ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ της αντιπροσωπείας της Επιτροπής LIBE στην Κύπρο από τις 19 έως τις 21 Δεκεμβρίου 2012 DV\929467.doc PE506.233v01-00
1. Σύνθεση της αντιπροσωπείας Επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Επιτροπής LIBE στην Κύπρο, από τις 19 έως τις 21 Δεκεμβρίου 2012, ήταν ο Juan Fernando López Aguilar (S&D), πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων - και η σύνθεση της αντιπροσωπείας έχει ως εξής: Μέλη Renate SOMMER, EPP-DE Cecilia WIKSTRÖM, ALDE-SV Simon BUSUTTIL, EPP-MT Salvador SEDÓ I ALABART, EPP-ES Συνοδοί βουλευτές Αντιγόνη Παπαδοπούλου, S&D-CY Κυριάκος Τριανταφυλλίδης, GUE-CY Προσωπικό των Πολιτικών Ομάδων Andris PETERSONS, EPP Shane Murphy, S&D Valérie GLATIGNY, ALDE Rob VERREYCKEN, NI ΓΔ INTE Διερμηνείς (-EN-DE) Παναγιώτης ΜΟΥΖΟΥΡΑΚΗΣ (Επικεφαλής της ομάδας) Νικόλας ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΟΠΟΥΛΟΣ Kenneth COLGAN Susan Jennifer FEARNSIDE Monika WLING Astrid KNOKE-JEREMIAH Τεχνικό προσωπικό Pascal GODART Προσωπικό ΓΔ IPOL (Γραμματεία Επιτροπής LIBE) Amparo RUEDA BUESO, Υπάλληλος Διοίκησης Nessa CULLIMORE, Βοηθός Προσωπικό ΓΔ Επικοινωνίας (Γραφείο του ΕΚ στη Λευκωσία) Καλλιόπη ΘΩΜΑ 2. Ιστορικό και στόχοι Στο ψήφισμά του της 18ης Ιουνίου 2008, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων να συνεχίσει να παρακολουθεί το ζήτημα των αγνοουμένων στην Κύπρο, και να προβεί σε κάθε δυνατή ενέργεια προκειμένου να πειστούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να συμβάλουν έντιμα και PE506.233v01-00 2/8 DV\929467.doc
ενεργά στις προσπάθειες για τη διερεύνηση της τύχης κάθε αγνοούμενου. Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος της αντιπροσωπείας ήταν η συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στο έργο της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους στην Κύπρο (ΔΕΑ), ένας δικοινοτικός οργανισμός διερεύνησης που συστάθηκε υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών προκειμένου να διερευνήσει τις υποθέσεις αγνοουμένων ατόμων κατά τα γεγονότα του 1963-64 και 1974. Στόχος επίσης της αντιπροσωπείας ήταν να αξιολογήσει την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά το έργο της ταυτοποίησης και να εξετάσει τις μελλοντικές προοπτικές, συμπεριλαμβανομένου του προβλεπόμενου χρονικού πλαισίου για την εξεύρεση της πλειονότητας ή όλων των αγνοουμένων, του επιπέδου συνεργασίας των εμπλεκόμενων αρχών και της χρηματοδότησης του έργου. 3. Συναντήσεις και επισκέψεις Η αντιπροσωπεία έφτασε στην Κύπρο την Τετάρτη, 19 Δεκεμβρίου 2012 οι δραστηριότητες της αντιπροσωπείας έλαβαν χώρα στις 20 Δεκεμβρίου 2012, από τις 9.00 έως τις 21.00. Η πρώτη συνάντηση της αντιπροσωπείας πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP), στη νεκρή ζώνη 1, όπου οι βουλευτές είχαν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν απόψεις με τον κ. Wlodek Cibor, Ανώτερο Σύμβουλο, σχετικά με την κατάσταση στην Κύπρο και τις συνέπειες της διχοτόμησης του νησιού από την σκοπιά των Ηνωμένων Εθνών. Ο κ. Wlodek Cibor προέβη σε παρουσίαση προς τους βουλευτές της αντιπροσωπείας σχετικά με το υπόβαθρο, την εντολή και τα τρέχοντα καθήκοντα της UNFICYP, μια από τις πιο μακρόχρονες ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ, η οποία συγκροτήθηκε το 1964 με στόχο να αποφευχθούν οι περαιτέρω συγκρούσεις μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας στο νησί, και να επιτευχθεί η επιστροφή σε ομαλές συνθήκες. Περιέγραψε επίσης τους τέσσερις πυλώνες πάνω στους οποίους βασίζεται το έργο της αποστολής: στρατιωτικές δυνάμεις, αστυνομική δύναμη του ΟΗΕ (UNPOL), Τμήμα Πολιτικών Υποθέσεων και Διοίκηση, οι οποίοι στηρίζουν όλες τις δραστηριότητες. Υπογράμμισε ότι μέρος της αποστολής UNFICYP είναι η διατήρηση ενός σταθερού περιβάλλοντος και η αποκλιμάκωση της στρατιωτικής παρουσίας κατά μήκος της νεκρής ζώνης, προκειμένου να καταστεί δυνατή μια δίκαιη και βιώσιμη πολιτική λύση. Έμφαση δόθηκε σε ένα από τα καθήκοντα του Τμήματος Πολιτικών Υποθέσεων της UNFICYP, ήτοι την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην εγκλωβισμένη ελληνοκυπριακή κοινότητα στη χερσόνησο της Καρπασίας στο βόρειο τμήμα του νησιού, όπου εκτιμάται ότι ζουν περίπου 330 Ελληνοκύπριοι 2. Οι βουλευτές έθιξαν το ζήτημα της ανάγκης σεβασμού των δικαιωμάτων στην εκπαίδευση, την υγεία, και τη θρησκευτική ελευθερία για τα άτομα 1 Νεκρή ζώνη: μια περιοχή στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός μεταξύ της εμπροσθοφυλακής των τουρκικών δυνάμεων και των δυνάμεων τις κυπριακής Εθνοφρουράς, η οποία από το 1974 τελεί υπό την ευθύνη της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP). Ονομάζεται επίσης «πράσινη γραμμή» και εκτείνεται περίπου 180 χιλιόμετρα κατά μήκος του νησιού, χωρίζοντας την περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την περιοχή του νησιού που τελεί υπό τουρκικό έλεγχο. 2 Με βάση τα στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, ο πληθυσμός στην περιοχή τον Ιούλιο του 1974 ανέρχονταν στις 162 000 (http://www.mfa.gov.cy/mfa/mfa2006.nsf/cyprus04_en/cyprus04_en?opendocument). DV\929467.doc 3/8 PE506.233v01-00
της εν λόγω κοινότητας, δικαιώματα των οποίων η άσκηση καθίσταται προβληματική από τις «αρχές» του βόρειου τμήματος του νησιού. Άλλα θέματα που θίχτηκαν από τους βουλευτές ήταν ο ρόλος του ΟΗΕ κατά τα γεγονότα του 1974, ο όγκος των τουρκικών στρατευμάτων στα βόρεια του νησιού, ο εποικισμός Τούρκων υπηκόων που σαφώς επηρεάζει τη δημογραφική κατάσταση στα βόρεια του νησιού, και οι μελλοντικές προοπτικές της αποστολής του ΟΗΕ όσον αφορά την παρουσία της στην περιοχή. Ο κ. Wlodek Cibor επεσήμανε ότι το μέλλον της UNFICYP βρίσκεται στα χέρια της Κύπρου. Η δεύτερη συνάντηση της ημέρας πραγματοποιήθηκε στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της ΔΕΑ το οποίο βρίσκεται επίσης εντός της νεκρής ζώνης. Η αντιπροσωπεία προέβη σε ανταλλαγή απόψεων με την κα. Gülden Plümer Küçük, Τουρκοκύπριο Εκπρόσωπο της ΔΕΑ, τον κ. Ξενοφώντα Καλλή, Βοηθό του Ελληνοκύπριου Εκπροσώπου της ΔΕΑ, και τον κ. Oleg Y. Egorov, Ειδικό Σύμβουλο, Γραφείο Τρίτου Εκπροσώπου της ΔΕΑ. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις τελευταίες εξελίξεις στο έργο της ΔΕΑ όσον αφορά την εκταφή, την ταυτοποίηση και επιστροφή των λειψάνων αγνοούμενων προσώπων κατά τα τραγικά γεγονότα του 1963-64 και 1974. Η κα. Küçük τόνισε ότι η ΔΕΑ αποτελεί το μοναδικό θεσμικά οργανωμένο δικοινοτικό πρόγραμμα στην Κύπρο, ενώ κατεβλήθησαν σημαντικές προσπάθειες εκ μέρους και των δύο κοινοτήτων για την οικοδόμηση κλίματος εμπιστοσύνης ούτως ώστε να υλοποιηθεί το εν λόγω ανθρωπιστικό έργο. Έγινε επίσης αναφορά στους περιορισμούς βάσει των οποίων η ΔΕΑ καλείται να φέρει σε πέρας το δύσκολο έργο της, και ο χρόνος είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Ο κ. Kαλλής εξήγησε ότι οι εκταφές διεξάγονται βάσει καταθέσεων μαρτύρων οι οποίοι γηράσκουν και ορισμένες φορές αδυνατούν να παράσχουν ακριβείς πληροφορίες ή αποβιώνουν προτού προλάβουν να μοιραστούν τις πληροφορίες αυτές. Επιπλέον, η μορφολογία του νησιού έχει μεταβληθεί, ενώ κάποιοι χώροι ταφής έχουν παραβιαστεί και τα λείψανα έχουν μετατοπιστεί. Ανέφερε επίσης ότι τα ποσοστά ταυτοποίησης μειώνονται και θα πρέπει επειγόντως να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της επιτάχυνσης των ταυτοποιήσεων. Επιπλέον, ο κ. Καλλής τόνισε την ανάγκη διεξαγωγής εκταφών βάσει ακριβών πληροφοριών και ανέφερε ότι, πέραν από την Κύπρο και τη ΔΕΑ, διάφοροι άλλοι φορείς είναι σε θέση να παράσχουν περισσότερες πληροφορίες οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν στην καλύτερη εκτέλεση της ανθρωπιστικών καθηκόντων της ΔΕΑ. Θίχτηκε επίσης το ζήτημα των περιορισμών στον προϋπολογισμό και οι εκπρόσωποι της ΔΕΑ συμφώνησαν ότι μια αύξηση της χρηματοδότησης θα συνέβαλε ευνοϊκά στην πρόοδο του έργου. Επιπλέον, συζητήθηκε εκτενώς το ζήτημα της πρόσβασης σε τουρκικές στρατιωτικές περιοχές στο βόρειο τμήμα του νησιού προκειμένου να διεξαχθούν εκταφές, καθώς αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο όσον αφορά την τοποθεσία των λειψάνων. Ο κ. Egorov υπογράμμισε ότι σε 19 περιπτώσεις η ΔΕΑ είχε ζητήσει την πρόσβαση σε σημεία τέτοιων στρατιωτικών περιοχών ώστε να προβεί σε εκταφές, και έστω και με ορισμένους περιορισμούς, χορηγήθηκε άδεια για κάθε περίπτωση. Ορισμένοι βουλευτές ισχυρίστηκαν ότι η κήρυξη νέων στρατιωτικών περιοχών από πλευράς Τουρκίας δεν βοηθάει τις έρευνες, ενώ καθίσταται αναγκαία η απρόσκοπτη πρόσβαση της ΔΕΑ σε όλες εκείνες τις στρατιωτικές περιοχές όπου σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές υπάρχουν PE506.233v01-00 4/8 DV\929467.doc
μεγάλοι χώροι ταφής αγνοουμένων. Διάφορα άλλα ζητήματα θίχτηκαν από τους βουλευτές, όπως η ύπαρξη ενός σαφούς χρονοδιαγράμματος για τις εκταφές, το προσδοκώμενο ποσοστό επιτυχίας όσον αφορά τις ταυτοποιήσεις, και η εκτιμώμενη διάρκεια του εγχειρήματος. Οι τρεις εκπρόσωποι της ΔΕΑ επεσήμαναν εν προκειμένω ότι είναι αδύνατο να γίνουν λάθη κατά τη διαδικασία ταυτοποίησης και επιστροφής των λειψάνων στις οικογένειες. Η κα. Küçük υπενθύμισε ότι, μέχρι σήμερα, 900 λείψανα έχουν εκταφεί (45% των ατόμων εκείνων που έχουν δηλωθεί ως αγνοούμενοι), ενώ θα ήταν ρεαλιστική η πρόβλεψη ότι το 65% των αγνοουμένων θα εντοπιστεί και θα ταυτοποιηθεί. Μετά τη συνάντηση ακολούθησε επίσκεψη στο ανθρωπολογικό εργαστήριο της ΔΕΑ, το οποίο λειτουργεί από το 2006. Οι βουλευτές της αντιπροσωπείας είχαν την ευκαιρία να δουν τους ανθρωπολόγους (μια δικοινοτική ομάδα εννέα ανθρωπολόγων από την Κύπρο) επί τω έργω, και να ενημερωθούν για τις μεθόδους εργασίας που χρησιμοποιούνται για την ανάλυση των εκταφέντων λειψάνων και προτού τα δείγματα οστών αποσταλούν στο εργαστήριο γενετικής. Το πρόγραμμα της αντιπροσωπείας περιλάμβανε εν συνεχεία επίσκεψη σε ένα χώρο εκταφής, προκειμένου οι βουλευτές να δουν από κοντά το έργο των αρχαιολόγων της ΔΕΑ. Ο χώρος εκταφής βρίσκονταν στο χωριό Μόρα, στο βόρειο τμήμα του νησιού, πλησίον της Λευκωσίας και κοντά στο αεροδρόμιο Τύμβου. Πρόκειται για μία από τις οκτώ τοποθεσίες του νησιού όπου η ΔΕΑ διενεργεί εκσκαφές. Ο επικεφαλής της ομάδας αρχαιολόγων εξήγησε στην αντιπροσωπεία ότι στόχος των εργασιών τους ήταν να φθάσουν μέχρι τον πυθμένα ενός πηγαδιού και να περισυλλέξουν τα λείψανα δύο Ελληνοκυπρίων, τα πτώματα των οποίων φέρεται να είχαν ριχθεί στο εν λόγω πηγάδι. Η εκσκαφή είχε φτάσει σε βάθος 10.7 μέτρων και ήταν εξαιρετικά πολύπλοκη λόγω του γεγονότος ότι το πηγάδι ήταν καλυμμένο και δεν υπήρχε ορατότητα, αλλά και εξαιτίας της ύπαρξης νερού. Έπειτα από την επίσκεψη στο χώρο εκταφής, η αντιπροσωπεία επέστρεψε στη Λευκωσία για να συναντήσει τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής που είναι αρμόδια για τους αγνοούμενους - Επιτροπή Προσφύγων-Εγκλωβισμένων-Αγνοουμένων-Παθόντων της Βουλής των Αντιπροσώπων. Η κα. Σκεύη Κουκουμά Κούτρα, πρόεδρος της επιτροπής, προσδιόρισε το ζήτημα των αγνοουμένων ως το μελανότερο σημείο στην ιστορία της Κύπρου, ενώ τόνισε ότι οι προσδοκίες των οικογενειών των αγνοουμένων παραμένουν υψηλές, και ότι είναι σημαντικό να επιτευχθούν αποτελέσματα ποιότητας. Αναφέρθηκε στο ζήτημα των χρονικών και δημοσιονομικών περιορισμών στο έργο της ΔΕΑ, καθώς και την ανάγκη πρόσβασης σε σημεία των στρατιωτικών περιοχών στο βόρειο τμήμα του νησιού. Σε αυτό το πλαίσιο, κρίθηκε αναγκαία η συμμετοχή διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών, και αναγνωρίστηκε το σαφές μήνυμα που απέστειλε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τη διακήρυξή του στις 9 Ιουνίου 2011. Από την πλευρά τους οι βουλευτές της αντιπροσωπείας έδωσαν έμφαση στην ευρωπαϊκή διάσταση του Κυπριακού προβλήματος. Οι βουλευτές του Κυπριακού Κοινοβουλίου προέβαλαν επίσης το ζήτημα της απόκτησης πρόσβασης στα αρχεία του τουρκικού στρατού, στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής αποστολής εξεύρεσης και ταυτοποίησης των λειψάνων. Επιπλέον, οι βουλευτές της Επιτροπής τόνισαν DV\929467.doc 5/8 PE506.233v01-00
τη σημασία ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης σχετικά με το εν λόγω θέμα (έγινε αναφορά στην καθιέρωση, το 2010, της 29ης Οκτωβρίου ως εθνικής Ημέρας Αγνοουμένων), και την ανάγκη να ασκηθεί πίεση στην Τουρκία σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Στη συνέχεια, η αντιπροσωπεία έγινε δεκτή από την κα. Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή, Υπουργό Εξωτερικών. Το Υπουργείο Εξωτερικών είναι ένα από τα αρμόδια υπουργεία για το ζήτημα των αγνοουμένων. Κατά την ανταλλαγή απόψεων με τους βουλευτές της αντιπροσωπείας, η Υπουργός Κοζάκου-Μαρκουλλή υπογράμμισε τον καθαρά ανθρωπιστικό χαρακτήρα της αποστολής, ανέφερε ότι οι συγγενείς των αγνοουμένων έχουν το δικαίωμα πλήρους πληροφόρησης σχετικά με το τι συνέβη στα αγαπημένα τους πρόσωπα, και αναφέρθηκε στην ανάγκη πρόσβασης σε στρατιωτικές περιοχές στο βόρειο τμήμα του νησιού (επισημάνθηκε ότι οι στρατιωτικές περιοχές καλύπτουν το 60% του εδάφους), όπου φέρεται ότι Ελληνοκύπριοι θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους. Οι βουλευτές έθιξαν το θέμα της θεσμικής απόκρισης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ζήτημα των αγνοουμένων, και η υπουργός διευκρίνισε ότι το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ ασχολείται με το θέμα της Κύπρου από την σκοπιά της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Ακολούθησε ανταλλαγή απόψεων με την κα. Κοζάκου-Μαρκουλλή σχετικά με τις επιπτώσεις της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Επιπλέον, οι βουλευτές της αντιπροσωπείας έθιξαν ορισμένα σημεία σχετικά με τη θεσμική συμμετοχή της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, στην υπόθεση των αγνοουμένων προσώπων η υπουργός συμφώνησε ότι η κύρια έμφαση θα πρέπει να δοθεί στον ανθρωπιστικό και σχετιζόμενο με τα θεμελιώδη δικαιώματα χαρακτήρα του ζητήματος, και ότι πρέπει να αποφευχθεί η χρησιμοποίηση ενός τόσο λεπτού θέματος για πολιτικούς σκοπούς. Ακολούθησε συνάντηση με τον Επίτροπο Προεδρίας, κ. Γεώργιο Ιακώβου, η οποία έδωσε στους βουλευτές τη δυνατότητα να συζητήσουν περαιτέρω το έργο της ΔΕΑ και το ζήτημα της πρόσβασης σε στρατιωτικές ζώνες υπό τουρκικό έλεγχο. Ο κ. Ιακώβου αναφέρθηκε στη μείωση του ποσοστού επιτυχίας των εκταφών, και επεσήμανε ότι ενώ κατά την έναρξη της διαδικασίας μία στις δύο έρευνες είχε θετικά αποτελέσματα, τα τελευταία δύο χρόνια, μόνο μία στις τρεις εκταφές οδήγησαν στην εξεύρεση των λειψάνων. Αναφέρθηκε επίσης στα προβλήματα που προκαλούνται λόγω της παρουσίας τουρκικών στρατευμάτων σε χώρους ταφής. Επιπλέον, συζήτησε με την αντιπροσωπεία το λεπτό ζήτημα των προσδοκιών των συγγενών, καθώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αδύνατη η ανασύνθεση μεγάλου μέρους ενός σκελετού, και οι οικογένειες, προς απογοήτευσή τους, δεν λαμβάνουν παρά θραύσματα οστών. Από την άλλη πλευρά, οι συγγενείς θα ήθελαν επίσης να γνωρίζουν όλες τις λεπτομέρειες σχετικά με την ακριβή τοποθεσία και τα αίτια του θανάτου. Ο κ. Ιακώβου δήλωσε ότι ο τουρκικός στρατός δεν είναι πρόθυμος να ανοίξει στρατιωτικά έγγραφα της σχετικής περιόδου. Εν συνεχεία προέβη σε μια ευρεία επισκόπηση των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, για την εξεύρεση συνολικής λύσης στο πρόβλημα της Κύπρου. PE506.233v01-00 6/8 DV\929467.doc
Οι τελευταίες προγραμματισμένες συναντήσεις της ημέρας έλαβαν χώρα στο Σπίτι της Συνεργασίας, το οποίο βρίσκεται στη νεκρή ζώνη στη Λευκωσία. Η αντιπροσωπεία συναντήθηκε με συγγενείς των αγνοουμένων τόσο από την ελληνοκυπριακή όσο και από την τουρκοκυπριακή κοινότητα, οι οποίοι μοιράστηκαν με του βουλευτές την αγωνία και τη θλίψη των οικογενειών των αγνοουμένων. Αρχικά, η αντιπροσωπεία άκουσε τις μαρτυρίες του κ. Huseyin Akansoy και του κ. Πέτρου Σουππουρή, ενός τουρκοκύπριου και ελληνοκύπριου αντιστοίχως, οι οποίοι συμμετέχουν στην δικοινοτική πρωτοβουλία «Συγγενείς Αγνοουμένων και Θυμάτων των Γεγονότων του 1963-1974», και στους οποίους το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απένειμε το Βραβείο του Ευρωπαίου Πολίτη 2012. Ο κ. Σουπουρρής και ο κ. Akansoy, οι οποίοι έχασαν πολλούς συγγενείς το 1974, επεσήμαναν ότι ο πόνος είναι ίδιος για τις οικογένειες των αγνοουμένων και στις δύο κοινότητες. Εξήγησαν ότι κατά τα τελευταία έξι χρόνια εργάζονται μαζί για να αποδείξουν ότι η συμφιλίωση είναι εφικτή, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις νεότερες γενιές. Αμέσως μετά, η αντιπροσωπεία είχε τη δυνατότητα να συναντηθεί με τον κ. Νίκο Θεοδοσίου και δύο εκπροσώπους της Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων. Ο κ. Θεοδοσίου υπογράμμισε για μια ακόμη φορά ότι ο πόνος των οικογενειών είναι ίδιος, ανεξαρτήτως της κοινότητας στην οποία ανήκουν. Αναφέρθηκε επίσης στις ανησυχίες πολλών συγγενών όσον αφορά την ανάγκη επιτάχυνσης των εκταφών, καθώς και στο πρόβλημα της πρόσβασης σε στρατιωτικές περιοχές στο βόρειο τμήμα του νησιού. Η αντιπροσωπεία άκουσε τις δραματικές μαρτυρίες δύο ανθρώπων οι οποίοι έχασαν πολύ στενούς συγγενείς. Ένας εξ αυτών έχασε τον πατέρα του σε πολύ νεαρή ηλικία. Η τελευταία συνάντηση της ημέρας πραγματοποιήθηκε με δύο εκπροσώπους των συγγενών αγνοουμένων από την τουρκοκυπριακή κοινότητα, τους οποίους συνόδευε η κα. Ziliha Uluboy. Οι συγγενείς των Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων αναφέρθηκαν στην επιτακτική ανάγκη επιτάχυνσης του ρυθμού των εκταφών και ταυτοποιήσεων, καθώς και τις δημοσιονομικές ανάγκες του έργου της ΔΕΑ. Τόνισαν ότι οι ταυτοποιήσεις Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων υπολείπονται κατά πολύ εκείνων για τους Ελληνοκύπριους, και εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την έλλειψη αποτελεσμάτων όσον αφορά τις εκσκαφές στο νότιο τμήμα του νησιού. Τέθηκε επίσης το ζήτημα της ποινικής ευθύνης για τις πράξεις που διεπράχθησαν κατά την περίοδο 1963-1974. Οι συγγενείς μοιράστηκαν με τα μέλη της αντιπροσωπείας τις τραγικές αναμνήσεις τους από το 1963. Οι βουλευτές εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους όσον αφορά την πραγματική συνεργασία μεταξύ των αρχών στις δύο πλευρές της Κύπρου, αλλά και την πρόσβαση σε συγκεκριμένες περιοχές στο βόρειο και νότιο τμήμα του νησιού. Την Παρασκευή, 21 Δεκεμβρίου, τα μέλη της αντιπροσωπείας επέστρεψαν στις αντίστοιχες εκλογικές τους περιφέρειες. 4. Συμπεράσματα DV\929467.doc 7/8 PE506.233v01-00
Οι συναντήσεις και επισκέψεις επέτρεψαν στους βουλευτές της αντιπροσωπείας να κατανοήσουν καλύτερα το ζήτημα των αγνοουμένων στην Κύπρο και τους περιορισμούς όσον αφορά το έργο της ΔΕΑ. Η αντιπροσωπεία επιβεβαίωσε ότι η θέση που εξέφρασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην δήλωσή του της 9ης Ιουνίου 2001 εξακολουθεί να ισχύει, δεδομένου ότι στηρίζει απόλυτα το έργο της ΔΕΑ και αναγνωρίζει τον μετά τη σύρραξη ρόλο που διαδραματίζει για την προώθηση της αλήθειας, της μνήμης και της συμφιλίωσης στην Κύπρο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει να διαθέτει επαρκείς πόρους στη ΔΕΑ ώστε να είναι σε θέση να εκπληρώσει τη σημαντική αποστολή της, και τις κυβερνήσεις της Τουρκίας και της Κύπρου να συνεχίσουν να στηρίζουν το έργο της ΔΕΑ, να διπλασιάσουν τις προσπάθειες για την αναζήτηση των ατόμων εκείνων που εξακολουθούν να αγνοούνται και να διασφαλίσουν την ελεύθερη διάθεση στη ΔΕΑ όλων των πληροφοριών που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την αποστολή της. Προς την ίδια κατεύθυνση, η αντιπροσωπεία ζήτησε άμεση και απεριόριστη πρόσβαση για τη ΔΕΑ σε όλες τις στρατιωτικές περιοχές στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Επισημάνθηκε επίσης ότι το δικαίωμα ενημέρωσης σχετικά με την τύχη αγνοούμενων συγγενών, είναι θεμελιώδες δικαίωμα των ενδιαφερόμενων οικογενειών και πρέπει να διασφαλιστεί. Η αντιπροσωπεία επανέλαβε ότι το ανθρωπιστικό ζήτημα των αγνοουμένων στην Κύπρο είναι ένα ζήτημα ουδέτερο, το οποίο δεν θα πρέπει να συνδέεται ή να επηρεάζεται από τις όποιες πολιτικές σκοπιμότητες. PE506.233v01-00 8/8 DV\929467.doc