Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 27 Νοεμβρίου 2014 (OR. en) 15623/14 ENFOPOL 369 AGRI 709 DENLEG 173 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «A» Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.: 15908/14 Θέμα: Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με τον ρόλο της συνεργασίας μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου στην καταπολέμηση του διατροφικού εγκλήματος 1. Η Ομάδα «Επιβολή του νόμου» στις συνεδριάσεις της 16ης Ιουλίου, 12ης Σεπτεμβρίου και 6ης Νοεμβρίου 2014 συζήτησε την πρόταση της Προεδρίας σχετικά με τον ρόλο των αρχών επιβολής του νόμου στην καταπολέμηση του διατροφικού εγκλήματος, η οποία αποσκοπεί στην ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας των αρχών επιβολής του νόμου σε αυτόν τον τομέα. 2. Το σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με το εν λόγω θέμα παρουσιάστηκε επίσης στην Ομάδα «Τρόφιμα» στις 19 Σεπτεμβρίου 2014. 3. Έχοντας υπόψη την έκβαση αυτών των συζητήσεων και τις γραπτές συμβολές των κρατών μελών, η Ομάδα «Επιβολή του Νόμου» συμφώνησε με το κείμενο του σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με τον ρόλο της συνεργασίας μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου στην καταπολέμηση του διατροφικού εγκλήματος ως έχει στο παράρτημα μέσω επακόλουθης γραπτής διαδικασίας, με επιφύλαξη εξέτασης του ΗΒ. 4. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής των Μόνιμων Αντιπροσώπων της 26ης Νοεμβρίου 2014, η αντιπροσωπία του ΗΒ ήρε την επιφύλαξη εξέτασης και η Επιτροπή συμφώνησε να υποβάλει το σχέδιο συμπερασμάτων στο Συμβούλιο προς έγκριση. 5. Το Συμβούλιο καλείται επομένως να εγκρίνει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ως έχουν στο Παράρτημα. 15623/14 ΓΒ/γπ 1 DG D 1C EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ το γεγονός ότι η παραγωγή, διανομή και διάθεση νοθευμένων ή παραποιημένων προϊόντων διατροφής ή υλών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ή εμπορία τροφίμων αποτελεί μια ολοένα ελκυστικότερη επιχειρηματική δραστηριότητα για τους εκπροσώπους του οργανωμένου εγκλήματος ότι είναι πλέον γεγονός ότι τα παραποιημένα τρόφιμα και τα τρόφιμα που δεν συμμορφώνονται με τις κείμενες διατάξεις συνιστούν μια αναδυόμενη παράνομη αγορά που εκμεταλλεύεται την περιπλοκότητα των παγκοσμιοποιημένων αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ την έκθεση SOCTA του 2013 σχετικά με την απειλή που συνιστά το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα όπου αναφέρεται ότι, εκτός από την συνήθη παραποίηση προϊόντων πολυτελείας, το οργανωμένο έγκλημα στρέφεται τώρα προς την παραποίηση καθημερινών καταναλωτικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, με δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία των πολιτών της ΕΕ ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ το γεγονός ότι οι δόλιες και άλλες παραπλανητικές πρακτικές εξαπατούν τον καταναλωτή ως προς τα χαρακτηριστικά των τροφίμων και υπονομεύουν τα συμφέροντα των νόμιμων επιχειρήσεων ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ότι μία από τις πολιτικές προτεραιότητες του Προγράμματος της Στοκχόλμης για την περίοδο 2010-2014 είναι η ενίσχυση της ασφάλειας της Ευρώπης και ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εφαρμογή και την ανάπτυξη των υφιστάμενων εργαλείων καθώς και στην ενίσχυση της καταπολέμησης διαφορετικών μορφών εγκληματικών πράξεων με διασυνοριακό αντίκτυπο οι οποίες μπορούν να έχουν επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή των ευρωπαίων πολιτών 15623/14 ΓΒ/γπ 2
ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ το συνολικό νομοθετικό πλαίσιο που αποσκοπεί στη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, την ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων που κυκλοφορούν στην αγορά της ΕΕ, και ιδίως τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων, τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004 για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ειδικότερα το γεγονός ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 προσφέρει στις αρχές που είναι αρμόδιες για τη διατροφική αλυσίδα στα κράτη μέλη σημαντικά μέσα ελέγχου και συνεργασίας για τον εντοπισμό και την πάταξη των παραβάσεων των κανόνων περί τροφίμων και, μεταξύ των εν λόγω μέσων, έχοντας υπόψη τους μηχανισμούς διοικητικής συνδρομής και συνεργασίας για τη διασυνοριακή επιβολή των απαιτήσεων της νομοθεσίας περί τροφίμων ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ τις διαρκείς προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέρ της καταπολέμησης των δολίων πρακτικών στο σύνολο της διατροφικής αλυσίδας και υπέρ της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρμόδιων αρχών μέσω σειράς μέτρων που αποφασίστηκαν το 2013 μετά το σκάνδαλο της νοθείας με κρέας αλόγου και, πιο συγκεκριμένα, έχοντας υπόψη την ίδρυση ενός ενωσιακού δικτύου για τη διατροφική απάτη αποτελούμενο από εκπροσώπους της Επιτροπής και των 28 κρατών μελών και τη δρομολόγηση ενός ηλεκτρονικού συστήματος για την ανταλλαγή πληροφοριών ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι δεν υπάρχει επί του παρόντος εναρμονισμένος ορισμός του όρου «διατροφική απάτη» στη νομοθεσία της ΕΕ και ότι έχει ανακοινωθεί η εκπόνηση μελέτης για την αξιολόγηση του αντικτύπου που έχουν οι αποκλίνοντας εθνικοί ορισμοί στην επιβολή της ενωσιακής νομοθεσίας 15623/14 ΓΒ/γπ 3
ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ ότι θα πρέπει να αναπτυχθεί μια συνεκτική και ολοκληρωμένη προσέγγιση καθ όλη τη διαδικασία έρευνας και δίωξης ώστε να καταστεί η πάταξη του σοβαρού και οργανωμένου διεθνούς εγκλήματος περισσότερο ολοκληρωμένη, αποτελεσματική, διαφανής και ελεγχόμενη ως μέρος μιας αποτρεπτικής πολιτικής, προασπίζοντας παράλληλα τα θεμελιώδη δικαιώματα και διασφαλίζοντας ότι η προώθηση της συνεργασίας και η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των κρατών μελών με κάθε δυνατό τρόπο θα συμβάλει στο στόχο αυτόν ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι το φαινόμενο του παράνομου εμπορίου νοθευμένων τροφίμων είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί την ανάληψη δράσης σε συνεργασία με φορείς εκτός της ΕΕ, όπως με το Συμβούλιο της Ευρώπης το οποίο ασχολείται ήδη με την κατάρτιση σύμβασης σχετικά με το διατροφικό έγκλημα, βασιζόμενο στο θετικό παράδειγμα της Σύμβασης Medicrime για τον φαρμακευτικό κλάδο ΧΑΙΡΕΤΙΖΟΝΤΑΣ τα πορίσματα και τα συμπεράσματα της λευκής βίβλου για το διεθνικό οργανωμένο έγκλημα της Ευρωπαϊκής επιτροπής για προβλήματα εγκλημάτων (CDPC) του Συμβουλίου της Ευρώπης της 25ης Ιουνίου 2014 ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι το Διαδίκτυο διευκολύνει τη διάθεση απομιμήσεων επώνυμων προϊόντων διατροφής τα οποία αποστέλλονται ως εμπορεύματα μέσω υπηρεσιών ταχυμεταφορών ή ταχυδρομικά, εξασφαλίζοντας την ανωνυμία των δραστών, και ότι αυτό συνεπάγεται μία επιπλέον πρόκληση για τις αρχές επιβολής του νόμου ΔΗΛΩΝΟΝΤΑΣ ότι, επειδή το διατροφικό έγκλημα δεν μπορεί να παταχθεί με μεμονωμένα μέτρα, απαιτείται μια ολοκληρωμένη και πολυμέτωπη προσέγγιση ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ τα θετικά αποτελέσματα που πέτυχε η διεθνής αστυνομία και οι τελωνειακές αρχές στη διάρκεια της επιχείρησης OPSON, υπό τον συντονισμό της Ιντερπόλ και της Ευρωπόλ, με στόχο την καταπολέμηση της διακίνησης παραποιημένων και μη συμμορφούμενων τροφίμων και ποτών ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠΟ ΣΗΜΕΙΩΣΗ τα συμπεράσματα της διάσκεψης με θέμα «Καταπολέμηση του διατροφικού εγκλήματος» που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 27 και 28 Φεβρουαρίου 2012 και τα συμπεράσματα της διάσκεψης για τη διατροφική απάτη («Κοινή προσπάθεια για την εγγύηση της ασφάλειας και της ακεραιότητας των τροφίμων μας») που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη στις 23-24 Οκτωβρίου 2014 15623/14 ΓΒ/γπ 4
ΔΗΛΩΝΟΝΤΑΣ ότι τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων αρχών, όπως οι αρχές και υπηρεσίες ασφάλειας των τροφίμων, καθώς και οι τελωνειακές και αστυνομικές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ την ανάγκη αστυνομικής προσέγγισης στα θέματα διατροφικής ασφάλειας, όπως έχει ήδη καταδειχθεί επιτυχώς σε ορισμένα κράτη μέλη όπου έχουν συσταθεί εξειδικευμένες υπηρεσίες διεξαγωγής ερευνών για τα τρόφιμα, στελεχωμένες από αστυνομικούς και υγειονομικούς επιθεωρητές ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ να προτείνουν το Συμβούλιο της Ευρώπης να μελετήσει την σκοπιμότητα μιας σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ανάληψη δράσης υπέρ της καταπολέμησης του διατροφικού εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων μέτρων του ουσιαστικού και δικονομικού ποινικού δικαίου καθώς και προληπτικών μέτρων, και να διακηρύξουν την υποστήριξή τους για μια τέτοια μελέτη ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ: (1) να εξετάσουν την προαγωγή κατάλληλης κατάρτισης για το προσωπικό των αρμόδιων αρχών επιβολής του νόμου και της αστυνομίας το οποίο δραστηριοποιείται στον τομέα της καταπολέμησης του διατροφικού εγκλήματος και να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, καλύπτοντας τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα (2) να καταβάλουν όλες τις αναγκαίες προσπάθειες για τη βελτίωση της επιχειρησιακής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής πληροφοριών ασφαλείας και λοιπών δεδομένων, σε συμμόρφωση με τη εθνική και τη διεθνή νομοθεσία, μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων αρχών, όπως είναι για παράδειγμα οι αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες για την επιβολή των απαιτήσεων της νομοθεσίας περί τροφίμων, οι τελωνειακές αρχές και η αστυνομία καθώς και οι λοιπές αρχές επιβολής του νόμου (3) να εξετάσουν το ενδεχόμενο να δοθεί η δυνατότητα σε επιχειρήσεις και ιδιώτες να συλλέγουν πληροφορίες και να διαβιβάζουν στις αρχές επιβολής του νόμου, σε εμπιστευτική βάση, πληροφορίες ασφαλείας σχετικά με πιθανές παράνομες δραστηριότητες στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων (4) να ενθαρρύνουν τη διαβίβαση πληροφοριών σχετικά με το διατροφικό έγκλημα στο αρμόδιο εστιακό σημείο που διαχειρίζεται η Ευρωπόλ (FP COPY) 15623/14 ΓΒ/γπ 5
(5) να αξιοποιήσουν πλήρως το Διαδικτυακό Φόρουμ Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπόλ (EPE) που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της διαχείρισης γνώσεων και να επιδιώξουν σε συμμόρφωση με την ισχύουσα νομοθεσία τη βελτίωση της ανταλλαγής φωτογραφιών κατασχεθέντων προϊόντων, μεθόδων συσκευασίας και γνωμοδοτήσεων εμπειρογνωμόνων (6) να συστήσουν, εφόσον χρειαστεί, κοινές ομάδες έρευνας και να διοργανώσουν κοινές επιχειρήσεις με σκοπό την προώθηση της συνεργασίας στον τομέα της καταπολέμησης του διατροφικού εγκλήματος (7) να διασφαλίσουν ότι προγραμματίζονται και υλοποιούνται συγκεκριμένες δραστηριότητες διενέργειας επίσημων ελέγχων όπως προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004 με σκοπό τον εντοπισμό πιθανών περιπτώσεων απάτης, συμπληρωματικά προς άλλους επίσημους ελέγχους που διενεργούνται για τη διαπίστωση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας περί τροφίμων και ζωοτροφών (8) να διασφαλίσουν ότι οι αρμόδιες αρχές τους εκτελούν πιστά τα καθήκοντα διοικητικής συνεργασίας και συνδρομής μεταξύ των κρατών μελών που προβλέπονται στον τίτλο IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, κατά τρόπο ώστε οι πληροφορίες και τα στοιχεία που ανταλλάσσονται μέσω των εν λόγω μηχανισμών να καλύπτουν όλες τις σχετικές πτυχές και να καθιστούν δυνατή την αποτελεσματική διασυνοριακή διενέργεια ερευνών και επιβολή (9) να αξιοποιήσουν πλήρως τις υπηρεσίες της Eurojust όσον αφορά την παροχή συνδρομής και τον συντονισμό των ποινικών ερευνών και διώξεων καθώς και τη βελτίωση της δικαστικής συνεργασίας σε σχέση με τις μορφές διατροφικού εγκλήματος που εμπίπτουν στην εντολή της (10) να διασφαλίσουν ότι οι οικονομικές κυρώσεις για τις παραβάσεις της νομοθεσίας περί τροφίμων είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές (11) να εξετάσουν το ενδεχόμενο υποβολής προτάσεων προγραμμάτων (π.χ. για μελέτες, μαθήματα κατάρτισης, μικτές επιχειρησιακές ομάδες) προκειμένου να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση της ΕΕ (κυρίως στο πλαίσιο του κύκλου πολιτικής της ΕΕ) για τον σκοπό της καταπολέμησης του διατροφικού εγκλήματος (12) να ενθαρρύνουν συγκεκριμένα προγράμματα ευαισθητοποίησης και εκστρατείες σχετικά με την απάτη και την παραποίηση στο σύνολο της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία των καταναλωτών 15623/14 ΓΒ/γπ 6
ΧΑΙΡΕΤΙΖΕΙ την ολοκληρωμένη προσέγγιση της Επιτροπής για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση των δολίων και παραπλανητικών πρακτικών στο σύνολο της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, και ΕΝΘΑΡΡΥΝΕΙ την Επιτροπή να συνεχίσει το έργο της σε αυτόν τον τομέα και να δρομολογήσει κάθε νέο μέτρο που θα κριθεί αναγκαίο ώστε να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας και προάσπισης των δικαιωμάτων των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των δίκαιων πρακτικών στο εμπόριο τροφίμων ΚΑΛΕΙ την Ευρωπόλ να εξετάσει το ενδεχόμενο σύστασης ενός εξειδικευμένου τμήματος εντός του εστιακού σημείου FP COPY που να ασχολείται αποκλειστικά με το διατροφικό έγκλημα ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ να εξετάσει το ενδεχόμενο διεξαγωγής προγραμμάτων κατάρτισης και ανταλλαγών για ανώτερους αστυνομικούς στον τομέα της καταπολέμησης του διατροφικού εγκλήματος, καθώς και το ενδεχόμενο να επεκταθεί η εν λόγω κατάρτιση και σε άλλες αρμόδιες αρχές επιβολής του νόμου. 15623/14 ΓΒ/γπ 7