ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΆ ΝΟΣΉΜΑΤΑ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν ένα ευρύ φάσμα διαταραχών, τα οποία προσβάλλουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία και περιλαμβάνουν: -Στεφανιαία νόσος -Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο -Ρευματική καρδιοπάθεια -Συγγενής Καρδιοπάθεια -Ανευρύσματα και διαχωρισμός αορτής -Εν τω Βάθει Φλεβοθρόμβωση και πνευμονική εμβολή -Περιφερική αρτηριοπάθεια Άλλα Καρδιαγγειακά νοσήματα: Αρτηριακή υπέρταση, όγκοι καρδιάς, εγκεφαλικά ανευρύσματα, δυσλειτουργία του καρδιακού μυ όπως για παράδειγμα η καρδιομυοπάθεια και οι βαλβιδοπάθειες. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συχνότερες μορφές καρδιαγγειακής νόσου είναι η στεφανιαία νόσος και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι οι παρακάτω:
ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΊΑ Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και άλλων λιπιδίων στο αίμα είναι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο και ευθύνονται για το 1/3 του συνόλου των καρδιαγγειακών νοσημάτων παγκοσμίως (Αtlas of Heart Disease and Stroke 2004). Η χοληστερόλη μεταφέρεται στον οργανισμό με τη μορφή δύο ειδών λιποπρωτεινών: υψηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη ή HDL και χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη ή LDL. Η HDL δεν προκαλεί αθηροσκλήρυνση, αντιθέτως έχει αντιαθηρογενείς ιδιότητες. Αντιθέτως η LDL, προκαλεί το σχηματισμό αθηρωματικών πλακών στο εσωτερικό τοίχωμα των αγγείων, κυρίως στεφανιαίων και εγκεφαλικών, με αποτέλεσμα την παρακώλυση της αιματικής ροής στην καρδιά και στον εγκέφαλο αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τον κίνδυνο εμφάνισης εμφράγματος του μυοκαρδίου και ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (Neaton et al. 1992). Όπως διατυπώνεται σε πολλές επιδημιολογικές μελέτες, το πρόβλημα αφορά τόσο άνδρες όσο και γυναίκες, παρόλο που οι γυναίκες προεμμηνοπαυσιακά έχουν συνολικά μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, διότι προστατεύονται από τα οιστρογόνα τα οποία προκαλούν αύξηση της HDL. Η θετική συσχέτιση μεταξύ καρδιαγγειακού κινδύνου και υπερλιπιδαιμίας φαίνεται από το γεγονός ότι αύξηση κατά 10% της ολικής χοληστερόλης στον ορό του αίματος προκαλεί κατά 27% αύξηση στην επίπτωση της στεφανιαίας νόσου (Law et al. 1994). Αντιθέτως, 10% μείωση της ολικής χοληστερόλης συνδέεται με 25% μείωση του κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου μετά από 5 έτη, ενώ η μείωση της LDL κατά 40mg/dl, συνοδεύεται από μείωση του κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου κατά 23%, εγκεφαλικού κατά 19% και συνολικά καρδιαγγειακής νόσου κατά 21% (Baigent et al. 2005).
Η εμφάνιση υπερλιπιδαιμίας μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς (πρωτοπαθής), φαρμακευτικούς και διατροφικούς παράγοντες. Κατά κύριο λόγο όμως συνδέεται με τη διατροφή. Ο οργανισμός μπορεί να συνθέσει χοληστερόλη ή μπορεί να την προσλάβει από τις τροφές κυρίως ζωικής προέλευσης π.χ. κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, αυγό. Η αυξημένη πρόσληψη κεκορεσμένων λιπών, ζωικής κυρίως προέλευσης, οδηγεί σε αύξηση της χοληστερόλης, ενώ τα πολυακόρεστα, τα οποία περιέχονται στα ψάρια και στις φυτικές τροφές, οδηγούν σε μείωση της χοληστερόλης. Τα μονοακόρεστα (κύρια πηγή των οποίων είναι το ελαιόλαδο), καθώς και τα ω-3 λιπαρά οξέα που υπάρχουν στα ψάρια, επιφέρουν μείωση του επιπέδου της ολικής χοληστερόλης, έχουν θετική επίπτωση στο επίπεδο της HDL και έχουν προστατευτική επίδραση έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά δεν περιέχουν χοληστερόλη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση μέσης τιμής ολικής χοληστερόλης όπως προκύπτει από τη μελέτη «ΑTTICA» (Pitsavos et al.2003) στην οποία καταγράφεται το 46% των ανδρών και 40% των γυναικών να έχουν τιμές ολικής χοληστερόλης άνω του 200mg/dl.
ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένας από τους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, καθώς και το συχνότερο αίτιο ακρωτηριασμών μη τραυματικής αιτιολογίας. Πάνω από 70 εκατομμύρια ανθρώπων στον κόσμο πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Η αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής, καθώς και η έλλειψη σωματικής άσκησης έχουν οδηγήσει σε αύξηση της επίπτωσης της νόσου ήδη από την παιδική ηλικία. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη, η οποία παράγεται από το πάγκρεας και παίζει ρόλο στη ρύθμιση της γλυκόζης του οργανισμού. Ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλείται όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει επαρκή ποσότητα ινσουλίνης ή δεν μπορεί να τη χρησιμοποιήσει όπως πρέπει. Οι κυριότερες κλινικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν πολυδιψία, πολυουρία, αδυναμία και ανεξήγητη απώλεια βάρους. Υπάρχουν δύο τύποι σακχαρώδους διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι, στον οποίο το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, στον οποίο το πάγκρεας παράγει μεν ινσουλίνη, η οποία όμως είτε δεν επαρκεί, είτε δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά από τον οργανισμό. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, μπορεί να προληφθεί με φυσική δραστηριότητα, υγιεινή διατροφή και καταπολέμηση της παχυσαρκίας. Περίπου το 50% των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη δε γνωρίζουν ότι πάσχουν. Η επίπτωση της νόσου είναι μεγαλύτερη στις ανεπτυγμένες χώρες. Με την αλλαγή όμως του τρόπου ζωής, τη βιομηχανοποίηση και την αστικοποίηση, έχει αρχίσει να παίρνει μορφή επιδημίας και στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
ΜΈΤΡΑ ΠΡΌΛΗΨΗΣ: Διακοπή καπνίσματος. Το κάπνισμα υπερδιπλασιάζει τις πιθανότητες για εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου και καθιστά τους καπνιστές 6 φορές πιο επιρρεπείς στα εμφράγματα του μυοκαρδίου. Σωστή διατροφή με λίγα λιπαρά, κυρίως αποφυγή κοσρεσμένων λιπαρών (κόκκινα κρέατα). Όσο αυξάνεται άνω του φυσιολογικού η χοληστερίνη στο αίμα, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Το πρώτο βήμα για τον έλεγχο της χοληστερίνης είναι η κατανάλωση τροφίμων χαμηλών λιπαρών. Έλεγχος αρτηριακής πίεσης. Όπως και με την χοληστερίνη, όσο υψηλότερη είναι η αρτηριακή πίεση τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης της στεφανιαίας νόσου. Τακτική άσκηση. Μειώνει τον κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου από 33 50%. Ελάττωση στρες με ασκήσεις χαλάρωσης και αποφυγή στρεσογόνων παραγόντων. Έλεγχος βάρους. Η παχυσαρκία εκτός από σωρεία άλλων προβλημάτων, σας καθιστά ευάλωτο απέναντι και στην στεφανιαία νόσο. Έλεγχος για διαβήτη. Λήψη ασπιρίνης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατάποση μιας ασπιρίνης μέρα παρά μέρα σε άτομα άνω των 50 ετών μειώνει τις πιθανότητες ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου. Επειδή όμως μπορεί να σημειωθούν και παρενέργειες, καλό είναι, αυτή η απόφαση, να ληφθεί μαζί με τον γιατρό σας. Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ. Το παράδοξο με την κατανάλωση αλκοόλ είναι πως ενώ η μέτρια κατανάλωση μειώνει τις πιθανότητες καρδιακών παθήσεων, εν τούτοις η καθημερινή κατανάλωση παραπάνω από 2 ποτά συντελεί στην αύξηση του κινδύνου του μαστού για γυναίκες. Έλεγχος επιπέδων τριγλυκεριδίων. Επιτυγχάνεται με εξέταση αίματος. Αποφυγή λοιμώξεων. Έχει παρατηρηθεί ότι ο ιός που ευθύνεται για την πνευμονία, Chlamydia pneumoniae, μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη της επένδυσης των αρτηριών.
ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΎΝΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΏΝ ΝΟΣΗΜΆΤΩΝ 1. Κάπνισμα.Το κάπνισμα τσιγάρων, πούρων ή πίπας, όπως επίσης και το παθητικό κάπνισμα, έχει συσχετισθεί με όλες της μορφής καρδιαγγειακής νόσου, καθώς και με παθήσεις των πνευμόνων και με νεοπλασίες. Η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει τον κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων τουλάχιστον στο μισό, ενώ σε άτομα που έχουν υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου το μέτρο αυτό επιφέρει την πλέον εντυπωσιακή αποτελεσματικότητα στην πρόληψη επανεμφάνισης καρδιακού επεισοδίου. 2. Παχυσαρκία. Η παχυσαρκία αποτελεί πλέον επιδημία στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Η συσχέτιση του αυξημένου δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ = Σωματικό Βάρος / Ύψος2) σχετίζεται γραμμικά με την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η διατήρηση του ΔΜΣ σε επίπεδα 20-25 kg/m2 είναι η βέλτιστη προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. 3. Καθιστική ζωή. Η σωματική δραστηριότητα και η τακτική αερόβια άσκηση έχει φανεί ότι προστατεύουν αποτελεσματικά έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μισή ώρα καθημερινής αερόβιας άσκησης, όπως π.χ. περπάτημα, αρκούν για να προστατευτεί η υγεία των αγγείων.
4. Δυσλιπιδαιμία. Τα αυξημένα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης, και ιδιαίτερα της LDL («κακή» χοληστερόλη) σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επιπλοκών. Οι δυσλιπιδαιμίες μπορεί να σχετίζονται με τη διατροφή και τον καθιστικό τρόπο ζωής, υπάρχουν όμως και κληρονομούμενες μορφές που μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση αθηροσκλήρωσης από μικρή σχετικά ηλικία. Η αντιμετώπιση της πάθησης στηρίζεται σε συνδυασμό υγιεινοδιαιτητικών μέτρων και κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. Ο στόχος της θεραπείας είναι διαφορετικός για κάθε ασθενή ανάλογα με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου και ο τρόπος αντιμετώπισης θα αποφασιθεί με τη βοήθεια του θεράποντος ιατρού. 5. Αρτηριακή υπέρταση. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση αποτελεί μείζονα παράγοντα για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και αρρυθμιών, όπως η κολπική μαρμαρυγή. Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης σε χαμηλά επίπεδα στους ασθενείς επιτυγχάνεται με υγιεινοδιαιτητικά μέτρα και όταν αυτά δεν επαρκούν, με τη χορήγηση κατάλληλης αντιϋπερτασικής αγωγής. Η πρώιμη αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης επιφέρει σημαντικά οφέλη και προστατεύει τους πάσχοντες από την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων (ελάττωση των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων σε ποσοστό έως 35% και των εμφραγμάτων σε ποσοστό έως 20%).
6. Σακχαρώδης διαβήτης. Η εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη (αυξημένο σάκχαρο αίματος) σχετίζεται με βλάβες των μικρού και μεσαίου μεγέθους αρτηριών του οργανισμού (μικροαγγειοπάθεια και μακροαγγειοπάθεια αντίστοιχα). Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη θεωρούνται εξ ορισμού ως υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων, και ως τέτοιοι ωφελούνται από παρεμβάσεις σε όλους τους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Σήμερα, επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (ένας δείκτης της καλή ή μη ρύθμισης σακχάρου αίματος) < 6,5% θεωρούνται σημαντικός στόχος για την προστασία των ασθενών αυτών. Άτομα που έχουν περισσότερους από έναν παράγοντες κινδύνου εμφανίζουν πολλαπλάσιο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Σήμερα, χάρη σε μεγάλες μελέτες που έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν, υπάρχει η δυνατότητα να υπολογισθεί η πιθανότητα ένα άτομο να εμφανίσει καρδιαγγειακή νόσο με βάση τους παράγοντες κινδύνου που έχει. Με αυτό τον τρόπο ο ιατρός μπορεί να κατευθύνει με κατάλληλες συμβουλές και παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένου της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει για τον υπολογισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου το HeartSCORE κατάλληλα τροποποιημένο για τον ελληνικό πληθυσμό (Σχήμα).
Σχήμα. Ο πίνακας υπολογισμού του καρδιαγγειακού κινδύνου για χώρες χαμηλού κινδύνου όπως είναι η Ελλάδα. Π.χ. ένας άνδρας ηλικίας 55 ετών, καπνιστής, με ολική χοληστερόλη 300 mg/dl και αρτηριακή πίεση 175 mmhg έχει κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακό νόσημα στη δεκαετία 12%. Επί διακοπής του καπνίσματος ο ασθενής αυτός θα μειώσει τον κίνδυνό του στο μισό, δηλαδή 6%. Κάθε άτομο ηλικίας άνω των 40 ετών μπορεί να υποβληθεί σε εκτίμηση του κινδύνου που διατρέχει και να λάβει αναλυτικές και εξατομικευμένες οδηγίες από τον ιατρό του για το πώς θα περιορίσει τον κίνδυνο. Έτσι, μπορεί ο ιατρός να προσφέρει προστασία από την εκδήλωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων που επιφέρουν τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών, γεγονός που έχει τεράστια σημασία τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία.
Α) ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΟΞΕΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ (ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ) 1. Πόνος στο στήθος: Στις περισσότερες περιπτώσεις οξέος στεφανιαίου συνδρόμου (ΟΣΣ) εμφανίζεται πόνος στο κέντρο του στήθους που διαρκεί αρκετά λεπτά ή που υποχωρεί και επανεμφανίζεται. Το ενόχλημα συνήθως περιγράφεται ως σφίξιμο, βάρος, αίσθημα πίεσης ή δυσφορία. 2. Πόνος σε άλλα σημεία του σώματος: Ο πόνος ή η δυσφορία μπορεί να αντανακλά στη ράχη, στο ένα ή και στα δύο χέρια, στο λαιμό, στο σαγόνι ή στο στομάχι. 3. Δύσπνοια: Δυσχέρεια στην αναπνοή με ή χωρίς πόνο στο στήθος. 4. Άλλα συμπτώματα: Κρύος ιδρώτας, ναυτία, τάση προς έμετο ή ζάλη.
Β) ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ (ΑΕΕ) Αιφνίδια έναρξη μουδιάσματος στο πρόσωπο, στα χέρια ή στα πόδια, ιδιαίτερα αν είναι μόνο από τη μια μεριά του σώματος. 2. Αιφνίδια εμφάνιση σύγχυσης, αδυναμίας ομιλίας ή αντίληψης του λόγου. 3. Αιφνίδια εμφάνιση δυσκολίας στην όραση από τα ένα ή και τα δύο μάτια. 4. Αιφνίδια εμφάνιση δυσκολίας στη βάδιση, ζάλης, απώλειας της ισορροπίας ή του συντονισμού των κινήσεων. 5. Αιφνίδια εμφάνιση πονοκεφάλου χωρίς κάποια σαφή αιτιολογία.
Γ) ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ 1. Αιφνίδια απώλεια συνείδησης: Ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται όταν τον κτυπάμε ελαφρά στους ώμους. 2. Απώλεια φυσιολογικής αναπνοής: Ο ασθενής δεν αναπνέει όταν γείρουμε ελαφρά το κεφάλι προς τα πίσω για διάστημα 5 δευτερολέπτων.
ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΖΟΩΓΟΝΗΣΗ Σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής είναι σκόπιμο να εφαρμόζεται άμεσα η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (CPR), καθώς σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποβεί σωτήρια για τη ζωή του ασθενούς. Η διαδικασία, στην απλοποιημένη της μορφή (Hands Only CPR), μπορεί να εκτελεσθεί από μη ειδικευμένο προσωπικό. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς μεγάλο ποσοστό καρδιακών ανακοπών λαμβάνει χώρα εκτός νοσοκομείου, οπότε και δεν είναι άμεσα διαθέσιμο εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Σε αυτές της περιπτώσεις οποιοσδήποτε μάρτυρας του περιστατικού μπορεί να εφαρμόσει τα δύο σωτήρια για τη ζωή βήματα:
1) Κλήση του αριθμού του ΕΚΑΒ (Εθνικό Κέντρο Αμέσου Βοήθειας) 166: Ο μάρτυρας του περιστατικού καλεί άμεσα το 166 ή ζητά από κάποιον άλλο παρευρισκόμενο να τηλεφωνήσει. Η άμεση κλήση βοήθειας από εξειδικευμένο προσωπικό είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί η θετική έκβαση κάθε προσπάθειας αναζωογόνησης. 2) Άμεση έναρξη μαλάξεων στο στήθος του ασθενούς: Εντοπίζουμε το κέντρο του στήθους του ασθενούς και τοποθετούμε την παλάμη μας. Στη συνέχεια τοποθετούμε το δεύτερο χέρι πάνω στο πρώτο και συμπλέκουμε τα δάκτυλα. Αρχίζουμε να πιέζουμε δυνατά και γρήγορα με ρυθμό τουλάχιστον 100 φορές το λεπτό.
ΠΑΧΥΣΑΡΚΕΙΑ Στους άνδρες άνω των 15 ετών φθάνει το 26%, που αποτελεί την υψηλότερη τιμή, ενώ στις γυναίκες το 18,2%, που είναι η δεύτερη υψηλότερη μεταξύ των γυναικών. Ποσοστά (%) παχυσαρκίας σε άτομα άνω των 15 ετών, κατά φύλο, σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες: Αυστρία (1999-2000) ΑΝΔΡΕΣ: 19,4 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 22,0 Βέλγιο (2004) ΑΝΔΡΕΣ: 11,9 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 13,4 Δανία (2000) ΑΝΔΡΕΣ: 9,8 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 9,1 Φινλανδία (2000-1) ΑΝΔΡΕΣ: 21,2 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 23,5 Γερμανία (2002-3) ΑΝΔΡΕΣ: 13,6 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 12,3 Ελλάδα (2004) ΑΝΔΡΕΣ: 26,0 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 18,2 Ιταλία (2003) ΑΝΔΡΕΣ: 9,3 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 8,7 Ολλάνδια (1998-2001) ΑΝΔΡΕΣ: 10,2 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 11,9 Νορβηγία (1998) ΑΝΔΡΕΣ: 6,8 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 5,8 Ισπανία (2003) ΑΝΔΡΕΣ: 13,0 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 13,5 Σουηδία (2002-3) ΑΝΔΡΕΣ: 10,4 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 9,5 Ελβετία (2002) ΑΝΔΡΕΣ: 7,9 ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 7,5
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat (2007), το ποσοστό των υπέρβαρων με ΒΜΙ>27 κατά ηλικία προκύπτουν τα εξής: Στις ηλικίες 15-24 ετών: Η Ελλάδα παρουσιάζει στους μεν άνδρες το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων (30%) μετά τη Γερμανία, ενώ στις γυναίκες ένα ποσοστό 13% που βρίσκεται στα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα. Στις ηλικίες: 35-44 ετών: Η Ελλάδα παρουσιάζει στους μεν άνδρες το υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων (69,6%), ενώ στις γυναίκες το τρίτο υψηλότερο ποσοστό (41,9%). Στις ηλικίες 55-64 ετών: Στους μεν άνδρες το ποσοστό των υπέρβαρων φτάνει το 71,1% και είναι το τρίτο υψηλότερο μεταξύ των χωρών του πίνακα, ενώ στις γυναίκες το 68,9% και είναι το δεύτερο υψηλότερο.
HΜΕΡΟΜΗΝΊΑ: AΠΌ:13/03/2015 ΕΩΣ:25/03/2015 H εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε από: Γιώργο κλαπάνη Θρασύβουλο Κωφονικόλα Δημοσθένη Μπαντή Ευριπίδη Μιτακίδη