Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 28 Ιουλίου Ελληνική Οικονομία

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 28 Ιουλίου 2017 Ελληνική Οικονομία Η έξοδος του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές με την έκδοση πενταετούς ομολόγου, αξιοποιώντας το ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον, σηματοδοτεί τη σταδιακή επάνοδο της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, καθώς έλαβε χώρα υπό καθεστώς κεφαλαιακών ελέγχων και χωρίς τα ελληνικά ομόλογα να συμμετέχουν στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Το επόμενο βήμα προς την εδραίωση της εμπιστοσύνης, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για ανάκαμψη, είναι η ταχεία ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης και η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με αυτήν στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, και κυρίως στην ελληνική δημόσια διοίκηση. Η υλοποίησή τους, σε συνδυασμό με τη σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας που έχει επιτευχθεί στα χρόνια της προσαρμογής, μπορεί να θέσει τις βάσεις για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης που θα στηριχθεί στην αύξηση της συμβολής των επενδύσεων και του εξωτερικού τομέα, μέσω ενίσχυσης της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να εξετάσουμε ποιοί παράγοντες θα προσδιορίσουν τη θέση της Ελλάδας στο διεθνές εμπόριο ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας κατά τα έτη της προσαρμογής, έχει οδηγήσει σε συρρίκνωση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ), το οποίο διαμορφώθηκε στο 0,6% του ΑΕΠ το 2016, έναντι ελλείμματος 12,3% του ΑΕΠ το 2009. Στο πρώτο πεντάμηνο του 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το ΙΤΣ ήταν ελλειμματικό στα 3,6 δισ., έναντι ελλείμματος 3,7 δισ. στο αντίστοιχο διάστημα του 2016. Ενθαρρυντική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και ιδιαίτερα των εξαγωγών εξαιρουμένων των καυσίμων κατά 8,6% σε ετήσια βάση, στο πρώτο πεντάμηνο του έτους, έναντι μείωσης 2% την αντίστοιχη περίοδο του 2016. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Greece, Request for Stand-By Arrangement, Ιούλιος 2017) προβλέπει ότι το ΙΤΣ ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα θα 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0 Γράφημα 1. Εξέλιξη Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (% του ΑΕΠ) Πηγή: ΔΝΤ -20,0 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018π 2021π παραμείνει σχεδόν ισοσκελισμένο έως το 2022 (2017:-0,3%, 2021:0,1%, 2022:0,0%). Η τόνωση της εγχώριας οικονομίας τα επόμενα έτη ενδεχομένως να οδηγήσει σε πιέσεις προς την κατεύθυνση αύξησης των εισαγωγών. Συνεπώς, περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και η συνεπαγόμενη ενίσχυση των εξαγωγών θα μπορούσαν να αποτρέψουν την επιστροφή του ΙΤΣ στα υψηλά ελλείμματα που καταγράφηκαν στο παρελθόν. Οι μεγάλες διαφορές μεταξύ των θέσεων των χωρών-μελών της Ευρωζώνης στις εξωτερικές τους συναλλαγές αποτελούν δομικό πρόβλημα για τη συνοχή και την αρχιτεκτονική της. Στο Γράφημα 1 απεικονίζεται η διαχρονική εξέλιξη του ΙΤΣ ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα σε σύγκριση με επιλεγμένες οικονομίες της Ευρωζώνης. Όπως προκύπτει, η Ελλάδα και η Πορτογαλία έχουν κατορθώσει να περιορίσουν σημαντικά τα μεγάλα ελλείμματα στο ΙΤΣ που δημιουργήθηκαν την περίοδο πριν υιοθετήσουν τα προγράμματα προσαρμογής. Από την άλλη πλευρά, το ΙΤΣ της Γερμανίας είναι σταθερά πλεονασματικό από το 2002 και βαίνει αυξανόμενο (2016: 8,5% του ΑΕΠ, 2010: 5,6% του ΑΕΠ). Η μεγάλη απόκλιση μεταξύ της Γερμανίας και των υπολοίπων χωρών αποδίδεται στο γεγονός ότι η Γερμανία μπόρεσε, μεταξύ άλλων, να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της συγκρατώντας το κόστος εργασίας σε χαμηλό επίπεδο. Ειδικότερα, είναι σκόπιμο να αναλυθούν τα τμήματα που συνθέτουν το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, δηλαδή οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας ως προς την παραγωγικότητα της εργασίας (που ορίζεται ως ο λόγος ΑΕΠ προς απασχολούμενο). Όπως φαίνεται στο Γράφημα 2, στη Γερμανία οι αυξήσεις στις μισθολογικές αμοιβές παραμένουν σε χαμηλότερο επίπεδο έναντι της αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας. Τούτο σημαίνει ότι η βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας στη Γερμανία δεν οδήγησε σε ανάλογη αύξηση των μισθολογικών αμοιβών. Στην Ελλάδα, αντίθετα, η αύξηση της παραγωγικότητας κινείται χαμηλότερα από την αύξηση των μισθολογικών αμοιβών μέχρι και το 2013, όταν τα δύο αυτά μεγέθη συγκλίνουν. 170 160 150 140 130 120 110 100 Γράφημα 2. Παραγωγικότητα Εργασίας και Αμοιβές Εξαρτημένης Εργασίας (2000=100) Πηγή: Ε.Επιτροπή 90 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018π Γερμανία Ελλάδα Ιταλία Πορτογαλία Γερμανία Παραγωγικότητα Ελλάδα Παραγωγικότητα Γερμανία Αμοιβές Ελλάδα Αμοιβές

Η αποεπένδυση στη χώρα, ως αποτέλεσμα της μακράς υφεσιακής περιόδου της τελευταίας επταετίας, είναι η βασική αιτία της ασθενικής παραγωγικότητας στην Ελλάδα. Η ελλειμματική θέση στο ΙΤΣ της Ελλάδας και των υπολοίπων χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου μπορεί να ερμηνευθεί ως αντανάκλαση της υψηλής πλεονασματικής θέσης της Γερμανίας και ορισμένων άλλων χωρών του Ευρωπαϊκού Βορρά. Η πορεία της παραγωγικότητας και των μισθολογικών αμοιβών στη Γερμανία μπορεί να εξηγήσει τη διαδικασία επίτευξης και διατήρησης υψηλών πλεονασμάτων καθώς: βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα, η οποία ενισχύεται περαιτέρω μέσω της επένδυσης σε τεχνολογία και καινοτομία, επιτυγχάνοντας υψηλότερο επίπεδο εξαγωγών. Σημειώνεται ότι το 2016, οι εξαγωγές αγαθών διαμορφώθηκαν στο 38,1% του ΑΕΠ, ενώ οι εισαγωγές στο 29,5%. διατηρεί την αύξηση των μισθολογικών αμοιβών περιορισμένη, που σε συνδυασμό με την υψηλή αποταμίευση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, διατηρεί την ιδιωτική κατανάλωση σε χαμηλό επίπεδο και συνεπώς τη ζήτηση για εισαγωγές. Ο συνδυασμός των ανωτέρω δύο διαδικασιών επιτρέπει τη δημιουργία υψηλών πλεονασμάτων στο ΙΤΣ της Γερμανίας. Ο χαμηλότερος ρυθμός αύξησης των μισθολογικών αμοιβών έναντι της παραγωγικότητας στη Γερμανία συμπιέζει τις πληθωριστικές πιέσεις στη χώρα άρα και στο σύνολο της Ευρωζώνης, δεδομένου του μεγέθους της (αντιστοιχεί περί 28% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης). Ως αποτέλεσμα, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη διατηρείται σε επίπεδο αρκετά χαμηλότερο του 2% που αποτελεί τον στόχο της ΕΚΤ. Η Ελλάδα βελτίωσε τα προηγούμενα χρόνια την ανταγωνιστικότητά της ακολουθώντας την πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης. Ένας τρόπος αποτύπωσης της ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας είναι η εξέλιξη του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Στο Γράφημα 3 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του ονομαστικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (ULC) στο σύνολο της οικονομίας και στον τομέα της βιομηχανίας, ο οποίος θεωρείται εξωστρεφής. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα, η Ελλάδα επέτυχε τα χρόνια της προσαρμογής να μειώσει αισθητά το κόστος εργασίας και ιδιαίτερα στη βιομηχανία. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι αρκετό για τη διατήρηση στο μέλλον ισοσκελισμένου ισοζυγίου στις τρέχουσες συναλλαγές. Απαιτείται η ανάκαμψη των επενδύσεων σε τομείς υψηλής απόδοσης ώστε να ενισχυθεί η παραγωγικότητα με υψηλότερο ρυθμό σε σχέση με την αύξηση των ονομαστικών μισθών. Επιπλέον χρειάζονται: διαμόρφωση ενός φιλικού προς την επιχειρηματικότητα περιβάλλοντος και η προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων με την ελάττωση των γραφειοκρατικών και άλλων εμποδίων για την έναρξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας ισχυρά κίνητρα για την παλιννόστηση του πλέον εξειδικευμένου ανθρώπινου κεφαλαίου (brain gain) που αποχώρησε τα τελευταία χρόνια από τη χώρα εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος, και ιδιαίτερα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με ανάπτυξη της εξωστρέφειάς του και των σχέσεών του με τα ξένα πανεπιστήμια, καθώς και τις ελληνικές επιχειρήσεις και την εγχώρια παραγωγή. 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 Γράφημα 3. Ονομαστικό Κόστος Εργασίας ανά Μονάδα Προϊόντος (ULC) (2000=100) 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 Γερμανία σύνολο οικονομίας Ελλάδα σύνολο οικονομίας Γερμανία βιομηχανία Ελλάδα βιομηχανία Εξελίξεις στο Ισοζύγιο Πληρωμών: Στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαίου του 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το έλλειμμα του Ισοζυγίου των Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) διαμορφώθηκε ελαφρώς χαμηλότερα κατά 64 εκατ. σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2016, και διαμορφώθηκε σε 3,64 δισ. Στο διάστημα αυτό, βελτιώθηκαν τα πλεονάσματα στο ισοζύγιο υπηρεσιών, πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων που ωστόσο, δεν υπεραντιστάθμισαν την διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο αγαθών (Γράφημα 4). 6 4 2 0-2 -4-6 -8-10 Πηγή: Ε.Επιτροπή Γράφημα 4. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος-Μάιος, σε δισ. Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Υπηρεσιών Εμπορικό Ισοζύγιο εκτός Καυσίμων Ισοζύγιο Καυσίμων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών 2015 2016 2017 Όσον αφορά στο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, στο πεντάμηνο του 2017 συνεχίζεται η τάση διεύρυνσης του ελλείμματος στο ισοζύγιο καυσίμων κατά 67,8%, αντίθετα με ό,τι συνέβη το 2016 όταν το έλλειμμα στο ισοζύγιο καυσίμων παρουσίαζε συρρίκνωση. Σημειώνεται ότι, η αύξηση της μέσης 4,2 3,2 2,2 1,2 0,2-0,8-1,8-2,8-3,8-4,8 2

τιμής του αργού πετρελαίου στο πρώτο πεντάμηνο του 2017 διαμορφώθηκε σε 36,4%, σε ετήσια βάση. Αναλυτικότερα: Το έλλειμμα του ισοζυγίου των αγαθών αυξήθηκε κατά 12,8% στο πρώτο πεντάμηνο του 2017 (πρώτο πεντάμηνο 2016: -15,2%), καθώς οι εισαγωγές αγαθών, που αποτελούν το 62,6% των εξαγωγών και εισαγωγών αγαθών, αυξήθηκαν κατά 16,9% και διαμορφώθηκαν σε 19,2 δισ., ενώ οι αντίστοιχες εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 19,9% και ανήλθαν σε 11,47 δισ. (Πίνακας 1). σε εκατ. 2016 2017 2016 % ετήσια μετ. 2017 % ετήσια μετ. Ισοζύγιο Αγαθών -6.875,5-7.754,2-15,2% 12,8% Εξαγωγές Αγαθών 9.568,2 11.470,0-8,4% 19,9% Καύσιμα 2.183,8 3.453,1-25,1% 58,1% Πλοία 91,2 67,6-38,2% -25,9% Εξαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία 7.293,2 7.949,3-1,2% 9,0% Εξαγωγές χωρίς καύσιμα 7.384,5 8.016,9-2,0% 8,6% Εισαγωγές Αγαθών 16.443,7 19.224,2-11,4% 16,9% Καύσιμα 3.083,9 4.963,5-35,7% 61,0% Πλοία 175,6 182,3-62,8% 3,8% Εισαγωγές χωρίς καύσιμα και πλοία 13.184,3 14.078,4-0,8% 6,8% Εισαγωγές χωρίς καύσιμα 13.359,9 14.260,7-2,9% 6,7% Ισοζύγιο πλοίων -84,4-114,7-74,0% 35,9% Ισοζύγιο Καυσίμων -900,1-1.510,5-52,2% 67,8% Ισοζ. Αγαθών Εκτός καυσίμων και πλοίων -5.891,0-6.129,1-0,2% 4,0% Πηγή: ΤτΕλλάδος Πίνακας 1. Εξέλιξη Ισοζυγίου Αγαθών (Ιανουάριος- Απρίλιος) Θετική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση των εξαγωγών εκτός καυσίμων κατά 8,6% σε ετήσια βάση στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαίου του 2017, έναντι μείωσης 2,0% το διάστημα Ιανουαρίου-Μαίου του 2016. Παράλληλα, και οι εισαγωγές χωρίς καύσιμα αυξήθηκαν κατά 6,7% στο πρώτο πεντάμηνο του 2017, έναντι μείωσης κατά 2,9% στο αντίστοιχο διάστημα του 2016. Ως αποτέλεσμα, το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών εκτός καυσίμων διευρύνθηκε κατά 4,5% σε ετήσια βάση στο πρώτο πεντάμηνο του 2017. Το ισοζύγιο των υπηρεσιών παρουσίασε πλεόνασμα το οποίο και διευρύνθηκε κατά 22,2%, σε ετήσια βάση, στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαίου του 2017, έναντι σημαντικής μείωσης κατά 36,2% στο αντίστοιχο διάστημα του 2016. Η θετική αυτή εξέλιξη προκύπτει κυρίως από την αύξηση των καθαρών εισπράξεων από μεταφορές, αντανακλώντας την αύξηση των εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές κατά 21,3%. Σημειώνεται ότι οι εισπράξεις αυτές το πεντάμηνο του 2016 ήταν μειωμένες κατά 45,8% σε ετήσια βάση. Η χαλάρωση των κεφαλαιακών περιορισμών σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση οδήγησαν σε αύξηση των ναύλων ξηρού φορτίου και κατά συνέπεια στην αύξηση των εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές στο πρώτο πεντάμηνο του 2017. Επίσης, μικρή αύξηση παρουσίασαν οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κατά 0,9% σε ετήσια βάση στο πρώτο πεντάμηνο του 2017, έναντι μείωσης 7,5% στο αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΣΕΤΕ, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 7,5% το 2017 συνολικά, έναντι μείωσης 6,4% το 2016. Συνολικά το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών διευρύνθηκε κατά 346,7 εκατ. στην περίοδο Ιανουαρίου Μαΐου 2017. Η αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 19,2% σε ετήσια βάση, ενώ η αξία των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 16,7%. Τέλος, την περίοδο Ιανουαρίου-Μαίου του 2017, το ισοζύγιο των πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε πλεόνασμα μεγαλύτερο εκείνου του αντίστοιχου διαστήματος του 2016 (ήτοι 1.095,3 εκατ. έναντι 838,7 εκατ.). Βελτίωση παρουσίασε και το ισοζύγιο των δευτερογενών εισοδημάτων. Αντίθετα, το πλεόνασμα στο ισοζύγιο κεφαλαίων μειώθηκε σε 234,5 εκατ. στο πρώτο πεντάμηνο του 2017, έναντι πλεονάσματος 669,8 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του 2016. Ειδικότερα σημειώνεται ότι οι εισροές από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. διαμορφώθηκαν στα 269 εκατ. στο πρώτο πεντάμηνο του 2017, αισθητά χαμηλότερες από τις εισπράξεις το αντίστοιχο διάστημα του 2016 ( 752 εκατ.). Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), στην αναθεωρημένη έκθεση (24.7.2017) για τα μακροοικονομικά μεγέθη της παγκόσμιας οικονομίας, κατά το 2017 και 2018, διατήρησε τις προβλέψεις του Απρίλιου για την παγκόσμια ανάπτυξη, στο 3,5% και 3,6%, αντίστοιχα. Ωστόσο, οι αναθεωρημένες προβλέψεις δείχνουν ότι η συμβολή των ΗΠΑ στην παγκόσμια ανάπτυξη υποχωρεί, ενώ ενισχύεται η συμβολή της ΖτΕ και της Κίνας. Επιπλέον, το ΔΝΤ σημειώνει ότι η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας διατηρεί τη δυναμική της, υπογραμμίζοντας την άνοδο του ρυθμού αύξησης του παγκόσμιου εμπορίου και της βιομηχανικής παραγωγής. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, το ΔΝΤ διατήρησε σχεδόν αμετάβλητες τις προβλέψεις για αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας στις αναπτυγμένες και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Σε επίπεδο χώρας, το ΔΝΤ αναθεώρησε αισθητά προς τα κάτω τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ των ΗΠΑ, κατά 0,2% το 2017 και κατά 0,4% το 2018. Αιτία της αναθεώρησης στάθηκαν τα στοιχεία για το ΑΕΠ των ΗΠΑ στο πρώτο τρίμηνο 2017 και, ειδικά για το 2018, καθώς και η εκτίμηση ότι η δημοσιονομική πολιτική δεν θα είναι όσο επεκτατική αναμενόταν, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικός βαθμός αβεβαιότητας για το ποιά μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής θα εφαρμοσθούν και πότε. Παρομοίως, το ΔΝΤ μείωσε, κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες, την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη του Ην. Βασιλείου το 2017, στο 1,7%, εξαιτίας των χαμηλών επιδόσεων της οικονομίας κατά το πρώτο τρίμηνο. Επιπροσθέτως, βαραίνει το γεγονός ότι ο συνολικός αντίκτυπος του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει απροσδιόριστος. Αντιθέτως, το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα πάνω τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ της ΖτΕ, κατά 0,2% το 2017 και 0,1% το 2018, καθώς αναθεωρήθηκαν προς τα 3

Δεκ-14 Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Φεβ-17 Απρ-17 Ιουν-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων πάνω τα στοιχεία του ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου 2017 για σημαντικές οικονομίες της ΖτΕ, όπως της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Ομοίως, αναθεωρήθηκαν επί τα βελτίω οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της Κίνας, στο 6,7% το 2017 και 6,4% το 2018. Σημειώνεται ότι, το ΔΝΤ αναμένει μέση ετήσια αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 2018-2020 περί το 6,4%. Όσον αφορά την Ιαπωνία, το ΔΝΤ αύξησε την πρόβλεψή του, στο 1,3% το 2017, ήτοι άνοδο 0,1 ποσοστιαίων μονάδων από τον περασμένο Απρίλιο. Εντούτοις, προβλέπει ότι η ιαπωνική οικονομία θα επιβραδυνθεί σημαντικά το 2018, με αποτέλεσμα ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ να υποχωρήσει στο 0,6%. Σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ, οι πολιτικοί κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία έχουν εν πολλοίς υποχωρήσει με τις εκλογικές αναμετρήσεις σε σημαντικές οικονομίες. Οι κίνδυνοι που εξακολουθούν να περιβάλλουν την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, μεσοπρόθεσμα, προέρχονται κυρίως από: α) Την αυξημένη αβεβαιότητα για τη δημοσιονομική πολιτική που θα ασκήσουν οι ΗΠΑ, καθώς και για την εξαγγελθείσα μεταρρύθμιση του κανονιστικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις. β) Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στο Ην. Βασίλειο και την ΕΕ σχετικά με τη θεσμική μορφή των μελλοντικών σχέσεών τους, μετά την απόφαση αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την ΕΕ. γ) Το ενδεχόμενο ο περιορισμός της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ να πραγματοποιηθεί εσπευσμένα, με αντίκτυπο στις συνθήκες χρηματοδότησης από την παγκόσμια χρηματαγορά και πιθανή απόσυρση κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες. δ) Το ενδεχόμενο εκτεταμένου οικονομικού προστατευτισμού, ο οποίος θα ήταν επιζήμιος για όλες τις οικονομίες. ε) Πιθανή αποτυχία της Κίνας να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του χρηματοοικονομικού τομέα της και της υπερβάλλουσας πιστωτικής επέκτασης. στ)τις γεωπολιτικές εντάσεις. Πίνακας 2. Προβλέψεις ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία (% μεταβολή σε ετήσια βάση) Εκτίμηση Πρόβλεψη Διαφορά από προβλέψεις Απριλίου 2016 2017 2018 2017 2018 Παγκόσμια Οικονομία 3,2 3,5 3,6 0,0 0,0 Αναπτυγμένες Οικονομίες 1,7 2,0 1,9 0,0 0,1 ΗΠΑ 1,6 2,1 2,1 0,2 0,4 ΖτΕ 1,8 1,9 1,7 0,2 0,1 Γερμανία 1,8 1,8 1,6 0,2 0,1 Γαλλία 1,2 1,5 1,7 0,1 0,1 Ιταλία 0,9 1,3 1,0 0,5 0,2 Ισπανία 3,2 3,1 2,4 0,5 0,3 Ην. Βασίλειο 1,8 1,7 1,5 0,3 0,0 Αναπτυσσόμενες Οικονομίες 4,3 4,6 4,8 0,1 0,0 Κίνα 6,7 6,7 6,4 0,1 0,2 Ιαπωνία 1,0 1,3 0,6 0,1 0,0 Παγκόσμιο Εμπόριο 2,3 4,0 3,9 0,2 0,0 Τιμές αγαθών (σε δολ. ΗΠΑ) Πετρέλαιο 15,7 21,2 0,1 7,7 0,4 Εμπορεύματα εκτός καυσίμων 1,8 5,4 1,4 3,1 0,1 ΔΤΚ στις Αναπτυγμένες Οικον. 4,3 4,5 4,6 0,2 0,2 Πηγή: ΔΝΤ "World Economic Outlook" (Ιούλιος 2017). Προϋπολογισμός ΗΠΑ Ο Ομοσπονδιακός Προϋπολογισμός παρουσίασε έλλειμμα ύψους $90,2 δισ. τον Ιούνιο, έναντι ελλείμματος $88,4 δισ. τον Μάϊο (βλ. Γράφημα 5). Σημειώνεται ότι το συνολικό έλλειμμα στους εννέα πρώτους μήνες του δημοσιονομικού έτους (Οκτώβριος 2016-Ιούνιος 2017) ήταν αυξημένο κατά $122,2 δισ. (ή 30,5%, σε ετήσια βάση). Γράφημα 5. Ισοζύγιο Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού (δισ. $) 200 150 100 50 0-50 -100-150 -200-250 Πλεόνασμα Τάση Έλλειμμα Πηγή: US Treasury -90,2 Σημειώνεται ότι, στις 23.5.2017 κατατέθηκε το προσχέδιο του Προϋπολογισμού από το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου (Office of Management and Budget), το οποίο περιλαμβάνει τους επιμέρους προϋπολογισμούς των Υπουργείων και κάποιων Υπηρεσιών για το δημοσιονομικό έτος 2018 (Οκτ. 2018-Σεπτ. 2019), καθώς και πρόβλεψη για τα δημοσιονομικά μεγέθη κατά τα επόμενα δέκα έτη. Ωστόσο, διατυπώνονται επιφυλάξεις αναφορικά με κάποιες βασικές υποθέσεις του κατατεθέντος προσχεδίου, όπως η υπόθεση ότι η οικονομία των ΗΠΑ θα μεγεθύνεται με μέσο ρυθμό της τάξεως του 3% τα επόμενα δέκα έτη. Επιπροσθέτως, στις 13.7.2017, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (Congressional Budget Office ή CBO), το οποίο είναι ανεξάρτητο της Κυβέρνησης, δημοσίευσε έκθεση για το προσχέδιο του Προϋπολογισμού και την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών κατά την επόμενη δεκαετία. Η έκθεση αυτή καταλήγει σε σημαντικά διαφορετικά συμπεράσματα σε σχέση με το κατατεθέν προσχέδιο. Πιο συγκεκριμένα, το CBO εκτιμά ότι: α) Εάν δεν συνυπολογισθούν τα έμμεσα οφέλη της οικονομίας από τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημοσίου χρέους, ο μέσος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ σε θα είναι 1,8% κατά την περίοδο 2018-2027, έναντι 1,9% που προβλέπει ο Προϋπολογισμός. β) Για κάθε δημοσιονομικό έτος της περιόδου 2017-2027, τα έσοδα θα αποκλίνουν αισθητά των προβλεπόμενων από τον Προϋπολογισμό, κατά 4% το 2017 έως 12% το 2027. Σύμφωνα με την έκθεση του CBO, η απόκλιση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το προσχέδιο υποθέτει σημαντική ενίσχυση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ. 4

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων γ) Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού προβλέπει επίπεδο δαπανών σημαντικά χαμηλότερο από το σημερινό κατά την επόμενη δεκαετία, ειδικά για την υγεία και την άμυνα. Ωστόσο, εγείρονται αμφιβολίες για την επίτευξη των περικοπών που είναι αναγκαίες προκειμένου να περιοριστούν οι δαπάνες σε αυτό το χαμηλό επίπεδο και για τις οποίες δεν έχουν κατατεθεί λεπτομέρειες. Σύμφωνα με το προσχέδιο του Προϋπολογισμού, από το 2021 έως το 2027, το έλλειμμα του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού θα συρρικνώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφούμενο στο 2,6% του ΑΕΠ το 2027. Αντιθέτως, το CBO προβλέπει ότι το έλλειμμα του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού θα διογκώνεται, φθάνοντας στο 5,2% του ΑΕΠ (βλ. Γράφημα 6). Αποτέλεσμα των ανωτέρω διαφορών είναι η προβλεπόμενη εξέλιξη για το χρέος του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού να διαφοροποιείται σημαντικά ανάμεσα στον Προϋπολογισμό και στο CBO. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 7, ο Προϋπολογισμός προβλέπει αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους από τα $80,6 δισ. το 2023 στα $79,8 δισ. το 2027, ενώ το CBO προβλέπει σταθερή άνοδό του έως τα $91,2 δισ. το 2017. Γράφημα 6. Έλλειμμα Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού, ως ποσοστό του ΑΕΠ 0,0-0,5-1,0-1,5-2,0-2,5-3,0-3,5-4,0-4,5 Εκτιμήσεις CBO -5,0 Προσχέδιο προϋπολογισμού -5,5 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 Πηγή: Congressional Budget Office (CBO) Γράφημα 7. Xρέος Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού (δισ. δολλάρια) 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 Πηγή: Congressional Budget Office (CBO) Προβλέψεις CBO Προσχέδιο Προϋπολογισμού Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) ΕΚΤ Η ΕΚΤ, στη συνεδρίαση της 20 ης Ιουλίου, διατήρησε αμετάβλητα τα βασικά της επιτόκια, με το επιτόκιο πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης να διαμορφώνεται στο 0,00%, το επιτόκιο διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 0,25% και το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο -0,40%. Επιπλέον, δεν ανακοινώθηκε καμμία αλλαγή αναφορικά με το ύψος των περιουσιακών στοιχείων που αγοράζει η ΕΚΤ μηνιαίως (60 δισ. Ευρώ.), τον χρονικό ορίζοντα (έως τον Δεκέμβριο του 2017) και τα κριτήρια αποδοχής τίτλων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσε (QE). Στο Δελτίο Τύπου της συνεδρίασης, αναφέρεται ότι συνεχίζεται η ενίσχυση της οικονομικής επέκτασης στη ΖτΕ, η οποία διευρύνεται σε διάφορους τομείς και περιφέρειες. Η ΕΚΤ προσθέτει ότι, τα μέτρα νομισματικής πολιτικής στηρίζουν την εγχώρια ζήτηση και διευκολύνουν τη διαδικασία απομόχλευσης. Σημειώνεται ότι, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ επιταχύνθηκε στο πρώτο τρίμηνο του 2017, στο 0,6% σε τριμηνιαία βάση, έναντι 0,5% στο τέταρτο τρίμηνο του 2016, ενώ οι προβλέψεις της ΕΚΤ για τον ρυθμό ανάπτυξης παρουσιάζονται στον Πίνακα 3. Όπως σημειώνει η ΕΚΤ για την οικονομική δραστηριότητα της ΖτΕ: α) Η ανάκαμψη των επενδύσεων εξακολουθεί να ωφελείται από τις πολύ ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης και τη βελτίωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. β) Η ιδιωτική κατανάλωση στηρίζεται από τα οφέλη για την απασχόληση, τα οποία ενισχύονται επίσης από προηγούμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, και από την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών. γ) Η παγκόσμια ανάκαμψη αναμένεται να στηρίζει ολοένα περισσότερο το εμπόριο και τις εξαγωγές της ΖτΕ. Η ΕΚΤ εκτιμά ότι, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για την ανάπτυξη στη ΖτΕ είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι, καθώς η τρέχουσα θετική κυκλική δυναμική αυξάνει τις ευκαιρίες για ισχυρότερη από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη αλλά εξακολουθούν να υφίστανται καθοδικοί κίνδυνοι που σχετίζονται, κατά κύριο λόγο, με παγκόσμιους παράγοντες. Ωστόσο, οι προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη εξακολουθούν να επηρεάζονται αρνητικά από τον βραδύ ρυθμό υλοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ιδίως στις αγορές προϊόντων, και από τις εναπομένουσες ανάγκες προσαρμογής των ισολογισμών σε ορισμένους τομείς, παρά τις συνεχιζόμενες βελτιώσεις. Επιπλέον, η ΕΚΤ σημειώνει ότι, παρά τη συνεχιζόμενη οικονομική επέκταση, ο μετρούμενος πληθωρισμός περιορίζεται από το χαμηλό επίπεδο των τιμών της ενέργειας (βλ. Πίνακα 3). 5

Πίνακας 3. Προβλέψεις εμπειρογνωμόνων ΕΚΤ για την ΖτΕ (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) 2016 2017 2018 2019 ΑΕΠ (%, ετήσια μεταβολή) 1,7 1,9 1,8 1,7 ΕνΔΤΚ (%, ετήσια μεταβολή) 0,2 1,5 1,3 1,6 Ποσοστό Ανεργίας 10,0 9,4 8,8 8,3 Πηγή: ΕΚΤ, 8.6.2017 Ιαπωνία Τράπεζα της Ιαπωνίας Η Τράπεζα της Ιαπωνίας (ΤτΙ), στη συνεδρίαση της Νομισματικής Επιτροπής (19-20 Ιουλίου), διατήρησε το βασικό επιτόκιό της στο -0,1%, όπως ήταν αναμενόμενο. Παράλληλα, διατηρεί την ενίσχυση της νομισματικής βάσης μέσω της αγοράς ομολόγων (κατά 80 τρισ., ή περίπου $706 δισ., σε ετήσια βάση) και συνεχίζει να παρακολουθεί την καμπύλη αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων ώστε το επιτόκιό τους να διατηρείται γύρω στο 0%. Επιπροσθέτως, δημοσιεύθηκαν οι τριμηνιαίες εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ιαπωνίας για την πορεία του πραγματικού ΑΕΠ και του ΔΤΚ (βλ. Πίνακα 4). Αναλυτικότερα: α) Αναθεωρήθηκαν επί τα βελτίω οι εκτιμήσεις για τον ρυθμό αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ, οι εξαγωγές ακολουθούν ανοδική πορεία, λόγω της παγκόσμιας ανάκαμψης, και η ιδιωτική κατανάλωση ενισχύεται στηριζόμενη στην αύξηση της απασχόλησης. Το πρώτο τρίμηνο του 2017, ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώθηκε στο 1,0%, σε ετήσια βάση. Ωστόσο, σημειώνονται οι αισθητές αποκλίσεις ανάμεσα στις εκτιμήσεις της ΤτΙ και τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (World Economic Outlook, Ιούλιος)) για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ για το 2017 (ΤτΙ: 1,8%, ΔΝΤ: 1,3%) και το 2018 (ΤτΙ: 1,4%, ΔΝΤ: 0,6%). β) Αναθεωρήθηκαν επί τα χείρω οι εκτιμήσεις για την πορεία του ΔΤΚ, με αποτέλεσμα να προβλέπεται αργότερα η επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου της ΤτΙ για τον ΔΤΚ περί το 2%. Οι αναλυτές αμφιβάλλουν κατά πόσο οι εκτιμήσεις της ΤτΙ για τον ΔΤΚ θα επαληθευθούν, καθώς τον Μάϊο ο ΔΤΚ διαμορφώθηκε στο 0,4% ενώ από το 2013, όταν η ΤτΙ ξεκίνησε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, έχει μεταθέσει έξι φορές το χρονικό σημείο στο οποίο αναμένει επίτευξη του στόχου για τον ΔΤΚ. Πίνακας 4. Προβλέψεις για το ΑΕΠ και τον ΔΤΚ (ετήσια % μεταβολή) 2017 2018 2019 πραγματικό ΑΕΠ 1,8 1,4 0,7 ΔΤΚ 1,1 1,5 2,3 Πηγή: Τράπεζα της Ιαπωνίας (Ιούλιος 2017) Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 8) την εβδομάδα που Γράφημα 8. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ έληξε στις 18 Ιουλίου αυξήθηκαν κατά 7.533 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές θέσεις να διαμορφωθούν στα 91.321 συμβόλαια από 83.788. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την τέταρτη κατά σειρά εβδομαδιαία αύξηση που έχει καταγραφεί από τις 20 Ιουνίου 2017. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζεται ενισχυμένο σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 12,7% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,0342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου 2017. Η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου το πρωί της 24ης Ιουλίου στην Ευρώπη διαμορφωνόταν περί τα 1,1654 USD/EUR από 1,1462 USD/EUR που ήταν στις 17 Ιουλίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να σημειώνει από την αρχή του έτους κέρδη 10,7%, έναντι του δολαρίου. Η άνοδος του ευρώ αποδίδεται στις δηλώσεις του επικεφαλής της Ευρωπαικής Κεντρικής Τραπέζης ότι η νομισματική πολιτική που εφαρμόζει θα επαναπροσδιορισθεί το φθινόπωρο χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Οι επενδυτές διατηρούν στάση αναμονής για το δολάριο εν αναμονή της κατάθεσης σε επιτροπή της Γερουσίας του γιού του Προέδρου των ΗΠΑ για ανάμειξη των ρωσικών αρχών στην προεκλογική εκστρατεία. Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται οριακά εξασθενημένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,1019 φράγκων. Σημειώνεται ότι το ευρώ ενισχύεται έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά 2,97%. Βάσει των δημοσιευθέντων νομισματικών στοιχείων της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, εκτιμάται ότι δεν υπήρξε παρέμβασή της στην αγορά 6

συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε οριακά στα 579,14 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 21 Ιουλίου, έναντι 578,91 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 14 Ιουλίου. Στερλίνα: Αρνητική η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 24 Ιουλίου κατέγραφε απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,3040 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (0,8939 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα καταγράφει απώλειες 5,3% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους και κέρδη 5,4% σε σχέση με το δολάριο. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 2016 η στερλίνα έχει διολισθήσει κατά 16,6% έναντι του δολαρίου και κατά 12,0% έναντι του ευρώ. Η σχετικά ικανοποιητική συμπεριφορά της στερλίνας αποδίδεται στην έναρξη των διαπραγματεύσεων για την απομάκρυνση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Ωατόσο, αρνητικά αναμένεται να επηρεάσει την στερλίνα, η εκτίμηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου θα αναπτυχθεί με ρυθμό 1,7% το 2017 από 1,8% το 2016. Υπενθυμίζεται ότι το ΔΝΤ στην Εαρινή του Εκθεση εκτιμούσε άνοδο του ΑΕΠ της τάξεως του 2,0%. Οι επενδυτές θα αξιολογήσουν την πορεία της οικονομίας, στις 26 Ιουλίου ημέρα ανακοίνωσης του ΑΕΠ β τριμήνου. Η συμπεριφορά των επενδυτών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο στις 24 Ιουλίου υποχώρησε στα 17,6 bps από 21,8 bps που ήταν στις 17 Ιουλίου. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι τις 21 Ιουλίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ανήλθαν στα 1.649,3 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,3 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 762 εκατ. και πωλήσεις Asset-backed securities αξίας 44 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 723 εκατ.. ενώ από τις 8 Ιουνίου 2016 έχει συνολικά αγοράσει 101,1 δισ. σημειώνεται σε όλη την καμπύλη αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, μετά την απόφαση της Ελληνικής Δημοκρατίας να επανέλθει στις αγορές με έκδοση 5ετούς ομολόγου με στόχο την άντληση 3 δισ. Σημειώνεται ότι στις 4 Ιουλίου 2017 το 10ετές ομόλογο της Ελληνικής Δημοκρατίας κατέγραψε χαμηλό αποδόσεως 5,21% και στις 8.7.2015 υψηλό αποδόσεως 19,27%. Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα Γράφημα 9. Αποδόσεις 10ετών ομολόγων 0,57 0,49 0,70 0,61 0,84 0,74 3,11 2,85 2,24 2,04 1,61 1,45 5,30 5,27 0 1 2 3 4 5 6 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank 17-Ιουλ-17 24-Ιουλ-17 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 10ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) υποχώρησε στις 468 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 10ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο 0,49% (Γράφημα 9). Το 10ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 24 Ιουλίου κατέγραφε απόδοση 2,85%, της Ισπανίας 1,45% και της Ιταλίας 2,04%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 236 μ.β. και του 10ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 155 μ.β. (Πίνακας 5). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10- ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,23% στις 24 Ιουλίου 2017. Πίνακας 5. Διαφορά αποδόσεων 10ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 10ετές της Γερμανίας 24-Ιουλ-17 17-Ιουλ-17 Διαφορά μβ* Ελλάδα 478 473 5 Ισπανία 96 103-7 Ιταλία 155 167-12 Πορτογαλία 236 254-18 Γαλλία 25 26-1 Ολλανδία 12 12 0 Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 2027 διαμορφωνόταν το πρωί της 24ης Ιουλίου μεταξύ 89,10-90,60. Υποχώρηση των αποδόσεων 7

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -5,5-9,1-7,3-3,2 0,4-0,2 0,0 Ιδιωτική Κατανάλωση -6,5-9,9-7,9-2,6 0,4-0,2 1,4 Δημόσια Κατανάλωση -4,2-7,0-7,2-6,4-1,4 0,0-2,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -19,3-20,7-23,4-8,4-4,6-0,2 0,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 4,4 0,8 1,1 1,5 7,8 3,4-2,0 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -3,4-8,2-9,4-2,4 7,6 0,3-0,4 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3-1,7-0,8 Ανεργία (%) 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 25,1 23,6 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1-2,0-1,5 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -5,7-3,3-1,0 1,7 0,2 0,5 3,9 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 179,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -11,4-10,0-3,8-2,0-1,6 0,1-0,6 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας 2015 2016 2016 2017 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q1 Q2 Q3 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικού Εμπορίου (εκτός καυσίμων και λιπαντικών) -0,5 0,4-2,0-2,4 3,7 2,3 2,4 (Ιαν. Απρ.) Νέες εγγραφές Επιβατηγών Αυτοκινήτων 13,8 10,7-0,3 19,5 16,8 4,0 16,2 (Ιαν.- Ιούν.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα (όγκος σε χιλ. μ 3 ) -0,2-6,9-11,9-30,9 38,4-9,5 17,9 (Ιαν.-Απρ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 4,0 1,1 7,3 5,1 2,3 4,3 (Ιαν.-Μάιος) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 45,4 49,2 49,1 49,5 49,4 48,7 50,5 (Ιούν.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 89,7 91,8 90,6 90,3 92,1 94,1 94,0 (Ιούν.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 81,9 91,2 90,7 91,9 91,1 91,2 92,0 (Ιούν.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -51,0-68,0-68,0-71,0-68,0-65,0-68,87 (Ιούν.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -2,0-1,4-2,1-2,0-1,6-1,5-1,0 (Μάιος) Επιχειρήσεις -0,9 0,1-1,4-1,0-0,5 0,1 0,4 (Μάιος) - Βιομηχανία 2,4-1,5-0,3 0,2-0,7-1,5-3,2 (Μάιος) - Κατασκευές -0,9-0,7 1,0 0,8-0,5-0,7-2,8 (Μάιος) - Τουρισμός 0,6 2,3 0,9 0,4 0,3 2,3 2,5 (Μάιος) Νοικοκυριά -3,1-2,8-3,0-3,0-2,8-2,8-2,4 (Μάιος) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,3-0,8-1,7-1,5-0,7-0,8-0,6 (Μάιος) - Στεγαστικά Δάνεια -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,5-3,1 (Μάιος) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,7-0,8-0,9-0,9-1,0-0,4 1,0 (Ιούνιος) Δομικός Πληθωρισμός -0,5-0,1 0,0 0,3-0,3-0,7 0,4 (Ιούνιος) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -5,1-2,4-4,4-2,5-1,5-1,0-1,8 (Α τρίμηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -0,2 0,0-0,8-0,4 2,1-1,0 0,4 (Α' τρίμηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση -0,2 1,4-0,7-0,7 6,1 1,1 1,7 (Α' τρίμηνο) Δημόσια Κατανάλωση 0,0-2,1-3,5-1,5-1,3-2,0 1,0 (Α' τρίμηνο) Επενδύσεις -0,2 0,1-10,1 17,8 12,6-13,8 11,2 (Α' τρίμηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,4-2,0-10,4-9,9 10,8 4,9 4,8 (Α' τρίμηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 0,3-0,4-10,1-2,1 13,8 3,3 10,9 (Α' τρίμηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 24,8 24,5 5,5 6,1 6,3 6,6 11,5 (Ιαν.-Μάιος) Εισαγωγές Αγαθών 42,0 41,1 9,7 10,2 10,1 11,1 19,2 (Ιαν.-Μάιος) Εμπορικό Ισοζύγιο -17,2-16,6-4,2-4,1-3,8-4,5-7,7 (Ιαν.-Μάιος) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών 0,2-1,1-2,4-0,4 4,0-2,3-3,6 (Ιαν.-Μάιος) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 8