ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 2.7.2014 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέµα: Αιτιολογηµένη γνώµη της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωµένου Βασιλείου, επί της προτάσεως απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τη δηµιουργία ευρωπαϊκής πλατφόρµας µε σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας για την πρόληψη και την αποτροπή της αδήλωτης εργασίας (COM(2014)0221 C8-0144/2014 2014/0124(COD)) Βάσει του άρθρου 6 το Πρωτοκόλλου 2 σχετικά µε την εφαρµογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια δύνανται, εντός οκτώ εβδοµάδων από την ηµεροµηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νοµοθετικής πράξης, να αποστείλουν στους προέδρους του Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογηµένη γνώµη στην οποία θα αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι η εν λόγω πράξη δεν συµµορφούται µε την αρχή της επικουρικότητας. Η Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωµένου Βασιλείου απέστειλε τη συνηµµένη αιτιολογική γνώµη επί της προαναφερθείσας προτάσεως απόφασης. Σύµφωνα µε τον Κανονισµό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων είναι αρµόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας. NP\1030726.doc PE536.050v01-00 Eνωµένη στην πολυµορφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Αιτιολογηµένη γνώµη της Βουλής των Κοινοτήτων Προς τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής, σύµφωνα µε το άρθρο 6 του πρωτοκόλλου (αριθ. 2) σχετικά µε την εφαρµογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας σχετικά µε σχέδιο απόφασης για τη δηµιουργία ευρωπαϊκής πλατφόρµας µε σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας για την πρόληψη και την αποτροπή της αδήλωτης εργασίας 1 Πλαίσιο της Συνθήκης για την αξιολόγηση της συµµόρφωσης µε την αρχή της επικουρικότητας 1. Σε προηγούµενες αιτιολογηµένες γνώµες, η Βουλή των Κοινοτήτων εξέθεσε ποιο θεωρεί ότι είναι το ορθό πλαίσιο εντός του οποίου τα εθνικά κοινοβούλια πρέπει να αξιολογούν τη συµµόρφωση µιας πρότασης µε την αρχή της επικουρικότητας. Η Βουλή των Κοινοτήτων εξακολουθεί να βασίζεται στο εν λόγω πλαίσιο, χωρίς να το αναφέρει εκ νέου. Η προτεινόµενη νοµοθεσία 2. Στόχος του σχεδίου νοµοθεσίας είναι η αντιµετώπιση των αρνητικών συνεπειών της "αδήλωτης εργασίας", δηλαδή της εργασίας που δεν έχει δηλωθεί στις δηµόσιες αρχές ή της ψευδούς αυτοαπασχόλησης. Αυτές οι αρνητικές συνέπειες έγκεινται σε αποφυγή των εργασιακών δικαιωµάτων και παροχών όσον αφορά τον ενδιαφερόµενο και σε σοβαρές δηµοσιονοµικές επιπτώσεις για τα φορολογικά συστήµατα και τα συστήµατα κοινωνικής προστασίας του εµπλεκόµενου κράτους µέλους. 3. Η πρόταση προβλέπει την επιδίωξη αυτού του σκοπού µέσω της δηµιουργίας µιας πλατφόρµας της ΕΕ µε σκοπό (α) τον καλύτερο συντονισµό µεταξύ των αρχών επιβολής του νόµου των κρατών µελών, (β) τη βελτίωση της τεχνικής τους επάρκειας για αντιµετώπιση των διασυνοριακών πτυχών της αδήλωτης εργασίας και (γ) την αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά µε τη σηµασία της ανάληψης δράσης και την ενθάρρυνση των κρατών µελών να επιταχύνουν τις προσπάθειες που καταβάλλουν 2. 4. Αποστολή της προβλεπόµενης πλατφόρµας είναι (α) η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και πληροφοριών, (β) η ανάπτυξη τεχνογνωσίας και ανάλυσης και (γ) ο συντονισµός της διασυνοριακής επιχειρησιακής δράσης 3. Προβλέπεται να της ανατεθούν 9 συγκεκριµένα καθήκοντα 4. 5. Η συµµετοχή των κρατών µελών και των αρχών τους επιβολής του νόµου είναι υποχρεωτική και θα διασφαλίζεται µε το ενιαίο σηµείο επαφής που ορίζεται από κάθε κράτος µέλος ενώ η συµµετοχή των εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων είναι 1 COM(14)221. 2 Άρθρο 2. 3 Άρθρο 3. 4 Άρθρο 4. PE536.050v01-00 2/5 NP\1030726.doc
εθελοντική 1. Συµµόρφωση µε την αρχή της επικουρικότητας 6. Η Βουλή των Κοινοτήτων θεωρεί ότι η Επιτροπή δεν έχει αποδείξει ότι η προτεινόµενη δράση σε επίπεδο ΕΕ είναι απαραίτητη ή αποτελεσµατική για την επίτευξη του σκοπού της αντιµετώπισης της αδήλωτης εργασίας και επιπλέον δεν έχει αιτιολογήσει την απαίτηση για υποχρεωτική συµµετοχή σε οποιαδήποτε πλατφόρµα της ΕΕ. 7. Πριν καταλήξει σε αυτό το συµπέρασµα, η Βουλή των Κοινοτήτων έλαβε υπόψη τα εξής θέµατα: Η ίδια η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η αποτελεσµατικότητα της πλατφόρµας είναι αµφισβητούµενη καθώς "η απόσταση που µεσολαβεί από τη δηµιουργία µιας πλατφόρµας κατά της αδήλωτης εργασίας µέχρι τη µείωση της αδήλωτης εργασίας είναι πολύ µεγάλη. Είναι αδύνατον να διαµορφωθεί µια αρκετά άµεση σύνδεση µεταξύ της λειτουργίας της πλατφόρµας, της µείωσης της αδήλωτης εργασίας και της οικονοµικής απόδοσης ή της κοινωνικής ευηµερίας" 2. Όπως επίσης ορθά αναγνωρίζει η Επιτροπή στην αιτιολογική της έκθεση, "Η κύρια ευθύνη για την καταπολέµηση της αδήλωτης εργασίας βαρύνει τα κράτη µέλη" 3. Ένας λόγος που συµβαίνει αυτό είναι οι διαφορές στη φύση της αδήλωτης εργασίας και οι θεµιτές διαφορές στην προσέγγιση που υιοθετούν τα κράτη µέλη για την αντιµετώπισή της. Η υποχρέωση συµµετοχής στην πλατφόρµα παρεµβαίνει στην αρµοδιότητα αυτή µε αβέβαιο όφελος. Αυτή η παρέµβαση είναι ιδιαίτερα επικριτέα στον βαθµό που η πρόταση προβλέπεται να εφαρµοσθεί στις σχέσεις µεταξύ των εθνικών αρχών στο εσωτερικό ενός συγκεκριµένου κράτους µέλους 4. Ενώ δεχόµαστε ότι ασφαλώς η αδήλωτη εργασία ενέχει µια κάποια διασυνοριακή διάσταση, η Επιτροπή δεν τεκµηριώνει τον βαθµό στον οποίο αυτή ανακύπτει ή στον οποίο παρεµποδίζει τη λήψη µέτρων από τα κράτη µέλη για την καταπολέµηση της αδήλωτης εργασίας. Τα ουσιώδους σηµασίας προβλήµατα είναι οι σοβαρές δηµοσιονοµικές επιπτώσεις και οι αρνητικές συνέπειες που έχει για τα άτοµα η αδήλωτη εργασία, οι οποίες µπορούν να προκύψουν ανεξάρτητα από την ύπαρξη οποιασδήποτε διασυνοριακής διάστασης. Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι απίθανο να συνεπάγονται µια διασυνοριακή διάσταση ή να απαιτούν διασυνοριακή συνεργασία ή διασυνοριακό συντονισµό. Το γεγονός ότι η αδήλωτη εργασία έχει σοβαρές δηµοσιονοµικές επιπτώσεις για τα επιµέρους κράτη µέλη συνιστά καθεαυτό επαρκές κίνητρο, ώστε τα κράτη µέλη να λάβουν µέτρα καταπολέµησης της αδήλωτης εργασίας. Στον βαθµό που αυτό δεν 1 Άρθρα 5 και 6. 2 Τµήµα 6 της ανάλυσης επιπτώσεων της Επιτροπής. Η αβεβαιότητα αποδίδεται στη δυσκολία µέτρησης της αδήλωτης εργασίας. 3 Τµήµα 1 της αιτιολογικής έκθεσης της Επιτροπής. 4 Το τµήµα 2, σ. 4, της αιτιολογικής έκθεσης της Επιτροπής προβλέπει ότι η δράση σε επίπεδο ΕΕ µπορεί να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο "αφού θα ενισχύσει τη συνεργασία των αρχών επιβολής του νόµου, τόσο εντός όσο και µεταξύ των διαφόρων κρατών µελών". NP\1030726.doc 3/5 PE536.050v01-00
επαρκεί, υπάρχει η δράση της ΕΕ µε τη µορφή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων 1. Η συµµετοχή στην πλατφόρµα της ΕΕ είναι απίθανο να αυξήσει σηµαντικά την ευαισθητοποίηση των κρατών µελών σχετικά µε το πρόβληµα, όπως ισχυρίζεται η Επιτροπή 2. Τα κράτη µέλη µπορούν να συνεργάζονται και πράγµατι συνεργάζονται και συντονίζονται µεταξύ τους σε σηµαντικό βαθµό µέσω της εθελοντικής συµµετοχής στα υφιστάµενα φόρα της ΕΕ 3. Ενώ αυτή η συνεργασία δεν είναι ολοκληρωµένη, δεν έχει αποδειχθεί ότι η ολοκληρωµένη υποχρεωτική συνεργασία και ο ολοκληρωµένος υποχρεωτικός συντονισµός θα ήταν αποτελεσµατικοί για την επίτευξη του βασικού στόχου, όπως προαναφέρθηκε. Ενώ η Επιτροπή επικαλείται το γεγονός ότι η φύση της αδήλωτης εργασίας ποικίλλει από χώρα σε χώρα, ανάλογα µε το οικονοµικό, κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο, ως λόγο για να προσαρµοστεί κατάλληλα η πρόταση 4, ο ίδιος λόγος περιορίζει επίσης το όφελος που θα έχουν η διασυνοριακή συνεργασία και ο διασυνοριακός συντονισµός. Το γεγονός ότι η Επιτροπή προβλέπει ότι η εθελοντική συµµετοχή θα είναι υψηλή 5 ελαχιστοποιεί τυχόν προβλήµατα τα οποία η Επιτροπή διαβλέπει στο γεγονός ότι η συµµετοχή στην πλατφόρµα δεν είναι πλήρης. Τα επιτεύγµατα που εκπορεύονται από τα καθήκοντα που ανατίθενται στην πλατφόρµα 6 θα ήταν καλύτερα και, εποµένως, περισσότερο αποτελεσµατικά, αν αυτή αναπτυσσόταν από συµµετέχοντες σε εθελοντική βάση, οι οποίοι θα εµπλέκονταν κατάλληλα σε αυτά τα καθήκοντα. Όπως αναγνωρίζει η Επιτροπή, η επίτευξη συναίνεσης ενδέχεται να είναι δυσχερέστερη µε την υποχρεωτική, παρά µε την εθελοντική, συµµετοχή και ορισµένα κράτη µέλη θα µπορούσαν να είναι λιγότερο διατεθειµένα να συµµετάσχουν σε περισσότερο επιχειρησιακές δράσεις ή στην ανάπτυξη εµπειρογνωµοσύνης 7. 8. Η Βουλή των Κοινοτήτων θεωρεί ότι αυτοί οι παράγοντες είναι πιο σηµαντικοί από τους λόγους που προβάλλει η Επιτροπή για την απόρριψη της εθελοντικής συµµετοχής στην πλατφόρµα. Σύµφωνα µε τις απόψεις που εκφράζονται ανωτέρω, θεωρεί ότι η βελτίωση του συντονισµού ανάµεσα στις εθνικές αρχές επιβολής του νόµου στο εσωτερικό ενός κράτους 1 Αιτιολογική σκέψη (2) της πρότασης 2 Τµήµα 3.3 της ανάλυσης επιπτώσεων της Επιτροπής 3 Βλ. τις πληροφορίες που παρέχονται στο τµήµα 3.2.2. της ανάλυσης επιπτώσεων της Επιτροπής. 4 Βλ. τµήµα 3.2.1. της ανάλυσης επιπτώσεων της Επιτροπής 5 Βλ. τµήµα 6.3.5. της ανάλυσης επιπτώσεων της Επιτροπής 6 Τα καθήκοντα αυτά είναι: α) η βελτίωση της γνώσης µε την κατάρτιση κοινών εννοιών και κοινών συγκριτικών αναλύσεων, β) η ανάπτυξη της ανάλυσης της αποτελεσµατικότητας των διαφόρων µέτρων πολιτικής, γ) η δηµιουργία εργαλείων, όπως για παράδειγµα τράπεζας γνώσεων σχετικά µε τις διάφορες πρακτικές/µέτρα, συµπεριλαµβανοµένων των διµερών συµφωνιών, δ) η έκδοση µη δεσµευτικών κατευθυντήριων γραµµών και εγχειριδίων για διάφορες πρακτικές, ε) η ανάπτυξη µορφών συνεργασίας που αυξάνουν την τεχνική επάρκεια για την αντιµετώπιση των διασυνοριακών πτυχών της αδήλωτης εργασίας, στ) η διερεύνηση τρόπων για να βελτιωθεί η ανταλλαγή δεδοµένων, ζ) η ανάπτυξη µόνιµης ικανότητας κατάρτισης και ενός πλαισίου για κοινή κατάρτιση, η) η οργάνωση αξιολογήσεων από οµοτίµους, θ) η αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά µε το πρόβληµα, µέσω της πραγµατοποίησης κοινών δραστηριοτήτων. 7 Βλ. τµήµα 6.4.5. της µελέτης επιπτώσεων της Επιτροπής PE536.050v01-00 4/5 NP\1030726.doc
µέλους αποτελεί θέµα που είναι προτιµότερο να επαφίεται στην αρµοδιότητα του εν λόγω κράτους µέλους ότι η οικοδόµηση εµπιστοσύνης είναι πιθανό να είναι πιο αποτελεσµατική µεταξύ πρόθυµων συµµετεχόντων και ότι η υποχρεωτική συµµετοχή των κορυφαίων αρχών για την αδήλωτη εργασία σε συνεδριάσεις µε άλλες εθνικές διοικήσεις δεν είναι απαραίτητη για την αύξηση της προβολής τους ή της ευαισθητοποίησης σχετικά µε τον επείγοντα χαρακτήρα που έχει η ανάληψη δράσης στο εθνικό πλαίσιο. 9. Για τους λόγους αυτούς, η Βουλή των Κοινοτήτων θεωρεί ότι η πρόταση δεν συµµορφώνεται µε την αρχή της επικουρικότητας. 10. Σε απάντηση της παρούσας αιτιολογηµένης γνώµης, καλούµε την Επιτροπή να αποσαφηνίσει τον βαθµό στον οποίο η πρόταση εφαρµόζεται στις σχέσεις µεταξύ των εθνικών αρχών ενός µεµονωµένου κράτους µέλους. NP\1030726.doc 5/5 PE536.050v01-00