«ΗΑΣΡΗΚΖ & ΒΗΟΖΘΗΚΖ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ»

ΗΑΣΡΗΚΖ ΥΟΛΖ ΑΚΑΓΖΜΑΪΚΟ ΔΣΟ 2012-2013 ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ «ΤΓΥΡΟΝΔ ΗΑΣΡΗΚΔ ΠΡΑΞΔΗ: ΓΗΚΑΗΪΚΖ ΡΤΘΜΗΖ ΚΑΗ ΒΗΟΖΘΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ» ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: «ΗΑΣΡΗΚΖ & ΒΗΟΖΘΗΚΖ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ» ΔΠΗΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: Η. ΠΔΣΡΟΤ AΤΛΟΓΗΑΡΖ ΔΤΠΡΑΞΗΑ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ 2013 Α.Γ.Μ. 424251 1

«( ) Η Δηακεζνιάβεζε δελ κπνξεί λα δώζεη ιύζε ζε όια ηα δηιήκκαηα. Μπνξεί σζηόζν, λα δηεπθνιύλεη ηελ επηθνηλσλία, λα κεηώζεη ην αίζζεκα ηεο πηθξίαο θαη λα πεξηνξίζεη ηα ζέκαηα πνπ ρξήδνπλ πξνζθπγήο ζηε δηθαηνζύλε» 1. 1 Δθπξφζσπνο ηνπ πκβνπιίνπ Βηνεζηθήο Νuffield,Βι. Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηνπ ηδξχκαηνο Medical Mediation Foundation, Αξρηθή ειίδα ηεο ηζηνζειίδαο http://www.medicalmediation.org.uk/draftcreated-on-june-21-2011-at-1039-am. 2

Π Δ Ρ Η Δ Υ Ο Μ Δ Ν Α ΔΗΑΓΩΓΖ...5 A ΜΔΡΟ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ 1. Έλλνηα, Φύζε, θνπόο θαη Πιενλεθηήκαηα ηνπ ζεζκνύ ηεο Γηακεζνιάβεζεο...8 Η. Ση είλαη ε Γηακεζνιάβεζε α) Γηακεζνιάβεζε: Δλαιιαθηηθφο Σξφπνο Δπίιπζεο Γηαθνξψλ...9 β) Γηακεζνιάβεζε-Γηαθνξνπνίεζε απφ Γηαηηεζία/ Γηαπξαγκάηεπζε/ πκθηιίσζε 11 ΗΗ. Πιενλεθηήκαηα ηεο Γηακεζνιάβεζεο...11 2. Ο Θεζκόο ηεο Γηακεζνιάβεζεο ππό ην πξίζκα ηνπ λ. 3898/201 «Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο» θαη ησλ εθηειεζηηθώλ απηνύ Γηαηαγκάησλ...12 Η. Αλαθνξά ζηελ Οδεγία 2008/52/ Δθ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο.13 ΗΗ. Οξηζκφο ηεο Γηακεζνιάβεζεο θαηά ην Ν. 3898/2010....15 ΗΗΗ. Τπαγφκελεο Γηαθνξέο ζηε Γηακεζνιάβεζε...15 ΗV. Πνιηηηθή Γηθνλνκία θαη Γηακεζνιάβεζε..16 α) Αλαζηνιή ηεο πξνζεζκίαο παξαγξαθήο...16 β) Δθηειεζηφηεηα ησλ ζπκθσληψλ..17 γ) Ρήηξα Γηακεζνιάβεζεο θαη Γεζκεπηηθή ηζρχ απηήο...19 V. Γηαδηθαζία Γηακεζνιάβεζεο & Απφξξεην...20 VΗ. Ο ξφινο θαη ε ηδηφηεηα ηνπ Γηακεζνιαβεηή..22 α) Καηάξηηζε Γηακεζνιαβεηψλ & Γηθεγφξσλ...24 β) Πηζηνπνίεζε θαη Γηαπίζηεπζε Γηακεζνιαβεηψλ..26 VΗΗ. Δλεκέξσζε Κνηλνχ γηα ην ζεζκφ ηεο Γηακεζνιάβεζεο...27 VIII. Kψδηθαο Γενληνινγίαο Γηακεζνιαβεηψλ.28. B ΜΔΡΟ ΗΑΣΡΗΚΖ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ 32 1. Ηαηξηθφ θάικα θαη δηαθνξέο αζηηθήο ηαηξηθήο επζχλεο πνπ ππάγνληαη ζηε Γηακεζνιάβεζε...32 2. Απμεηηθέο Σάζεηο ζηηο δίθεο αζηηθήο ηαηξηθήο επζχλεο- ηαηηζηηθά ηνηρεία.34 3. Ο ξφινο ηεο ζσζηήο επηθνηλσλίαο ζηελ πξφιεςε θαη δηεπζέηεζε ησλ δηαθνξψλ...36 4. Έλλνηα- Γηαδηθαζία θαη Πιενλεθηήκαηα ηεο Ηαηξηθήο Γηακεζνιάβεζεο.37 5.1 Yπφζεζε Ηαηξηθήο Ακέιεηαο...41 5.2 Αλάιπζε Τπφζεζεο Δξγαζίαο & Γηακεζνιαβεηηθήο Γηαδηθαζίαο..51 6. Δθαξκνγή ηεο ηαηξηθήο Γηακεζνιάβεζεο ζην εμσηεξηθφ.54 α) Columbia University School of Law...54 β) Chicago s Rush University Medical Center..56 γ) University of Michigan Health System..56 δ) Pennsylvania Medical Society. 57 ε) Drexter University- College of Medicine...58 Γ ΜΔΡΟ ΒΗΟΖΘΗΚΖ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ...59 1. Έλλνηα Βηνεζηθήο. 2. Σερλεηή Παξάηαζε ηεο Εσήο 62 3

α. Έλλνηα- ηφρνο ηεο ηερλεηήο παξάηαζεο ηεο δσήο..62 β. Κνηλσλία θαη Θάλαηνο...64 3. Σν θξηηήξην ηεο ηαηξηθψο αλψθειεο αγσγήο...65 4. α. Αξρή ηεο Απηνλνκίαο ηνπ Αζζελνχο. 67 β. Έιιεηςε ηθαλφηεηαο πλαίλεζεο.....68 5. α. Πξνθαηαβνιηθφο ρεδηαζκφο ηεο Φξνληίδαο- Πξνγελέζηεξεο Οδεγίεο...69 β. Γεζκεπηηθφηεηα Πξνγελέζηεξσλ Οδεγηψλ Αζζελψλ... 71 6. α. πγθξνχζεηο κεηαμχ ηαηξψλ θαη ζπγγελψλ αζζελνχο...76 β. πλέπεηεο πγθξνχζεσλ... 77 Μέζνδνη Δπίιπζεο πγθξνχζεσλ 81 Η. Οξηζκφο Kιηληθήο πκβνπιεπηηθήο Ηαηξηθήο Γενληνινγίαο/Ζζηθήο (Clinical Ethics Consultation)..81 ΗΗ. α. Βηνεζηθή Γηακεζνιάβεζε ζην Ννζνθνκείν- Δλαιιαθηηθφο Σξφπνο επίιπζεο δηαθνξψλ εζηθήο θχζεσο...83 β. Πιενλεθηήκαηα Βηνεζηθήο Γηακεζνιάβεζεο......87 γ. Πεξηνξηζκνί Βηνεζηθήο δηακεζνιάβεζεο..88 δ. Τπφζεζε Δξγαζίαο- Αλάιπζε δηαδηθαζίαο ηεο Βηνεζηθήο δηακεζνιάβεζεο...89 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ...95 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΔ ΑΝΑΦΟΡΔ...97 4

ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ Γηακεζνιάβεζε είλαη κηα πξαγκαηηθή αιιαγή λννηξνπίαο θαη ηξφπνπ πξνζέγγηζεο ησλ δηαθνξψλ, πνπ γελλάεη ειπίδεο θαη ππνρξεψζεηο γηα ην κέιινλ θαη δηαζέηεη αλεθκεηάιιεπηε δπλακηθή σο κέζνδνο επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ. Ο ζεζκφο ηεο Γηακεζνιάβεζεο εηζήιζε ηππηθά ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε ην Γεθέκβξην ηνπ 2010, κε ην Ν. 3898/2010, ρσξίο, φκσο, αθφκα λα έρεη ιεηηνπξγήζεη ζηελ πξάμε. Δχινγα, ινηπφλ, αλαξσηηέηαη θαλείο, πφηε αλακέλεηαη λα γίλεη απηφ; Πφηε ζα αξρίζεη λα ρξεζηκνπνηείηαη ζπζηεκαηηθά απφ ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο θαη ηνπο δηθεγφξνπο ηνπο; Αξθεηνί, ζην εξψηεκα απηφ ζα απαληήζνπλ φηη δελ ζα ζπκβεί πνηέ, γηαηί ν Έιιελαο είλαη δηθνκαλήο θαη ε θηιηθή, εηξεληθή, εθηφο δίθεο, επίιπζε ηεο δηαθνξάο δελ ηαηξηάδεη ζηε λννηξνπία ηνπ. Άιινη ζα ζεσξήζνπλ φηη πνιέκηνη ηνπ λένπ ζεζκνχ ζα είλαη νη Έιιελεο δηθεγφξνη, νη νπνίνη ζα θνβεζνχλ ην ελδερφκελν κείσζεο ηνπ εηζνδήκαηνο ηνπο, θαη θάπνηνη άιινη φηη νη πξψηνη ππνλνκεπηέο ζα είλαη νη δηθαζηέο, κε ην επηρείξεκα φηη δήζελ «ηδησηηθνπνηείηαη» ε απνλνκή ηεο δηθαηνζχλεο. Αμίδεη ηειηθά λα δψζνπκε ηελ επθαηξία ζην ζεζκφ ηεο Γηακεζνιάβεζεο λα ιεηηνπξγήζεη απνηειεζκαηηθά, φπσο γηα παξάδεηγκα ζπλέβε ζηηο ΖΠΑ κε εμαηξεηηθά δηθνκαλή πιεζπζκφ φπνπ πνζνζηφ 95% ηνπ ζπλφινπ ησλ δηαθνξψλ επηιχεηαη κε ηε Γηακεζνιάβεζε; Θα επηηξέςεη ν λένο ζεζκφο, φπσο κεηά βεβαηφηεηαο αλακέλεηαη απφ ηνπο ππνζηεξηθηέο ηνπ, λα κεησζεί αηζζεηά ην έλα εθαηνκκχξην δηθαζηηθψλ απνθάζεσλ πνπ εθδίδνληαη εηεζίσο, ψζηε νη δηθαζηέο καο λα αζρνιεζνχλ απεξίζπαζηνη κε ηηο ππνζέζεηο εθείλεο γηα ηηο νπνίεο πξάγκαηη απαηηείηαη δηθαληθή θξίζε; Έλα είλαη βέβαην: H Γηακεζνιάβεζε ζα απνηειέζεη αληηθείκελν απμαλφκελνπ ελδηαθέξνληνο θαη ελαζρφιεζεο ηα επφκελα ρξφληα φρη κφλν κεηαμχ ησλ λνκηθψλ, δηθεγφξσλ θαη δηθαζηψλ, αιιά θαη ηνπ θνηλνχ γεληθφηεξα. Γεδνκέλνπ φηη ζηε Γηακεζνιάβεζε δχλαηαη λα ππαρζνχλ θαη νη δηαθνξέο απφ ηελ αζηηθή επζχλε ησλ ηαηξψλ, ην πξψην κέξνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ζα εζηηάζεη ζηελ παξνπζίαζε ηνπ Θεζκνχ ηεο Γηακεζνιάβεζεο ζχκθσλα κε ην λνκηθφ πιαίζην ζηελ Διιάδα, ελψ ζην δεχηεξν κέξνο ζα επηθεληξσζνχκε εηδηθφηεξα ζηελ Ηαηξηθή Γηακεζνιάβεζε, πνπ ηπγράλεη επξείαο εθαξκνγήο ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο, ζηελ Δπξψπε θαη ζηελ Απζηξαιία, ηα ηειεπηαία 15 ηνπιάρηζηνλ, έηε. Δηδηθφηεξα, ζα 5

επηθεληξσζνχκε ζηελ ηδηαίηεξε θχζε ηεο Ηαηξηθήο Γηακεζνιάβεζεο, ζηε δηαδηθαζία θαη ζηα νθέιε απηήο. Θα αλαθεξζνχκε ζηηο πεξηπηψζεηο αζηηθήο ηαηξηθήο επζχλεο πνπ ππάγνληαη ζηε Γηακεζνιάβεζε θαη ζην ξφιν πνπ δηαδξακαηίδεη ε ζσζηή επηθνηλσλία ζηελ πξφιεςε θαη δηεπζέηεζε ησλ δηαθνξψλ. Δλ ζπλερεία, κε άμνλα εξγαζίαο έλα πξαγκαηηθφ πεξηζηαηηθφ ηαηξηθήο ακέιεηαο, δεκηνπξγήζακε έλα ππνζεηηθφ ζελάξην κε ην πψο ζα κπνξνχζε λα επηιπζεί ε ελ ιφγσ δηαθνξά κε ηε δηαδηθαζία ηεο Γηακεζνιάβεζεο ( mock mediation ). Αθνινχζσο, παξαηίζεληαη παξαδείγκαηα αλαθνξηθά κε ηελ εκπεηξία ησλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ ζηελ Ηαηξηθή Γηακεζνιάβεζε (ππνζέζεηο medical malpractice). Σν ηξίην κέξνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη αθηεξσκέλν ζηε Βηνεζηθή Γηακεζνιάβεζε, ε νπνία είλαη κία λέα πξνζέγγηζε δηεπζέηεζεο εζηθψλ δηιεκκάησλ, πνπ αλαθχπηνπλ θαηά ηε ιήςε δχζθνισλ απνθάζεσλ αλαθνξηθά κε ηελ ελδεδεηγκέλε ηαηξηθή θξνληίδα 2. Αξρηθά, ζα εμεγήζνπκε ηελ έλλνηα ηεο «Βηνεζηθήο» θαη ζα αλαθεξζνχκε ζηελ αξρή ηεο απηνλνκίαο ηνπ αζζελνχο, ζηηο ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ θαη αζζελψλ. Με βαζηθφ άμνλα ην δεδνκέλν, φκσο, φηη ε ζπληξηπηηθή πιεηνλφηεηα ησλ αζζελψλ ησλ κνλάδσλ εληαηηθήο ζεξαπείαο (ΜΔΘ) δελ κπνξνχλ λα ζπκκεηάζρνπλ ζηε ιήςε ηεο απφθαζεο πεξί κε θιηκάθσζεο ή απφζπξζεο ηεο αγσγήο, ζα αλαθεξζνχκε ζηελ παξνχζα εξγαζία, ζηηο πξνγελέζηεξεο νδεγίεο ηνπ αζζελνχο, σο εηδηθφηεξε κνξθή ζπλαίλεζεο/ άξλεζεο ηνπ ηειεπηαίνπ γηα ηελ ππνβνιή ηνπ ζε ηαηξηθέο πξάμεηο. Ζ έιιεηςε ζπγθεθξηκέλεο λνκνζεηηθήο ξχζκηζεο ζρεηηθά κε ην θχξνο ησλ νδεγηψλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην γεγνλφο φηη ε επζχλε ηεο απφθαζεο κνηξάδεηαη αλάκεζα ζηε ζεξαπεπηηθή νκάδα θαη ηνπο ζπγγελείο, νδεγεί ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ζε αλεπίιπηεο δηαθσλίεο, ζρεηηθά κε ηε κε θιηκάθσζε θαη ηελ απφζπξζε ηεο ππνζηεξηθηηθήο ηεο δσήο αγσγήο, θαη ε ζχγθξνπζε είλαη αλαπφθεπθηε. Μέξνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο πξαγκαηεχεηαη ηνπο ηξφπνπο δηεπζέηεζεο ησλ ζπγθξνχζεσλ αλαθνξηθά κε δηιήκκαηα εζηθήο θχζεσο, κε ην ζεζκφ ηεο Βηνεζηθήο Γηακεζνιάβεζεο λα θαληάδεη σο ε απνηειεζκαηηθφηεξε ιχζε γηα ηε δηεπζέηεζε 2 Βι. Shalev C, Resolving ethical dilemmas in clinical medicine, δεκνζηεπκέλν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε http://www.i med.ac.at/ethucation/veranstaltungen/bioethics_mediation_workshop_information.pdf ζηηο 07.10.2009, αλαθηήζεθε ζηηο 08.02.2012. 6

ηέηνηνπ είδνπο δηαθσληψλ, κε βαζηθή αξρή ην ζεβαζκφ ηεο βνχιεζεο ηνπ αζζελνχο θαη ηελ σθέιεηα απηνχ. Με ζεκείν αλαθνξάο κία πξαγκαηηθή δηαθνξά πνπ πξνέθπςε κεηαμχ ηαηξψλ θαη ζπγγελψλ αζζελνχο ζηε ΜΔΘ (Ννζνθνκείν Ν. Τφξθεο) γηα ηελ παξάηαζε ή κε ηεο ππνζηεξηθηηθήο ηεο δσήο αγσγήο, θαη ε νπνία επηιχζεθε κε ηε δηαδηθαζία ηεο Βηνεζηθήο Γηακεζνιάβεζεο, ζα εζηηάζνπκε ζην ζεζκφ ηεο Βηνεζηθήο Γηακεζνιάβεζεο, σο ελαιιαθηηθφ ηξφπν δηεπζέηεζεο δηαθνξψλ αλαθνξηθά κε δηιήκκαηα ηνπ ηέινπο ηεο δσήο, ζα αλαθεξζνχκε ζηε δηαδηθαζία ηεο βηνεζηθήο δηακεζνιάβεζεο, ζηελ ηδηαίηεξε θαη κνλαδηθή θχζε απηήο, ζην ζθνπφ θαη ζηα νθέιε ηεο. Ηδηαίηεξε κλεία γίλεηαη αλαθνξηθά κε ην ξφιν ηνπ εμεηδηθεπκέλνπ ζε δεηήκαηα βηνεζηθήο, Γηακεζνιαβεηή θαη ηα πξνζφληα πνπ ζα πξέπεη απηφο λα δηαζέηεη. ην ηειεπηαίν κέξνο ηεο εξγαζίαο αθνινπζνχλ ζπκπεξαζκαηηθέο παξαηεξήζεηο. 7

Α ΜΔΡΟ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ 1. Έλλνηα, Φύζε, θνπόο θαη Πιενλεθηήκαηα ηνπ ζεζκνύ ηεο Γηακεζνιάβεζεο Μηα ζχγρξνλε έλλνκε ηάμε νθείιεη λα πξνζθέξεη ζηνπο πνιίηεο ηεο πεξηζζφηεξνπο απφ έλαλ ηξφπνπο επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ ηνπο, νη νπνίνη ζπλδένληαη κε δηαθνξεηηθά πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηεπθνιχλεηαη ε δπλαηφηεηα επηινγήο, εθείλεο αθξηβψο ηεο ιχζεο πνπ πξνζήθεη ζηελ εθάζηνηε πεξίπησζε. Πξάγκαηη, φιεο νη δηαθνξέο δελ είλαη επηδεθηηθέο επίιπζεο κε ην ίδην πάληα κέζν. Τπάξρνπλ ι.ρ. δηαθνξέο πνπ έρνπλ αλαρζεί απφ ηα κέξε ζε ζέκα αξρήο, ψζηε ε δηθαζηηθή απφθαζε λα απνηειεί ην κφλν θαηάιιειν ηξφπν γηα ηελ απζεληηθή επίιπζή ηνπο. Τθίζηαληαη, φκσο θαη δηαθνξέο σο πξνο ηηο νπνίεο ε ζρεηηθφηεηα ηεο νξζήο ιχζεο, ε χπαξμε επαγγεικαηηθψλ ζρέζεσλ, νη ζρέζεηο γεηηνλίαο, νη νηθνγελεηαθέο ζρέζεηο θιπ., αλαδεηθλχνπλ ηελ απφ θνηλνχ δηεπζέηεζε σο ην ελδεδεηγκέλν κέζν 3. Ζ ππαγσγή κηαο δηαθνξάο ζε δηακεζνιάβεζε ζπληειεί ζηε ζπγθεθξηκελνπνίεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο δηαθνξάο, ηελ αλίρλεπζε θαη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ πξαγκαηηθψλ ζπκθεξφλησλ ησλ κεξψλ, ηελ ηνπνζέηεζε ησλ απφςεσλ θαη ησλ πξνζδνθηψλ ηνπο ζε έλα ξεαιηζηηθφηεξν επίπεδν, ηελ απνθιηκάθσζε ηεο έληαζεο θαη ηνλ έιεγρν ηεο δπλαηφηεηαο επίηεπμεο κηαο ινγηθήο ζπκθσλίαο, ε νπνία ζα ηεξεζεί νηθεηνζειψο θαη ε νπνία εμαζθαιίδεη ηε θηιηθή θαη ζηαζεξή ζρέζε κεηαμχ ησλ κεξψλ. Ζ δηακεζνιάβεζε κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ακνηβαίσο θαη πξαγκαηηθά επηθεξδείο ιχζεηο 4, νη νπνίεο δηακνξθψλνληαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο. Ηδηαίηεξε δε ζεκαζία πξέπεη λα απνδνζεί ζηε δηαθχιαμε ηεο θνηλσληθήο εηξήλεο κε ηε δηεπζέηεζε ηεο δηαθνξάο σο απνηέιεζκα ηεο ζχκκεηξεο θαη θηιηθήο ηθαλνπνίεζεο ησλ θαη ηδίαλ ζπκθεξφλησλ ησλ κεξψλ θαη ηεο δηάζεζήο ηνπο λα ζπλερίζνπλ ηελ επηρεηξεκαηηθή ή άιιε ζπλεξγαζία ηνπο πξνο φθεινο ησλ ηδίσλ θαη ηνπ επξχηεξνπ επαγγεικαηηθνχ ή θνηλσληθνχ ηνπο ρψξνπ 5. 3 Βι. Αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ πξνζρεδίνπ γηα ηε Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο, ζει. 1. 4 Βι. Πηθξακκέλνο Σ., «Ζ επίιπζε ησλ δηαθνξψλ ρσξίο πξνζθπγή ζηα Γηθαζηήξηα», Γ.Α.Δ. & Δ.Π.Δ.1.10.2007, ζει..44. 5 Βι. Αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ πξνζρεδίνπ γηα ηε Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο, ζει.2. 8

Ση είλαη, φκσο, ε Γηακεζνιάβεζε; Πνηα είλαη ηα ηδηαίηεξα γλσξίζκαηα ηεο δηαδηθαζίαο, ηα νπνία ηε δηαθνξνπνηνχλ απφ ηελ πξνζθπγή ζηα Γηθαζηήξηα αιιά θαη απφ ηνπο ππφινηπνπο ηξφπνπο ελαιιαθηηθήο επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ; Η. Ση είλαη ε Γηακεζνιάβεζε: α) Έλλνηα Γηακεζνιάβεζεο. Ζ Γηακεζνιάβεζε είλαη ε αλαδήηεζε, απφ ηα αληηκαρφκελα κέξε κηαο δηαθνξάο, κηαο ζπκβηβαζηηθήο ιχζεο κέζσ θνηλά απνδεθηήο δηαδηθαζίαο θαη ζε νπδέηεξν ηφπν, κε ηε βνήζεηα ελφο ηξίηνπ πξνζψπνπ, ηνπ δηακεζνιαβεηή. Έηζη δηαζθαιίδεηαη ε επίιπζε ηεο δηαθνξάο ηαρχηεξα θαη νηθνλνκηθφηεξα ζε ζχγθξηζε κε ηηο παξαδνζηαθέο, ελψπηνλ δηθαζηεξίσλ, δηαδηθαζίεο. ηε δηαδηθαζία απηή θεληξηθφ ξφιν θαηέρεη ν Γηακεζνιαβεηήο, ν νπνίνο, ιφγσ ησλ ηδηαηηέξσλ ηερληθψλ πνπ ρξεζηκνπνηεί, ελεξγεί σο θαηαιχηεο θαη επηηξέπεη, ζπρλά ζην δηάζηεκα κηαο εκέξαο, ηελ επίιπζε ηεο δηαθνξάο, αθφκα θαη φηαλ νη πξνεγεζείζεο δηαπξαγκαηεχζεηο, είηε κεηαμχ ησλ ίδησλ ησλ κεξψλ είηε κεηαμχ ησλ δηθεγφξσλ ηνπο, απνηχρνπλ. Ζ Γηακεζνιάβεζε βαζίδεηαη ζηελ ηήξεζε βαζηθψλ αξρψλ πνπ πεγάδνπλ απφ εζηθέο αμίεο, θαη ζπγθεθξηκέλα βαζίδεηαη ζηελ Αθεξαηφηεηα, ηελ Αλεμαξηεζία/ Ακεξνιεςία, ηελ Δκπηζηνζχλε, ηελ Δρεκχζεηα θαη ηελ Καιή Πίζηε 6. Αο εμεηάζνπκε, φκσο, ηηο αμίεο απηέο πην αλαιπηηθά, μεθηλψληαο απφ ηελ αξρή ηεο αθεξαηφηεηαο. Ζ ηήξεζε ηεο αξρήο ηεο αθεξαηφηεηαο ππνδειψλεη φηη ε ζπκπεξηθνξά ησλ δηακεζνιαβεηψλ ζα πξέπεη λα είλαη ππεξάλσ θάζε ππνςίαο ή ππφλνηαο, εθαξκφδνληαο πςειά πξφηππα ζπκπεξηθνξάο ζην έξγν ηνπο θαη ζηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηνπο ηξίηνπο. Απφηνθν ηεο αθεξαηφηεηαο απνηειεί ν ζεβαζκφο ζην πλεχκα ηεο δηακεζνιάβεζεο θαη ησλ θαλφλσλ δενληνινγίαο. 6 ηελ Διιάδα ν Κψδηθαο Γενληνινγίαο Γηακεζνιαβεηψλ ζεζπίζηεθε κε ηελ Τ.Α. κε Αξηζ. Πξση. 109088 νηθ./12.12.2011 "Γηαδηθαζία αλαγλψξηζεο ηίηισλ δηαπίζηεπζεο δηακεζνιαβεηψλ - Θέζπηζε Κψδηθα Γενληνινγίαο δηαπηζηεπκέλσλ δηακεζνιαβεηψλ θαη Καζνξηζκφο θπξψζεσλ γηα παξαβάζεηο απηνχ", ε νπνία εθδφζεθε ζε εθηέιεζε ηνπ άξζξνπ 7 παξ. 2 β ηνπ λ. 3898/2010 «Γηακεζνιάβεζε ζε Αζηηθέο θαη Δκπνξηθέο Τπνζέζεηο» θαη απνηειεί λφκν ηνπ θξάηνπο. Δπνκέλσο, ε ηήξεζή απηνχ είλαη ππνρξεσηηθή θαη δεζκεπηηθή απφ φινπο ηνπο δηαπηζηεπκέλνπο δηακεζνιαβεηέο, ε δε παξαβίαζε ησλ ππνρξεψζεσλ πνπ ζέηεη, επηζχξεη θπξψζεηο. Οη αξρέο πνπ ζέηεη ν ειιεληθφο Κψδηθαο Γενληνινγίαο Γηακεζνιαβεηψλ, θαιχπηνπλ ηα πξνζφληα, ηνλ δηνξηζκφ θαη ηελ ακνηβή ησλ δηακεζνιαβεηψλ, ηελ πξνψζεζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, ηελ αλεμαξηεζία θαη ηελ ακεξνιεςία ηνπο, ηε ζπκθσλία δηακεζνιάβεζεο θαη ηνλ θαλφλα ηεο εκπηζηεπηηθφηεηαο. βι. Ρίδνο Κ., Γηθαζηήο, «Ο θψδηθαο δενληνινγίαο ηνπ Γηακεζνιαβεηή», ζε «Ζ Γηακεζνιάβεζε ζηηο Αζηηθέο θαη Δκπνξηθέο Γηαθνξέο», επηκ. Αλαζηαζνπνχινπ Η., Ννκηθή Βηβιηνζήθε, 2011, ζει. 245 επνκ. 9

Βαζηθή αξρή ηεο Γηακεζνιάβεζεο είλαη θαη ε αλεμαξηεζία ηνπ Γηακεζνιαβεηή. Ο Γηακεζνιαβεηήο νθείιεη λα ελεξγεί πάληνηε κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα κε δίλεη ζε θαλέλαλ ην δηθαίσκα λα ακθηζβεηεί ηελ αλεμαξηεζία ηνπ. Οπνηνδήπνηε γεγνλφο ελδέρεηαη λα ζεσξεζεί φηη επεξεάδεη ηελ αλεμαξηεζία ηνπ ζα πξέπεη λα κελ ην απνθξχπηεη, αιιά λα ην γλσζηνπνηεί ακέζσο 7. Ζ αλεμαξηεζία ησλ Γηακεζνιαβεηψλ δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζε ζρέζε κε ηνπο πξνζθεχγνληεο ζηε δηακεζνιάβεζε, αιιά θαη κε άιια ηπρφλ ελδηαθεξφκελα κέξε. Πξνθαηαιήςεηο, ηδενινγήκαηα ή ηδενιεςίεο, θηιίεο ή έρζξεο δελ έρνπλ ζέζε. Ζ αλάγθε γηα αληηθεηκεληθφηεηα θαη ακεξνιεςία είλαη επηηαθηηθή ζε θάζε εξγαζία πνπ ζρεηίδεηαη κε ην έξγν ηεο Γηακεζνιάβεζεο. Ο Γηακεζνιαβεηήο ζα πξέπεη λα είλαη απειεπζεξσκέλνο απφ θάζε ςήγκα ελζηηθηψδνπο ζπκπάζεηαο ή ζπλαηζζεκαηηθήο εγγχηεηαο πξνο ην έλα κέξνο, θαη παξάιιεια, λα βξίζθεηαη ζε δηαξθή ειεγθηηθή δηαδηθαζία. Οκνίσο, είλαη αλαγθαίν γηα ηελ ίδηα ηελ χπαξμε ηεο δηαδηθαζίαο, ηα κέξε λα εκπηζηεπηνχλ ηνλ Γηακεζνιαβεηή. Ζ εκπηζηνζχλε, φκσο, δελ ραξίδεηαη, αιιά θεξδίδεηαη. Γηα ην ιφγν απηφ, ν Γηακεζνιαβεηήο ζα πξέπεη λα ζπκπεξηθέξεηαη θαηά ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε λα πξνάγεη ηελ εκπηζηνζχλε ζην πξφζσπφ ηνπ θαη λα δηαζθαιίδνληαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν νη θαιέο ζρέζεηο κε ηα κέξε. Έλα άιιν ζηνηρείν ζην νπνίν ζηεξίδεηαη νπζησδψο ε Γηακεζνιάβεζε είλαη ε αξρή ηεο ερεκχζεηαο. Οη Γηακεζνιαβεηέο δελ πξέπεη λ' απνθαιχπηνπλ πιεξνθνξίεο πξνεξρφκελεο απφ ή ζρεηηδφκελεο κε ηε δηαδηθαζία Γηακεζνιάβεζεο, πεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο πιεξνθνξίαο φηη πξφθεηηαη λα ιάβεη ρψξα Γηακεζνιάβεζε ή φηη έρεη ήδε ιάβεη ρψξα, είηε πξνθνξηθά είηε γξαπηά, παξά κφλν ζηα πιαίζηα πνπ ππνρξενχληαη απφ ηελ εζληθή λνκνζεζία. Σέινο, ν Γηακεζνιαβεηήο θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ πξέπεη λα γλσξίδεη θαη λα αθνινπζεί ηηο απνδεθηέο κεζφδνπο θαη πξαθηηθέο ηεο Γηακεζνιάβεζεο, ψζηε λα πξνζθέξεη έξγν ηαρχ, νηθνλνκηθφ, απνδνηηθφ θαη απνηειεζκαηηθφ 8. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα γλσξίδεη θαιά θαη λα εθαξκφδεη ηηο ζπληαγκαηηθέο θαη λνκνζεηηθά θαζηεξσκέλεο αξρέο ηνπ Γηθαίνπ, θαη ηδίσο ηηο αξρέο ηεο θαιήο πίζηεσο, ηεο κε θαηαρξήζεσο δηθαηψκαηνο θαη ηεο επηείθεηαο πνπ ηζρχνπλ γηα φινπο ηνπο πνιίηεο. 7 Βι. Ρίδνο Κ., «Γηακεζνιάβεζε: Ζ ελαιιαθηηθή επίιπζε ησλ δηαθνξψλ», Γ.Α.Δ & Δ.Π.Δ. 1.11.2009. 8 Beer Jennifer E. & Stief Eileen, The mediator s Handbook, New Society Publishers, 1997.p.127. 10

β) Γηακεζνιάβεζε-Γηαθνξνπνίεζε από Γηαηηεζία/ Γηαπξαγκάηεπζε/ πκθηιίσζε. Ζ Γηακεζνιάβεζε είλαη κνξθή δηαπξαγκάηεπζεο κεηαμχ ησλ κεξψλ κηαο δηαθνξάο, γηα ηελ εμεχξεζε κηαο ακνηβαία επσθεινχο θαη απνδεθηήο ιχζεο, θαηά ηελ νπνία ηα κέξε ππνβνεζνχληαη απφ έλαλ νπδέηεξν θαη εηδηθά εθπαηδεπκέλν ηξίην, ην Γηακεζνιαβεηή 9. Τπάξρνπλ πνιιέο κνξθέο ελαιιαθηηθήο επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ, βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ νπνίσλ είλαη ε αλαδήηεζε ηδησηηθήο ιχζεο κε ηελ αλάκημε ελφο ηξίηνπ πξνζψπνπ 10. Αλάινγα κε ην ξφιν θαη ην βαζκφ αλάκημεο ηνπ ηξίηνπ πξνζψπνπ ζηελ επίιπζε ηεο δηαθνξάο δηαθξίλνληαη ζε : α) δηαηηεζία (arbitration), φηαλ ε γλψκε ηνπ ηξίηνπ δεζκεχεη απνιχησο ηα κέξε σο δηθαζηηθή απφθαζε, β) ζε απιή δηκεξή δηαπξαγκάηεπζε (negotiation), φπνπ δελ ππάξρεη ηξίην πξφζσπν, γ) ζε ζπλδηαιιαγή ή ζπκθηιίσζε (conciliation), ζηα πιαίζηα ηεο νπνίαο ν ηξίηνο ππνβάιιεη ζρέδην επίιπζεο ηεο δηαθνξάο θαη δ) ζε δηακεζνιάβεζε (mediation), θαηά ηελ νπνία ην ηξίην πξφζσπν απιψο θέξλεη ζε επαθή ηα εκπιεθφκελα κέξε, νξγαλψλεη ην κεηαμχ ηνπο δηάινγν, ηα ζπκβνπιεχεη, ηα ελζαξξχλεη, θαη δηα κέζνπ ησλ θαηάιιεισλ δηαπξαγκαηεπηηθψλ ηερληθψλ ηα βνεζάεη λα θαηαιήμνπλ ζε κία θνηλψο απνδεθηή ιχζε, ρσξίο, φκσο, λα ππνβάιιεη ν ίδηνο ζρέδην επίιπζεο. Ο δηακεζνιαβεηήο δελ επηηξέπεηαη λα πξνβεί ζε νπνηαδήπνηε ππφδεημε πξνο ηα κέξε, νχηε λα επηβάιιεη ηε δηθή ηνπ γλψκε. Πνιιψ δε κάιινλ, λα εθηηκήζεη ηελ έθβαζε ηεο ππφζεζεο ζην δηθαζηήξην. ΗΗ. Πιενλεθηήκαηα ηεο Γηακεζνιάβεζεο. Ζ επηινγή ηεο δηακεζνιάβεζεο, ιφγσ ησλ εηδηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο, πξνζθέξεη ζηα κεηέρνληα κέξε κία ζεηξά πιενλεθηεκάησλ. Καη αξράο, ζα κπνξνχζε λα ζεκεησζεί φηη είλαη εχθνιε ε πξφζβαζε ζηε δηαδηθαζία, θαζψο δελ ππάξρνπλ πξναπαηηνχκελα γηα ηελ πξνζθπγή ζηε δηαδηθαζία ηεο Γηακεζνιάβεζεο, παξά κνλάρα ε βνχιεζε ησλ κεξψλ. Ζ δηαδηθαζία είλαη επέιηθηε, γξήγνξε, εκπηζηεπηηθή θαη πξνπαληφο κε δεζκεπηηθή, αθνχ ηα κέξε είλαη ειεχζεξα λα απνρσξήζνπλ φπνηε ην επηζπκνχλ. 9 Βι. Υακεινζψξεο Η., Δθέηεο, «Δλαιιαθηηθνί Σξφπνη Δπίιπζεο ησλ Ηδησηηθψλ Γηαθνξψλ», Δθδ. Αλη.Ν. άθθνπια, 2000, ζει. 56. 10 Βι. Αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ πξνζρεδίνπ γηα ηε Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο, ζει.3. 11

Δληνχηνηο, είλαη πξνο ην ζπκθέξνλ ηνπο λα πξνζεγγίζνπλ ηε δηακεζνιάβεζε κε δηάζεζε λα ζέζνπλ ηέξκα ζηε κεηαμχ ηνπο δηαθνξά εληφο ηνπ πξνζδηνξηζκέλνπ ρξφλνπ. ηε Γηακεζνιάβεζε, ελ αληηζέζεη κε ηελ απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ, δελ ππάξρνπλ ληθεηέο θαη εηηεκέλνη 11, θαζψο θεξδίδνπλ θαη ηα δχν κέξε. Με ηε ζπλδξνκή ακεξφιεπησλ θαη ηθαλψλ δηακεζνιαβεηψλ ηα κέξε επηιχνπλ ηε δηαθνξά κε ιχζε, ε νπνία δηακνξθψλεηαη ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο θαη ηα ζπκθέξνληα απηψλ. Σν βαζηθφηεξν, φκσο, είλαη φηη απνθεχγεηαη ε αληηδηθία θαη εμνηθνλνκείηαη ρξφλνο θαη ρξήκα. Σέινο, κε ηε ζπκθσλία γηα πξνζθπγή ζηε Γηακεζνιάβεζε δε ζίγνληαη ηα δηθαηψκαηα ησλ κεξψλ 12, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ δηθαηψκαηνο λα θαηαθχγνπλ ζε δηθαζηήξην, εθηφο βέβαηα αλ ε δηακεζνιάβεζε θαηαιήμεη ζε ζπκθσλία. 2. Ο Θεζκόο ηεο Γηακεζνιάβεζεο ππό ην πξίζκα ηνπ Ν.3898/2010 «Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο» θαη ησλ εθηειεζηηθώλ απηνύ Γηαηαγκάησλ. Με ηε ςήθηζε ηνπ λφκνπ «Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο» ζηηο 9/12/2010, ε Διιάδα εηζήγαγε ην ζεζκφ ηεο Γηακεζνιάβεζεο (ηφζν ζηηο δηαζπλνξηαθέο δηαθνξέο φζν θαη ζε εζληθέο δηαδηθαζίεο δηακεζνιάβεζεο) ελζσκαηψλνληαο ζην Διιεληθφ Γίθαην ηελ νδεγία 2008/52/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 21 εο Μαΐνπ 2008 «γηα νξηζκέλα ζέκαηα δηακεζνιάβεζεο ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο». 11 Απινγηάξε Δ., «Mediation in Business», πεξηνδηθφ Business Partners εθδφζεσο Διιελν- Ακεξηθαληθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο, vol. IX- No 49 (Ηνχιηνο- Αχγνπζηνο 2010), ζει. 16. 12 Άξζξν 11 Ν. 3898/2010 «Απνηειέζκαηα ηεο δηακεζνιάβεζεο ζηελ παξαγξαθή θαη ηηο απνζβεζηηθέο πξνζεζκίεο». Ζ πξνζθπγή ζηε δηακεζνιάβεζε θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 3 δηαθφπηεη ηελ παξαγξαθή θαη ηελ απνζβεζηηθή πξνζεζκία αζθήζεσο ησλ αμηψζεσλ, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο δηακεζνιάβεζεο. Με ηελ επηθχιαμε ησλ δηαηάμεσλ ησλ άξζξσλ 261 επ. ΑΚ ε παξαγξαθή θαη ε απνζβεζηηθή πξνζεζκία πνπ δηαθφπεθαλ αξρίδνπλ θαη πάιη απφ ηε ζχληαμε ηνπ πξαθηηθνχ απνηπρίαο ηεο δηακεζνιάβεζεο ή απφ ηελ επίδνζε δήισζεο απνρψξεζεο απφ ηε δηακεζνιάβεζε απφ εθάηεξν ησλ κεξψλ ζην άιιν κέξνο θαη ηνλ δηακεζνιαβεηή ή ηεο κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν θαηάξγεζεο ηεο δηακεζνιάβεζεο». 12

i. Αλαθνξά ζηελ Οδεγία 2008/52/ ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνύ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξώπεο. Ζ πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηε δηαηήξεζε θαη ηελ αλάπηπμε ελφο ρψξνπ ειεπζεξίαο, αζθάιεηαο θαη δηθαηνζχλεο, εληφο ηνπ νπνίνπ εμαζθαιίδεηαη ε ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ πξνζψπσλ, επηβάιιεη ηε ιήςε ησλ αλαγθαίσλ κέηξσλ γηα ηε δηαζθάιηζε θαιχηεξεο πξφζβαζεο ζηηο δηθαζηηθέο, θαζψο θαη ηηο εμσδηθαζηηθέο κεζφδνπο επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ. Τπφ ην πιαίζην απηφ εθδφζεθε ε Οδεγία 2008/52/ΔΚ πξνθείκελνπ «λα δηεπθνιχλεη ηελ πξφζβαζε ζηελ ελαιιαθηηθή επίιπζε ησλ δηαθνξψλ θαη λα πξναγάγεη ην θηιηθφ δηαθαλνληζκφ ηνπο, ελζαξξχλνληαο ηελ πξνζθπγή ζηε δηακεζνιάβεζε θαη θξνληίδνληαο γηα ηε δεκηνπξγία ηζφξξνπεο ζρέζεο κεηαμχ ηεο δηακεζνιάβεζεο θαη ησλ δηθαζηηθψλ δηαδηθαζηψλ» 13, κε απψηεξν ζηφρν ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο, θπξίσο φζνλ αθνξά ηελ χπαξμε δηαζέζηκσλ ππεξεζηψλ δηακεζνιάβεζεο. Λακβάλνληαο ππ φςηλ φηη ε δηακεζνιάβεζε κπνξεί λα πξνζθέξεη κία νηθνλνκηθά απνδνηηθή θαη ηαρεία εμσδηθαζηηθή επίιπζε ησλ δηαθνξψλ κέζσ δηαδηθαζηψλ πξνζαξκνζκέλσλ ζηηο αλάγθεο ησλ δηαδίθσλ 14, ε ελ ιφγσ Οδεγία επεδίσμε ηε ζέζπηζε κίαο λνκνζεζίαο-πιαηζίνπ πνπ θαιχπηεη εηδηθφηεξα βαζηθέο πηπρέο ηεο πνιηηηθήο δηθνλνκίαο. Με ζεκείν αλαθνξάο ην αμίσκα φηη ε Γηακεζνιάβεζε δελ ζα πξέπεη λα ζεσξείηαη σο δεπηεξεχνπζα ιχζε ζε ζρέζε κε ηε δηθαζηηθή δηαδηθαζία ππφ ηελ έλλνηα φηη ε ηήξεζε ησλ ζπκθσληψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ δηακεζνιάβεζε εμαξηάηαη απφ ηελ θαιή ζέιεζε ησλ κεξψλ, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή απεχζπλε έθθιεζε ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2010 15 πξνο ηα θξάηε κέιε γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε ηεο Γηακεζνιάβεζεο σο ελαιιαθηηθνχ ηξφπνπ δηεπζέηεζεο ησλ δηαζπλνξηαθψλ δηαθνξψλ. ηελ έθθιεζε απηή, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ηφληζε ηε δπλακηθή ησλ πθηζηακέλσλ θαλφλσλ ηεο Δ.Δ γηα ηε δηακεζνιάβεζε ζε ζρέζε κε ηηο δηαζπλνξηαθέο 13 Βι. άξζξν 1 ηεο Οδεγίαο 2008/52/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 21εο Μαΐνπ 2008 «γηα νξηζκέλα ζέκαηα δηακεζνιάβεζεο ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο». 14 Βι. ην ζηνηρείν 6 ηνπ Πξννηκίνπ ηεο Οδεγίαο 2008/52/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 21εο Μαΐνπ 2008 «γηα νξηζκέλα ζέκαηα δηακεζνιάβεζεο ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο». 15 Βι. ηελ απφ 20 Απγνχζηνπ 2010 έθθιεζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε δηακεζνιάβεζεο κε ζθνπφ ηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ θαη ρξήκαηνο ζηηο δηαζπλνξηαθέο λνκηθέο δηαθνξέο, αλαθηεκέλν ζηηο 06-04-2012 θαη ψξα 17:30 απφ ηελ ηζηνζειίδα http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/10/1060&format=html&aged=0&langu age=el&guilanguage=en. 13

λνκηθέο δηαθνξέο θαη φηη ηα κέηξα απηά ζα απνδψζνπλ κφλνλ εθφζνλ ηεζνχλ ζε εθαξκνγή απφ ηα θξάηε κέιε ζε εζληθφ επίπεδν. Τπνζηήξημε φηη νη θαλφλεο πνπ ζέζπηζε ε Δπξσπατθή Έλσζε γηα ηε δηακεζνιάβεζε ην Μάην ηνπ 2008 παξέρνπλ λνκηθέο εγγπήζεηο γηα ηε δηακεζνιάβεζε θαη εμαζθαιίδνπλ κηα δηαδηθαζία πςειήο πνηφηεηαο, κέζσ ηεο εθπαίδεπζεο ησλ δηακεζνιαβεηψλ θαη ηεο εθαξκνγήο θαλφλσλ δενληνινγίαο 16. Μάιηζηα, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή έρεη εθπνλήζεη θαη εθαξκφδεη απφ ηελ 2.7.2004 Δπξσπατθφ Κψδηθα Γενληνινγίαο 17 γηα ηνπο Γηακεζνιαβεηέο, ν νπνίνο ζεζπίδεη κία ζεηξά αξρψλ, κε ηηο νπνίεο «αλεμάξηεηνη» δηακεζνιαβεηέο κπνξνχλ νηθεηνζειψο λα απηνδεζκεπηνχλ, κε δηθή ηνπο επζχλε 18. ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο ελ ιφγσ Οδεγίαο εκπίπηνπλ κφλν νη δηαθνξέο δηαζπλνξηαθήο θχζεσο, ρσξίο, φκσο, λα απνθιείεηαη ε δπλαηφηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ λα εθαξκφδνπλ ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο θαη ζε εζσηεξηθέο δηαδηθαζίεο δηακεζνιάβεζεο. Σνχην έπξαμε θαη ε Διιεληθή Πνιηηεία, αθνινπζψληαο ην γεληθφηεξν πλεχκα ηεο Οδεγίαο γηα εηζαγσγή ηνπ ζεζκνχ εληφο ησλ θξαηψλ-κειψλ 19, 16 Σα βαζηθφηεξα αληηθείκελα πνπ θαιχπηεη ε νδεγία είλαη: α) Δθπαίδεπζε Γηακεζνιαβεηψλ, β) Σξφπνη πξφζβαζεο ησλ κεξψλ ζηε Γηακεζνιάβεζε, γ) εθηειεζηφηεηα ησλ ζπκθσληψλ, δ) Δκπηζηεπηηθφηεηα ηεο Γηακεζνιάβεζεο θαη ε) Εεηήκαηα Παξαγξαθήο, βι. εθηελέζηεξα Zdrahalova L,. Δθπξφζσπνο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, «Παξνπζίαζε ηνπ ρεδίνπ Οδεγίαο Πεξί Γηακεζνιάβεζεο ζηηο αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο», ζε «Ζ Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο», Διιεληθφ Κέληξν Γηακεζνιάβεζεο & Γηαηηεζίαο, ζει. 279. 17 Ο Δπξσπατθφο Κψδηθαο Γενληνινγίαο δελ έρεη πεξηβιεζεί θάπνην λνκηθφ ηχπν, δελ έρεη δεζκεπηηθή ηζρχ θαη ε ηήξεζε ησλ θαηεπζπληήξησλ αξρψλ πνπ ζέηεη επαθίεηαη ζηελ βνχιεζε ησλ δηακεζνιαβεηψλ. 18 Δηζαγσγηθφ εκείσκα γηα ηνλ Δπξσπατθφ Κψδηθα δενληνινγίαο Γηακεζνιαβεηψλ, δηαζέζηκν ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε http://ec.europa.eu/civiljustice/adr/adr_ec_code_conduct_en.pdf. ηελ Διιάδα ν Κψδηθαο Γενληνινγίαο Γηακεζνιαβεηψλ ζεζπίζηεθε κε ηελ Τ.Α. κε Αξηζ. Πξση. 109088 νηθ./12.12.2011 "Γηαδηθαζία αλαγλψξηζεο ηίηισλ δηαπίζηεπζεο δηακεζνιαβεηψλ - Θέζπηζε Κψδηθα Γενληνινγίαο δηαπηζηεπκέλσλ δηακεζνιαβεηψλ θαη Καζνξηζκφο θπξψζεσλ γηα παξαβάζεηο απηνχ", ε νπνία εθδφζεθε ζε εθηέιεζε ηνπ άξζξνπ 7 παξ. 2 β ηνπ λ. 3898/2010 «Γηακεζνιάβεζε ζε Αζηηθέο θαη Δκπνξηθέο Τπνζέζεηο» θαη απνηειεί λφκν ηνπ θξάηνπο. Δπνκέλσο, ε ηήξεζή απηνχ είλαη ππνρξεσηηθή θαη δεζκεπηηθή απφ φινπο ηνπο δηαπηζηεπκέλνπο δηακεζνιαβεηέο, ε δε παξαβίαζε ησλ ππνρξεψζεσλ πνπ ζέηεη, επηζχξεη θπξψζεηο. Οη αξρέο πνπ ζέηεη ν ειιεληθφο Κψδηθαο Γενληνινγίαο Γηακεζνιαβεηψλ, θαιχπηνπλ ηα πξνζφληα, ηνλ δηνξηζκφ θαη ηελ ακνηβή ησλ δηακεζνιαβεηψλ, ηελ πξνψζεζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, ηελ αλεμαξηεζία θαη ηελ ακεξνιεςία ηνπο, ηε ζπκθσλία δηακεζνιάβεζεο θαη ηνλ θαλφλα ηεο εκπηζηεπηηθφηεηαο. 19 Υαξαθηεξηζηηθή πξνο ηνχην είλαη ε θξάζε ηεο Δπηηξφπνπ γηα ηα ζέκαηα δηθαηνζχλεο θαη αληηπξνέδξνπ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, θαο Viviane Reding : «Καιψ ηα θξάηε κέιε λα δείμνπλ θηινδνμία θαη λα πηνζεηήζνπλ γξήγνξα ηνπο θαλφλεο ηεο ΔΔ γηα ηε δηακεζνιάβεζε: ηνπιάρηζηνλ ζα πξέπεη λα θαηαζηεί δπλαηφο ν θηιηθφο δηαθαλνληζκφο δηαζπλνξηαθψλ δηαθνξψλ. Αιιά γηαηί λα ζηακαηήζνπκε εθεί; Γηαηί λα κελ ηζρχνπλ ηα ίδηα κέηξα θαη ζε εζληθφ επίπεδν; Σειηθά, απηνί πνπ ζα σθειεζνχλ είλαη νη πνιίηεο θαη νη επηρεηξήζεηο, νη θνηλσλίεο θαη νη νηθνλνκίεο θαη ην ίδην ην ζχζηεκα δηθαηνζχλεο». Βι. εθηελέζηεξα Απινγηάξε Δ., «Σν πξψην δηεζλέο ζπλέδξην Γηακεζνιάβεζεο ζηε Ληζαβφλα- Παγθφζκηα ππφζρεζε αξκνληθήο επίιπζεο δηαθνξψλ», Γ.Α.Δ. & Δ.Π.Δ. 1.12.2010, ζει. 45, 14

θαη ελζσκάησζε ηελ Δπξσπατθή Οδεγία, ηφζν γηα δηαζπλνξηαθέο, φζν θαη γηα εζληθέο δηαθνξέο. ii. Οξηζκόο ηεο Γηακεζνιάβεζεο θαηά ην Ν. 3898/2010 χκθσλα κε ηα νξηδφκελα ζην άξζξν 4 ηνπ Ν. 3898/2010, «σο δηακεζνιάβεζε λνείηαη δηαξζξσκέλε δηαδηθαζία αλεμαξηήησο νλνκαζίαο, ζηελ νπνία δχν ή πεξηζζφηεξα κέξε κηαο δηαθνξάο επηρεηξνχλ εθνπζίσο λα θαηαιήμνπλ ζε ζπκθσλία ζρεηηθά κε ηελ επίιπζε ηεο δηαθνξάο ηνπο, κε ηε βνήζεηα δηακεζνιαβεηή. ηελ έλλνηα απηή δελ πεξηιακβάλεηαη ε απφπεηξα ζπκβηβαζκνχ πνπ γίλεηαη απφ ηνλ Δηξελνδίθε ή ην δηθαζηήξην θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δίθεο, ζχκθσλα κε ηα άξζξα 208επ. θαη 233 παξάγξαθνο 2ΚΠνι.Γ.» 20. iii. Τπαγόκελεο Γηαθνξέο ζηε Γηακεζνιάβεζε 21 ηε Γηακεζνιάβεζε, θαηά ηα νξηδφκελα ζην άξζξν 2 ηνπ Ν. 3898/2010 κπνξνχλ λα ππαρζνχλ δηαθνξέο ηδησηηθνχ δηθαίνπ κε ζπκθσλία ησλ κεξψλ, αλ απηά έρνπλ ηελ εμνπζία λα δηαζέηνπλ ην αληηθείκελν ηεο δηαθνξάο. ην ζεκείν απηφ ν λφκνο δηαθνξνπνηείηαη απφ ην θείκελν ηεο Οδεγίαο, ε νπνία θάλεη ιφγν γηα αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο 22, θαη επζπγξακκίδεηαη κε ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 1 («Γηθαηνδνζία πνιηηηθψλ Γηθαζηεξίσλ») θαη 876 ηνπ Κ.Πνι.Γ («Γηαηηεζία»), νη νπνίεο, θαη ηδίσο ε ηειεπηαία απνβιέπεη ζε δχν ζηνηρεία, πξνθεηκέλνπ λα ππαρζεί κία θαη ηελ απφ 20 Απγνχζηνπ 2010 έθθιεζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε δηακεζνιάβεζεο, ν.π. ππνζεκείσζε ππ αξηζκ. 6. 20 Σν άξζξν 3 ηεο νδεγίαο 2008/52/ΔΚ νξίδεη φηη «σο δηακεζνιάβεζε λνείηαη δηαξζξσκέλε δηαδηθαζία αλεμαξηήησο νλνκαζίαο, ζηελ νπνία δχν ή πεξηζζφηεξα κέξε κηαο δηαθνξάο ζηελ νπνία δχν ή πεξηζζφηεξα κέξε κηαο δηαθνξάο επηρεηξνχλ εθνπζίσο λα θαηαιήμνπλ ζε ζπκθσλία ζρεηηθά κε ηελ επίιπζε ηεο δηαθνξάο ηνπο, κε ηε βνήζεηα δηακεζνιαβεηή. Ζ δηαδηθαζία απηή κπνξεί λα θηλεζεί κε πξσηνβνπιία ησλ κεξψλ, λα πξνηαζεί ή λα δηαηαρζεί απφ δηθαζηήξην ή λα πξνβιέπεηαη απφ ην δίθαην θξάηνπο κέινπο. Ζ έλλνηα απηή πεξηιακβάλεη ηε δηακεζνιάβεζε εθ κέξνπο δηθαζηή πνπ δελ έρεη επηιεθζεί ηπρφλ δηθαζηηθψλ δηαδηθαζηψλ ζρεηηθψλ κε ηελ ελ ιφγσ δηαθνξά. Γελ πεξηιακβάλεη ηηο απφπεηξεο πνπ γίλνληαη απφ ην δηθαζηήξην ή ηνλ δηθαζηή πνπ έρεη επηιεθζεί ηεο ππφζεζεο γηα ηελ επίιπζε δηαθνξάο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζρεηηθήο κε ηελ ελ ιφγσ δηαθνξά δίθεο». 21 Άξζξν 2 ηνπ Ν. 3898/2010 «Γηαθνξέο ηδησηηθνχ δηθαίνπ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζε δηακεζνιάβεζε κε ζπκθσλία ησλ κεξψλ, αλ απηά έρνπλ ηελ εμνπζία λα δηαζέηνπλ ην αληηθείκελν ηεο δηαθνξάο». 22 χκθσλα κε ην ζηνηρείν 10 ηνπ Πξννηκίνπ ηεο Οδεγίαο 2008/52/ΔΚ, «ε παξνχζα νδεγία ζα πξέπεη λα εθαξκφδεηαη ζηηο δηαδηθαζίεο φηαλ δχν ή πεξηζζφηεξα κέξε κηαο δηαζπλνξηαθήο δηαθνξάο επηρεηξνχλ εθνπζίσο λα θαηαιήμνπλ ζε θηιηθή ζπκθσλία ζρεηηθά κε ηελ επίιπζε ηεο δηαθνξάο ηνπο κε ηε βνήζεηα δηακεζνιαβεηή. Θα πξέπεη λα εθαξκφδεηαη ζηηο αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο. Ωζηφζν δελ ζα πξέπεη λα ηπγράλεη εθαξκνγήο φζνλ αθνξά δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο σο πξνο ηα νπνία ηα κέξε δελ έρνπλ ηελ ειεπζεξία λα απνθαζίδνπλ βάζεη ηνπ νηθείνπ εθαξκνζηένπ δηθαίνπ. Σέηνηα δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο απνηεινχλ ηδηαίηεξα ζπρλφ θαηλφκελν ζην νηθνγελεηαθφ θαη ην εξγαηηθφ δίθαην». 15

δηαθνξά ζηε δηαηηεζία, λα πξφθεηηαη γηα ηδησηηθνχ δηθαίνπ δηαθνξά θαη λα δηαζέηνπλ ηα κέξε ηελ εμνπζία δηάζεζεο, λα επηηξέπεηαη δειαδή, θαηά ην νπζηαζηηθφ δίθαην γηα ηε δηαθνξά απηή λα θαηαξηηζηεί ζπκβηβαζκφο 23. Δλδεηθηηθά δηαθνξέο πνπ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζηε δηακεζνιάβεζε είλαη νη αζηηθέο, εκπνξηθέο, νηθνγελεηαθέο, θιεξνλνκηθέο θαη εξγαηηθέο δηαθνξέο, ππνζέζεηο αζηηθήο ηαηξηθήο επζχλεο, δηελέμεηο επί ησλ δηθαησκάησλ πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο θιπ 24. iv. Πνιηηηθή Γηθνλνκία θαη Γηακεζνιάβεζε α) Αλαζηνιή ηεο πξνζεζκίαο παξαγξαθήο χκθσλα κε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 11 ηνπ N. 3898/2010, ε πξνζθπγή ζηε Γηακεζνιάβεζε θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 3 N. 3898/2010 δηαθφπηεη ηελ παξαγξαθή θαη ηελ απνζβεζηηθή πξνζεζκία αζθήζεσο ησλ αμηψζεσλ, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο δηακεζνιάβεζεο 25. Με ηελ επηθχιαμε ησλ δηαηάμεσλ ησλ άξζξσλ 261 επ. ΑΚ, ε παξαγξαθή θαη ε απνζβεζηηθή πξνζεζκία πνπ δηαθφπεθαλ αξρίδνπλ θαη πάιη απφ ηε ζχληαμε πξαθηηθνχ απνηπρίαο ηεο δηακεζνιάβεζεο ή απφ ηελ επίδνζε δήισζεο απνρψξεζεο απφ ηε δηακεζνιάβεζε απφ θάζε έλα απφ ηα κέξε ζην άιιν κέξνο θαη ην δηακεζνιαβεηή ή ηεο κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν θαηάξγεζεο ηεο δηακεζνιάβεζεο. Σν κέηξν απηφ επλνεί ηδηαίηεξα ηε Γηακεζνιάβεζε, δηφηη φζνη πξνζθεχγνπλ ζε απηή ζα μέξνπλ φηη θαηά ηε δηάξθεηά ηεο δελ ζα παξαγξάθεηαη ε δηθαζηηθή αμίσζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο 26. 23 Βι. φκσο ην άξζξν 4 ηνπ γεξκαληθνχ ζρεδίνπ λφκνπ ηεο 8.12.2010 γηα ηελ πξναγσγή ηεο δηακεζνιάβεζεο θαη άιισλ κνξθψλ εμψδηθεο επίιπζεο δηαθνξψλ (Gesetzesentwurf zur Förderung der Mediation und andere Verfahren der außergerichtlichen Konfliktbeilegung Mediationgezetz), ην νπνίν επηηξέπεη ηελ εθαξκνγή ηεο δηακεζνιάβεζεο θαη επί ησλ νηθνγελεηαθψλ δηαθνξψλ, αιιά θαη ζε ππνζέζεηο ηεο εθνχζηαο δηθαηνδνζίαο. θαη απνκαθξχλεηαη απφ ηελ νδεγία πνπ θάλεη ιφγν γηα αζηηθέο θαη εκπνξηθέο ππνζέζεηο. 24 Άξζξν 2 ηνπ Ν. 3898/2010. 25 Eλαξκφληζε κε ηελ πξφηαζε ηεο Κνηλνηηθήο νδεγίαο φπνπ γηα ηηο δηαζπλνξηαθέο δηαθνξέο, ζε πεξίπησζε δηελέξγεηαο Γηακεζνιάβεζεο, ζα αλαζηέιινληαη νη πξνζεζκίεο παξαγξαθήο ησλ δηθαησκάησλ ησλ κεξψλ. 26 Άξζξν 3 ηνπ Ν. 3898/2010 «Πξνζθπγή ζηε δηακεζνιάβεζε 1. Γηακεζνιάβεζε είλαη δπλαηή: α) αλ ηα κέξε ζπκθσλνχλ λα πξνζθχγνπλ ζε δηαδηθαζία δηακεζνιάβεζεο πξηλ ή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθθξεκνδηθίαο, β) αλ θιεζνχλ λα πξνζθχγνπλ ζηε δηακεζνιάβεζε ζχκθσλα κε ηελ παξάγξαθν 2 ηνπ παξφληνο άξζξνπ, γ) αλ δηαηαρζεί δηακεζνιάβεζε απφ δηθαζηήξην άιινπ θξάηνπο-κέινπο ή δ) αλ επηβάιιεηαη ππνρξεσηηθά δηακεζνιάβεζε κε λφκν. Ζ πξνζθπγή ζηε δηακεζνιάβεζε απνθιείεη πξνζσξηλά θαη κέρξη πεξαηψζεψο ηεο, ηε δηαδηθαζία ελψπηνλ ησλ δηθαζηεξίσλ. 2. Σν δηθαζηήξην ζην νπνίν είλαη εθθξεκήο ε ππφζεζε κπνξεί ζε θάζε ζηάζε ηεο δίθεο, αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε θαη ιακβάλνληαο ππφςε 16

β) Δθηειεζηόηεηα ησλ ζπκθσληώλ χκθσλα κε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 9 ηνπ λ. 3898/2010, ν δηακεζνιαβεηήο ζπληάζζεη πξαθηηθφ δηακεζνιάβεζεο πνπ πξέπεη λα πεξηέρεη: α) ην φλνκα θαη ην επψλπκν ηνπ δηακεζνιαβεηή, β) ηνλ ηφπν θαη ην ρξφλν ηεο δηακεζνιάβεζεο, γ) ηα νλφκαηα θαη ηα επψλπκα εθείλσλ πνπ έιαβαλ κέξνο ζηε δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο, δ) ηε ζπκθσλία γηα ηε δηακεζνιάβεζε, κε βάζε ηελ νπνία δηεμήρζε ε δηακεζνιάβεζε, ε) ηε ζπκθσλία ζηελ νπνία θαηέιεμαλ ηα κέξε θαηά ηε δηακεζνιάβεζε ή ηε δηαπίζησζε ηεο απνηπρίαο ηεο δηακεζνιάβεζεο, θαζψο θαη ηελ αηηία ηεο δηαθνξάο. Μεηά ην πέξαο ηεο δηαδηθαζίαο δηακεζνιάβεζεο ην πξαθηηθφ ππνγξάθεηαη απφ ηνλ δηακεζνιαβεηή, ηα κέξε θαη ηνπο πιεξεμνχζηνπο δηθεγφξνπο ηνπο. Σν πξσηφηππν απηνχ θαηαηίζεηαη, εθφζνλ έλα ηνπιάρηζηνλ ησλ κεξψλ ην δεηήζεη, κε επηκέιεηα ηνπ δηακεζνιαβεηή ζηε γξακκαηεία ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ ηεο πεξηθέξεηαο, φπνπ δηεμήρζε ε δηακεζνιάβεζε. Καηά ηελ θαηάζεζε, ν ελδηαθεξφκελνο ππνβάιιεη παξάβνιν ππέξ ηνπ Γεκνζίνπ, ην χςνο θαη ε αλαπξνζαξκνγή ηνπ νπνίνπ θαζνξίδνληαη κε θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Οηθνλνκηθψλ θαη Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ 27. ε πεξίπησζε απνηπρίαο ηεο δηακεζνιάβεζεο ην πξαθηηθφ κπνξεί λα ππνγξάθεηαη κφλν απφ ηνλ δηακεζνιαβεηή. Απφ ηελ θαηάζεζε ζηε γξακκαηεία ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ ην πξαθηηθφ δηακεζνιάβεζεο, εθφζνλ πεξηέρεη ζπκθσλία ησλ κεξψλ γηα χπαξμε αμίσζεο πνπ κπνξεί λα εθηειεζζεί αλαγθαζηηθά, απνηειεί εθηειεζηφ ηίηιν ζχκθσλα κε ην άξζξν 904 παξάγξαθνο 2 εδάθην γ ΚΠνιΓ. Απφ ηα σο άλσ πξνθχπηεη φηη ιακβάλεηαη κέξηκλα απφ ην Ννκνζέηε, εθφζνλ ηα κέξε επηζπκνχλ, γηα ηε ζεψξεζε ηνπ πξαθηηθνχ δηακεζνιάβεζεο, πνπ πεξηέρεη φιεο ηηο πεξηζηάζεηο ηεο ππφζεζεο, λα θαιεί ηα κέξε λα πξνζθχγνπλ ζηε δηακεζνιάβεζε γηα λα επηιχζνπλ ηε δηαθνξά. Δθφζνλ ηα κέξε ζπκθσλνχλ ην δηθαζηήξην αλαβάιιεη ππνρξεσηηθά ηε ζπδήηεζε ηεο ππφζεζεο ζε δηθάζηκν κεηά ηελ πάξνδν ηξηκήλνπ θαη φρη πέξαλ ηνπ εμακήλνπ». Βι. εθηελέζηεξα Άλζηκνο Α., «Ζ εθηέιεζε ησλ πξνθππηνπζψλ απφ ηε Γηακεζνιάβεζε ζπκθσληψλ», ζε «Ζ Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο δηαθνξέο», Διιεληθφ Κέληξν Γηακεζνιάβεζεο & Γηαηηεζίαο, Ννκηθή Βηβιηνζήθε 2011, ζει. 120, & Καιαβξφο Γ. «Πνιηηηθή Γηθνλνκία- Γεληθφ Μέξνο Γηαδηθαζία ζηα πξσηνβάζκηα Γηθαζηήξηα», ν.π. ζει. 26 επνκ. 27 χκθσλα κε ηελ ππ αξηζκ. 85485/2012 Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Οηθνλνκηθψλ θαη Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο & Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ (ΦΔΚ Β 2693/4-10-2012), ην παξάβνιν πνπ θαηαβάιιεηαη ππέξ ηνπ Γεκνζίνπ γηα ηελ θαηάζεζε ηνπ πξαθηηθνχ Γηακεζνιάβεζεο ζηελ γξακκαηεία ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ ηεο πεξηθέξεηαο, φπνπ έρεη δηεμαρζεί ε Γηακεζνιάβεζε, θαζνξίδεηαη ζην πνζφ ησλ εθαηφ (100) Δπξψ. 17

ζπκθσλία γηα ηελ χπαξμε αμίσζεο, ε νπνία κπνξεί λα εθηειεζηεί αλαγθαζηηθά, σο πξαθηηθφ ζπκβηβαζκνχ θαηά ηελ έλλνηα ηνπ άξζξνπ 904 παξ.2 πεξ. δ Κ.Πνι.Γ. Ζ δηάηαμε ηνπ αξζξ. 9 Ν. 3898/2010 πηνζεηεί πιήξσο ηελ άπνςε πνπ αθνινπζείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ε νπνία ελζσκαηψλεηαη θαη ζην άξζξν 5 ηεο πξφηαζεο ηεο Οδεγίαο 58/2008/ΔΚ φπνπ αλαθέξεηαη «.ηα θξάηε κέιε θξνληίδνπλ ψζηε θαηφπηλ αηηήζεσο ησλ κεξψλ κηα ζπκθσλία δηαθαλνληζκνχ πνπ επηηπγράλεηαη κεηά ην πέξαο ηεο Γηακεζνιάβεζεο λα κπνξεί λα επηθπξσζεί κέζσ δηθαζηηθήο ή άιιεο απφθαζεο.». Αλαθνξηθά δε κε ηελ εθηειεζηφηεηα ησλ απνθάζεσλ ηεο Γηακεζνιάβεζεο, έρνπλ ππνζηεξηρζεί δχν απφςεηο, νη νπνίεο είλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζνχλ, πξνθεηκέλνπ λα γίλεη αληηιεπηή ε ιεηηνπξγία ηνπ ζεζκνχ. Καηά ηελ πξψηε άπνςε, ε εθηειεζηφηεηα δελ είλαη απαξαίηεηε, νχηε ρξήζηκε θαη θαηά κείδνλα ιφγν, θπζηθά, νχηε ε πεξηαθή ηνπ εθηειεζηήξηνπ ηχπνπ. Πξσηίζησο, δηφηη έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ην νηθνδφκεκα ηεο Γηακεζνιάβεζεο, πνπ νδεγεί ζε ζπλαηλεηηθή επίιπζε θαη φρη ζε επηβαιιφκελε απφθαζε. Γεχηεξνλ, δηφηη ελδέρεηαη λα πξνθαιέζεη-θαηά ην ηειηθφ ζηάδην ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ θαη ιίγν πξηλ ηελ θαηάξηηζε ηεο νξηζηηθήο ζπκθσλίαο-δπζπηζηία κεηαμχ ησλ κεξψλ. Καη ηξίηνλ, δηφηη είλαη πηζαλφ λα απαηηήζεη θαη έλα λέν ζηάδην Γηακεζνιάβεζεο, ιίγν πξηλ απφ ην ηέινο ηνπ ζηαδίνπ ησλ Γηαπξαγκαηεχζεσλ, αλαθνξηθά κε ην εχξνο ηεο εθηειεζηφηεηαο 28. Καηά ηε δεχηεξε άπνςε 29, ε πεξηαθή ηνπ εθηειεζηεξίνπ ηχπνπ είλαη απαξαίηεηε εθφζνλ φκσο ζπκθσλνχλ ηα κέξε: πξψηνλ, γηα ηε δηαθχιαμε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο Γηακεζνιάβεζεο, δεχηεξνλ, γηα ηελ απνθπγή πεξηηηψλ δαπαλψλ θαηά ηελ πξνζπάζεηα επηβνιήο ησλ ζπκθσλεζέλησλ ζηελ πεξίπησζε πνπ θάπνην απφ ηα κέξε αιιάμεη γλψκε ζηε ζπλέρεηα θαη ηξίηνλ, γηα ηελ απνθπγή ηνπ επηειηζκνχ ηεο δηαδηθαζίαο Γηακεζνιάβεζεο απφ επηηήδεηνπο, κε απψηεξν ζηφρν ηελ παξέιθπζε ηεο δηαθνξάο 30. 28 Τπέξ ηεο άπνςεο απηήο έρνπλ ηαρζεί ην City Disputes Panel θαη ην Chartered Institute of Arbitration απφ ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, φπσο θαη ν Γαιιηθφο χλδεζκνο Γηακεζνιαβεηψλ. 29 Σελ άπνςε πηνζέηεζε ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή θαη ε Διιάδα. 30 Βι. Άλζηκνο, Α., «Ζ εθηέιεζε ησλ πξνθππηνπζψλ απφ ηε Γηακεζνιάβεζε ζπκθσληψλ», ζε «Ζ Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο δηαθνξέο», Διιεληθφ Κέληξν Γηακεζνιάβεζεο & Γηαηηεζίαο, Ννκηθή Βηβιηνζήθε 2011, ζει. 119 18

γ) Ρήηξα Γηακεζνιάβεζεο θαη δεζκεπηηθή ηζρύ απηήο Όηαλ ζε κία ζχκβαζε έρεη πξνβιεθζεί ξήηξα, ε νπνία πξνβιέπεη ξεηά ηε δηελέξγεηα Γηακεζνιάβεζεο, θαη ζηε ζπλέρεηα, αλαθχπηεη δηαθνξά κεηαμχ ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ, ζα έρνπλ απηά ηελ ππνρξέσζε λα ππαγάγνπλ ηε δηαθνξά ηνπο ζηε ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία επίιπζεο δηαθνξάο, φπσο πξνβιέπεη ε ξήηξα, ή ζα κπνξνχλ λα επηδηψμνπλ απεπζείαο ηε δηθαίσζή ηνπο δηθαζηηθά, ρσξίο λα δηελεξγήζνπλ Γηακεζνιάβεζε; χκθσλα κε ην άξζξν 2 ηνπ λ. 3898/2010: «Γηαθνξέο ηδησηηθνχ δηθαίνπ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζε δηακεζνιάβεζε κε ζπκθσλία ησλ κεξψλ, αλ απηά έρνπλ ηελ εμνπζία λα δηαζέηνπλ ην αληηθείκελν ηεο δηαθνξάο. Ζ ζπκθσλία ππαγσγήο ηεο δηαθνξάο ζηε δηακεζνιάβεζε απνδεηθλχεηαη κε έγγξαθν ή απφ ηα πξαθηηθά ηνπ δηθαζηεξίνπ ζηελ πεξίπησζε ηεο παξαγξάθνπ 2 ηνπ άξζξνπ 3 θαη δηέπεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ νπζηαζηηθνχ δηθαίνπ γηα ηηο ζπκβάζεηο». Με ηε δηάηαμε απηή νξηνζεηείηαη ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο δηαδηθαζίαο δηακεζνιάβεζεο ζηηο ηδησηηθνχ δηθαίνπ δηαθνξέο, ζηηο νπνίεο επηηξέπεηαη θαηά ην νπζηαζηηθφ δίθαην λα ζπλνκνινγεζεί ζπκβηβαζκφο. Ζ ζπκθσλία δε ππαγσγήο ηεο δηαθνξάο ζηε δηακεζνιάβεζε, πξέπεη λα απνδεηθλχεηαη εγγξάθσο, ράξηλ λνκηθήο αζθάιεηαο σο πξνο ηε ζπκθσλία απηή, αιιά θαη ηεο πξνζηαζίαο ησλ κεξψλ, ελφςεη ηεο ππνρξέσζεο πνπ αλαιακβάλνπλ γηα ηε θπζηθή παξνπζία ηνπο ζηε δηακεζνιαβεηηθή πξνζπάζεηα θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε απηή κε θαιή πίζηε. Ζ ζπκθσλία απηή, ζχκθσλα θαη κε ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ λφκνπ, δηέπεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ νπζηαζηηθνχ δηθαίνπ. ην ζεκείν απηφ, ζα ήηαλ ζθφπηκν λα πξνβνχκε ζε δηαρσξηζκφ 31 κεηαμχ α) ηεο έγγξαθεο ζπκθσλίαο γηα ππαγσγή ζηε δηακεζνιάβεζε, πνπ ππνγξάθεηαη απφ ηα κέξε ιίγν πξηλ μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία ηεο ζπγθεθξηκέλεο δηακεζνιάβεζεο, ζηελ νπνία θαη αλαθέξεηαη ην σο άλσ άξζξν, θαη β) ηεο ξήηξαο πξνζθπγήο ζε κειινληηθή δηακεζνιάβεζε γηα δηαθνξέο πνπ ελδέρεηαη λα δεκηνπξγεζνχλ ζηα πιαίζηα ζπγθεθξηκέλεο έλλνκεο ζρέζεο (απνπζία εηδηθήο λνκνζεηηθήο ξχζκηζεο). Σφζν, ζηνλ ειιεληθφ λφκν γηα ηε δηακεζνιάβεζε, φζν θαη ζηελ Δπξσπατθή Οδεγία ην δήηεκα ηεο δεζκεπηηθφηεηαο ή κε ηεο ξήηξαο γηα πξνζθπγή ζε κειινληηθή 31 Απινγηάξε Δ., «Γηακεζνιάβεζε ζε Αζηηθέο θαη Δκπνξηθέο ππνζέζεηο», Αξκελφπνπινο, έηνο 64 ν, ηεχρνο 12 (Γεθέκβξηνο 2010), ζει. 1950. 19

δηακεζνιάβεζε δελ ξπζκίδεηαη 32. Αληίζεηα, ζηελ Δπξψπε ππάξρνπλ δηθαητθά ζπζηήκαηα πνπ αλαγλσξίδνπλ δεζκεπηηθή ηζρχ ζε απηέο ηηο ξήηξεο θαη είλαη ην γαιιηθφ 33, ην ηηαιηθφ, ην ζνπεδηθφ θαη απηφ ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ. χκθσλα δε κε φζα έρνπλ ππνζηεξηρζεί αλαθνξηθά κε ηε δεζκεπηηθφηεηα ηεο ξήηξαο Γηακεζνιάβεζεο, ζε πεξίπησζε χπαξμεο ξήηξαο γηα κειινληηθή δηακεζνιάβεζε, δελ εκπνδίδεηαη θαηά ηε γέλεζε ηεο δηαθνξάο, ε πξνζθπγή ζηε δηθαηνζχλε (άξζξν 8 εδ. 1 θαη 20 παξ. 1 ηνπ πληάγκαηνο). Όπσο αλαθέξεηαη θαη ζηελ Αηηηνινγηθή Έθζεζε ηνπ Ν. 3898/2010 «..ε χπαξμε ζπκθσλίαο γηα πξνζθπγή ζηε δηακεζνιάβεζε δελ ζπλεπάγεηαη δηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο, φπσο ζπκβαίλεη ζηε ζπκθσλία γηα δηαηηεζία». ην πιαίζην απηφ ε ζπκθσλία ησλ κεξψλ γηα δηακεζνιάβεζε ζεκειηψλεη γλήζηα αλαβιεηηθή έλζηαζε νπζηαζηηθνχ δηθαίνπ, ε νπνία αθνξά ην λφκσ βάζηκν ηεο αμίσζεο θαη φρη ην παξαδεθηφ 34. Βέβαηα αλ ιάβνπκε ππ φςε ηνλ εζεινληηθφ ραξαθηήξα ηεο Γηακεζνιάβεζεο θαη ην γεγνλφο φηη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ ππαγσγή ζηε δηακεζνιάβεζε θαη ηελ επηηπρία απηήο, είλαη ε ζέιεζε ακθνηέξσλ ησλ κεξψλ θαηά ηε ρξνληθή ζηηγκή πνπ αλαθχπηεη ε δηαθνξά, ζα πξνζαλαηνιηζηνχκε ζηελ άπνςε, φηαλ ππάξρεη ξήηξα κειινληηθήο ππαγσγήο, ηα κέξε λα επαλαιάβνπλ εγγξάθσο ηε ζέιεζή ηνπο γηα ππαγσγή ηεο ζπγθεθξηκέλεο πιένλ δηαθνξάο ζηε Γηακεζνιάβεζε. ε θάζε δε πεξίπησζε πξέπεη λα εμεηαζζεί αλ ε αζέηεζε ηεο ζπκθσλίαο γηα κειινληηθή δηακεζνιάβεζε γελλά ελδνζπκβαηηθή επζχλε θαη αλ λαη, ππφ πνηεο πξνυπνζέζεηο. v. Ζ Γηαδηθαζία δηακεζνιάβεζεο (άξζξν 8 Ν. 3898/2010) θαη ην Απόξξεην απηήο (άξζξν 10 Ν. 3898/2010) Αλ θαη ε δηαδηθαζία ηεο Γηακεζνιάβεζεο ζηελ Δπξψπε ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ έιιεηςε θάζε ηππηθφηεηαο θαη ξχζκηζεο κε δηθνλνκηθνχο θαλφλεο, ν Ν. 3898/2010 εκπεξηέρεη ζπγθεθξηκέλεο δηαηάμεηο πνπ θαζνξίδνπλ ηνλ ηξφπν δηεμαγσγήο ηεο 32 Henry S., Γεληθή Γξακκαηέαο ηνπ Centre de Mediation et d Arbitrage de Paris (CMAP), «Σν ηζρχνλ θαζεζηψο ζηελ Δπξψπε», ζε «Ζ Γηακεζνιάβεζε ζε αζηηθέο θαη εκπνξηθέο δηαθνξέο», Διιεληθφ Κέληξν Γηακεζνιάβεζεο & Γηαηηεζίαο, ζει. 118. 33 Απφθαζε ζηαζκφο, 14.02.2003, Αλψηαην Αθπξσηηθφ Γηθαζηήξην, ζχκθσλα κε ηελ νπνία, ηα κέξε ππνρξενχληαη λα ππαρζνχλ ζηε Γηακεζνιάβεζε, αλ απηή πξνβιέπεηαη ζηε ζχκβαζή ηνπο. Αλ απνηαζνχλ ζηε Γηθαηνζχλε ρσξίο λα έρνπλ δηελεξγήζεη ηε Γηακεζνιάβεζε, ν δηθαζηήο νθείιεη λα απνξξίςεη ηελ αγσγή ηνπο σο απαξάδεθηε. 34 Βι. έθζεζε επί ηνπ Ννκνζρεδίνπ θαη Κ. Υξηζηνδνχινπ, Ζ νδεγία γηα ηε δηακεζνιάβεζε ζηηο ηδησηηθέο δηαθνξέο, ΝνΒ 2010,287,294. 20

δηαδηθαζίαο, αιιά θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα αλαγλσξηζηεί θαη ζα εθηειεζηεί κία απφθαζε. Σν πλεχκα, φκσο, ηνπ άξζξνπ 8 ηνπ λ. 3898/2010 πνπ αλαθέξεηαη ζηε δηαδηθαζία ηεο Γηακεζνιάβεζεο 35, δελ αλαηξεί ηνλ ειαζηηθφ θαη επέιηθην ραξαθηήξα ηεο δηαδηθαζίαο. Ζ δηαδηθαζία ηεο Γηακεζνιάβεζεο θαζνξίδεηαη απφ ην Γηακεζνιαβεηή ζε ζπλελλφεζε κε ηα κέξε, ηα νπνία κπνξνχλ λα ηεξκαηίζνπλ ηε δηαδηθαζία νπνηεδήπνηε επηζπκνχλ 36. Ζ Γηακεζνιάβεζε αξρίδεη κε κηα θνηλή ζπλάληεζε, θαηά ηελ νπνία ηα κέξε αθνχ ελεκεξσζνχλ αλαιπηηθά απφ ηνλ Γηακεζνιαβεηή γηα ηε δηαδηθαζία ηεο Γηακεζνιάβεζεο, παξνπζηάδνπλ ηηο απφςεηο ηνπο γηα ηε δηαθνξά. Ζ θνηλή ζπλάληεζε αθνινπζείηαη απφ ρσξηζηέο ζπλαληήζεηο κεηαμχ ηνπ Γηακεζνιαβεηή θαη θάζε κέξνπο, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ζε θάζε πιεπξά λα εμεγήζεη εκπηζηεπηηθά ηε ζέζε θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο γηα ηε Γηακεζνιάβεζε. ηηο ζπλαληήζεηο εκθαλίδνληαη ηα κέξε ή νη λφκηκνη εθπξφζσπνί ηνπο (φηαλ πξφθεηηαη γηα λνκηθά πξφζσπα) κεηά ηνπ πιεξεμνχζηνπ δηθεγφξνπ ηνπο. Οη ρσξηζηέο ζπλαληήζεηο δηεμάγνληαη ζε απζηεξά εκπηζηεπηηθή βάζε. Σα έγγξαθα θαη νη πιεξνθνξίεο πνπ δίδνληαη ζην Γηακεζνιαβεηή αθνξνχλ κφλν ηνλ ίδην θαη δελ θνηλνινγνχληαη ζην άιιν κέξνο ρσξίο ηε ζχκθσλε γλψκε ηνπ. Σν άξζξν 8 ηνπ λ. 3898/2010 ζπκπιεξψλεηαη θαη απφ ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ ηδίνπ λφκνπ, φπνπ νξίδεηαη φηη ε δηακεζνιάβεζε πξέπεη λα δηεμάγεηαη θαηά ηξφπν πνπ λα κε παξαβηάδεη ην απφξξεην απηήο, εθηφο εάλ ηα κέξε έρνπλ ζπκθσλήζεη δηαθνξεηηθά. Σν απφξξεην ηεο δηαδηθαζίαο «θηλείηαη» ζε ηξία επίπεδα θαη πεξηιακβάλεη: α) φια φζα δηακείβνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο, β) πιεξνθνξίεο πνπ αληιεί ν Γηακεζνιαβεηήο θαηά ηηο θαη ηδίαλ ζπλαληήζεηο απηνχ κε ηα κέξε, γ) ην πεξηερφκελν ηεο ζπκθσλίαο, ζηελ νπνία ελδέρεηαη λα θαηαιήμνπλ ηα κέξε, εθηφο εάλ ε θνηλνιφγεζε είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ εθηέιεζε ηεο ζπκθσλίαο, 35 Άξζξν 8 Ν. 3898/2010 «1. ηε δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο ηα κέξε ή ν λφκηκνο αληηπξφζσπνο ή ν εθπξφζσπφο ηνπο, φηαλ πξφθεηηαη γηα λνκηθά πξφζσπα, παξίζηαληαη κε πιεξεμνχζην δηθεγφξν. 2. Ο δηακεζνιαβεηήο νξίδεηαη απφ ηα κέξε ή απφ ηξίην πξφζσπν ηεο επηινγήο ηνπο. 3. Ζ δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο θαζνξίδεηαη απφ ηνλ δηακεζνιαβεηή ζε ζπλελλφεζε κε ηα κέξε, ηα νπνία κπνξνχλ λα ηεξκαηίζνπλ ηε δηαδηθαζία δηακεζνιάβεζεο νπνηεδήπνηε επηζπκνχλ. Ζ δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο έρεη εκπηζηεπηηθφ ραξαθηήξα θαη δελ ηεξνχληαη πξαθηηθά. Ο δηακεζνιαβεηήο κπνξεί λα επηθνηλσλεί θαη λα ζπλαληάηαη ζην πιαίζην ηεο δηακεζνιάβεζεο κε θαζέλα απφ ηα κέξε. Πιεξνθνξίεο πνπ αληιεί ν δηακεζνιαβεηήο θαηά ηηο επαθέο απηέο κε ην έλα κέξνο δελ θνηλνινγνχληαη ζην άιιν κέξνο ρσξίο ηε ζχκθσλε γλψκε ηνπ. 4. Ο δηακεζνιαβεηήο δελ είλαη ππνρξεσκέλνο λα δερζεί ην δηνξηζκφ ηνπ θαη επζχλεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηακεζνιάβεζεο κφλν γηα δφιν». 36 Fisher Roger & Ury William, Getting to Yes: Negotiating Agreement Without Giving In, 2 nd ed.m, Penguin, 1991, p. 34. 21

ζχκθσλα κε ην άξζξν 9 παξ. 3 ηνπ λφκνπ θαη δ) ε δηεμαγσγή ηεο ίδηαο ηεο Γηακεζνιάβεζεο εθφζνλ ηα κέξε ην επηζπκνχλ 37. Όινη νη κεηέρνληεο ζηε δηαδηθαζία, ήηνη ν Γηακεζνιαβεηήο, ηα κέξε, νη πιεξεμνχζηνη δηθεγφξνη απηψλ, αιιά θαη φζνη άιινη κεηέρνπλ ζηε δηαδηθαζία, δεζκεχνληαη λα ηεξήζνπλ ην απφξξεην ηεο δηαδηθαζίαο. Όινη νη αλσηέξσ δελ εμεηάδνληαη σο κάξηπξεο θαηά ηελ αθξνακαηηθή δηαδηθαζία ζην Γηθαζηήξην θαη δελ ππνρξενχληαη λα πξνζθνκίζνπλ ζε επαθνινπζνχζεο δίθεο ζηνηρεία πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο ή έρνπλ ζρέζε κε απηήλ, παξά κφλν εθφζνλ ηνχην επηβάιιεηαη απφ θαλφλεο δεκφζηαο ηάμεο, θπξίσο γηα λα εμαζθαιηζηεί ε πξνζηαζία ησλ αλειίθσλ ή γηα λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο λα ζηγεί ε ζσκαηηθή αθεξαηφηεηα ή ε ςπρηθή πγεία πξνζψπνπ 38. vi. Ο ξόινο θαη ε ηδηόηεηα ηνπ Γηακεζνιαβεηή Ο ξφινο ηνπ Γηακεζνιαβεηή είλαη πνιχ ζεκαληηθφο πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη ν ζεζκφο ηεο Γηακεζνιάβεζεο 39. Ο Γηακεζνιαβεηήο ν νπνίνο ζπρλά αλαθέξεηαη σο «θαηαιχηεο», έρεη ην δηηηφ ξφιν: λα δηαηεξήζεη ηνπο δηαχινπο επηθνηλσλίαο ησλ κεξψλ αλνηθηνχο θαη λα δηεπζχλεη ηα ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε ε δηαπξαγκάηεπζε λα εμειηρζεί ζεηηθά θαη, ηδεσδψο, λα θαηαιήμεη ζε κία ζπκθσλία γηα ηελ επίιπζε ηεο δηαθνξάο. Ο Γηακεζνιαβεηήο δηαζθαιίδεη ηελ ηήξεζε ησλ αξρψλ ηεο δηακεζνιαβεηηθήο δηαδηθαζίαο, πνπ είλαη κεηαμχ άιισλ- ε ειεχζεξε ζπκκεηνρή ησλ κεξψλ, ε δηαρείξηζε ησλ ζπλαηζζεκάησλ ηνπο, ε απζηεξή ηήξεζε ηεο εκπηζηεπηηθφηεηαο, ε ειαζηηθφηεηα ηεο κνξθήο ηεο δηαδηθαζίαο, ε ηζφηεηα ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ κεξψλ, ε απνηειεζκαηηθή επηθνηλσλία, ν κε δεζκεπηηθφο 37 Βι. εθηελέζηεξα Άξζξν 4 ηεο Τ.Α. κε Αξηζ. Πξση. 109088 νηθ./12.12.2011 «ΔΥΔΜΤΘΔΗΑ. Ο δηακεζνιαβεηήο ηεξεί απφξξεηεο φιεο ηηο πιεξνθνξίεο, νη νπνίεο έρνπλ πξνθχςεη εθ ηεο δηακεζνιάβεζεο ή ζε ζρέζε κε απηήλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ γεγνλφηνο φηη πξφθεηηαη λα δηεμαρζεί ή έρεη δηεμαρζεί δηακεζνιάβεζε, εθηφο αλ είλαη ππνρξεσκέλνο λα πξάμεη άιισο εμαηηίαο δηάηαμεο λφκνπ ή γηα ιφγνπο δεκφζηαο ηάμεο. Κάζε πιεξνθνξία ε νπνία θνηλνινγείηαη εκπηζηεπηηθά ζηνλ δηακεζνιαβεηή απφ έλα κέξνο δελ επηηξέπεηαη λα θνηλνινγείηαη ζηα άιια κέξε, εθηφο αλ παξέρεηαη ζρεηηθή ζπγθαηάζεζε ή ε θνηλνιφγεζε ηεο εθάζηνηε πιεξνθνξίαο είλαη ππνρξεσηηθή βάζεη ηνπ λφκνπ». 38 Βι. Καιαβξφο Κ., «Πνιηηηθή Γηθνλνκία- Γεληθφ Μέξνο Γηαδηθαζία ζηα πξσηνβάζκηα δηθαζηήξηα» Δθδ. άθθνπια, 2012, ζει. 26-27. 39 Άξζξν 4 πεξ. γ ) Ν.3898/2010: «Ωο δηακεζνιαβεηήο λνείηαη ηξίην ζε ζρέζε κε ηνπο δηαδίθνπο πξφζσπν, απφ ην νπνίν δεηείηαη λα αλαιάβεη δηακεζνιάβεζε κε θαηάιιειν, απνηειεζκαηηθφ θαη ακεξφιεπην ηξφπν, αλεμαξηήησο ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν νξίζηεθε ή αλέιαβε λα ηειέζεη ηελ ελ ιφγσ δηακεζνιάβεζε». 22

ραξαθηήξαο φζσλ δηακείβνληαη (κέρξη ηελ ππνγξαθή ηνπ ζπκθσλεηηθνχ επίιπζεο) θαη ε θαηλνηφκνο ζε ζρέζε κε ηε δηθαζηηθή θαη δηαηηεηηθή επίιπζε δηαθνξψλ- κε έθδνζε απφθαζεο απφ ην Γηακεζνιαβεηή. Ο Γηακεζνιαβεηήο είλαη ακεξφιεπηνο, αλεμάξηεηνο 40 θαη δελ έρεη θακία εμνπζία λα απνθαζίδεη ην δίθαην θαη ην ζσζηφ, θαζψο δελ είλαη νχηε δηθαζηήο νχηε δηαηηεηήο, αιιά έξγν ηνπ είλαη κνλάρα λα δηεπθνιχλεη ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κεηαμχ ησλ κεξψλ, ψζηε απηά λα θαηαιήμνπλ ζε κία ιχζε. Καηά θαλφλα ν Γηακεζνιαβεηήο εθθξάδεη ηελ άπνςή ηνπ κφλν φηαλ ηνπ δεηεζεί απφ φια ηα κέξε. Απφ ηα παξαπάλσ θαζίζηαηαη ζαθέο φηη νη ηθαλφηεηεο πνπ πξέπεη λα αλαπηχμεη ν απνηειεζκαηηθφο Γηακεζνιαβεηήο εθηείλνληαη πέξα απφ ηε Ννκηθή επηζηήκε, ζηελ Φπρνινγία θαη ζηηο Γηαπξαγκαηεχζεηο. Πξφθεηηαη γηα ηελ ηθαλφηεηα ηεο «ελζπλαίζζεζεο», δειαδή ηεο ςπρηθήο θαηαλφεζεο ηνπ άιινπ, ηελ ερεκχζεηα, ηελ ελεξγεηηθή αθξφαζε θαη ηελ απνηειεζκαηηθή ρξήζε ηεο ζησπήο, ηελ ππνβνιή αλνηθηψλ εξσηήζεσλ, ηελ απνξξφθεζε ησλ αξλεηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ ησλ κεξψλ ψζηε λα απεκπιαθεί ε δηαδηθαζία, ηελ αλάιπζε ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπο θαη ηνλ εληνπηζκφ ησλ πηζαλψλ ζεκείσλ ηαχηηζήο ηνπο. Ο Γηακεζνιαβεηήο κπνξεί λα είλαη, πξνθεηκέλνπ πεξί εζσηεξηθψλ δηακεζνιαβήζεσλ, κφλν δηαπηζηεπκέλνο δηθεγφξνο 41. χκθσλα κε ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε ηνπ Ν. 3898/2010 42, «ν δηθεγφξνο ελψλεη ζην πξφζσπφ ηνπ πνιιέο ηδηφηεηεο πνπ απαληψληαη ζην ηδεαηφ πξφηππν ηνπ Γηακεζνιαβεηή. Έρεη πςειφ επίπεδν λνκηθψλ γλψζεσλ, ππάγεηαη ήδε ζε έλαλ απζηεξφ Κψδηθα Δπαγγεικαηηθήο Γενληνινγίαο, δελ απνηειεί θχξην φξγαλν απνλνκήο δηθαηνζχλεο κε ηελ έλλνηα ηεο δπλαηφηεηαο έθδνζεο δεζκεπηηθψλ απνθάζεσλ απφ ηνλ ίδην θαη δελ έρεη ιφγν λα κελ εκθνξείηαη απφ πλεχκα 40 Άξζξν 8 παξ.3 θαη 4 ηνπ Ν. 3898/2010: «3. Ζ δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο θαζνξίδεηαη απφ ηνλ δηακεζνιαβεηή ζε ζπλελλφεζε κε ηα κέξε, ηα νπνία κπνξνχλ λα ηεξκαηίζνπλ ηε δηαδηθαζία δηακεζνιάβεζεο νπνηεδήπνηε επηζπκνχλ. Ζ δηαδηθαζία ηεο δηακεζνιάβεζεο έρεη εκπηζηεπηηθφ ραξαθηήξα θαη δελ ηεξνχληαη πξαθηηθά. Ο δηακεζνιαβεηήο κπνξεί λα επηθνηλσλεί θαη λα ζπλαληάηαη ζην πιαίζην ηεο δηακεζνιάβεζεο κε θαζέλα απφ ηα κέξε. Πιεξνθνξίεο πνπ αληιεί ν δηακεζνιαβεηήο θαηά ηηο επαθέο απηέο κε ην έλα κέξνο δελ θνηλνινγνχληαη ζην άιιν κέξνο ρσξίο ηε ζχκθσλε γλψκε ηνπ. 4. Ο δηακεζνιαβεηήο δελ είλαη ππνρξεσκέλνο λα δερζεί ην δηνξηζκφ ηνπ θαη επζχλεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηακεζνιάβεζεο κφλν γηα δφιν.» 41 Άξζξν 4 ηνπ Ν. 3984/2010 πεξίπησζε γ) «Ο δηακεζνιαβεηήο πξέπεη λα είλαη δηθεγφξνο δηαπηζηεπκέλνο σο δηακεζνιαβεηήο θαηά ηα νξηδφκελα ζην άξζξν 7. Αλ πξφθεηηαη γηα δηαζπλνξηαθή δηαθνξά θαηά ηελ έλλνηα ηεο πεξίπησζεο α ηνπ παξφληνο άξζξνπ, ηα κέξε κπνξνχλ λα νξίζνπλ δηαπηζηεπκέλν δηακεζνιαβεηή πνπ δελ έρεη ηε δηθεγνξηθή ηδηφηεηα» 42 Βι. Αηηηνινγηθή Έθζεζε ζην ζρέδην Νφκνπ «Γηακεζνιάβεζε ζε Αζηηθέο θαη Δκπνξηθέο Τπνζέζεηο», ζει. 2. 23