ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, MD,MSc,PhD. ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ - ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Contraceptive Methods A. Abstinence B. Oral Contraceptives Combined (estrogen and progestin) Mini-Pills (progestin-only pills; POPs) C. Emergency Contraceptive Methods D. Injectable Contraceptives Depomedroxyprogesterone acetate (Depo-Provera) Levonorgestrel implant (Norplant) E. Barrier Contraceptive Methods Diaphragm Vaginal sponge Cervical cap Vaginal spermicides Female condom Male condom F. IUDs (Hormonal-Non Hormonal) Progestasert IUD (with progesterone) ParaGard (Copper T380A IUD) G. Periodic Abstinence Greydanus DE et al. Contraception in the Adolescent: An Update. Pediatrics 2001
Ορμονική Αντισύλληψη
ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ Αντισυλληπτικά δισκία. α) μόνο προγεσταγόνο (Mini-pill/POP) β) τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά δισκία (Pill/COP) Ενδομητρικά: Progestasert προγεστερόνη σπειράματα Mirena λεβονοργεστρέλη Ενέσιμα ορμονικά αντισυλληπτικά: Depo Provera προγεστερόνη Cyclofem, Novafem, Mesigyna οιστραδιόλη Υποδόρια εμφυτεύματα: Norplant λεβονοργεστρέλη Implanon ετονογεστρέλη Κολπικοί Δακτύλιοι (NuvaRing) Διαδερμικά επιθέματα (Patch)
Αντισυλληπτικές Ορμόνες Per os Χορηγούμενα Αντισυλληπτικά δισκία(αδ) Mini pills Επείγουσα αντισύλληψη Μιφεπριστόνη Παρεντερικώς Χορηγούμενα Διαδερμικά επιθέματα Υποδόρια εμφυτεύματα Κολπικός δακτύλιος Ενδομητρικά προθέματα Ενέσιμα ορμονικά αντισυλληπτικά
Αντισυλληπτικά Δισκία Κατατάξεις Χημική δομή Γενεές Πρώτη γενιά:εστράνες και περιλαμβάνει προγεσταγόνα όπως norethindrone, norethindrone-acetate, or ethynodiol diacetate. Δεύτερη γενιά:γονάνες περιλαμβάνουν τα προγεσταγόνα : λεβονογεστρέλη ή νοργεστρέλη ή νοργεστιμάτη. Τρίτη γενιά:γονάνες.περιλαμβάνουν το desogestrol ήτοgestondene Τέταρτη γενιά: Είναι τα νέα προγεσταγόνα chlormadinone acetate και drospirenone,
Αντισυλληπτικά Δισκία Κατατάξεις Χημική δομή Γενεές Φάσεις Μονοφασικά, Διφασικά, Τριφασικά και Μόνο προγεστερόνη, σταθερής δόσης
Πλεονεκτήματα Ελαττώνει καρκίνο του ενδομητρίου 60% Ελαττώνει καρκίνο ωοθηκών. 40% Ελαττώνει το ποσοστό βακτηριακής αιτιολογίας πυελικής φλεγμονής Ελαττώνει την εμφάνιση προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου Ελαττώνει την εμφάνιση ενδομητρίωσης. Δρα προστατευτικά στην ανάπτυξη καλοήθων παθήσεων μαστού Δρα προστατευτικά στην ανάπτυξη κυστών των ωοθηκών Δρα προστατευτικά στην δυσλειτουργική αιμορραγία. Ελαττώνει τη δυσμηνόρροια Περιορίζει την κλινική εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας Βελτιώνει την ακμή και τον δασυτριχισμό, Βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη Αυξάνει την HDL του ορού και ελαττώνει τα επίπεδα της LDL
Επιπλοκές Εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση. (Χ 3-4) Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου [μεταξύ γυναικών χωρίς παράγοντες κίνδυνου για καρδιαγγειακή νόσο (>35, καπνίστριες, παχύσαρκες) δεν αυξάνεται] Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο(>35, καπνίστριες, υπερτασικές, παχύσαρκες Χ 3) Αρτηριακή υπέρταση (όχι σημαντικά) Ημικρανίες Επιδείνωση γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης. Επιδείνωση καταθλιπτικής διαταραχής Χολοστατικός ίκτερος Καρκίνος του μαστού. (μεταξύ 25 και 39 ετών, καμία επίδραση στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, ακόμα και μετά από μακροχρόνια χρήση)
Μειονεκτήματα Δεν προστατεύουν από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης κολπίτιδας από είδη Candida. Απαιτούν μακροχρόνια χορήγηση, ανεξάρτητα από τη συχνότητα των σεξουαλικών επαφών. Ενδέχεται να ελαττώσουν τη libido.
Αντενδείξεις αντισυλληπτικών Απόλυτες Εγκυμοσύνη Ιστορικό ή παρουσία θρομβοεμβολικών επεισοδίων. Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή στεφανιαία νόσος. Οιστρογόνο-εξαρτώμενοι καρκίνοι. Καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι του ήπατος. Αδιάγνωστη δυσλειτουργική αιμορραγία από τον κόλπο. Σχετικές Ηλικία >35 ετών. Κάπνισμα. Αρτηριακή υπέρταση. Ημικρανίες. Σακχαρώδης διαβήτης. Καρδιαγγειακές παθήσεις. Χολοκυστοπάθεια. Χολόσταση κατά την εγκυμοσύνη Ηπατίτιδα. Δρεπανοκυτταρική αναιμία. Θηλασμός. Μείζων κατάθλιψη.
Φυσικές μέθοδοι Μέθοδος θηλασμού Μέθοδοι περιοδικής αποχής. α)ημερολογιακή μέθοδος (9 εγκυμοσύνες σε 100 γυναίκες/χρόνο) β)μέθοδοςτραχηλικήςβλέννης(3 εγκυμοσύνες σε 100 γυναίκες/χρόνο) γ)μέθοδος βασικής θερμοκρασίας (1 εγκυμοσύνη σε 100 γυναίκες/χρόνο) Διακεκομμένη συνουσία. αποτυχία 38% με συνήθη και 10% με την βέλτιστη χρήση Οι μέθοδοι του φυσικού οικογενειακού προγραμματισμού ελεύθερες παρενεργειών και μηδαμινού κόστους Μειονεκτήματα: Είναι λίγο αποτελεσματικές. Η αποχή δείχνει να είναι δύσκολη για έναν αριθμό ζευγαριών. Απαιτείται αυξημένη προσοχή στους κανόνες της μεθόδου Προβληματικές σε πυρετό, κολπίτιδα, θηλασμό. Η ημερολογιακή μέθοδος δύσκολα εφαρμόζεται σε ασταθείς κύκλους Δεν προστατεύουν από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Μέθοδοι φραγμού Σπερματοκτόνες ουσίες. Τα κολπικά σπερματοκτόνα συνδυάζουν μια σπερματοκτόνο χημική ουσία, είτε τη nonoxynol-9 είτε την octoxynol με μια βάση κρέμας, γέλης, αφρίζοντος αερολύματος, δισκίου αερολύματος, μεμβράνης ή υπόθετου. Ακινητοποιούν το σπέρμα. Πρέπει να τοποθετούνται στον κόλπο δέκα λεπτά έως μισή ώρα πριν από την επαφή προκειμένου να δράσουν. Τα σπερματοκτόνα από μόνα τους είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικά από το συνδυασμό ενός προφυλακτικού ή ενός διαφράγματος μαζί με σπερματοκτόνο. Οι γυναίκες που χρησιμοποιούν σπερμοκτόνα συνήθως εμφανίζουν αυξημένο αποικισμό του κόλπου από Εscherichia coli
Κολπικό διάφραγμα. Τοποθετείται στον κόλπο έτσι ώστε να καλύπτει τον τράχηλο. Ενεργεί ως μηχανικός φραγμός στην άνοδο του σπέρματος στη μήτρα, αλλά και ως υποδοχέας σπερματοκτόνων ουσιών, που τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με αυτό. Παρόμοια χρήση έχει και η τραχηλική κάψα, διατίθενται σε διάφορα μεγέθη, ανάλογα με τη διάμετρο του κόλπου ή του τράχηλου, αντίστοιχα. Η γυναίκα θα πρέπει να αφήνει το διάφραγμα στη θέση του για τουλάχιστον 6 ώρες μετά την τελευταία εκσπερμάτιση του συντρόφου της και πάντα λιγότερο από 24 ώρες μετά από αυτή.
Τα πλεονεκτήματα της χρήσης των κολπικών μεθόδων στηρίζονται στο ότι είναι μέθοδοι ασφαλείς και μπορεί να χρησιμοποιηθούν από οποιαδήποτε γυναίκα. Είναι πλήρως αναστρέψιμες, δεν έχουν ορμονικές παρενέργειες, δεν επηρεάζουν το μητρικό θηλασμό, και είναι εύκολες στη χρήση μετά από βραχυχρόνια μόνον εξάσκηση. Τα μειονεκτήματα των κολπικών μεθόδων, στηρίζονται κυρίως στην ερεθιστική δράση των σπερματοκτόνων, στους σωστούς κανόνες υγιεινής και καθαριότητας που πρέπει να τηρούνται αυστηρά κατά την εφαρμογή του διαφράγματος ή της κάψας, καθώς επίσης και στο ότι απαιτείται γυναικολογική εξέταση, η οποία και θα καθορίσει το μέγεθος του διαφράγματος που πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως η τραχηλική κάψα είναι λιγότερο αποτελεσματική σε πολύτοκες από ότι σε πρωτοτόκες γυναίκες ( με 26 αναφερόμενες κυήσεις σε 100 πολύτοκες γυναίκες που χρησιμοποίησαν τη μέθοδο για ένα χρόνο).
Κολπικός αντισυλληπτικός σπόγγος Πρόκειται για ένα μικρό στρογγυλό σπόγγο κατασκευασμένο από πολυουρεθάνη, με ένα εντυπωμα στο κέντρο του. Είναι εμποτισμένος με σπερματοκτόνες ουσίες και αντιβιοτικά, όπως είναι η nonoxynol-9 και το Benzakonium. Μπορεί να τοποθετηθεί στον κόλπο από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι 24 ώρες πριν από τη σεξουαλική επαφή δυνατότητα για επαναλαμβανόμενες επαφές.
Το γυναικείο προφυλακτικό. με ορθή χρήση το ποσοστό αποτυχίας είναι μόνο 2.6%. Το πλεονεκτήμα είναι ότι πρόκειται για μια αντισυλληπτική μέθοδο που ελέγχεται πλήρως από τη γυναίκα. Επιπλέον, είναι αποτελεσματικό και στην πρόληψη σεξουαλικά μεταδιδομένων νοσημάτων, δεν έχει συγκεκριμένες αντενδείξεις στη χρήση του, ενώ πολύ σπάνια δημιουργεί τοπική αλλεργική αντίδραση. Είναι σχετικά ακριβό, απαιτεί σωστή τοποθέτηση, τη συγκατάθεση του συντρόφου, και είναι μιας χρήσης.
Το ανδρικό προφυλακτικό. Συλλαμβάνει και κρατά το σπερματικό υγρό, προλαμβάνοντας έτσι την εναπόθεση του στον κολπο. Ο κίνδυνος ρήξης του προφυλακτικού είναι γύρω στο 3% και συσχετίζεται με την τριβή και τη λάθος τοποθέτηση. Τα πλεονεκτήματα του προφυλακτικού Προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Προστατεύει και από τα επακόλουθα των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων- την πυελική φλεγμονή, τον καρκίνο του τράχηλου της μήτρας κ.α. Είναι ασφαλής μέθοδος Είναι πλήρως αναστρέψιμη μέθοδος. Δεν έχει ορμονικές παρενέργειες. Είναι μέθοδος φτηνή και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άντρες οποιασδήποτε ηλικίας. Δεν απαιτεί την συχνή ιατρική παρακολούθηση. Είναι διαθέσιμο σχεδόν παντού. Έχει ευεργετική εκσπερμάτισης. δράση στην περίπτωση της πρόωρης
Τα μειονεκτήματα του προφυλακτικού Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όσους είναι αλλεργικοί στο latex. Ελαττώνει τη σεξουαλική ευχαρίστηση και την αίσθηση της ηδονής. Προϋποθέτει τη συνεργασία του άντρα στην αντισύλληψη. Απαιτείται προσοχή τόσο στη χρήση όσο και στη διατήρηση του πριν από αυτή. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί με λιπαντικά που έχουν σαν βάση λιποδιαλυτες ουσίες.
Ενδομητρικά σπειράματα-iuds (Intrauterine Devices) Τα ενδομητρικά σπειράματα είναι συσκευές από μαλακό εύκαμπτο πλαστικό υλικό ή συνδυασμός πλαστικού και μετάλλου, μήκους 2-4 εκατοστών, που τοποθετούνται στην κοιλότητα της μήτρας και προσφέρουν υψηλής αποτελεσματικότητας αντισύλληψη. Τα σπειράματα εμποδίζουν τη γονιμοποίηση, αναστέλλοντας την άνοδο του σπέρματος προς τις σάλπιγγες και την ικανότητα του σπέρματος να γονιμοποιήσει το ωάριο. Τα ενδομητρικά σπειράματα από χαλκό πραγματοποιούν συνεχή απελευθέρωση μιας μικρής ποσότητας μετάλλου, προκαλώντας φλεγμονώδη απάντηση. Όλα τα σπειράματα προάγουν τη σύνθεση προσταγλαδινών ενδομητρίως, προκαλώντας ταυτόχρονα σύσπαση του λείου μυϊκού ιστού και φλεγμονή. Στις αντενδείξεις για την εφαρμογή του σπειράματος περιλαμβάνεται η εγκυμοσύνη, οι νεοπλασίες του τραχήλου, του ενδομητρίου και των ωοθηκών, η κακοήθης τροφοβλαστική νόσος, οι συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας και τα μεγάλα ινομυώματα. Η αλλεργία στο χαλκό ή η νόσος του Wilson αποτελούν αντενδείξεις ως προς τη χρήση ενδομητρικών σπειραμάτων από χαλκό.