεξιοτήτων...18 5.3. Στρατηγικός τομέας 3: Δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις γλώσσες.19 5.3.1. Μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς για τη γλωσσική πολυμορφία...19 5.3.2. Δημιουργία κοινοτήτων φιλικών προς τις γλώσσες...20 5.3.3. Βελτίωση της προσφοράς και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων εκμάθησης γλωσσών...21 5.4. Πλαίσιο προόδου...21 5.4.1. Περισσότερο τεκμηριωμένες αποφάσεις...21 5.4.2. Αποτελεσματικότερη αλληλοενημέρωση των σχετικών φορέων...22 5.4.3. Σαφείς διαδικασίες για τη συνέχεια που θα δοθεί στο σχέδιο δράσης...23 6. Συμπέρασμα...23 EL 2 EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι γλώσσες βρίσκονται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού οράματος: αντικατοπτρίζουν τις διάφορες πολιτιστικές μας παραδόσεις και, παράλληλα, παρέχουν ένα μέσο για την κατανόησή τους. Υπάρχει σαφής ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υποστηρίζει και να συμπληρώνει τα κράτη μέλη όσον αφορά την προώθηση της πολυγλωσσίας: οι πολίτες που μιλούν περισσότερες γλώσσες μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από την ελεύθερη κυκλοφορία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μπορούν να ενσωματωθούν ευκολότερα σε άλλες χώρες για σπουδές ή εργασία. Η γλωσσική ικανότητα έχει μεγάλη ζήτηση στις επιχειρήσεις και οι καλές γλωσσικές ικανότητες προσφέρουν στους ενδιαφερομένους περισσότερες δυνατότητες απασχόλησης. Οι γλώσσες είναι τα κύρια εργαλεία επικοινωνίας: η γνώση περισσότερων γλωσσών ανοίγει πόρτες σε άλλους πολιτισμούς και βελτιώνει τη διαπολιτισμική κατανόηση τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Η ανάδειξη της πολυγλωσσίας σε αυτόνομο ζήτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η αναγνώριση ότι οι γλώσσες έχουν σημασία για τους πολίτες και ότι υπάρχει ανάγκη να αναληφθεί δράση στο ύψιστο πολιτικό επίπεδο προκειμένου να συγκεντρωθούν οι πόροι για την προώθηση της πολυγλωσσίας. Η προώθηση της πολυγλωσσίας αποτελεί κοινή ευθύνη μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών, τα οποία έχουν ήδη προβεί σε σημαντικές ενέργειες ώστε να αναπροσαρμόσουν τις εκπαιδευτικές πολιτικές τους με σκοπό να εφοδιάζουν τους σπουδαστές, σε όλα τα επίπεδα, με καλύτερες γλωσσικές γνώσεις. Πρόκειται για σημαντικό αποτέλεσμα, το οποίο επιτρέπει στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να συνεργάζονται για την επίτευξη κοινών στόχων. Στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται συνοπτικά τα κύρια αποτελέσματα της εφαρμογής του σχεδίου δράσης με τίτλο «Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας 2004-2006», τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Υπογραμμίζονται οι τρέχουσες τάσεις της μεταρρύθμισης των εκπαιδευτικών συστημάτων με στόχο την καλύτερη προώθηση της εκμάθησης γλωσσών, παρουσιάζονται τα όσα έχουν επιτευχθεί κατά τα τελευταία τρία έτη και παρέχεται μια βάση για περαιτέρω δράση στον τομέα της πολιτικής για την πολυγλωσσία. 2. ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΓΛΩΣΣΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΑΣ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει εδώ και πολλά χρόνια δέσμευση για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. Το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα προώθησης της διδασκαλίας και της εκμάθησης γλωσσών, το Lingua, άρχισε να ισχύει το 1989 και από τότε οι γλώσσες ήταν στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Στο τέλος του Ευρωπαϊκού έτους γλωσσών το 2001 τόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και το Συμβούλιο εξέδωσαν ψηφίσματα με τα οποία καλούσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει περαιτέρω δράση για την προώθηση των γλωσσών. Το 2002 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, οι οποίοι συνεδρίασαν στη Βαρκελώνη, ανέλαβαν πολιτική δέσμευση όσον αφορά τη βελτίωση της απόκτησης βασικών δεξιοτήτων, ιδίως με τη διδασκαλία δύο ξένων γλωσσών σε όλους από πολύ μικρή ηλικία. Το 2003 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε έκθεση πρωτοβουλίας, με την οποία καλούσε την Επιτροπή να καλύψει καλύτερα τις ανάγκες EL 3 EL

των περιφερειακών και των λιγότερο χρησιμοποιούμενων γλωσσών στο πλαίσιο της διεύρυνσης και της πολιτιστικής πολυμορφίας 1. Το σχέδιο δράσης με τίτλο «Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας» 2 ήταν η απάντηση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο και έλαβε υπόψη την ανατροφοδότηση από την ευρεία διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε μεταξύ του 2002 και 2003. Εκείνο το χρονικό διάστημα, αυτό που αποκαλείται σήμερα «Η στρατηγική της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση» ήταν στην πρώτη του φάση. Η βελτίωση της εκμάθησης των ξένων γλωσσών συμπεριελήφθη ως ειδικός στόχος του προγράμματος «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010», της συνιστώσας της στρατηγικής της Λισαβόνας σχετικά με την εκπαίδευση και την κατάρτιση 3. Η μακροπρόθεσμη ατζέντα της για την προώθηση των ευρωπαϊκών πολιτικών προς κοινούς στόχους και η ανοικτή της μέθοδος συντονισμού, η οποία επιτρέπει στενή σύμπραξη με τα κράτη μέλη, έδωσε ώθηση στη συνεργασία όσον αφορά τις γλωσσικές πολιτικές. Πρώτον, η επικοινωνία σε ξένες γλώσσες προσδιορίστηκε ως μία από τις οκτώ βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση στη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18 Δεκεμβρίου 2006 4. Δεύτερον, αναπτύχθηκε καρποφόρα συνεργασία με τα κράτη μέλη μέσω της ομάδας εργασίας για τις γλώσσες, στην οποία συμμετέχουν ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι υπεύθυνοι για τις γλωσσικές πολιτικές στα κράτη μέλη. Η ομάδα συνεδριάζει τακτικά για την ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών. Η συμβολή της ήταν σημαντική στη συνέχεια που δόθηκε στο σχέδιο δράσης σε εθνικό επίπεδο. Στο επίπεδο της Επιτροπής, η αυξημένη σημασία των γλωσσικών πολιτικών αντικατοπτρίστηκε με τη ρητή αναφορά της πολυγλωσσίας στο χαρτοφυλάκιο του επιτρόπου Figel το 2005. Αυτό οδήγησε στον ορισμό μιας στρατηγικής για την πολυγλωσσία, η οποία περιλαμβάνει τόσο εσωτερική όσο και εξωτερική δράση και η οποία παρατέθηκε στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο για την πολυγλωσσία» 5. Παράλληλα, η Επιτροπή άρχισε την ανάπτυξη ενός δείκτη γλωσσικής ικανότητας, όπως ζητήθηκε από το Συμβούλιο της Βαρκελώνης, ο οποίος να επιτρέπει τη συγκριτική αξιολόγηση των ικανοτήτων των σπουδαστών σε δύο ξένες γλώσσες στο τέλος της αρχικής τους εκπαίδευσης 6. Η πολυγλωσσία είναι ένας βασικός τομέας όπου η Ευρώπη μπορεί να προσεγγίσει καλύτερα τις ανάγκες των πολιτών. Όταν ο επίτροπος Orban ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο του 2007, η πολυγλωσσία έγινε εν προκειμένω ιδιαίτερο χαρτοφυλάκιο. Σήμερα, το πεδίο εφαρμογής της επεκτείνεται πέρα από τη διά βίου μάθηση, ιδίως στους τομείς των γλωσσών και των επιχειρήσεων και συμβάλλοντας στο «2008 - Έτος διαπολιτισμικού διαλόγου». 1 2 3 4 5 6 A5-0271/2003 τελικό της 14.07.2003: Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τις ευρωπαϊκές περιφερειακές και λιγότερο χρησιμοποιούμενες γλώσσες γλώσσες των μειονοτήτων στην ΕΕ στο πλαίσιο της διεύρυνσης και της πολιτιστικής πολυμορφίας. COM(2003) 449 τελικό της 24.07.2003: Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών - Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας: Σχέδιο Δράσης 2004 2006. ΕΕ C 142 της 14.6.2002 σ. 1. Συμβούλιο, Αναλυτικό πρόγραμμα εργασίας σχετικά με τη συνέχεια στους στόχους των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη. 2006/962/ΕΚ. COM(2005) 596 τελικό της 22.11.2005. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - Ευρωπαϊκός Δείκτης Γλωσσικών Γνώσεων. Βρυξέλλες, 1.8.2005 COM(2005) 356 τελικό. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο - Πλαίσιο της ευρωπαϊκής έρευνας για τις γλωσσικές γνώσεις. Βρυξέλλες, 13.4.2007 COM(2007) 184 τελικό. EL 4 EL

3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Το σχέδιο δράσης έθεσε τους κύριους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν σε τρεις στρατηγικούς τομείς: 1. Διά βίου εκμάθηση γλωσσών, 2. Βελτίωση της διδασκαλίας γλωσσών, 3. Δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις γλώσσες. Ένα τέταρτο κεφάλαιο, «Πλαίσιο προόδου», έχει ως στόχο τη συνολική ανάπτυξη γλωσσικής πολιτικής τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Το σχέδιο δράσης προώθησε 47 συγκεκριμένες προτάσεις για δράση από την Επιτροπή σε δεδομένο χρονικό πλαίσιο (2004-2006), με προβλεπόμενη επανεξέταση το 2007. Επίσης, κάλεσε τα κράτη μέλη να προβούν σε ενέργειες για την επίτευξη των στόχων, αναγνωρίζοντας, παράλληλα, ότι θα ήταν δύσκολο να επιτευχθούν εντός τριών ετών. Γενικά, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη σημείωσαν ουσιαστική πρόοδο όσον αφορά την εκτέλεση των ενεργειών που ανακοινώθηκαν στο σχέδιο δράσης. Ως συνέπεια όλων αυτών των πρωτοβουλιών, η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών, η γλωσσική πολυμορφία και η πολυγλωσσία ως σύνολο απέκτησαν πολύ μεγαλύτερη πολιτική σημασία. Στο επίπεδο της Επιτροπής, η εφαρμογή του σχεδίου δράσης επικεντρώθηκε σε θέματα πολυγλωσσίας και καταβλήθηκαν ουσιαστικές προσπάθειες για την προώθηση των γλωσσών στα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στον τομέα της πολιτικής, πρόσφερε ένα πλαίσιο στρατηγικών θεμάτων για συζήτηση και συνεργασία με τα κράτη μέλη, επιτρέποντας την επικεντρωμένη ανταλλαγή ορθών πρακτικών και προωθητικών εργασιών προς την κατεύθυνση της επίτευξης συγκεκριμένων αποτελεσμάτων. Οι μελέτες, τα συνέδρια, τα σεμινάρια και οι ενημερωτικές πρωτοβουλίες που προτάθηκαν από το σχέδιο δράσης και πραγματοποιήθηκαν από την Επιτροπή τροφοδότησαν τις συζητήσεις μεταξύ των φορέων χάραξης πολιτικής και των εκτελεστικών παραγόντων και βοήθησαν να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τα βασικά γλωσσικά θέματα και να υποστηριχθεί η χάραξη πολιτικής και η ποιοτική διδασκαλία γλωσσών. Στο επίπεδο του προγράμματος, το σχέδιο δράσης πρότεινε τη στρατηγική χρήση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, έτσι ώστε να αξιοποιηθεί πλήρως η στήριξή τους για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. Ο καθορισμός προτεραιοτήτων και η υλοποίηση ειδικών ενεργειών ενημέρωσης οδήγησαν σε αξιοσημείωτα αποτελέσματα: στο πλαίσιο των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo επενδύθηκαν σχεδόν 150 εκατ. ευρώ σε ενέργειες με ειδικό στόχο εκμάθησης γλωσσών την περίοδο 2004-2006, σημειώνοντας αύξηση κατά 66% σε σύγκριση με την περίοδο 2000-2002. Στο εθνικό επίπεδο, το σχέδιο δράσης εξελήφθη ως πλαίσιο δράσης. Μια τάση για μεταρρύθμιση των εκπαιδευτικών συστημάτων, προκειμένου να συμμορφωθούν με την αρχή «η μητρική συν δύο άλλες γλώσσες» που αποφασίστηκε στη Βαρκελώνη, σημειώθηκε ήδη σε πολλά κράτη μέλη, μολονότι ορισμένα ανέφεραν ότι το σχέδιο δράσης επηρέασε την απόφασή τους να δρομολογήσουν μεταρρυθμίσεις. Ο κύριος αντίκτυπος του σχεδίου δράσης στο εθνικό επίπεδο ήταν ο προσανατολισμός και η στήριξη των εθνικών πολιτικών, έτσι ώστε να αναλάβουν δράση στους στρατηγικούς τομείς που καθόρισε το σχέδιο δράσης και στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών τις οποίες έθεσε. Έπειτα από τρία έτη, η επισκόπηση των εθνικών γλωσσικών πολιτικών φαίνεται συνολικά πιο συνεκτική: υπάρχει μια γενική EL 5 EL

συναίνεση σχετικά με τα βασικά θέματα, όπως η σημασία των γλωσσών ως βασικής δεξιότητας σε μια προοπτική διά βίου μάθησης, η ανάγκη διδασκαλίας δύο γλωσσών στους μαθητές στο πλαίσιο της αρχικής τους εκπαίδευσης, καθώς και η ανάγκη ποιοτικής διδασκαλίας γλωσσών και αξιολόγησης με διαφανείς διαδικασίες. Μολονότι οι χώρες δεν άρχισαν από την ίδια αφετηρία ούτε ανέλαβαν δράση με την ίδια ταχύτητα, οι μεταρρυθμίσεις επικεντρώθηκαν κυρίως στους ακόλουθους τομείς: επανεξέταση ολόκληρου του εκπαιδευτικού συστήματος με βάση την προσέγγιση της διά βίου εκμάθησης γλωσσών καθιέρωση της εκμάθησης γλωσσών από νεαρή ηλικία, στην πρωτοβάθμια και, μερικές φορές, στην προσχολική εκπαίδευση καθιέρωση της ΟΕΠΓ 7 (ολοκληρωμένη εκμάθηση περιεχομένου και γλώσσας), σε κάποιο βαθμό, στα σχολικά προγράμματα μαθημάτων μεγαλύτερη προσφορά γλωσσών σε επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης περισσότερες επενδύσεις στην κατάρτιση καθηγητών γλωσσών επανεξέταση των σχολικών προγραμμάτων μαθημάτων, των εξετάσεων και των πτυχίων, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με το κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τις γλώσσες χρήση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και εργαλείων που αναπτύχθηκαν από την Επιτροπή και από το Συμβούλιο της Ευρώπης για την επανεξέταση των εθνικών εκπαιδευτικών συστημάτων, ανάπτυξη κατάλληλου γλωσσικού υλικού και δοκιμασιών και προώθηση της κατάρτισης των καθηγητών γλωσσών στο εξωτερικό και της ευρωπαϊκής συνεργασίας στα σχολεία. 4. ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το σχέδιο δράσης πρότεινε την πραγματοποίηση 47 ενεργειών για να επιτευχθούν οι πολιτικοί στόχοι σε επίπεδο Επιτροπής, λαμβανομένων υπόψη των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής και του διαθέσιμου προϋπολογισμού. Η Επιτροπή ανταποκρίθηκε σχεδόν σε όλες. Από τις 47 ενέργειες, οι 41 θα ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2007 (33 έχουν ήδη ολοκληρωθεί και ακόμη 8 θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2007), 5 θα εκτελεστούν μέσω του προγράμματος διά βίου μάθησης (ΠΔΒΜ) (2007-2013). Μία ακυρώθηκε, αλλά εν μέρει ενσωματώθηκε σε άλλη ενέργεια. Η εφαρμογή του σχεδίου δράσης οδήγησε συγκεκριμένα στα ακόλουθα: ανακατασκευή των γλωσσικών σελίδων του δικτυακού τόπου Europa (I.4.1 8 ), υπό μορφή δικτυακής πύλης για την παροχή πληροφοριών και γλωσσικών πόρων που προορίζονται ειδικότερα για ενήλικους μαθητές και για καθηγητές γλωσσών, μαζί με 7 8 Η ΟΕΠΓ περιλαμβάνει τη διδασκαλία ενός μαθήματος μέσω μιας διαφορετικής γλώσσας, αποδίδοντας ίση σημασία στην επίτευξη άριστης γνώσης τόσο της γλώσσας όσο και του περιεχομένου του μαθήματος. Αυτή και άλλες παραπομπές σχετίζονται με την αρχική αρίθμηση των ενεργειών στο σχέδιο δράσης. Προσδιορίζουν όλες τις ενέργειες, τόσο στο κείμενο όσο και στα παραρτήματα. EL 6 EL

πρωτοβουλίες πληροφόρησης που αναλαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της κινητικότητας στο εξωτερικό (II.3.1 και III.3.2). Η ευρέως αναγνωρισμένη ανάγκη να αυξηθεί η ενημέρωση του ευρύτερου κοινού όσον αφορά τα πλεονεκτήματα της εκμάθησης γλωσσών οδήγησε στη δημιουργία ενός ετήσιου προϋπολογισμού για ενημερωτικές εκστρατείες σχετικά με τις γλώσσες στο πλαίσιο του προγράμματος διά βίου μάθησης (IV.3.1) 13 πανευρωπαϊκές μελέτες (από τις οποίες 10 ολοκληρώθηκαν και 3 σχεδόν ολοκληρώθηκαν) για τον καθορισμό του πλαισίου, τον προσδιορισμό προηγούμενων και ορθών πρακτικών και καινοτόμων μεθοδολογιών για συγκεκριμένα γλωσσικά θέματα. Περιλαμβάνουν εν προκειμένω τα ακόλουθα: «Ευρωπαϊκό προφίλ για την εκπαίδευση των καθηγητών γλωσσών στην Ευρώπη» (II.3.2) «Ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην Ευρώπη - διδασκαλία και εκμάθηση γλωσσών» (I.5.1), «Lingo: 50 τρόποι για να ενθαρρυνθούν οι σπουδαστές ξένων γλωσσών» (IV.1.2) και «Αντίκτυπος στην Ευρωπαϊκή οικονομία των ελλείψεων δεξιοτήτων ξένων γλωσσών στις επιχειρήσεις» (IV.1.3). Η τελευταία αυτή μελέτη είναι το πρώτο βήμα προς την επέκταση της πολιτικής για την πολυγλωσσία στις ανάγκες των επιχειρήσεων. Την 21η Σεπτεμβρίου 2007 θα πραγματοποιηθεί συνέδριο με θέμα τις επιχειρήσεις, τις γλώσσες και τις διαπολιτισμικές δεξιότητες, στο πλαίσιο του οποίου θα συζητηθεί το θέμα των γλωσσών ως ανταγωνιστικής δύναμης για την Ευρώπη 6 ευρωπαϊκά συνέδρια και σεμινάρια σχετικά με τις γλώσσες. Σ αυτά περιλαμβάνεται το ευρωπαϊκό συνέδριο σχετικά με την ολοκληρωμένη εκμάθηση περιεχομένου και γλώσσας (ΟΕΠΓ) το 2005 (I.2.6), κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Λουξεμβούργου, όπου η ΟΕΠΓ παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στους ευρωπαϊκούς φορείς χάραξης πολιτικής, καθώς και το ευρωπαϊκό συνέδριο σχετικά με τις περιφερειακές και τις μειονοτικές γλώσσες στα εκπαιδευτικά συστήματα (III.1.1), όπου συγκεντρώθηκαν οι ενδιαφερόμενοι από όλη την Ευρώπη με σκοπό την ανταλλαγή ορθών πρακτικών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να διδαχθούν με επιτυχία οι περιφερειακές και οι μειονοτικές γλώσσες στις νέες γενιές 17 ενέργειες σε επίπεδο προγράμματος για τη βελτίωση της προώθησης της εκμάθησης γλωσσών σε όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα. Τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo ήταν τα κυριότερα συμμετέχοντα προγράμματα, αλλά τα προγράμματα Αδελφοποίηση πόλεων, Ηλεκτρονική μάθηση, Πολιτισμός, Νεολαία και τα ερευνητικά προγράμματα-πλαίσια συνέβαλαν επίσης, όπου οι προτεραιότητες για δραστηριότητες επικεντρωμένες στις γλώσσες συμπεριελήφθησαν μαζί με την αυξημένη στήριξη για γλωσσική προετοιμασία πριν από την κινητικότητα. 13 από τις εν λόγω ενέργειες ολοκληρώθηκαν με επιτυχία, δύο πλησιάζουν στην ολοκλήρωσή τους και δύο είναι υπό υλοποίηση. Επιπλέον, οι ενέργειες αυτές θα έχουν βιώσιμο αντίκτυπο, δεδομένου ότι η νέα γενιά προγραμμάτων για την περίοδο 2007-2013 (Πρόγραμμα διά βίου μάθησης, Πολιτισμός, Νεολαία εν δράσει, Ευρώπη των πολιτών και έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας) θα δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στην προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας τέλος, αλλά εξίσου σημαντική, η ευρέως αναγνωρισμένη ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση του ευρύτερου κοινού σχετικά με τα πλεονεκτήματα της εκμάθησης γλωσσών οδήγησε στη δημιουργία ενός ετήσιου προϋπολογισμού για ενημερωτικές εκστρατείες σχετικά με τις γλώσσες στο πλαίσιο του προγράμματος διά βίου μάθησης (ΠΔΒΜ) (IV.3.1). Σε σύγκριση με την περίοδο 2000-2002, στο πλαίσιο των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo έγιναν επενδύσεις κατά 66% περισσότερο σε ενέργειες με ειδικό στόχο εκμάθησης EL 7 EL

γλωσσών: το μερίδιο του προϋπολογισμού τους αυξήθηκε από 30 εκατ. ευρώ σε σχεδόν 50 εκατ. ευρώ ετησίως την περίοδο 2004-2006. Κατά την περίοδο 2004-2006 τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo στήριξαν: 2951 σχολικά γλωσσικά προγράμματα (με αύξηση κατά 84% σε σύγκριση με την περίοδο 2000-2002) 3957 περιόδους άσκησης καθηγητών γλωσσών (αύξηση κατά 62%) 9434 περιπτώσεις παρακολούθησης, από σπουδαστές Erasmus, εντατικών κύκλων μαθημάτων γλωσσικής προετοιμασίας (αύξηση κατά 160%) 300 συμπράξεις εκπαίδευσης ενηλίκων (αύξηση κατά 689%) 765 επιχορηγήσεις για ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση καθηγητών ξένων γλωσσών στην εκπαίδευση ενηλίκων (νέα ενέργεια) 1820 επιχορηγήσεις για ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση καθηγητών ξένων γλωσσών στην επαγγελματική εκπαίδευση (αύξηση κατά 143%) 41 σχέδια Lingua για την ανάπτυξη νέων μέσων εκμάθησης γλωσσών ή δοκιμασίας γλωσσικών γνώσεων (αύξηση κατά 24%) 39 σχέδια Lingua για την προώθηση της ενημέρωσης σχετικά με τα οφέλη της εκμάθησης γλωσσών και για τη δημιουργία καλύτερων ευκαιριών για την εκμάθηση γλωσσών από τους πολίτες (αύξηση κατά 160%). Τα αποτελέσματα αυτά είναι ενθαρρυντικά. Εντούτοις, ορισμένα μέρη των προγραμμάτων θα μπορούσαν να έχουν καλύτερη απόδοση: για παράδειγμα, ο αριθμός γλωσσικών σχεδίων για την ανάπτυξη υλικού κατάρτισης των καθηγητών γλωσσών στο πλαίσιο των προγραμμάτων Comenius, Grundtvig και Leonardo δεν αυξήθηκε εν προκειμένω σταθερά δεν αυξήθηκε επίσης ούτε ο αριθμός των μαθητών που έλαβαν μέρος σε σχολικά γλωσσικά σχέδια, αλλά ούτε και ο αριθμός των καθηγητών γλωσσών που έλαβαν επιχορήγηση κατάρτισης. Μια πρόσφατη μελέτη κατέδειξε ότι οι συμμετασχόντες στα σχέδια Comenius βελτίωσαν πράγματι τις γλωσσικές τους ικανότητες, αλλά κυρίως στα αγγλικά, εις βάρος άλλων γλωσσών. Το ίδιο ισχύει και για τις επιχορηγήσεις για ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση στο πλαίσιο του Comenius, οι οποίες αφορούσαν κυρίως την κατάρτιση στα αγγλικά, μη αντικατοπτρίζοντας, συνεπώς, την πολιτική για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και την αύξηση του προσφερόμενου φάσματος γλωσσών. Οι πληροφορίες σχετικά με τις πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν σε εθνικό επίπεδο βασίζονται στις εθνικές εκθέσεις που εστάλησαν στην Επιτροπή από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της συνέχειας που έπρεπε να δοθεί στο σχέδιο δράσης στο τέλος του 2006 (IV.1.1). 20 κράτη μέλη (Αυστρία, Βέλγιο φλαμανδόφωνη κοινότητα, Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο) συνέταξαν πλήρη έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης στο εθνικό τους επίπεδο και ορισμένα άλλα διαβίβασαν μερικές πληροφορίες (Κύπρος, Γερμανία, Λουξεμβούργο και Ρουμανία). Οι πηγές αυτές αναλύθηκαν για την Επιτροπή από έναν εξωτερικό σύμβουλο, ο οποίος συνέταξε έκθεση στην οποία παρουσιάζονται συνοπτικά οι κύριες τάσεις πολιτικής στα κράτη μέλη, μαζί με μια επιλογή ορθών πρακτικών. Η EL 8 EL

ανεξάρτητη έκθεσή του συζητήθηκε στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας για τις γλώσσες, η οποία συνέβαλε με πρόσθετες πληροφορίες. Η επιλογή των πρακτικών που παρουσιάζονται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σ αυτή την εργασία. Είναι ενδεικτική και όχι εξαντλητική: δίνει μια ένδειξη του βαθμού και του είδους ενεργειών που αναλήφθηκαν σε εθνικό επίπεδο. 5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ Οι ακόλουθοι τέσσερις τομείς, οι οποίοι ακολουθούν τη διάρθρωση του σχεδίου δράσης (τρεις στρατηγικοί τομείς συν το πλαίσιο προόδου), δίνουν μια λεπτομερή περιγραφή των αποτελεσμάτων καθεμιάς από τις 47 ενέργειες, οι οποίες αναφέρονται στο κείμενο εντός παρενθέσεων. Ένα συμπληρωματικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής παρουσιάζει τους πίνακες που δείχνουν την κατάσταση των ενεργειών και απαριθμούν τα παραδοτέα, τις πηγές πληροφοριών και τους σχετικούς δικτυακούς τόπους. 5.1. Στρατηγικός τομέας 1: Διά βίου εκμάθηση γλωσσών Το σχέδιο δράσης έθεσε την εκμάθηση γλωσσών σε μια προοπτική διά βίου μάθησης και πρότεινε την ανάληψη κατάλληλης δράσης για την εφαρμογή μιας τέτοιας προσέγγισης. Σε εθνικό επίπεδο, ορισμένες χώρες μεταρρύθμισαν εν προκειμένω τα συστήματά τους, δημιουργώντας ένα συνεχές σύστημα μεταξύ των διαφόρων επιπέδων εκπαίδευσης και αναπροσαρμόζοντας τα συστήματα αξιολόγησης ώστε να αξιολογούν τις μερικές δεξιότητες και να επιτρέπουν την επανείσοδο στην εκπαίδευση σε μεταγενέστερο στάδιο. Αυστρία: επιτροπή για τις γλώσσες Η Αυστρία χρησιμοποιεί προς το παρόν το προφίλ χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης προκειμένου να αξιολογήσει την πολιτική της σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών πριν ξεκινήσει μεταρρυθμίσεις. Μια επιτροπή για τις γλώσσες, η οποία απαρτίζεται από ενδιαφερομένους του τομέα της εκπαίδευσης και περιλαμβάνει κοινωνικούς εταίρους, εξετάζει όλα τα θέματα που σχετίζονται με την πολυγλωσσία και συντονίζει την εφαρμογή των στόχων της Λισαβόνας και άλλων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών στον τομέα των γλωσσών, όπως το σχέδιο δράσης. Βουλγαρία: εθνική μεταρρύθμιση Η εκμάθηση γλωσσών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της τελευταίας εθνικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο το 2006. Στόχος εν προκειμένω είναι να αλλάξει η δομή του εκπαιδευτικού συστήματος με την καθιέρωση της διδασκαλίας δύο ξένων γλωσσών σε όλα τα σχολεία και ενός έτους εντατικής εκμάθησης γλωσσών για όλους τους σπουδαστές στο βαθμό 8. Φινλανδία: εκπαιδευτικές πολιτικές για τη φινλανδική γλώσσα Η κυβέρνηση υποστηρίζει ένα σχέδιο για την εξέταση των βασικών αρχών και στόχων των εκπαιδευτικών πολιτικών σχετικά με τις γλώσσες από την πλευρά της πολυγλωσσίας, της διά βίου μάθησης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ήδη εξετάζονται οι τελικές συστάσεις με σκοπό τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος 9. Ουγγαρία: παγκόσμιο γλωσσικό πρόγραμμα Μια πλήρης στρατηγική για την ανάπτυξη της διδασκαλίας και της εκμάθησης ξένων γλωσσών δρομολογήθηκε από την κυβέρνηση με το όνομα «παγκόσμιο γλωσσικό πρόγραμμα». Τα μέτρα περιλαμβάνουν: πρόσθετη χρηματοδότηση για τα σχολικά σχέδια που αντιμετωπίζουν διάφορες 9 http://www.jyu.fi/hum/laitokset/solki/tutkimus/projektit/kiepo/. EL 9 EL

πτυχές της διδασκαλίας και της εκμάθησης γλωσσών καθορισμός ενός έτους εντατικής εκμάθησης γλωσσών στο τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, όπου τουλάχιστον το 40% των μαθημάτων αφιερώνεται στις ξένες γλώσσες μια νέα εξέταση για την ολοκλήρωση του σχολείου και διάφορες κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις. Λουξεμβούργο: αναπροσαρμογή της διδασκαλίας γλωσσών Κατά την περίοδο 2005-2006 το Λουξεμβούργο αξιολόγησε τη γλωσσική του πολιτική χρησιμοποιώντας το προφίλ χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το υπουργείο Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Κατάρτισης διαμόρφωσε εν προκειμένω ένα εθνικό σχέδιο δράσης 2007-2009 «Plan de réajustement de l enseignement des langues» με 66 σημεία δράσης τα οποία καλύπτουν όλες τις πτυχές της διδασκαλίας και αξιολόγησης γλωσσών, από την προσχολική εκπαίδευση μέχρι το τέλος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις γλώσσες των κοινοτήτων των μεταναστών. Ηνωμένο Βασίλειο: εκμάθηση γλωσσών σε όλες τις ηλικίες Μια εθνική στρατηγική για τις γλώσσες εφαρμόζεται στην Αγγλία από το 2003. Η στρατηγική περιλαμβάνει την εκμάθηση γλωσσών σε όλες τις ηλικίες και στάδια, από την πολύ νεαρή ηλικία μέχρι τους ενηλίκους και τα πανεπιστήμια. Έχει τρεις κύριους στόχους: βελτίωση της διδασκαλίας και της εκμάθησης γλωσσών καθιέρωση συστήματος αναγνώρισης και αύξηση του αριθμού των ατόμων που σπουδάζουν γλώσσες στην περαιτέρω και την τριτοβάθμια εκπαίδευση και εκμάθηση που βασίζεται στην εργασία. Σε κοινοτικό επίπεδο, τα προγράμματα στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης αύξησαν τη στήριξή τους όσον αφορά τη γλωσσική προετοιμασία των ατόμων που συμμετέχουν σε δραστηριότητες κινητικότητας (I.0.1): η παρακολούθηση μαθημάτων γλωσσικής προετοιμασίας διπλασιάστηκε στο Comenius (κατάρτιση διδασκόντων) στο Erasmus, ο αριθμός των σπουδαστών που συμμετέχουν σε εντατικά μαθήματα γλωσσών αυξήθηκε κατά σχεδόν 40% και το πρόγραμμα Leonardo δαπάνησε 15,6 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της γλωσσικής και πολιτιστικής προετοιμασίας 175.000 εκπαιδευομένων, σπουδαστών και νέων εργαζομένων οι οποίοι αναλαμβάνουν θέσεις εργασίας στο εξωτερικό, σημειώθηκε δηλαδή αύξηση κατά 77% σε σύγκριση με την περίοδο 2000-2002. Στο πρόγραμμα για τη διά βίου μάθηση (ΠΔΒΜ), η στήριξη της γλωσσικής προετοιμασίας επεκτάθηκε σε όλα τα είδη κινητικότητας. 5.1.1. «Η μητρική συν δύο άλλες γλώσσες»: αρχίζοντας από νεαρή ηλικία Κατά τα τέσσερα τελευταία έτη τα περισσότερα κράτη μέλη μεταρρύθμισαν την πρωτοβάθμια (και σε ορισμένες περιπτώσεις την προσχολική) εκπαίδευσή τους προκειμένου να αρχίσουν τη διδασκαλία μιας ξένης γλώσσας νωρίτερα. Η τάση είναι να αρχίζει μια δεύτερη γλώσσα (είτε ξένη είτε μειονοτική γλώσσα, είτε γλώσσα με συνεπίσημο καθεστώς) νωρίτερα, γενικά τα πρώτα τρία έτη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το κύριο πρόβλημα που συνάντησαν στην εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων είναι η έλλειψη επαρκώς καταρτισμένων καθηγητών γλωσσών, τόσο γενικών όσο και ειδικών. Σε ορισμένες χώρες, η νωρίτερη έναρξη συμπληρώνεται με τη νωρίτερη έναρξη της εκμάθησης μιας δεύτερης ξένης γλώσσας (τα τελευταία έτη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ή στην αρχή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης). Οι ρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να ενθαρρυνθούν και να εφαρμοστούν ευρύτερα. Για να ενισχύσει την καθιέρωση της εκμάθησης γλωσσών από νεαρή ηλικία, η Επιτροπή χρηματοδότησε μια μελέτη με θέμα «Κύριες παιδαγωγικές αρχές που διέπουν τη διδασκαλία γλωσσών σε πολύ νέους μαθητές» (I.1.1). Η μελέτη αναγνώρισε τον κεντρικό ρόλο των EL 10 EL

καθηγητών στην εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία και συνέστησε τη διάδοση των ερευνητικών πορισμάτων στους διδάσκοντες, την ανάπτυξη μεθοδολογιών και μέσων για την εκτίμηση και την αξιολόγηση των δεξιοτήτων των παιδιών και τη στήριξη της εκμάθησης μιας δεύτερης ξένης γλώσσας από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Όσον αφορά τις δραστηριότητες πληροφόρησης και δικτύωσης, η Επιτροπή παρήγαγε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για τους γονείς σχετικά με τα οφέλη της εκμάθησης γλωσσών, και θα επικεντρωθεί κατά προτεραιότητα στους γονείς στην ενημερωτική εκστρατεία η οποία στηρίζεται από το ΠΔΒΜ (I.1.2). Επίσης η Επιτροπή υποστήριξε ένα σεμινάριο για τους διδάσκοντες, προκειμένου να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της προαναφερθείσας μελέτης. Για να ενθαρρυνθεί η δικτύωση μεταξύ των οργανισμών που εργάζονται στον εν λόγω τομέα, η εκμάθηση γλωσσών από νεαρή ηλικία θα αποτελεί προτεραιότητα το 2007 για τα δίκτυα Comenius και Key Activity Languages (I.1.3). Το πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ υποστήριξε την εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία και τη σχετική κατάρτιση των καθηγητών με τη χρηματοδότηση 11 σχεδίων Lingua (I.1.4) και με τη χρηματοδότηση σχεδόν 4.000 περιόδων άσκησης καθηγητών γλωσσών (αύξηση κατά 13%), με σχετικό αριθμό για τα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και της προσχολικής εκπαίδευσης (I.1.5). Τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της προσχολικής εκπαίδευσης θα ενθαρρυνθούν περαιτέρω να υποδεχθούν έναν(μία) ασκούμενο(-η) καθηγητή(-ήτρια) γλωσσών στο πλαίσιο του ΠΔΒΜ. 5.1.2. Εκμάθηση γλωσσών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση Το σχέδιο δράσης κάλεσε τα κράτη μέλη να πραγματοποιήσουν τη δέσμευσή τους να δώσουν στους μαθητές την ευκαιρία να σπουδάσουν τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες, με έμφαση στην πραγματική ικανότητα επικοινωνίας, την ικανότητα εκμάθησης γλωσσών και τις διαπολιτισμικές δεξιότητες. Γαλλία, Γερμανία, Εσθονία, Ισπανία, Λιθουανία και Σλοβενία: ευρωπαϊκά τμήματα/ δίγλωσση εκπαίδευση Ορισμένες χώρες έχουν καθιερώσει τα «ευρωπαϊκά τμήματα», όπου διδάσκονται περισσότερες γλώσσες, επίσης μέσω της ΟΕΠΓ, και δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ευρωπαϊκή συνεργασία και τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι συχνά πιλοτικά σχέδια με σκοπό να καθιερωθούν ως μέρος της επίσημης εκπαίδευσης. Ελλάδα: διαθεματική προσέγγιση των γλωσσών Ως αποτέλεσμα της μεταρρύθμισης σχετικά με τη διδακτέα ύλη στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η διδασκαλία γλωσσών έχει οριζόντια διάσταση, απαιτεί δε περισσότερη συνεργασία με τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας και άλλων μαθημάτων. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην αύξηση της ευαισθητοποίησης όσον αφορά τη γλωσσική και την πολιτιστική πολυμορφία και στην ανάπτυξη διαπολιτισμικών δεξιοτήτων. Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Κάτω Χώρες και Φινλανδία: CertiLingua, η «ευρωπαϊκή πιστοποίηση πολυγλωσσίας, ευρωπαϊκές και διεθνείς ικανότητες» Το Certilingua νοείται ως συμπλήρωμα των σχολικών απολυτηρίων, το οποίο δηλώνει το επίπεδο αριστείας στην πολυγλωσσία, τις ευρωπαϊκές και διεθνείς ικανότητες που απέκτησε ένας σπουδαστής σε τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες. Τα σχολεία που απονέμουν το Certilingua προσφέρουν τουλάχιστον ένα μάθημα μέσω της ΟΕΠΓ και στοχεύουν στην ανάπτυξη των διαπολιτισμικών δεξιοτήτων των σπουδαστών μέσω της εργασίας στο πλαίσιο ευρωπαϊκών και διεθνών σχεδίων. Η EL 11 EL

πρωτοβουλία Certilingua προέκυψε από τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ γερμανικών και ολλανδικών σχολείων και επεκτείνεται σταδιακά και σε άλλες χώρες. Έχει ως στόχο την αύξηση της διαφάνειας των γλωσσικών και διαπολιτισμικών δεξιοτήτων που αποκτούν οι σπουδαστές μέσω της παροχής μιας ποιοτικής πιστοποίησης της αριστείας που αναγνωρίζεται σε διάφορες χώρες 10. Η Επιτροπή στήριξε τις προσπάθειες των κρατών μελών, αυξάνοντας τις δυνατότητες να μαθαίνουν οι μαθητές σχολείων διαφόρων χωρών γλώσσες μαζί και να αναπτύξουν περαιτέρω τις διαπολιτισμικές δεξιότητες και την πολυγλωσσική κατανόηση: Ο αριθμός των σχολικών γλωσσικών σχεδίων Comenius αυξήθηκε και έφθασε στο 19% του προϋπολογισμού που διατίθεται στα σχολικά σχέδια Comenius (μολονότι το σχέδιο δράσης συνιστούσε στόχο 25%). Επιπλέον, στηρίχθηκαν επίσης, κατά την περίοδο 2004-2006, 2.951 κοινά γλωσσικά σχέδια, στα οποία έλαβαν μέρος 53.118 μαθητές και 8.853 μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού, στο πλαίσιο σχολικών ανταλλαγών (I.2.1). Το ΠΔΒΜ αποσκοπεί σήμερα στην επίτευξη του στόχου που συνιστάται από το σχέδιο δράσης. Μέχρι το τέλος του 2007 θα πραγματοποιηθεί μελέτη των γλωσσικών και διαπολιτισμικών δεξιοτήτων που είναι αναγκαίες σε κάθε φάση της εκπαίδευσης ή κατάρτισης (I.2.2). Η εν λόγω μελέτη θα διατυπώσει προτάσεις σχετικά με το πώς να βελτιωθεί η τρέχουσα διδασκαλία γλωσσών για να αναπτυχθούν διαπολιτισμικές δεξιότητες και πώς να καθοριστούν κατάλληλοι στόχοι για διαπολιτισμικές δεξιότητες των μαθητών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Χρηματοδοτήθηκαν από το Comenius 14 σχέδια και 2 δίκτυα για την ανάπτυξη διδακτικού υλικού και διδακτικών ενοτήτων, προκειμένου να προωθηθούν οι προσεγγίσεις για την πολυγλωσσική κατανόηση (I.2.3). 5.1.3. Η προώθηση της ολοκληρωμένης εκμάθησης περιεχομένου και γλώσσας (ΟΕΠΓ) Η ΟΕΠΓ χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στις ευρωπαϊκές τάξεις, δεδομένου ότι θεωρείται αποτελεσματικός τρόπος ενίσχυσης των επικοινωνιακών δεξιοτήτων και παροχής κινήτρων στους σπουδαστές. Η περαιτέρω ανάπτυξη διδακτικού υλικού ΟΕΠΓ υποστηρίχθηκε μέσω 4 σχεδίων Lingua (I.2.4), και τα σχολικά σχέδια Comenius τα οποία επικεντρώνονται στις προσεγγίσεις ΟΕΠΓ θεωρήθηκαν προτεραιότητα (I.2.5). Το ΠΔΒΜ εξακολουθεί να δίνει προτεραιότητα στις σχολικές συμπράξεις που προωθούν την εκμάθηση γλωσσών από νεαρή ηλικία, την πολυγλωσσική κατανόηση και την ΟΕΠΓ. Ένα ευρωπαϊκό συμπόσιο με θέμα «Η μεταβαλλόμενη ευρωπαϊκή τάξη το δυναμικό της πολυγλωσσικής εκπαίδευσης» (I.2.6) πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο το Μάρτιο του 2005, σε συνεργασία με την προεδρία του Λουξεμβούργου, για δε τα συμπεράσματά του υποβλήθηκε έκθεση στο Συμβούλιο «Εκπαίδευση» του Μαΐου του 2005. Το συμπόσιο υπογράμμισε την ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι παρέχεται ΟΕΠΓ στους μαθητές και στους σπουδαστές σε διάφορα επίπεδα της σχολικής εκπαίδευσης. Δόθηκε επίσης έμφαση στο γεγονός ότι οι καθηγητές θα πρέπει να πραγματοποιούν ειδική κατάρτιση σχετικά με την ΟΕΠΓ. Το 2006 το δίκτυο Eurydice δημοσίευσε μια έρευνα με θέμα «Ολοκληρωμένη εκμάθηση περιεχομένου και γλώσσας (ΟΕΠΓ) στα σχολεία της Ευρώπης» (I.2.7), καθορίζοντας τα κύρια χαρακτηριστικά της διδασκαλίας ΟΕΠΓ στις ευρωπαϊκές χώρες. Μολονότι το 10 http://www.learn-line.nrw.de/angebote/certilingua/. EL 12 EL

ενδιαφέρον για την ΟΕΠΓ αυξάνεται, μόνο μια μειονότητα μαθητών και σπουδαστών συμμετέχουν εν προκειμένω επί του παρόντος, ενώ η κατάσταση ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα. Η έρευνα έδειξε ότι, προκειμένου να γενικευθεί η διδασκαλία ΟΕΠΓ, πρέπει να υποστηριχθεί στις περισσότερες χώρες από σημαντική προσπάθεια κατάρτισης των καθηγητών. Ένας άλλος τομέας που απαιτεί περαιτέρω εργασία είναι η αξιολόγηση: επειδή η ΟΕΠΓ είναι ακόμη στα αρχικά της στάδια στις περισσότερες χώρες, η αξιολόγηση των πρακτικών ΟΕΠΓ δεν είναι ευρέως διαδεδομένη. 5.1.4. Εκμάθηση γλωσσών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση Το σχέδιο δράσης πρότεινε τη θέσπιση μιας συνεκτικής γλωσσικής πολιτικής από κάθε πανεπιστήμιο, την ενίσχυση της εκμάθησης γλωσσών για όλους τους σπουδαστές και την παροχή σ' αυτούς της δυνατότητας να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Βέλγιο, Ρουμανία και Τσεχική Δημοκρατία: πολυκλαδική πανεπιστημιακή εκπαίδευση Στο Βέλγιο (φλαμανδόφωνη κοινότητα), στην Τσεχική Δημοκρατία και στη Ρουμανία ορισμένα πανεπιστήμια προσφέρουν ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα στις φυσικές επιστήμες, την ιστορία ή τη γεωγραφία με δευτερεύον θέμα τις ξένες γλώσσες, το οποίο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγεί σε διπλό πτυχίο. Αυτός ο συνδυασμός διαφορετικών κλάδων ενισχύει τις γλωσσικές δεξιότητες και θα πρέπει επίσης να προετοιμάζει τους μελλοντικούς καθηγητές της ΟΕΠΓ. Η Επιτροπή αύξησε τον αριθμό των διαθέσιμων εντατικών γλωσσικών προγραμμάτων Erasmus (ΕΓΠΕ), ώστε να καλυφθεί ποσοστό 6,4% των σπουδαστών που πηγαίνουν στο εξωτερικό (μολονότι ο στόχος που τέθηκε από το σχέδιο δράσης ήταν 10%) (I.3.1). Αυτά τα ποσοστά διαφέρουν κατά πολύ από χώρα σε χώρα: τα σλοβακικά και τουρκικά πανεπιστήμια προσέλκυσαν σημαντικό ενδιαφέρον στα εντατικά γλωσσικά προγράμματα Erasmus, απορροφώντας ποσοστό μεγαλύτερο του 35% των εισερχόμενων σπουδαστών, ενώ τα τσεχικά, τα εσθονικά, τα φινλανδικά, τα γερμανικά, τα ουγγρικά και τα νορβηγικά πανεπιστήμια είχαν ποσοστό συμμετοχής άνω του 10%. Συνολικά, σχεδόν 10.000 σπουδαστές επωφελήθηκαν από τα εντατικά γλωσσικά προγράμματα Erasmus κατά την περίοδο 2004-2006. Η παροχή ΕΓΠΕ ενισχύθηκε περαιτέρω στο ΠΔΒΜ, μολονότι απαιτείται περισσότερη δράση σε πανεπιστημιακό επίπεδο προκειμένου να προωθηθεί η γλώσσα της χώρας υποδοχής ως δεύτερη γλώσσα για τους εισερχόμενους σπουδαστές. Όσον αφορά τη διεθνή συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το πρόγραμμα Erasmus Mundus υποστηρίζει κοινά προγράμματα μάστερ σε διάφορα κράτη μέλη, όπου σπουδαστές μη προερχόμενοι από την ΕΕ μπορούν να μάθουν τουλάχιστον δύο διαφορετικές ευρωπαϊκές γλώσσες. Την περίοδο 2004-2006, 2.325 σπουδαστές προερχόμενοι από χώρες εκτός ΕΕ έλαβαν υποστήριξη προκειμένου να σπουδάσουν για 57 διαφορετικά πτυχία μάστερ, συμπεριλαμβανομένων 3 στη γλωσσολογία και σε θέματα σχετιζόμενα με τις γλώσσες. Το πρόγραμμα Tempus στηρίζει την συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων της ΕΕ και είκοσι έξι χωρών-εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων, της Ανατολικής Ευρώπης, της Κεντρικής Ασίας, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, προκειμένου να διευκολύνει τον εκσυγχρονισμό πανεπιστημίων, την αμοιβαία μάθηση μεταξύ περιφερειών και ανθρώπων, καθώς και την κατανόηση μεταξύ πολιτισμών. Η γλωσσική κατάρτιση αποτελεί συνήθως μέρος τέτοιων σχεδίων, και κατά την περίοδο 2004-2006 δύο σχέδια αφορούσαν την επικεντρωμένη συνεργασία στον τομέα της διδασκαλίας γλωσσών. Προγράμματα συνεργασίας με τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ιαπωνία, την Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία επίσης στήριξαν 6 σχέδια για την ανάπτυξη γλωσσικών προγραμμάτων. EL 13 EL

5.1.5. Εκμάθηση γλωσσών από ενηλίκους Το σχέδιο δράσης πρότεινε την παροχή γλωσσικής εκπαίδευσης για ενηλίκους με προσιτό κόστος, π.χ. ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση, προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων η άτυπη εκπαίδευση συνδεόμενη με πολιτιστικές δραστηριότητες. Βέλγιο και Τσεχική Δημοκρατία: γλωσσικά πιστοποιητικά και γλωσσικοί πόροι στο Διαδίκτυο Η παρακολούθηση προγραμμάτων εκμάθησης γλωσσών δεν είναι απλώς θέμα επαρκών κινήτρων και χρόνου, αλλά και οικονομικών πόρων. Για να ενθαρρυνθεί η διά βίου εκμάθηση γλωσσών, το Βέλγιο και η Τσεχική Δημοκρατία καθιερώνουν συστήματα «πιστοποιητικών», τα οποία συγχρηματοδοτούνται από το κράτος, από τους εργοδότες και από τους χρήστες, και εμφανίζεται ότι έχουν αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση για προγράμματα εκμάθησης γλωσσών μεταξύ των ενηλίκων. Οι διαδικτυακοί τόποι είναι ένας τρόπος προώθησης της εκμάθησης γλωσσών μεταξύ των ενηλίκων. Στο Βέλγιο, η «Word wat je wil» 11 είναι μια βάση δεδομένων που περιέχει, μεταξύ άλλων, όλα τα επίσημα και ιδιωτικά προγράμματα εκμάθησης γλωσσών. Στην Τσεχική Δημοκρατία αναπτύσσεται τώρα μια «εθνική γλωσσική δικτυακή πύλη». Ο δικτυακός αυτός τόπος θα προσφέρει προγράμματα εκμάθησης γλωσσών on-line, δωρεάν, που θα είναι σύμφωνα με το ΚΕΠΑ. Ιρλανδία, Ισπανία και Σλοβενία: ευκαιρίες εκμάθησης γλωσσών για ενηλίκους Στην Ιρλανδία και τη Σλοβενία υπήρξε ικανοποιητικό επίπεδο ζήτησης μεταξύ των ενήλικων μαθητών για ευκαιρίες εκμάθησης γλωσσών, και υπήρξαν πολλές τοπικές πρωτοβουλίες για την κάλυψη αυτής της ζήτησης μέσω του δικτύου βιβλιοθηκών, των πολιτιστικών ενώσεων, των γλωσσικών συλλόγων και της εκπαίδευσης ενηλίκων. Τα σχολεία εκμάθησης γλωσσών για ενήλικους ήταν χαρακτηριστικό του ισπανικού εκπαιδευτικού συστήματος εδώ και πολλά χρόνια, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Προσφέρουν, σε βάση δικτύου, 20 διαφορετικές γλώσσες σε βασικό και ενδιάμεσο επίπεδο, είναι σύμφωνα με το ΚΕΠΑ, και έχει αποδειχθεί ότι είναι οικονομικά βιώσιμα. Προκειμένου να ενθαρρυνθούν περισσότεροι ενήλικες να μάθουν γλώσσες, η Επιτροπή αναπτύσσει μια δικτυακή πύλη (I.4.1), η οποία θα παρέχει εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες και καθοδήγηση στο ευρύ κοινό και στους επαγγελματίες του γλωσσικού τομέα. 5.1.6. Σπουδαστές γλωσσών με ειδικές ανάγκες Η διδασκαλία γλωσσών αρχίζει τώρα νωρίτερα και περιλαμβάνεται στη βασική διδακτέα ύλη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στα περισσότερα κράτη μέλη, αλλά πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τους σπουδαστές με ειδικές ανάγκες. Η Επιτροπή χρηματοδότησε μια μελέτη με τίτλο «Ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην Ευρώπη, η διδασκαλία και η εκμάθηση γλωσσών», η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν στοιχεία για την εξαίρεση των σπουδαστών με ειδικές ανάγκες από την εκμάθηση γλωσσών, και επισήμανε ότι η εκμάθηση γλωσσών υπερβαίνει την επικοινωνιακή απόδοση και ενισχύει την προσωπική και εκπαιδευτική ανάπτυξη, συμπεριλαμβάνοντας επίσης τις αξίες της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Η μελέτη εξέτασε τις πρακτικές διδασκαλίας και συνέστησε να λαμβάνεται μέριμνα για τους σπουδαστές με ειδικές ανάγκες μέσω ατομικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ομαδικής διδασκαλίας (καθηγητής γλώσσας και καθηγητής για σπουδαστές με ειδικές ανάγκες) και να παρέχεται κατάλληλη κατάρτιση των καθηγητών ως μέρος της επίσημης κατάρτισης για τους μελλοντικούς καθηγητές. 11 http://www.wordwatjewil.be. EL 14 EL

Αυστρία και Εσθονία: η νοηματική γλώσσα αναγνωρίστηκε ως μειονοτική γλώσσα Στις δύο αυτές χώρες η νοηματική γλώσσα αναγνωρίστηκε πρόσφατα ως μειονοτική/επίσημη γλώσσα. Την επίσημη αναγνώριση ακολούθησε η δημιουργία ερευνητικών προγραμμάτων, η στήριξη για τη δημιουργία ενός κέντρου απόκτησης επαγγελματικών προσόντων και η δρομολόγηση προγραμμάτων για την εκπαίδευση καθηγητών νοηματικής γλώσσας. 5.1.7. Φάσμα γλωσσών Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να διδάξουν το ευρύτερο δυνατό φάσμα γλωσσών, σε όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα. Το φάσμα προσφερόμενων γλωσσών κατανέμεται ασύμμετρα. Αφενός, ορισμένα κράτη μέλη προσφέρουν πολύ περιορισμένο φάσμα γλωσσών (κυρίως αγγλικά, με ορισμένες άλλες γλώσσες σε ειδικά προγράμματα που εφαρμόζονται σε παραμεθόριες περιοχές ή στις κοινότητες μεταναστών). Αφετέρου, τα κράτη μέλη που προσφέρουν ελεύθερη επιλογή γλωσσών αναφέρουν δυσκολίες όσον αφορά την εφαρμογή αυτής της πολιτικής στα σχολεία. Οι οικογένειες συχνά δεν γνωρίζουν τα οφέλη της εκμάθησης περισσότερων από μία γλωσσών. Οι μεταρρυθμίσεις των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που έχουν ως στόχο τη διεύρυνση του φάσματος προσφερόμενων γλωσσών θα πρέπει να υποστηριχθούν με επαρκή πληροφόρηση. Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία και Ελλάδα: διδασκαλία των γλωσσών των γειτονικών χωρών Το 2003 η επαρχία της Κάτω Αυστρίας (Αυστρία) δρομολόγησε ένα πρόγραμμα με τίτλο «Sprachoffensive» και με σκοπό τη διδασκαλία τσεχικών, σλοβακικών και ουγγρικών σε 13.000 σπουδαστές. Δημιουργήθηκε επίσης ένα περιφερειακό «κέντρο δεξιότητας» για να προσφέρει γλωσσική εμπειρογνωμοσύνη και καθοδήγηση στα σχολεία και τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά. Η Γαλλία πέτυχε να αυξήσει κατά 10% τον αριθμό των σπουδαστών που επιλέγουν γερμανικά, διενεργώντας ενημερωτικές εκστρατείες και δημιουργώντας δίγλωσσες τάξεις. Το παράδειγμα αυτό καταδεικνύει το δυναμικό αλλαγής νοοτροπίας, όταν εφαρμόζονται τα κατάλληλα μέτρα. Στη Θράκη ήταν ήδη διαθέσιμο για την τουρκική μειονότητα ένα πρόγραμμα με μαθήματα στα ελληνικά/τουρκικά, αλλά το 2006-2007 δημιουργήθηκε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία τουρκικών σε ορισμένα επίσημα σχολεία ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με σκοπό την αύξηση των διασυνοριακών επαφών. 5.2. Στρατηγικός τομέας 2: Βελτίωση της διδασκαλίας γλωσσών 5.2.1. Ένα σχολείο φιλικό προς τις γλώσσες Τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα κλήθηκαν να υιοθετήσουν μια ολιστική προσέγγιση όσον αφορά τη διδασκαλία γλωσσών, δημιουργώντας συνδέσμους μεταξύ της διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας, της γλώσσας διδασκαλίας -όπου είναι διαφορετική-, ξένων γλωσσών και των γλωσσών των κοινοτήτων μεταναστών. Η Επιτροπή προώθησε αυτή την προσέγγιση, στηρίζοντας τα σχολικά τους σχέδια Comenius σ αυτό τον τομέα (II.1.1). Φινλανδία: οι γλώσσες των νεοεισερχομένων ως γλώσσες διδασκαλίας Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα στηρίζει τη διατήρηση και την ανάπτυξη των μητρικών γλωσσών των μεταναστών, προκειμένου να εξασφαλιστεί λειτουργική διγλωσσία. Το 2003 προσφερόταν διδασκαλία σε 52 γλώσσες. Τα ρωσικά, τα σομαλικά και τα αλβανικά ήταν οι πιο διαδεδομένες γλώσσες που διδάσκονταν ως μητρικές γλώσσες μεταναστών. EL 15 EL

Ιταλία: πρωτοβουλία Talking the World Αυτή η πρωτοβουλία αποσκοπεί στην προώθηση της έννοιας του φιλικού προς τις γλώσσες σχολείου μέσω μιας σειράς δραστηριοτήτων στις οποίες συμμετέχουν καθηγητές και σχολεία του δικτύου. Το σχέδιο δράσης χρησιμοποιήθηκε ως βάση για συζήτηση και έμπνευση. 5.2.2. Η τάξη εκμάθησης ξένων γλωσσών Προκειμένου να υποστηριχθούν οι καινοτόμες μέθοδοι για τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών, τα γλωσσικά προϊόντα που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo διαδόθηκαν μέσω ποικίλων πρωτοβουλιών, και η διάδοση αυτή θα συνεχιστεί στο ΠΔΒΜ. Η πρωτοβουλία «Ηλεκτρονική αδελφοποίηση», η οποία επιτρέπει στα σχολεία να συνεργάζονται μέσω του Διαδικτύου, ενίσχυσε τις γλωσσικές ικανότητες και προώθησε, σε κάποιο βαθμό, την πολυγλωσσική κατανόηση και τη χρήση της γλώσσας του σχολείου-εταίρου (II.2.3). 5.2.3. Κατάρτιση των καθηγητών ξένων γλωσσών Τα κράτη μέλη δίνουν μεγάλη προσοχή στην κατάρτιση των καθηγητών, ιδίως με σκοπό την εξασφάλιση της αποτελεσματικής διδασκαλίας γλωσσών σε πρωτοβάθμιο επίπεδο και μέσω της ΟΕΠΓ. Μολονότι σε πολλά κράτη μέλη οι καθηγητές γλωσσών δεν υποχρεούνται να διανύσουν μια χρονική περίοδο στο εξωτερικό, στη χώρα της οποίας τη γλώσσα διδάσκουν, η ανάγκη αναγνωρίζεται ευρέως μεταξύ των διδασκόντων και των εκπαιδευτών των καθηγητών, οι οποίοι χρησιμοποιούν τα προγράμματα κινητικότητας που προσφέρονται από τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα (Erasmus, Comenius, Leonardo) για να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες. Αυστρία, Γερμανία, Πολωνία και Τσεχική Δημοκρατία: διπλή κατάρτιση για τους καθηγητές γλωσσών Σ αυτές τις χώρες η αρχική κατάρτιση των καθηγητών παρέχει στους αποφοίτους προσόντα σε δύο διαφορετικούς τομείς μαθημάτων, για παράδειγμα γλώσσες συν ένα άλλο μάθημα. Το σύστημα αυτό ενισχύει τις γλωσσικές δεξιότητες των καθηγητών και βοηθά στην προετοιμασία των μελλοντικών καθηγητών ΟΕΠΓ. Λουξεμβούργο: κατάρτιση πολύγλωσσων καθηγητών Οι δάσκαλοι των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης εκπαιδεύονται ώστε να μπορούν να διδάσκουν στις τρεις εθνικές γλώσσες: λουξεμβουργιανά, γερμανικά και γαλλικά, καθώς και να διδάσκουν μη γλωσσικά μαθήματα σε μία από τις γλώσσες αυτές. Οι καθηγητές των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να σπουδάσουν τουλάχιστον για δύο έτη σε χώρα της γλώσσας-στόχου τους. Οι καθηγητές των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να μπορούν να διδάσκουν στα γερμανικά και στα γαλλικά. Προκειμένου να διευρυνθεί η πρόσβαση στα προγράμματα διδασκαλίας γλωσσών στο πλαίσιο των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo, η Επιτροπή κάλεσε τους εθνικούς φορείς να δρομολογήσουν ενημερωτικές εκστρατείες σχετικά με την κινητικότητα για τους καθηγητές γλωσσών και τους εκπαιδευτές τους. Ειδικότερα, ένα σχέδιο διάδοσης αφιερώθηκε στην προώθηση των περιόδων άσκησης καθηγητών γλωσσών. Ως εκ τούτου, το μερίδιο του προϋπολογισμού που διατίθεται για τις περιόδους άσκησης καθηγητών γλωσσών ανήλθε το 2006 σε 26%, υπερβαίνοντας το στόχο του 25% που έθεσε το σχέδιο δράσης. Στο ΠΔΒΜ, οι περίοδοι άσκησης καθηγητών γλωσσών δεν περιορίζονται στις γλώσσες, αλλά είναι ανοικτές σε όλα τα μαθήματα, με ειδική έμφαση στην ΟΕΠΓ. Όσον αφορά την ενδοϋπηρεσιακή EL 16 EL

κατάρτιση Comenius, το 65% του συνολικού αριθμού αιτήσεων σχετιζόταν με τις γλώσσες. Μεταξύ του 2004 και του 2006, περισσότεροι από 15.000 καθηγητές γλωσσών έλαβαν κατάρτιση στο εξωτερικό μέσω του Comenius, 765 καθηγητές γλωσσών της εκπαίδευσης ενηλίκων μέσω του Grundtvig και 1.820 καθηγητές της επαγγελματικής εκπαίδευσης μέσω του Leonardo. Η Επιτροπή επίσης χρηματοδότησε μια μελέτη για τον καθορισμό ενός πλαισίου αναφοράς για το ευρωπαϊκό προφίλ για την εκπαίδευση των καθηγητών γλωσσών (II.3.2). Η μελέτη καθόρισε τις βασικές απαιτήσεις για τη δημιουργία ενός κοινού προφίλ, προτείνοντας, ειδικότερα, την ειδική κατάρτιση των καθηγητών γλωσσών σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με υποχρεωτική περίοδο κατάρτισης σε άλλη χώρα και επαρκή κατάρτιση στη μεθοδολογία και τις διαπολιτισμικές δεξιότητες. Η μελέτη εξετάζεται επί του παρόντος από το ευρωπαϊκό δίκτυο γλωσσικών επιθεωρητών και τα συμπεράσματά της θα συζητηθούν και θα διαδοθούν στο πλαίσιο ενός συμποσίου (II.4.2). 5.2.4. Προσφορά καθηγητών ξένων γλωσσών Οι καθηγητές γλωσσών και, στην πραγματικότητα, όλοι οι καθηγητές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια στη διδασκαλία στο εξωτερικό. Εντούτοις, υπάρχει κάποιος βαθμός ευελιξίας. Ελπιδοφόρα πειράματα έχουν αναληφθεί σε παραμεθόριες περιοχές, επιμερίζοντας τους καθηγητές μεταξύ των συνόρων ή μέσω προγραμμάτων ανταλλαγών. Η Επιτροπή χρηματοδότησε μια μελέτη με θέμα «Εντοπισμός και άρση των εμποδίων στην κινητικότητα των καθηγητών ξένων γλωσσών» (II.4.1), η οποία εξέτασε τα μέσα που διευκολύνουν την κινητικότητα των καθηγητών γλωσσών και τα κύρια εμπόδια που συναντώνται. Πρότεινε τη θέσπιση μιας στρατηγικής για την κινητικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τους καθηγητές γλωσσών, προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι διμερείς ή οι πολυμερείς ανταλλαγές, τη στήριξη, ειδικότερα, των ανταλλαγών μελλοντικών και νέων καθηγητών, την ενθάρρυνση της αναγνώρισης των προσόντων που αποκτώνται μέσω της κινητικότητας, τη διοργάνωση εργαστηρίων και επιτόπιων επισκέψεων εργασίας στο εξωτερικό -ως μέρος της κατάρτισης των καθηγητών-, και τη δημιουργία ενός συμψηφιστικού συστήματος προκειμένου να εναρμονιστούν η προσφορά και η ζήτηση στις διάφορες χώρες και ιδρύματα. Εσθονία, Πολωνία και άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης: πρόσθετη επιμόρφωση των καθηγητών γλωσσών Κατά την τελευταία δεκαετία, η Πολωνία και η Εσθονία, μαζί με άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθιέρωσαν συστήματα επιμόρφωσης των καθηγητών για τη μεταστροφή/απορρόφηση των πλεοναζόντων καθηγητών γλωσσών, ιδίως από τα ρωσικά στα αγγλικά. Ελήφθησαν πρόσθετα μέτρα για την επανεπιμόρφωση των καθηγητών γλωσσών οι οποίοι δεν είναι κάτοχοι κατάλληλων πτυχίων. Οι ενέργειες αυτές καταδεικνύουν ότι είναι τεχνικά εφικτό να διευρυνθεί το φάσμα γλωσσών του προγράμματος εάν λαμβάνονται πολιτικές αποφάσεις και εναρμονίζονται με τη ζήτηση. Ρουμανία: μεταπτυχιακή κατάρτιση εξ αποστάσεως για τους καθηγητές των αγροτικών περιοχών Ένα σχέδιο που στηρίχθηκε από τη ρουμανική κυβέρνηση και την Παγκόσμια Τράπεζα στοχεύει στην ενίσχυση της κατάρτισης των καθηγητών οι οποίοι ζουν σε αγροτικές περιοχές. Τέσσερα πανεπιστήμια διοργάνωσαν μεταπτυχιακά προγράμματα εκμάθησης εξ αποστάσεως στα γαλλικά και στα αγγλικά, τα οποία αναπτύχθηκαν από μια πολυκλαδική ομάδα και είναι ανοιχτά σε όλους τους καθηγητές που επιθυμούν να διδάξουν γλώσσες. Τα προγράμματα οδηγούν σε επίσημη πιστοποίηση και EL 17 EL