Ειςαγωγι ςτα Πλαςτικά Σα πλαςτικά είναι: Βαςικά βιομθχανικά αγακά με ραγδαία αφξθςθ του ρυκμοφ παραγωγισ τουσ τα τελευταία χρόνια που οφείλεται: a) τθν παγκόςμια αφξθςθ του πλθκυςμοφ b) τθ βελτίωςθ του βιοτικοφ επιπζδου των ανκρϊπων c) τθν ολοζνα και μεγαλφτερθ αντικατάςταςθ των παλαιϊν υλικϊν από τα πλαςτικά ζχουν ωσ δομικά ςτοιχεία γνωςτά πολυμερι (ςυνκετικζσ ρθτίνεσ) αναμειγνφονται με πρόςκετα για βελτίωςθ ιδιοτιτων, αφξθςθ τθσ ανκεκτικότθτασ και του χρόνου ηωισ τουσ
Είδθ Πλαςτικϊν Ανάλογα με τον τρόπο ςκλιρυνςθσ: o o Θερμοπλαςτικά: ςτερεά υλικά που προκφπτουν ψφχοντασ απλά ζνα τιγμα πολυμεροφσ (φυςικι διεργαςία), ενϊ μαλακϊνουν με τθν επίδραςθ κερμότθτασ. Θερμοςκληρυνόμενα: ςτερεά υλικά των οποίων θ τάςθ να ςκλθραίνουν οφείλεται ςε χθμικζσ αντιδράςεισ, που δθμιουργοφν ςταυροειδείσ δεςμοφσ μεταξφ των μορίων του πολυμεροφσ. Με τθν αφξθςθ τθσ κερμοκραςίασ δε μαλακϊνουν αλλά αποςυντίκεται χθμικά. Η μορφοποίηςη των θερμοπλαςτικών είναι αντίςτροφη διεργαςία δεν ιςχφει το ίδιο και για τα θερμοςκληρυνόμενα υλικά
Είδθ Πλαςτικϊν Με βάςθ τισ μθχανικζσ τουσ ιδιότθτεσ τα πλαςτικά διακρίνονται ςε: o Εμπορικά κερμοπλαςτικά: Παραςκευάηονται ςε μεγάλεσ ποςότθτεσ (πλαςτικά όγκου). Πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC), πολυαικυλζνιο (PE) (υψθλισ, χαμθλισ ι πολφ χαμθλισ πυκνότθτασ), ιςοτακτικό πολυπροπυλζνιο (PP) και πολυςτυρζνιο (PS). o Μθχανικά πλαςτικά: Πρόκειται γενικά για κερμοπλαςτικά που ζχουν ςτακερότερεσ μθχανικζσ ιδιότθτεσ από τα εμπορικά πλαςτικά. Κατεργάηονται κατά τον ίδιο τρόπο με τα μζταλλα και τα κεραμικά. Πολυαικυλενικόσ εςτζρασ του τερεφκαλικοφ οξζοσ (PET), μερικά πολυαμίδια (PA) και κάποια είδθ πολυςτυρενίου (PS copolymers). o Τψθλισ απόδοςθσ πλαςτικά: Είναι μθχανικά πλαςτικά με πιο βελτιωμζνεσ ιδιότθτεσ όπωσ τα πολυμερι υγρϊν κρυςτάλλων, διάφορεσ πολυςουλφόνεσ και πολυαμίδια.
Είδθ Πλαςτικϊν
Με βάςθ τισ εφαρμογζσ τουσ τα πλαςτικά διακρίνονται ςε: o Λειτουργικά πλαςτικά: Πρόκειται για πλαςτικά που ζχουν πολφ εξειδικευμζνθ χριςθ. Για παράδειγμα το ςυμπολυμερζσ αικυλενίου και αικυλικισ αλκοόλθσ με υψθλι περιεκτικότθτα ςε μονάδεσ βινυλικισ αλκοόλθσ χρθςιμοποιείται μόνο ωσ ρθτίνθ προςταςίασ ςτθ ςυςκευαςία. o Φκοροπλαςτικά: Είδθ Πλαςτικϊν Παρουςιάηουν ιδιαίτερο ενδιαφζρον λόγω του ότι εμφανίηουν επιφανειακζσ ιδιότθτεσ. Αντιπροςωπευτικά δείγματα είναι το πολυ(τετραφκοροαικυλζνιο) και το πολυ(χλωροτριφκοροαικυλζνιο).
θμαντικοί Άνκρωποι
θμαντικά Πολυμερι
Πωλιςεισ και εφαρμογζσ πλαςτικϊν Α=Διάθορες εθαρμογές Β=Οικοδομικά/Καηαζκεσές Γ=Ηλεκηρομικά/Ηλεκηρικά F=Έπιπλα Η=Οικ./Γμπ. Σσζκεσές P=Σσζκεσαζία Τ=Μεηαθορικά Υ=Παιτμίδια U=Μη μεηρούμεμα
Πωλιςεισ και εφαρμογζσ εμπορικϊν πλ.
Πωλιςεισ και εφαρμογζσ εμπορικϊν πλ.
Οικονομικι ςθμαςία των πλαςτικϊν Η ςυςκευαςία και οι οικοδομικζσ/καταςκευαςτικζσ δραςτθριότθτεσ αποτελοφν τισ πιο ςθμαντικζσ εφαρμογζσ των πλαςτικϊν ςτισ ΗΠΑ.
Διακρίνονται ςε: Πλαςτικά Απορρίμματα 1. Οικιακά πλαςτικά απορρίμματα: - περιζχουν πλαςτικά από υλικά ςυςκευαςίασ - μικρά ποςοςτά οικιακϊν ςκευϊν/μθχανικϊν τμθμάτων ςυςκευϊν - μεγάλα ποςοςτά ςκόνθσ, γυαλιοφ και άλλων μθ πλαςτικϊν υλϊν 2. Εμπορικά πλαςτικά απορρίμματα: - πλαςτικά από εμπορικά καταςτιματα και γραφεία - προςταςία εφκραυςτων προϊόντων και μθχανθμάτων - άλλα απορρίμματα από ίδιεσ πθγζσ και με οικιακά απορρίμματα 3. Βιομθχανικά πλαςτικά απορρίμματα: - παραγωγι πολυμερϊν και πολυμερικϊν ινϊν - επικακιςεισ ςτα τοιχϊματα των δοχείων πολυμεριςμοφ - λαςπϊδθ μείγματα από διεργαςίεσ - παραπροϊόντα και υπολείμματα μορφοποίθςθσ
Διακρίνονται ςε: Πλαςτικά Απορρίμματα 4. Καταςκευαςτικά πλαςτικά απορρίμματα: - πλαςτικά θλεκτρικϊν εφαρμογϊν (καλϊδια, ςωλινεσ, μονϊςεισ) - πατϊματα και ταπετςαρίεσ - καλφμματα κερμοκθπίων 5. Εξειδικευμζνεσ πθγζσ πλαςτικϊν απορριμμάτων: - δοχεία εξυπθρζτθςθσ αρρϊςτων από νοςοκομεία - δοχεία χθμικϊν και ραδιενεργϊν υλικϊν κά Διοχζτευςθ μετά από τθν ςυλλογι ςε: - Χωματερζσ - Μικρό ποςοςτό (litter) ςτον περιβάλλοντα χϊρο Πλαςτικά και χωματερζσ: - Ανϊτερα ςτρϊματα (λόγω τθσ χαμθλισ πυκνότθτασ των πλαςτικϊν) - Ζντονοι χρωματιςμοί και μζγεκοσ τα κάνει άμεςα αντιλθπτά
Ποςοςτό ςυςκευαςίασ ςτα ΔΑ Ποςοςτό πλαςτικϊν απορριμμάτων Σα υλικά ςυςκευαςίασ αποτελοφν το 30% των ΔΑ Ποςοςτό πλαςτικϊν ςτθν ςυςκευαςία Αςτικά απορρίμματα: LDPE HDPE PS Απορρίμματα από καταςκευζσ: PVC 75% PVC ςε θλεκτρολογικά προϊόντα, ςωλθνϊςεισ κλπ. Σα πλαςτικά αποτελοφν το 13% των υλικϊν ςυςκευαςίασ και το 3.9% του ςυνόλου των απορριμμάτων
κ.β. ςφςταςθ απορριμμάτων ςτα ΔΑ κ.ο. ςφςταςθ απορριμμάτων ςτα ΔΑ Πλαςτικά ςτα ΔΑ: 7-8% κβ. ςτακερό αν και πιο πολλά είδθ πλαςτικϊν χρθςιμοποιοφνται Νζεσ πλαςτικζσ ςυςκευαςίεσ: ελαφρφτερεσ μεγάλοσ όγκοσ
Πλαςτικι ςυςκευαςία o LDPE: ςυμπιεηόμενεσ φιάλεσ, ςάκοι, ςακίδια και ςακοφλεσ ςκουπιδιϊν o HDPE: φιάλεσ για απορρυπαντικά, γάλα και χυμοφσ φροφτων, καπάκια και πϊματα φιαλϊν o PP: καφίδια, πιεηόμενεσ φιάλεσ, καπάκια και πϊματα φιάλϊν, φιλμ για μπιςκότα και κφπελλα για γιαοφρτι. o PVC: Παραγωγι φιαλϊν, πλαςτικϊν ςκαφιδίων τροφίμων και φορμϊν. o PS: Θικεσ αυγϊν, κφπελλα γιαουρτιϊν, δίςκοι τροφίμων, καπάκια και πϊματα φιαλϊν. o PET: Φιάλεσ για αναψυκτικά, ςκαφίδια για ζτοιμα φαγθτά, ςακοφλεσ ψθςίματοσ κτλ. o για τθ ςυςκευαςία κατεψυγμζνων τροφίμων χρθςιμοποιοφνται τα LDPE, HDPE, και PET. o Για τρόφιμα ψυγείου, και όχι κατάψυξθσ, χρθςιμοποιοφνται PP, PS, και PVC.
Πλαςτικι ςυςκευαςία και περιβάλλον Ρόλοσ πλαςτικισ ςυςκευαςίασ: 1. προςταςία 2. μεταφορά 3. επζκταςθ του χρόνου διατιρθςθσ των φρζςκων προϊόντων 4. επικοινωνία με τον καταναλωτι 5. εξάλειψθ του ποςοςτοφ των αλλοιωμζνων τροφίμων ςτισ βιομθχανικζσ χϊρεσ (2%), ςτισ αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ 30-50% λόγω ακατάλλθλθσ ςυςκευαςίασ 6. Η ποςότθτα ςυςκευαςίασ ςτα ΔΑ είναι αντιςτρόφωσ ανάλογθ με τθν ποςότθτα απορριπτόμενων τροφϊν, γεγονόσ που ςχετίηεται με: το επίπεδο διαβίωςθσ τθν αποδοτικότθτα και οργάνωςθ του ςυςτιματοσ διακίνθςθσ τροφίμων Δθλαδι οι βιομθχανοποιθμζνεσ κοινωνίεσ τείνουν να απορρίπτουν περιςςότερα υλικά ςυςκευαςίασ ςτα ΔΑ και λιγότερεσ τροφζσ
Πλαςτικι ςυςκευαςία και περιβάλλον θμαντικι θ ενζργεια που καταναλϊνεται για τθν καταςκευι τθσ Αντικατάςταςθ τθσ πλαςτικισ ςυςκευαςίασ από ςυςκευαςία άλλου υλικοφ, κα είχε ωσ ςυνζπεια 100% γενικι αφξθςθ ςτθν κατανάλωςθ ενζργειασ Κατά το πρϊτο ςτάδιο, που είναι θ καταςκευι και θ μορφοποίθςθ των πλαςτικϊν, το ποςό ενζργειασ που καταναλϊνεται, ςε ςφγκριςθ με τα άλλου τφπου υλικά ςυςκευαςίασ είναι μικρότερο
Πλαςτικι ςυςκευαςία και περιβάλλον -Σα πλαςτικά καταναλϊνουν μόνο το 7% τθσ ολικισ παραγωγισ πετρελαίου και θ πλαςτικι ςυςκευαςία από μόνθ τθσ καταναλϊνει μόνο το 2%. - Σο 95% χρθςιμοποιείται για κζρμανςθ, φωτιςμό και καφςιμα μεταφοράσ.
Πλαςτικι ςυςκευαςία και περιβάλλον - Ιςοηφγιο μεταξφ τθσ ενζργειασ παραςκευισ προϊόντοσ και τθσ ενζργειασ για κατάλλθλθ ςυςκευαςία - Χωρίσ τα πλαςτικά θ ςυςκευαςία κα ηφγιηε περίπου 300% περιςςότερο - περιςςότερθ ενζργεια κα χρειαηόταν για τθ διανομι του προϊόντοσ. Τα πλαςτικά είναι εξοικονομητέσ ενέργειασ παρά καταναλωτέσ! Σα πλαςτικά μζςα ςυςκευαςίασ μποροφν να διακρικοφν ςε: o Δφςκαμπτα (φιάλεσ, δοχεία, κφπελλα κτλ.) o Εφκαμπτα (φφλλα, φιλμ, ςακοφλεσ, ςάκοι κτλ.) ςφνκετα προϊόντα (πολυςτρωματικά ι laminates) από: ςυνδυαςμό πλαςτικϊν λεπτά φφλλα αλουμινίου, χαρτιοφ κλπ.
Ανακφκλωςθ Πλαςτικϊν Απορριμμάτων Ανακφκλωςη (recycling): Μετατροπι του απορριπτόμενου υλικοφ ςε νζα πρϊτθ φλθ, αξιοποιϊντασ ςθμαντικζσ δυνατότθτεσ εξοικονόμθςθσ παρκζνων πρϊτων υλϊν και ενζργειασ Κλιβανιςμόσ (incineration): Ανάκτθςθ μζρουσ ενζργειασ κατά τθ κερμικι τουσ επεξεργαςία Υγειονομική ταφή (sanitary landfill): Λφςθ όταν το υλικό δεν μπορεί να αξιοποιθκεί για παραγωγι νζων πρϊτων υλϊν ι ενζργειασ. Παρόλο το ςχεδιαςμό και τθν παραγωγι βιοαποικοδομιςιμων πλαςτικϊν θ εμπειρία ζδειξε ότι ο ρυκμόσ τθσ αποικοδόμθςισ τουσ ςτθ φφςθ (in vivo) δεν είναι τόςο ικανοποιθτικόσ όςο ςτο εργαςτιριο (in vitro). Μείωςη του χρηςιμοποιοφμενου υλικοφ (source reduction): υλικά ςυςκευαςίασ μικρότερου βάρουσ καινοτόμεσ ςυςκευαςίεσ για ευκολότερθ ανακφκλωςθ