Τεχνικές Προσέγγισης στη Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία Τεχνικές Προσέγγισης στη Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Λάρισα, 01/11/2014

Όταν ένας εκπαιδευτικός προσπαθεί να διδάξει κάτι απευθυνόμενος σε όλη την τάξη, οι πιθανότητες είναι ότι Το γνωρίζουν ήδη Δεν θα το κατανοήσουν Θα το κατανοήσουν Άρα, τα 2/3 των μαθητών, χάνουν το χρόνο τους (Lillian Katz)

Γιατί είναι σημαντική η Διαφοροποίηση; Στην εκπαίδευση: Σχεδιάζουμε το Αναλυτικό Πρόγραμμα και την Ύλη πολύ προσεκτικά Τακτοποιούμε το διδακτικό υλικό μέσα στην τάξη... Και μετά......ανοίγουμε την πόρτα...

Και ανακαλύπτουμε με τρόμο ότι μας έστειλαν ΛΑΘΟΣ ΜΑΘΗΤΕΣ...

Γιατί λοιπόν να κάνουμε Διαφοροποίηση; Υπάρχουν μαθητές που οι ακαδημαϊκές τους επιδόσεις μοιάζουν με επιδόσεις μαθητών ανώτερης βαθμίδας και μαθητές που μετά βίας κατανοούν ή εφαρμόζουν τις γνώσεις τους (Ετοιμότητα) [ZEA, Vygotsky, 1978,1986] Υπάρχουν μαθητές που ενδιαφέρονται για τις επιστήμες, ή τον αθλητισμό ή τη μουσική κτλ. (Ενδιαφέροντα) Μαθητές που μαθαίνουν καλύτερα δουλεύοντας μόνοι και άλλοι δουλεύοντας σε ομάδες Επιπλέον, τα μαθησιακά τους προφίλ αλλάζουν δραστικά καθώς μεγαλώνουν (Μαθησιακό προφίλ)

Οι συνήθεις αντιδράσεις των εκπαιδευτικών στη Διαφοροποίηση: Έχω όλους αυτούς τους μαθητές με διαφορετικές ανάγκες. Πώς περιμένει κανείς να διαφοροποιήσω τη διδασκαλία μου για τον καθένα από αυτούς; Ξέρω ότι χάνω μερικούς μαθητές, αλλά αν δεν βιαστώ να καλύψω την ύλη, πώς θα μπορέσουν να πετύχουν στο τεστ; Ξέρω ότι είναι σωστό να εμπλέκονται οι μαθητές σε διαδικασίες σκέψης και επίλυσης προβλήματος, αλλά δεν έχω αρκετό χρόνο

Τι είναι η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία; Η Διαφοροποίηση μπορεί να οριστεί σαν μία διδακτική προσέγγιση στην οποία οι δάσκαλοι προσαρμόζουν τα Αναλυτικά Προγράμματα, τις Διδακτικές Μεθόδους, τις Πηγές, τις Μαθησιακές Δραστηριότητες και τα παραγόμενα από τους μαθητές Προϊόντα Μάθησης, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ατομικές ανάγκες των μαθητών ή στις ανάγκες των μικρών ομάδων στην τάξη, με σκοπό να μεγιστοποιήσουν τις μαθησιακές ευκαιρίες για κάθε έναν ξεχωριστά μαθητή της τάξης. (Tomlinson, C.A., 1999)

Η Διαφοροποιημένη τάξη για ν' ανταποκριθεί στις διαφορές σε Ετοιμότητα, Ενδιαφέροντα και Μαθησιακά Προφίλ, προσφέρει: 1. Διαφορετικούς τρόπους εξερεύνησης του περιεχομένου των Α.Π.Σ. 2. Ποικιλία δραστηριοτήτων για να μπορέσει ο μαθητής να κατακτήσει την πληροφορία και την ιδέα 3.Ποικιλία επιλογών μέσω των οποίων ο μαθητής θα μπορέσει να δείξει τι έμαθε

Οι βασικές αρχές του ΔΕΠΠΣ στηρίχθηκαν στη θεωρία του εποικοδισμού του Piaget, στη θεωρία του Vygotsky για την επίδραση που ασκεί το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο στη δόμηση των νοητικών σχημάτων, στη διαμεσολάβηση του ενήλικα και των πολιτισμικών εργαλείων στη διαδικασία της μάθησης κατά τον Bruner, στο αίτημα για σεβασμό και αξιοποίηση της διαφορετικότητας του ατόμου όπως πρεσβεύει ο Gardner και η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης. (Γκλιάου, Ν.) Οι θεωρίες στις οποίες στηρίζεται η Δ.Δ., είναι οι θεωρίες στις οποίες στηρίζονται τα ΑΠΣ

Τα 4 βασικά χαρακτηριστικά της Διαφοροποιημένης τάξης 1. Η διδασκαλία είναι εστιασμένη σε έννοιες και διέπεται από αρχές (σύστημα, αλληλεπίδραση, μεταβολή, χώρος, χρόνος, άτομοσύνολο/ομάδα, ομοιότηταδιαφορά, πολιτισμός) 2. Η διαμορφωτική αξιολόγηση της ετοιμότητας και της ανάπτυξης των μαθητών ακολουθεί το σχεδιασμό του προγράμματος διδασκαλίας 3. Χρησιμοποιείται η ευέλικτη ομαδοποίηση 4. Οι μαθητές είναι ενεργοί εξερευνητές. Ο δάσκαλος απλώς καθοδηγεί την εξερεύνηση.

Πώς μαθαίνουν καλύτερα οι μαθητές σε ομάδες (Lou et al., 1996) Μαθητές χαμηλών επιδόσεων Ετερογενείς ομάδες Μαθητές μεσαίων επιδόσεων Ομογενείς ομάδες Μαθητές υψηλών επιδόσεων

Στη Διαφοροποιημένη Διδασκαλία (Δ.Δ.), οι εκπαιδευτικοί προσαρμόζουν: Το Περιεχόμενο της διδασκαλίας Τη Διαδικασία Το παραγόμενο Προϊόν Το μαθησιακό περιβάλλον

Παραδείγματα διαφοροποίησης του Περιεχομένου σε τάξεις του Δημοτικού Χρήση αναγνωστικού υλικού διαφόρων επιπέδων (διαφορετική ετοιμότητα) Χρήση μαγνητοφωνημένου αναγνωστικού υλικού Χρήση διαφορετικών λιστών νέων/άγνωστων λέξεων για μαθητές διαφορετικής ετοιμότητας Παρουσίαση ιδεών ακουστικά και οπτικά Αξιοποίηση των φίλων αναγνωστών Αξιοποίηση μικρών ομάδων για να ξαναδιδάξουμε μια έννοια για αδύναμους μαθητές ή για να επεκτείνουμε μια έννοια για χαρισματικούς μαθητές

Παραδείγματα διαφοροποίησης της Διαδικασίας σε τάξεις του Δημοτικού Χρήση κλιμακωτών δραστηριοτήτων, όπου όλοι οι μαθητές εργάζονται για να κατακτήσουν κοινούς μαθησιακούς στόχους αλλά με διαφορετικά επίπεδα υποστήριξης και πολυπλοκότητας Παροχή κέντρων ενδιαφέροντος που βοηθούν τους μαθητές να εξερευνήσουν βασικά θέματα που τους ενδιαφέρουν προσωπικά Ανάπτυξη προσωπικής ατζέντας (εργασίες που ετοιμάζει ο εκπαιδευτικός είτε για να γίνουν ατομικά ή ομαδικά που καλύπτουν τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντα όλων) και ζητείται να συμπληρωθούν σε καθορισμένο χρόνο

Διαδικασία (2) Προσφορά υποστήριξης σε μαθητές που τη χρειάζονται Διαφοροποίηση του χρόνου που χρειάζεται ένας μαθητής με αδυναμίες να ολοκληρώσει μία εργασία Ενθάρρυνση ενός χαρισματικού μαθητή να μελετήσει ένα θέμα σε μεγαλύτερο βάθος

Παραδείγματα διαφοροποίησης του παραγόμενου Προϊόντος σε τάξεις του Δημοτικού Επιλογή του μαθητή στον τρόπο με τον οποίο θα εκφράσει την αποκτηθείσα μάθηση (π.χ. Δημιουργία ενός puppet show, συγγραφή γράμματος, κατασκευή τοιχογραφίας με ετικέτες) Χρήση ρουμπρικών που εστιάζουν και επεκτείνουν τα επίπεδα διαφορετικών ικανοτήτων των μαθητών Επιλογή του μαθητή να εργαστεί μόνος του ή σε μικρή ομάδα για να παρουσιάσει το παραγόμενο προϊόν Ενθάρρυνση των μαθητών να δημιουργήσουν τα δικά τους προϊόντα, εφόσον αυτά περιέχουν βασικά στοιχεία που έπρεπε να διδαχθούν

Παραδείγματα διαφοροποίησης του Μαθησιακού Περιβάλλοντος σε τάξεις του Δημοτικού Εξασφαλίζουμε ότι υπάρχουν στη τάξη γωνιές ήσυχες για ατομική εργασία, καθώς και γωνιές για ομαδοσυνεργατική εργασία Παρέχουμε υλικό που αντανακλά σε ποικιλία πολιτισμικών και οικογενειακών καταβολών Θέτουμε ξεκάθαρες οδηγίες για δουλειά ανεξάρτητη σε ατομικό επίπεδο Αναπτύσσουμε συνήθειες που επιτρέπουν στους μαθητές να βρίσκουν άμεσα βοήθεια όταν ο δάσκαλος της τάξης είναι απασχολημένος με άλλους μαθητές

Μαθησιακό Περιβάλλον (2) Βοηθάμε τους μαθητές να κατανοήσουν ότι κάποιοι μαθητές χρειάζονται να κινούνται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας ώστε να μπορούν να μάθουν, ενώ άλλοι χρειάζονται να εργάζονται ήσυχα

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΥΝΤΑΓΕΣ Τι μπορεί να κάνει κανείς για να ξεκινήσει: 1.Προβληματιστείτε συχνά σχετικά με τις συστοιχίες και αναντιστοιχίες ανάμεσα στην τάξη σας και τη φιλοσοφία της διδασκαλίας που θέλετε να εξασκήσετε. Χρησιμοποιήστε τις σαν οδηγούς. 2.Δημιουργήστε μια νοητική εικόνα για το πώς θέλετε να μοιάζει η τάξη σας και χρησιμοποιήστε την για να σχεδιάσετε και να αξιολογήσετε τις αλλαγές. 3.Προετοιμάστε τους μαθητές και τους γονείς για μια διαφοροποιημένη τάξη. Μιλήστε συχνά στους μαθητές για το γιατί είναι η τάξη μας έτσι, πώς λειτουργεί και τι μπορεί να κάνει ο καθένας για να λειτουργεί καλύτερα.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΥΝΤΑΓΕΣ Τι μπορεί να κάνει κανείς για να ξεκινήσει: (2) 4. Μην κάνετε όλες τις αλλαγές σε μια μέρα. Ξεκινήστε με ένα θέμα, μία ώρα την ημέρα ή ένα στοιχείο του Προγράμματος (περιεχόμενο, διαδικασία, προϊόν, μαθησιακό περιβάλλον) 5. Σκεφτείτε προσεχτικά τις ρουτίνες διαχειρίσης (π.χ. Δώστε οδηγίες, βεβαιωθείτε ότι οι μαθητές γνωρίζουν πώς να κινούνται στο χώρο, και ξέρουν πού να τοποθετούν τις εργασίες τους όταν τελειώνουν. 6.Διδάξτε τις ρουτίνες στους μαθητές προσεκτικά, παρακολουθήστε την αποτελεσματικότητά τους, συζητήστε τα αποτελέσματα μαζί τους, συντονιστείτε καλύτερα.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΥΝΤΑΓΕΣ Τι μπορεί να κάνει κανείς για να ξεκινήσει:(3) 7.Πάρτε το χρόνο σας για να ανασυντάξετε τις δυνάμεις σας και να αξιολογήσετε το πώς πάνε τα πράγματα. 8. Χτίστε ένα σύστημα υποστήριξης με αλλους εκπαιδευτικούς που μπαίνουν στην τάξη (ειδικότητες, ειδικής αγωγής). Συνδιδάξτε, οργανώστε ομάδες εργασίας μαθητών, σχεδιάστε και μοιραστείτε διαφοροποιημένο υλικό. 9. Απολαύστε την προσωπική σας ανάπτυξη. Μια από τις μεγαλύτερες χαρές της διδασκαλίας είναι η γνώση ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν πάντα περισσότερα να μαθαίνουν απ' ότι οι μαθητές κι ότι η γνώση δεν είναι λιγότερο δυνατή για τους ενήλικες απ' ότι για τους ανήλικους.

Θέλουμε έτοιμα τα ψάρια μας;

Παντελιάδου, Σ.

Σημείο κλειδί στη Δ.Δ.: οι εννοιοκεντρικές διασυνδέσεις (Tomlinson) Παράδειγμα συσχέτισης διαθεματικών εννοιών: Στη Γεωγραφία η μελέτη της ζωής και των ασχολιών των ανθρώπων σε διάφορες ζώνες του πλανήτη μας αναδεικνύει τις διαθεματικές έννοιες «χώρος» (τόπος), «ομάδα» (άνθρωποι), «χρόνος» και «αλληλεπίδραση». Οι συσχετίσεις ανάμεσα σ αυτές τις διαθεματικές έννοιες οδηγούν στο συμπέρασμα (γενίκευση) ότι: «Οι ασχολίες των κατοίκων ενός τόπου είναι συνάρτηση των κλιματικών συνθηκών και της γεωμορφολογίας του» Σκαλιάπας, 2005

Νιάκα, Ε.

Παντελιάδου, Σ.

Νιάκα, Ε.

Ή θα μάθουμε να ψαρεύουμε, ακόμη κι αν χρειαστεί να βουτήξουμε στα βαθιά;

1ο παράδειγμα: Εκπαιδευτικός Α Ο εκπαιδευτικός Α διδάσκει για την κλασσική Αθήνα. Οι μαθητές διαβάζουν από το βιβλίο. Τους υποδεικνύεται να κρατούν σημειώσεις για τα σημαντικά γεγονότα, καθώς διαβάζουν. Όταν τελειώνουν, απαντούν σε ερωτήσεις που έχει το βιβλίο. Οι μαθητές που δεν τελείωσαν, θα συνεχίσουν στο σπίτι και θα απαντήσουν σ' αυτές τις ερωτήσεις αύριο με την υπόλοιπη τάξη.ο εκπ/κός Α αγαπά τη διδασκαλία και εργάζεται σκληρά για να ετοιμάσει τις διαλέξεις του. Περιμένει οι μαθητές να κρατούν σημειώσεις. Αργότερα, τους δίνει ένα κουίζ για όσα διάβασαν και για τις σημειώσεις τους.πριν το φύλλο αξιολόγησης, τους δίνει ένα φύλλο μελέτης, όπου αναφέρονται ξεκάθαρα αυτά που πρέπει να γνωρίζουν.

2ο παράδειγμα: Εκπαιδευτικός Β Ο εκπ/κός Β διδάσκει επίσης για την κλασσική Αθήνα. Παράλληλα με το κείμενο του βιβλίου, χρησιμοποιεί γραφικούς οργανωτές, τους οποίους καλούνται οι μαθητές να συμπληρώνουν για να καλύπτουν τα κενά που έχουν. Φέρνει εικόνες τέχνης και αρχιτεκτονικής της περιόδου και τονίζει πόσο πολύ οι αρχαίοι πρόγονοί μας επέδρασαν στη σημερινή τέχνη, γλώσσα, νομοθεσία, πολίτευμα...όταν καλεί κάποιους μαθητές να ντυθούν με χιτώνες, κάποιοι άλλοι προτείνουν να φέρουν τρόφιμα που έτρωγαν στην αρχαία Αθήνα και να κάνουν ένα συμπόσιο (και το κάνουν).μια μέρα οι μαθητές κάνουν ένα παζλ λέξεων με αρχαίες λέξεις.μια άλλη μέρα παρακολουθούν ένα κλιπ με αρχαία τραγωδία και συζητούν για τις αγαπημένες διασκεδάσεις της εποχής.αργότερα ο εκπ/κός Β τους διαβάζει σχετικούς μύθους που γνώριζαν από προηγούμενη τάξη.

Για να μελετήσουν για το τεστ, ο εκπ/κός Β επιτρέπει στους μαθητές να μελετήσουν το μάθημα όλοι μαζί, κάτι που είναι προτιμότερο από το να διαβάσουν μόνοι τους στο σπίτι. Επίσης, τους δίνει 10 διαφορετικά projects, να διαλέξουν με ποιο θα ασχοληθεί ο καθένας: Να κατασκευάσουν ένα πόστερ με τους θεούς και τις θεές των αρχαίων Ελλήνων, τους ρόλους και τα σύμβολά τους Να κατασκευάσουν έναν ταξιδιωτικό οδηγό της αρχαίας Αθήνας που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σήμερα Να γράψουν ένα ποίημα για τη ζωή στην Αθήνα Να ντύσουν κούκλες σαν πολίτες της Αθήνας ή να σχεδιάσουν τη μόδα της εποχής Να φτιάξουν το μοντέλο ενός αρχαίου σπουδαίου κτιρίου ή ενός σπιτιού της εποχής κ.ά....οι μαθητές μπορούν επίσης να προτείνουν δικά τους θέματα...

3ο παράδειγμα: Εκπαιδευτικός Γ Έχει σχεδιάσει τη σχολική χρονιά γύρω από λίγες διαθεματικές έννοιες, που θα βοηθήσουν τους μαθητές να συσχετίσουν, να οργανώσουν και να διατηρήσουν αυτά που θα διδαχθούν στην Ιστορία. Έχει επίσης αναπτύξει αρχές και γενικεύσεις που αποκαλύπτουν πώς λειτουργούν οι έννοιες. Επιπλέον, για κάθε ενότητα, έχει διασαφηνίσει ποια γεγονότα και ποιοι όροι είναι σημαντικοί. Έχει ταξινομήσει δεξιότητες που πρέπει να αναπτύξουν μέσα στη χρονιά αυτή και οι μαθητές της. Τέλος, έχει αναπτύξει ουσιώδη ερωτήματα για να ιντριγκάρει τους μαθητές και να προκαλέσει την εμπλοκή και ενεργοποίησή τους. Για να διαφοροποιήσει τη διδασκαλίας της και να εμπλέξει ενεργά τους μαθητές της, κατά τη διάρκεια της χρονιάς διαρκώς αξιολογεί την ετοιμότητα, τα ενδιαφέροντα και τα μαθησιακά προφίλ των μαθητών.

Οι διαθεματικές έννοιες που χρησιμοποιεί η εκπ/κός Γ για την κλασσική Αθήνα: Πολιτισμός Αλλαγές Αλληλοεξάρτηση

Οι μαθητές είναι υπεύθυνοι για: 1. Σημαντικούς όρους: Πολίτευμα/Δημοκρατία Εκπαίδευση/Τέχνη Μέτοικοι/ Δούλοι 2. Ονόματα σπουδαίων ανδρών: Περικλής Φειδίας Σωκράτης 3. Ονόματα σπουδαίων τόπων ή μνημείων Προπύλαια Παρθενώνας Πνύκα

Οι μαθητές σ' αυτήν την ενότητα: Εξερευνούν γενικεύσεις ή αρχές i. Χρησιμοποιούν πηγές της ιστορίας αποτελεσματικά ii.ερμηνεύουν πληροφορίες των πηγών iii.συγχωνεύουν δεδομένα από διάφορες πηγές iv.οργανώνουν αποτελεσματικές παραγράφους Το σημαντικό ερώτημα που θέτει η εκπ/κός στους μαθητές της είναι: Πώς θα μπορούσε η ζωή σας και ο Πολιτισμός σας να διαφέρει αν ζούσατε σε διαφορετικό τόπο και χρόνο;

Ανάθεση 1ης εργασίας για την τάξη Οι μαθητές αναλαμβάνουν το ρόλο κάποιου που ζούσε στη κλασσική Αθήνα: στρατιώτης, δάσκαλος, θεραπευτής, αγρότης, δούλος, τεχνίτης ή άλλο... Η επιλογή γίνεται από τους ίδιους σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά τους Δουλεύουν είτε μόνοι είτε με άλλους που επέλεξαν τον ίδιο ρόλο Χρησιμοποιούν ποικιλία υλικού (βίντεο, Η/Υ, εγκυκλοπαίδειες) για να βρουν πώς ήταν η ζωή αυτών των ανθρώπων Δημιουργούν ένα φύλλο δεδομένων για το ρόλο τους με στοιχεία, όπως: τι έτρωγαν και φορούσαν, πώς ζούσαν καθημερινά, πώς αντιμετωπίζονταν από το Νόμο, τι προβλήματα και προκλήσεις αντιμετώπιζαν, κ.ά. (το φύλλο δεδομένων θα χρησιμοποιηθεί στη δεύτερη εργασία) Η εκπ/κός δουλεύει με όλη την τάξη αλλά και με μικρές ομάδες για να αξιολογηθεί η διαθεσιμότητα και καταλληλότητα των πηγών και να συγκεντρωθούν οι πληροφορίες σ' ένα συμπαγές σύνολο. Ο στόχος της εκπ/κού σ' αυτό το σημείο είναι για κάθε μαθητή να ενδυναμωθούν οι δεξιότητες αναζήτησης, συγκέντρωσης και καταγραφής των πληροφοριών.

Ανάθεση 2ης εργασίας για την τάξη Να συγκρίνουν και να αντιπαραβάλουν τις ζωές τους με τις ζωές συνομηλίκων τους στην κλασσική Αθήνα. Ο ρόλος τώρα δίνεται από την εκπ/κό: είσαι το μεγαλύτερο παιδί ενός παιδαγωγού. Πώς καθορίζονταν το τι έτρωγες από τα οικονομικά της οικογένειας και του τόπου κατοικίας; Ποια ήταν η μόρφωσή σου και πώς αυτό επιδρούσε στην κοινωνική σου θέση;(πολιτισμός). Πώς η ζωή σου αλληλεξαρτώνταν από τις ζωές των άλλων; (Αλληλεξάρτηση). Πώς άλλαξε η Αθήνα κατά τη διάρκεια της ζωής σου; Πώς αυτές οι αλλαγές επέδρασαν στη ζωή σου; (Αλλαγές). Ο ρόλος που ανατίθεται σε κάθε μαθητή είναι διαφορετικός από το ρόλο που δούλεψαν για την 1η εργασία -εκτός αν κάποιο παιδί επιμένει να δουλέψει οπωσδήποτε σύμφωνα με την αρχική του προτίμηση.

Διαφοροποίηση ως προς τα ενδιαφέροντα Η 2η εργασία διαφοροποιείται με ποικίλους τρόπους, αφού κάθε μαθητής μπορεί να προσθέσει δικές του ερωτήσεις, σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του: π.χ. Τι παιχνίδια έπαιζαν τα παιδιά; Πώς εξασκούνταν οι επιστήμες (ιατρική); Ποια ήταν τα στυλ της τέχνης;

Διαφοροποίηση ως προς την ετοιμότητα Κάθε μαθητής προσθέτει διαφορετικούς στόχους έρευνας και γραφής (παραγωγής κειμένου) για τα δικά του κριτήρια επιτυχίας, συχνά με τη βοήθεια της εκπ/κού. Διατίθεται ποικιλία πηγών (βιβλία διαβαθμισμένης αναγνωστικής δυσκολίας, βίντεο, κασέτες, μοντέλα, πρόσβαση σε ενημερωμένους ανθρώπους. Η εκπ/κός φροντίζει να παρέχονται σε μικρές ομάδες διαφορετικά είδη υποστήριξης από την ίδια ή από τους συμμαθητές, διαφορετικά είδη μοντελοποίησης, διαφορετικά είδη προετοιμασίας για την επιτυχία. Τέλος, προσθέτει στην αναζήτηση των μαθητών μια σύνθετη ερώτηση, που ο βαθμός δυσκολίας της βασίζεται στην πιο πρόσφατη αξιολόγηση των γνώσεων του μαθητή, στις ερευνητικές του δεξιότητες και στην ιστορική του κριτική σκέψη. π.χ. Πώς η ζωή σου διαφέρει μ' αυτές της προηγούμενης γενιάς στην οικογένειά σου και πώς θα συγκρίνεται η ζωή των εγγονών σου με τη δική σου; Ή μια πιο απλή ερώτηση, όπως: Πώς αλλάζει η γλώσσα απο τη γενιά πριν από εσένα ως δύο γενιές μετά και γιατί συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές;

Διαφοροποίηση ως προς το μαθησιακό προφίλ Αντικατοπτρίζεται στα διαφορετικά μέσα που χρησιμοποιούν οι μαθητές να εκφράσουν τα ευρήματά τους: γραφή ημερολογίων, ένα προφορικό μονόλογο, μια παρουσίαση σε κασέτα ή παρουσίαση power point, κ.ά. Για κάθε είδος παραγόμενου προϊόντος δίνονται οδηγίες για να εξασφαλιστεί η ποιότητα σχετικά με την κατάκτηση των στόχων της ενότητας και την απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Οι μαθητές και στο στάδιο της παραγωγής του προϊόντος μπορούν να εργαστούν μόνοι ή μ' ένα συμμαθητή που εργαζόταν πάνω στον ίδιο ρόλο, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να παρουσιάσουν ένα αποτέλεσμα (προϊόν) ατομικό.

Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας Η εκπ/κός διαφοροποιεί τους γραφικούς οργανωτές που χρησιμοποιούν οι μαθητές καθώς διαβάζουν, ερευνούν ή κρατούν σημειώσεις. Μπορεί να χρησιμοποιήσει ομάδες επανεξέτασης, μικτής ετοιμότητας και στη συνέχεια να διεξάγει παιχνίδια επανεξέτασης με μαθητές όμοιας ετοιμότητας που εργάζονται μαζί. Κατασκευάζει μια λίστα ερωτήσεων μεγάλου εύρους, από συγκεκριμένες και οικείες έως αφηρημένες και ασυνήθιστες για όλες τις συζητήσεις στην τάξη. Προτείνει κατ' οίκον εργασίες που βοηθούν τους μαθητές να επιλέξουν αυτή που θα τους βοηθήσει καλύτερα να καταλάβουν τις κεντρικές/ διαθεματικές έννοιες και να εξασκήσουν καλύτερα τις σηματικές δεξιότητες. Φυσικά, η τάξη επίσης σχεδιάζει, εργάζεται, ανακεφαλαιώνει και συζητά σαν ομάδα.

Η τάξη της εκπ/κού Γ: Εμπλέκει τους μαθητές γιατί τους δείχνει τη σύνδεση της ζωής τους με τη ζωή παλιότερα Τους βοηθά να κάνουν διασύνδεση ανάμεσα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και να συσχετίσουν με άλλα αντικείμενα Κεντρίζει την περιέργειά τους Παρέχει πρόκληση που σπρώχνει τον κάθε μαθητή λίγο πιο μακριά από τη ΖΕΑ- και μετά υποστηρίζει την επιτυχία του Μερικές φορές αυτό είναι... ΑΣΤΕΙΟ Συχνά είναι... ΔΥΣΚΟΛΟ ΚΑΙ ΣΚΛΗΡΟ Πάντα... ΠΡΟΑΓΕΙ το μαθητή Και τη μάθηση

Γιατί είναι διαφοροποιημένη η διδασκαλία της εκπ/κού Γ Πάντα προσπαθεί να γνωρίζει το επίπεδο των μαθητών της και να τους οδηγήσει ένα βήμα παραπάνω Ενδιαφέρεται εξίσου για το βαθμό εμπλοκής τους, όσο και για το βαθμό κατανόησης Γνωρίζει καλά το στόχο και το τέλος του ταξιδιού της μαθησιακής διαδικασίας Επειδή έχει αυτή τη γνώση, τους καθοδηγεί σωστά στο ταξίδι Προορισμός της δεν είναι η συσσώρευση δεδομένων, αλλά η δόμηση της κατανόησης

Στη Διαφοροποιημένη Διδασκαλία... Η μάθηση είναι ένα όλον, είναι σημαντική, έχει νόημα και γι' αυτό προάγει το μαθητή. Ο πυρήνας του τι (περιεχόμενο) της μάθησης παραμένει σχετικά σταθερό. Το πως ο μαθητής μαθαίνει ποικίλει σημαντικά (βαθμός δυσκολίας, εργασίες, παρουσίαση προϊόντων μάθησης, βαθμός καθοδήγησης)

Η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ, πρέπει να γνωρίζει ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει: Να αναδομήσουν την αντίληψή τους για το πώς οι μαθητές μαθαίνουν Πώς η μάθηση ποικίλει Τι πρέπει οι μαθητές να μάθουν Πώς πρέπει να το μάθουν Να αποκτήσουν αυξημένες γνώσεις γα τις ατομικές διαφορές και ανάγκες των μαθητών Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται σωστά συντονισμένη και προγραμματισμένη επιμόρφωση πάνω στη χρήση των ΑΠΣΔΕΠΠΣ...ΩΣΤΕ ν' αναπτύξουμε σχολεία που κατανοούν, σέβονται και αντιδρούν στις ατομικές ανάγκες του κάθε μαθητή...

...για να μη μοιάζουμε κάπως έτσι... Ο ωκεανός των ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ Ο εκπ/κός Η διδακτέα Ύλη

Βιβλιογραφία Tomlinson, C. A. (1995). Differentiating Instruction for Advanced Learners in the Mixed-Ability Middle School, ανακτήθηκε στις 22/10/2014, από το site: http://www.ed.gov/databases/eric_digests/ed389141.html Tomlinson, C. A. (1999). Mapping a Route Toward Differentiated Instruction. Personalized Learning, v. 57/1, pp.12-16. Tomlinson, C.A., Brigton, C., Hertberg, H., Callahan, C.M., Moon, T.R., Brimijoin, K., Conover, L.A. & Reynolds, T. (2003). Differentiating Instruction in Response to Student Readiness, Interest, and Learning Profile in Academically Diverse Classrooms: A Review of Literature. Journal For the Education of the Gifted. v.27, pp 119-145 Tomlinson, C. A. (2000).Differentiation of Instruction in the Elementary Grades, ανακτήθηκε στις 22/10/2014, από το site: http://ericir.syr.edu/plweb-cgi/obtain.pl Tomlinson, C. A. (2000). Reconcilable Differences?Standards-Based Teaching and Differentiation. Educational Leadership. v.58/1, pp.6-11. Tomlinson, C.A. (2001). How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms. ASCD. Alexandria, Virginia, USA. Tomlinson, C. A. (2005).Differentiating Instruction: Why Bother? Middle Ground, v9/1, pp. 12-14.

Tomlinson, C. A. (2005).Quality Curriculum and Instruction for Highly Able Students. Theory Into Practice, v44/2, pp. 160-166. Tomlinson, C. A. (2005).Grading and Differentiation. Paradox or Good Practice? Theory Into Practice, v44/3, pp. 262-269. Tomlinson, C. A. (2005).Traveling the road to differentiation in staff development. JSD. V26/4, pp. 8-18 Tomlinson, C.A. (2007). Learning to Love Assessment. Association for Supervision and Curriculum Development. Aνακτήθηκε στις 22/10/2014, από το site: www.ascd.org/pdi/demo/diffinstr/differentiated1.html Σκαλιάπας, Γ. (2005). Η Γεωγραφία στο ΔΕΠΠΣ. Εισήγηση σε Επιμορφωτική Ημερίδα για τα νέα σχολικά βιβλία. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Νιάκα, Ε. Υλικό για Διαφοροποιημένη Διδασκαλία, ανακτήθηκε στις 29/10/2014, από το site http://dmaked.pde.sch.gr/attachments/article/2400/diaforopoiimeni.pdf Γκλιάου, Ν. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για το νηπιαγωγείο, ανακτήθηκε στις 29/10/2014, από το site: www.pi-schools.gr/preschool_education/eisigiseis/diath_plaisio.doc