Ψευδοϋπακουσία : η πιο συχνή αιτία αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά

000-000_KONTORINHS-5 3/10/2008 09:55 ÂÏ 112 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ORIGINAL ARTICLES Γ. Κοντορίνης Γ. Κωσταγιάννη Ειρ. Αυλωνίτου Β. Γκουλίωνη Ι. Ψαρομμάτης Δ. Ντουνιαδάκης Μ. Τσακανίκος Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Νοσοκομείο Παίδων Π. & Α. Κυριακού, Αθήνα Ψευδοϋπακουσία : η πιο συχνή αιτία αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά Περίληψη Εισαγωγή: Η αιφνίδια βαρηκοΐα συναντάται σπανιότερα στα παιδιά από ότι στους ενηλίκους. Οι παράγοντες που μπορεί να την προκαλέσουν είναι πολλοί αν και στην πλειονότητα των περιπτώσεων η αιτιολογία παραμένει αδιευκρίνιστη. Σαν ψευδοϋπακουσία αναφέρεται η οξεία απώλεια ή μείωση της ακοής που οφείλεται σε μη οργανικά αίτια. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει την συχνότητα εμφάνισης της ψευδοϋπακουσίας σε μία μεγάλη ομάδα παιδιών με αιφνίδια βαρηκοΐα. Ασθενείς και μέθοδος: Ανατρέξαμε στα αρχεία της κλινικής μας την χρονική περίοδο 2002-2007, καταγράψαμε τα περιστατικά αιφνίδιας βαρηκοΐας και αναλύσαμε την αιτιολογία τους. Ανάλογα με την περίπτωση, ο διαγνωστικός έλεγχος περιλάμβανε λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, έλεγχο της ακοής και -όταν απαιτούνταν- απεικονιστικές εξετάσεις. Αποτελέσματα: Την περίοδο 2002-2007 προσήλθαν αιτιώμενα αιφνίδια απώλεια ακοής 48 παιδιά, 29 κορίτσια και 19 αγόρια. Στα 22 (46%) διαγνώσθηκε βαρηκοΐα οργανικής αιτιολογίας, ενώ στις υπόλοιπες 26 περιπτώσεις (54%) τέθηκε η διάγνωση της ψευδοϋπακουσίας. Για την ομάδα των παιδιών με ψευδοϋπακουσία, η μέση ηλικία ήταν τα 10,5 έτη, ενώ όσον αφορά το φύλο τα 16 ήταν κορίτσια και τα 10 αγόρια. Συμπεράσματα: Η ψευδοϋπακουσία αποτελεί την πιο συχνή αιτία αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά. Παρ' ότι η διάγνωση είναι συνήθως εύκολη, ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να παραπλανήσουν ακόμα και έμπειρους παιδίατρους και ωτορινολαρυγγολόγους. Η διαβεβαίωση ότι δεν υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, ο διάλογος και η ψυχολογική υποστήριξη των παιδιών και των γονιών αποτελούν στην πλειονότητα των περιπτώσεων επαρκή μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Λέξεις-κλειδιά: αιφνίδια βαρηκοΐα, ψευδοϋπακουσία, παιδιά. Εισαγωγή Αιφνίδια βαρηκοΐα ορίζεται, συμβατικά, η νευροαισθητήρια απώλεια ακοής πάνω από 30dB σε τουλάχιστον τρεις συνεχόμενες συχνότητες μέσα σε χρονικό διάστημα τριών ημερών 1. Η διερεύνηση της αιφνίδιας βαρηκοΐας περιλαμβάνει τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού, την ωτορινολαρυγγολογική εξέταση, τον ακοολογικό, εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο καθώς και πιθανές παραπομπές σε άλλες ειδικότητες. Η συχνότητα της αιφνίδιας βαρηκοΐας είναι μεγαλύτερη στους ενήλικες σε σχέση με τα παιδιά 2. Επειδή, όμως, η βαρηκοΐα στα παιδιά συνδέεται με διαταραχές του λόγου, κάθε ένδειξη πτώσης της ακοής πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν και να ελέγχεται λεπτομερώς. Με τον όρο ψευδοϋπακουσία ή βαρηκοΐα προσποίησης ή βαρηκοΐα μη οργανικής αιτιολογίας περιγράφεται η ασυμφωνία ανάμεσα στον πραγματικό ουδό ακοής και σε εκείνον που υπολογίζεται με τον ακοολογικό έλεγχο ή αλλιώς η διαφορά στον ουδό ακοής όπως αυτός υπολογίζεται με υποκειμενικές και αντικειμενικές μεθόδους 3. Όσον αφορά τα παιδιά η ψευδοϋπακουσία συνήθως αποτελεί μία αντίδραση μετατροπής (conversion) σε ψυχικά τραύματα ή σε καταστάσεις έντονου stress 4,5. Το κλειδί στη διάγνωση της ψευδοϋπακουσίας είναι η διαφορά στις απαντήσεις στο τονικό ακοόγραμμα σε διαδοχικές μετρήσεις. Ιδιαίτερα τα παιδιά δυσκολεύονται πολύ περισσότερο απ' ότι οι ενήλικες να επαναλάβουν σταθερά ψευδείς απαντήσεις, οπότε και η διάγνωση της βαρηκοΐας προσποίησης τίθεται σχετικά πιο εύκολα. Παρ' όλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις οι οποίες αφορούν κυρίως παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, η διάγνωση διαφεύγει, τουλάχιστον αρχικά και απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις για να αποδειχτεί ότι η βαρηκοΐα δεν έχει 112

000-000_KONTORINHS-5 3/10/2008 09:55 ÂÏ 113 Ψευδοϋπακουσία : η πιο συχνή αιτία αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά οργανικό υπόβαθρο 6. Ένα επιπλέον πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει ακόμα και ο πιο έμπειρος κλινικός είναι η απουσία συνεργασίας που εκδηλώνεται με διαφόρους τρόπους, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ένα παιδί που ουσιαστικά δε θέλει να διαγνωσθεί η πάθησή του 7,8. Στην παιδική ηλικία η ψευδοϋπακουσία υπολογίζεται σε 2 με 7% της βαρηκοΐας συνολικά, αλλά θεωρείται ότι η συχνότητά της έχει υποεκτιμηθεί9,10 ενώ δεν έχει διερευνηθεί το ποσοστό της αιφνίδιας βαρηκοΐας που οφείλεται σε μη οργανικά αίτια. Σκοπός μας είναι να εκτιμήσουμε το ποσοστό των παιδιών που εκδηλώνουν ψευδοϋπακουσία ανάμεσα σε ένα πληθυσμό που προσήλθε στο νοσοκομείο μας για αιφνίδια βαρηκοΐα. Ασθενείς και μέθοδος Ανατρέξαμε στα αρχεία 48 ασθενών που προσήλθαν στην Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων Αθηνών Παν. και Αγλαΐας Κυριακού την περίοδο 2002-2007 λόγω αιφνίδιας βαρηκοΐας. Τα αρχεία αφορούσαν 19 αγόρια και 29 κορίτσια, ενώ οι ηλικίες των παιδιών κυμαίνονταν από 4 έως 14 ετών με μέσο όρο τα 9,05 έτη (9,2 για τα αγόρια και 8,9 για τα κορίτσια). Από τους 48, οι 27 ασθενείς ανέφεραν μονόπλευρη βαρηκοΐα και οι 21 αμφίπλευρη. Η διάγνωση της αιφνίδιας βαρηκοΐας βασίστηκε στο ιστορικό, στην κλινική εξέταση και στον ακοολογικό έλεγχο. Ο τελευταίος περιελάμβανε -ανάλογα με τον βαθμό συνεργασίας και την ηλικία- μετρήσεις ακουστικής αντίστασης, τονική ακοομετρία, παιχνιδο-ακοομετρία, ακοομετρία με οπτική ενίσχυση (visual reinforcement audiometry), ωτοακουστικές εκπομπές και -όταν απαιτούνταν- ακουστικά προκλητά δυναμικά. Στους ασθενείς στους οποίους τελικά διαγνώσθηκε οργανική βαρηκοΐα ακολούθησε περαιτέρω διερεύνηση της αιτιολογίας ενώ οι περιπτώσεις οργανικής βαρηκοΐας όπου τελικά δεν ανευρέθει αιτιολογία θεωρήθηκαν ιδιοπαθείς. Όταν ετίθετο υποψία ψευδοϋπακουσίας, προσθέταμε στο ιστορικό ερωτήσεις που αφορούσαν την επίδοση του παιδιού στο σχολείο, το οικογενειακό και το γενικότερο περιβάλλον, αναζητώντας παράγοντες που θα μπορούσαν να συντελέσουν στην εμφάνιση βαρηκοΐας μη οργανικής βάσης. Επίσης, δίναμε μεγάλη προσοχή στην τονική ακοομετρία, χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα (tricks) όπως α) μέθοδος ascending-descending (προσδιορισμός του οδού ακοής αυξάνοντας και κατόπιν ελαττώνοντας σε ισόποσα βήματα την ένταση του χορηγούμενου ερεθίσματος), β)επανάληψη αρκετές φορές των μετρήσεων, αφήνοντας μεγαλύτερο χρονικό μεσοδιάστημα ανάμεσα σε δύο τόνους ώστε να εκτιμήσουμε τις ψευδώς αρνητικές και ψευδώς θετικές απαντήσεις (σε περιπτώσεις προσποίησης σπανίζουν οι ψευδώς θετικές αποκρίσεις), γ)δοκιμασία Ναι ή Όχι, σε ασθενείς με ικανοποιητική συνεργασία (Σχήμα 1), κλπ. Σχήμα 1: Αλγοριθμική προσέγγιση της αιφνίδιας βαρηκοΐας Αποτελέσματα Από τα συνολικά 48 παιδιά που προσκομίστηκαν με αιφνίδια βαρηκοΐα στα 22 διαγνώσθηκε αιφνίδια βαρηκοΐα οργανικής αιτιολογίας (46%) και στα 26 ψευδοϋπακουσία (54%). Σχετικά με την ομάδα των παιδιών με οργανική βαρηκοΐα, ενδεικτικά αναφέρεται ότι ένας ασθενής έπασχε από σύνδρομο διευρυμένου υδραγωγού της αίθουσας, ένας από πολλαπλή σκλήρυνση, ένας από λοίμωξη από Ερπητοϊό και δύο από οξύ ακουστικό τραύμα. Στις υπόλοιπες 17 περιπτώσεις δεν ανευρέθει αιτιολογία και η βαρηκοΐα θεωρήθηκε ιδιοπαθής. Όσον αφορά τα παιδιά με ψευδοϋπακουσία, τα 16 ήταν κορίτσια και τα 10 αγόρια, με μέσο όρο ηλικίας τα 10,5 έτη. Δεκαεννέα παρουσιάσθηκαν με μονόπλευρη αιφνίδια βαρηκοΐα και 7 με αμφίπλευρη. Τα 20 από τα 26 είχαν ιστορικό που μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση βαρηκοΐας προσποίησης, κυρίως λόγω κακής επίδοσης στο σχολείο, ενδοοικογενειακών προβλημάτων ή παρουσίας νέου μέλους στην οικογένεια με συνέπεια ανάπτυξη αισθημάτων ζήλιας και έλλειψης προσοχής. Κατά την αρχική προσέγγιση με την τονική παιγνιοακοομετρία σε 10 παιδία που ανέφεραν βαρηκοΐα διαπιστώθηκε φυσιολογικός ουδός ακοής, σε 5 μικρού βαθμού βαρηκοΐα, 113

000-000_KONTORINHS-5 3/10/2008 09:55 ÂÏ 114 Γ. Κοντορίνης, Γ. Κωσταγιάννη, Ειρ. Αυλωνίτου, Β. Γκουλίωνη, Ι. Ψαρομμάτης, Δ. Ντουνιαδάκης, Μ. Τσακανίκος σε 4 μετρίου βαθμού, σε 4 σοβαρού βαθμού, ενώ 3 προσποιήθηκαν κατά την αρχική εξέταση πρακτική κώφωση. Οι παροδικά προκλητές ωτοακουστικές εκπομπές (ΤΕΟΑΕs) χρησιμοποιήθηκαν σε όλες τις περιπτώσεις, δηλαδή και στα 52 ώτα με ψευδοϋποακουσία, καταγράφηκαν σε 45 εξ αυτών, ενώ στα υπόλοιπα 7 ήταν απούσες. Σε αυτά τα 7 ώτα (από 5 ασθενείς) -που στις μετρήσεις ακουστικής αντίστασης είχε καταγραφεί τυμπανόγραμμα τύπου Β ή C > 250daPa ο ακοολογικός έλεγχος συνεχίστηκε με τα ακουστικά προκλητά δυναμικά στελέχους, από τα οποία δεν προέκυψαν ενδείξεις βαρηκοΐας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ακουστικά προκλητά δυναμικά χρησιμοποιήθηκαν σε ένα ακόμα παιδί λόγω κακής συνεργασίας για να επιβεβαιωθεί η αρχική διάγνωση της φυσιολογικής ακοής. Συνολικά τα ακουστικά προκλητά δυναμικά χρησιμοποιήθηκαν διαγνωστικά σε 6 περιπτώσεις με ψευδοϋπακουσία ενώ σε 16 παιδιά επαναλάβαμε τις μετρήσεις της τονικής ακοομετρίας περισσότερες από μία φορά, χρησιμοποιώντας παράλληλα τα διάφορα 'tricks', που προαναφέραμε. Αποτέλεσμα του συνδυασμού των ακοολογικών εξετάσεων και των επίμονων και προσεκτικών μετρήσεων ήταν να αποκαλυφθούν τα 26 παιδιά με ψευδοϋπακουσία. Σε όλα αυτά τα παιδιά αλλά και στους γονείς τους εφαρμόστηκε ο διάλογος, οι συμβουλές και η ψυχολογική στήριξη ώστε να επιτευχθεί τόσο η διάγνωση όσο και η θεραπεία. Σε μία μόνο περίπτωση απαιτήθηκε η συνδρομή ψυχιάτρου. Συζήτηση Σε μία μεγάλη μελέτη με 4720 βαρήκοους αναφέρεται ότι η ψευδοϋπακουσία αφορά το 1,35% των ασθενών 11. Ενδέχεται, όμως, το ποσοστό αυτό να είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερο 12. Όσον αφορά τα παιδιά, παρατηρείται μία αύξηση της συχνότητας στις ηλικίες 10-12 έτη και κυρίως στα κορίτσια 4, γεγονός που προέκυψε και από τη μελέτη αυτή όπου η μέση ηλικία ήταν 10,5 έτη με 16 κορίτσια έναντι 10 αγοριών. Η ψευδοϋπακουσία μπορεί να εγκατασταθεί με άλλοτε άλλη ταχύτητα, αλλά συνήθως έχει αιφνίδια έναρξη. Σχετικά με το ποσοστό της αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά, το οποίο οφείλεται σε ψευδοϋπακουσία δεν υπάρχουν ακριβείς μετρήσεις 10. Η παρούσα μελέτη καταδεικνύει τη βαρηκοΐα προσποίησης ως τη συχνότερη αιτία αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά με ποσοστό 54% (26 από τις 48 περιπτώσεις). Η διάγνωση της ψευδοϋπακουσίας διευκολύνεται από την αδυναμία επανάληψης των ίδιων απαντήσεων στο τονικό ακοόγραμμα, σε διαδοχικές μετρήσεις. Στα παιδιά το φαινόμενο αυτό είναι ακόμα πιο έντονο, αφού δεν είναι ώριμα αρκετά ώστε να προσποιούνται με σταθερότητα στα ακοολογικά tests 13. Αν και αυτός είναι συ- νήθως ο κανόνας, υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που μπορούν να προσποιηθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να παραπλανήσουν ή να προβληματίσουν αρκετά τον εξεταστή τους. Μάλιστα έχουν καταγραφεί περιπτώσεις στις οποίες παιδιά με βαρηκοΐα προσποίησης έχουν παραπεμφθεί σε κέντρα για περαιτέρω έλεγχο και τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος 14. Σαν παράδειγμα από την μελέτη μας αναφέρουμε την περίπτωση 14χρονου αγοριού που πλην της βαρηκοΐας προσποιούταν λιποθυμικά επεισόδια κεφαλαλγία και ίλιγγο. Το παιδί αυτό προσήλθε στη κλινική μας με διαγνωσμένη μεγάλου βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα αμφίπλευρα, παρά την ασυμφωνία υποκειμενικών και αντικειμενικών ακοολογικών εξετάσεων που είχε προκύψει. Στο παιδί είχε συσταθεί η αμφίπλευρη χρήση ακουστικών βαρηκοΐας η εφαρμογή των οποίων έγινε αιτία νέου λιποθυμικού επεισοδίου και κεφαλαλγίας και ως εκ τούτου δεν χρησιμοποιήθηκαν από το παιδί. Η καταγραφή θετικών ωτοακουστικών εκπομπών έθεσαν την ισχυρή υποψία για προσποίηση βαρηκοΐας, τα ακουστικά προκλητά δυναμικά και οι επανειλημένες μετρήσεις στο τονικό ακοόγραμμα την επιβεβαίωσαν και ο απεικονιστικός έλεγχος λιθοειδών και κεντρικού νευρικού συστήματος απέκλεισαν την ύπαρξη κεντρικής παθολογίας. Ψυχολόγος και ψυχίατρος ανέλαβαν την αντιμετώπιση του παιδιού και των γονέων. Η υποψία της βαρηκοΐας προσποίησης τίθεται ήδη από το ιστορικό. Ένα παιδί το οποίο έχει κακή επίδοση στο σχολείο ή ζει σε μία οικογένεια στην οποία υπάρχουν προβλήματα ή έχει προστεθεί ένα νέο μέλος, συνήθως προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή του περίγυρού του με διάφορους τρόπους 14. Ένας από αυτούς είναι η προσποίηση απώλειας της ακουστικής οξύτητας. Κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες υποκειμενικές μέθοδοι για την εκτίμηση της ψευδοϋπακουσίας. Δυστυχώς, δεν είναι δυνατή η εφαρμογή του συνόλου αυτών των μεθόδων στην παιδική ηλικία. Η χρήσιμη στους ενήλικες εξέταση με διαπασών (Strenger test, Lombard test) δεν μπορεί εύκολα και επιτυχώς να εφαρμοστεί στα παιδιά. Γενικά οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν εξατομικεύτηκαν, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα επαναλαμβανόμενα ακοογράμματα (testretest) και το τεστ Ναι ή Όχι είναι τα πιο αξιόπιστα και τα πιο εύχρηστα από όλες τις υποκειμενικές μεθόδους, όσον αφορά τα παιδιά. Ο έλεγχος της ακοής με αντικειμενικές μεθόδους διαδραματίζει πλέον σπουδαίο ρόλο. Κάθε υποκειμενική εξέταση του ουδού ακοής πρέπει να συμπληρώνεται με μία τουλάχιστον αντικειμενική μέθοδο, δηλαδή ωτοακουστικές εκπομπές ή ακουστικά προκλητά δυναμικά, 114

000-000_KONTORINHS-5 3/10/2008 09:55 ÂÏ 115 Ψευδοϋπακουσία : η πιο συχνή αιτία αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά για να διασταυρωθεί το αποτέλεσμα, κάτι που έχει μεγαλύτερη ακόμα σημασία στα παιδιά, λόγω της αμφίβολης συνεργασίας 8,14-16. Αν και χρησιμοποιήσαμε τα προκλητά δυναμικά σε 6 περιπτώσεις στις οποίες υπήρχε αμφιβολία, οι ωτοακουστικές εκπομπές εφαρμόστηκαν σε όλα τα παιδιά και αποδείχτηκαν εξίσου αξιόπιστες στην αναγνώριση της μη οργανικής βαρηκοΐας, εύχρηστες και οικονομικότερες, ενώ απαιτούσαν και λιγότερο χρόνο. Οι τελευταίες επιβεβαιώνουν εύκολα, γρήγορα και αξιόπιστα την υπόνοια για ψευδοϋπακουσία που τίθεται τόσο από το ιστορικό όσο και από τις υποκειμενικές μεθόδους εξέτασης 8. Στον πληθυσμό της μελέτης χρησιμοποιήσαμε πολλές φορές τις ωτοακουστικές εκπομπές ως ανιχνευτή ψέματος ή test αλήθειας με μεγάλη επιτυχία καθώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων μας επιβεβαίωσε τη διάγνωση και συνέβαλλε στην συμμόρφωση των παιδιών. Το αντανακλαστικό του μυός του αναβολέα, επίσης χρησιμοποιήθηκε, αλλά εξ αιτίας των φυσιολογικών παραλλαγών και του φαινομένου recruitment δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξέταση κλειδί, όπως αποδείχθηκαν οι ωτοακουστικές εκπομπές. Εφόσον τεθεί η διάγνωση της ψευδοϋπακουσίας, η αντιμετώπισή της είναι σχετικά απλή. Ο διάλογος τόσο με τα παιδιά όσο και με τους γονείς τους και η ψυχολογική υποστήριξή τους ήταν η βάση της αντιμετώπισης που ακολουθήσαμε. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων του ακοολογικού ελέγχου στους γονείς και η κατανόηση ότι η ακοή των παιδιών είναι φυσιολογική απομάκρυνε το άγχος και το φόβο μιας επικείμενης σοβαρής ασθένειας. Η αντιμετώπιση των παιδιών σαν πραγματικούς ασθενείς και όχι σαν άτομα που ψεύδονται συνέβαλλε στην καλύτερη συνεργασία και θέληση για επίλυση του προβλήματός τους. Σε όσες περιπτώσεις χρειάσθηκε συνεστήθη περαιτέρω υποστήριξη από ειδικούς. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι δεν διαπιστώθηκαν υποτροπές της ψευδοϋπακουσίας, τουλάχιστον για τα παιδιά και το χρονικό διάστημα της παρούσας μελέτης. Συμπεράσματα Η ψευδοϋπακουσία αποτελεί την συχνότερη αιτία αιφνίδιας βαρηκοΐας στα παιδιά. το δε ποσοστό της φαίνεται να είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που πιστεύεται. Η λήψη αναλυτικού ιστορικού και η χρήση συμβατικών μεθόδων εκτίμησης της ακοής αρκούν συνήθως για τη αναγνώρισή της. Οι αντικειμενικές εξετάσεις και ιδιαίτερα οι ωτοακουστικές εκπομπές μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην ασφαλή διάγνωση. Ο διάλογος και η ψυχολογική υποστήριξη παιδιών και γονέων αποτελούν τη βάση για την θεραπεία της ψευδοϋπακουσίας. Abstract Pseudohypacusis: the most frequent etiology of sudden hearing loss in children G. Kontorinis, G. Kostagianni, Eir. Avlonitou, V. Gkoulioni, Ι. Psarommatis, D. Douniadakis, M. Tsakanikos ENT Department, "P. & A. Kyriakou" Children's Hospital of Athens. Introduction: Sudden deafness may have a non-organic background. Regarding children, the frequency of nonorganic hearing loss is not precisely estimated. The aim of this study was to evaluate the incidence of pseudohypacusis among children presented with sudden hearing loss. Material and Method: We reviewed the medical records of 48 children who presented to our department within the years 2002-2007 because of sudden hearing loss. Results: Among 48 children presented with sudden hearing loss, there were diagnosed 26 cases of non-organic hearing loss (54%). Conclusion: Nonorganic hearing loss represents the most frequent etiology of sudden hearing loss in children. Although proper subjective and objective hearing tests can be used as lie detectors for uncovering pediatric pseudohypacusis, in some cases a complete audiologic and imaging battery of tests may be necessary. Reassurance and psychological support have been found very helpful in managing nonorganic hearing loss. μπμ π ƒ ºπ 1. Whitaker S. Idiopathic sudden hearing loss. Am J Otol 1980; 1:180-3 2. Rintelmann WF, Schwan SA, Blakley BW. Pseudohypacusis. Otolaryngol Clin North Am 1991;24:381-390 3. Gelfand SA. Non organic hearing loss. In: Gelfand SA, ed. Essentials of Audiology. New York: Thieme; 2001:421-442 4. Bowdler DA, Rogers J. The management of pseudohypacusis in school-age children. Clin Otolaryngol Allied Sci 1989;14: 211-215 5. Radkowski D, Cleveland S, Friedman EM. Childhood pseudohypacusis in patients with high risk for actual hearing loss. Laryngoscope 1998;108:1534-1538 6. D.N. Brooks, P.M. Geoghegan, Non-organic hearing loss in young persons: transient episode or indicator of deep-seated difficulty, Br. J. Audiol. 26 (1992) 347-350. 7. 7.Rintelmann, W. F., & Schwan, S. A. (1999) Pseudohypacusis. In F. E. Musiek & W. F. Rintelmann (Eds.), Contemporary Perspectives in Hearing Assessment (pp. 415-435). Boston: Allyn and Bacon 8. Dimitrios G. Balatsouras, Antonis Kaberos, Stavros Korres, Dimitrios 115

000-000_KONTORINHS-5 3/10/2008 09:55 ÂÏ 116 Γ. Κοντορίνης, Γ. Κωσταγιάννη, Ειρ. Αυλωνίτου, Β. Γκουλίωνη, Ι. Ψαρομμάτης, Δ. Ντουνιαδάκης, Μ. Τσακανίκος Kandiloros, Eleftherios Ferekidis, Constantinos Economou, Ear and Hearing, 2003;24;518-527 9. Austen S, Lynch C. Non-organic hearing loss redefined: understanding, categorizing and managing non-organic behaviour. Int J Audiol 2004;43:449-457 10. Pracey JP, Walsh RM, Mepham GA, Bowdler DA. Childhood pseudohypacusis. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1996;37: 143-149 11. W.W. Qiu, S.S. Yin, F.J. Stucker, L.W. Welsh, Current evaluation of pseudohypacusis: strategies and classification, Ann. Otol. Rhinol. Laryngol. 107 (1998) 638-647. 12. J.P. Pracey, D.A. Bowdler, Pseudohypacusis in children, Clin. Otolaryngol. 21 (1996) 383-384. 13. James Lin, Hinrich Staecker, Nonorganic Hearing Loss, Seminars in Neurology, Vol 26, Num 3, 2006 14. N. Saravanappa, G.A. Mepham, D.A. Bowdler, Diagnostic tools in pseudohypacusis in children, Int J Pediatr Otorhinolaryngol (2005) 69, 1235-1238 15. H. Sohmer, M. Feinmesser, L. Bauberger-Tell, E. Edelstein, Cochlear, brainstem, and cortical evoked responses in nonorganic hearing loss, Ann. Otol. Rhinol. Laryngol. 86 (1977) 227-234. 16. J.D. Durrant, R.K. Kesterson, D.B. Kamerer, Evaluation of the nonorganic hearing loss suspect, Am. J. Otol. 18 (1997) 361-367. 116