ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ

Transcript

1 ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ Τσαμπίκα Μπαφίτη, M.Sc., Ph.D. Κλινική και σχολική ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια, ECP Εκ των Ένδον Χώρος Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας Εκπαιδεύτρια και επόπτρια, Λόγω Ψυχής- Ινστιτούτο εκπαίδευσης και έρευνας στη συστημική ψυχοθεραπεία

2 Κριτική στη διάγνωση ως ψυχιατρική ταξινόμηση (α) Παθολογοποίηση του ατόμου παραβλέποντας οικογενειακές ή κοινωνικές παραμέτρους που συμβάλλουν στην συμπεριφορά του ατόμου (οικογενειακή θεραπεία) Όπως κάθε έννοια, και οι διαγνωστικές κατηγορίες κατασκευάζονται από το εκάστοτε κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο και είναι σχετικές και υποκειμενικές. Η διαγνωστική «ταμπέλα» ως αντικειμενική αλήθεια είναι στατική, άκαμπτη, επικίνδυνη. Επηρεάζει την οπτική του ειδικού και τον αποθαρρύνει να διερευνήσει τα δυνατά στοιχεία του «ασθενή» Η προσέγγιση της ανθρώπινης συμπεριφοράς υπό το πρίσμα της παθολογίας καθιστά την γλώσσα μέσο κατασκευής προβλήματος και όχι μέσο διερεύνησης λύσης (κοινωνικός κονστρουξιονισμός)

3 Κριτική στη διάγνωση ως ψυχιατρική ταξινόμηση (β) Αβάσιμο το αξίωμα Kraepelin (1904) ότι υπάρχουν ξεχωριστές, διακριτές ψυχικές ασθένειες οφειλόμενες σε ξεχωριστές, διακριτές βιολογικές αιτίες Η έμφαση στο βιολογικό υπόβαθρο υπονομεύει μια πιο ολιστική προσέγγιση των θεμάτων που απασχολούν τον «ασθενή» Οι διαγνωστικές κατηγορίες χρησιμεύουν μόνο στους ψυχιάτρους και στις φαρμακευτικές εταιρίες Η ψυχοπαθολογική ταξινόμηση έχει επηρεαστεί αλλά και αξιοποιηθεί από πολιτικο-οικονομικά συμφέροντα Η διχοτομική ταξινόμηση σε «υγιείς» και «ασθενείς», ενισχύει την παθητική στάση ειδικών και «ασθενών»

4 Συνθετικό μοντέλο συστημικής Διάγνωσης Αρχές & Προϋποθέσεις Οι διαγνωστικές κατηγορίες δεν είναι υπαρκτές οντότητες αλλά προαιρετικά εργαλεία ή κατασκευές Σκοπός: όχι η «αντικειμενική», απόλυτα ορθή διάγνωση αλλά η χρήσιμη για το θεραπευτικό σύστημα, για τον θεραπευτή, πληροφόρηση Δεν επιζητούμε τον «σωστό διαγνωστικό όρο» που αντιστοιχεί σε μια «ψυχιατρική» διάγνωση αλλά τη συνθετική διαγνωστική αξιολόγηση, δηλαδή την πληρέστερη παρουσίαση της πραγματικότητας του εξεταζόμενου Η πραγματικότητα του εξεταζόμενου περιλαμβάνει ατομικά στοιχεία και περιβαλλοντικές παραμέτρους καθώς και την αλληλεπίδρασή τους Η διαδικασία δεν προσφέρει μια στατική και μόνιμη εικόνα του εξεταζόμενου αλλά μια δυναμική της εξέλιξής του, οπότε δίνεται έμφαση στις δυνατότητες αλλαγής του Το αποτέλεσμα της εξέτασης ως «συγκατασκευή» μιας πραγματικότητας που προκύπτει από τη «συνάντηση» εξεταστή-εξεταζόμενου. Γι αυτό έμφαση στην δουλειά που κάνει ο εξεταστής με τον εαυτό του

5 Ψυχομετρικά Μέσα 1. Σύντομο ιστορικό Γενεόγραμμα 2. Συμπλήρωση προτάσεων 3. ΤΑΤ (Thematic Apperception Test) 4. Rorschach test 5. MMPI (Minnesota Multiphasic Personality Inventory)

6 Ψυχολογική Αξιολόγηση Στόχοι: Α) Η διερεύνηση: 1. Της δυναμικής των σχέσεων στη γονεϊκή οικογένεια του εξεταζόμενου και του ρόλου που ο εξεταζόμενος είχε επιφορτιστεί/ αναλάβει 2. Στα πλαίσια της δυναμικής της γονεϊκής του οικογένειας, ποια είναι τα βασικά θέματα και συναισθήματα που χρειάστηκε να χειριστεί και ποιους μηχανισμούς άμυνας ανέπτυξε 3. Στα πλαίσια αυτής της δυναμικής, ποια εικόνα διαμόρφωσε για τις ανθρώπινες σχέσεις και τον ρόλο του άνδρα και της γυναίκας σε αυτές 4. Πόσο αναγνωρίζει και πώς διαχειρίζεται τα βασικά συναισθήματα, όπως θυμό επιθετικές ενορμήσεις, φόβο, καταθλιπτικά δυσφορικά συναισθήματα, θετικά ή ώριμα συναισθήματα (ευχαρίστηση, τρυφερότητα, κ.ά.) 5. Πώς βιώνει και διαπραγματεύεται τις σχέσεις με το άλλο φύλο 6. Ποια η εικόνα εαυτού που διαμόρφωσε μέσω των μέχρι τώρα εμπειριών του Β) Διαγνωστική ταξινόμηση του εξεταζόμενου Γ) Πρόγνωση Δ) Προτάσεις ψυχοθεραπείας