ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 1. ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ 3/2/2017 1
3/2/2017 2
Το ηλεκτρικό σίδερο διατηρεί, όσο σιδερώνουμε, περίπου σταθερή τη θερμοκρασία του. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια μιας αντίστασης και ενός θερμοστάτη. Εμείς ρυθμίζουμε το θερμοστάτη στην επιθυμητή θερμοκρασία. Όταν η αντίσταση υπερθερμαίνεται, ο θερμοστάτης το «αντιλαμβάνεται» και σταματά τη λειτουργία της. Όταν η θερμοκρασία της αντίστασης μειωθεί, τότε ο θερμοστάτης το «αντιλαμβάνεται» και πάλι, και επιτρέπει ξανά τη λειτουργία της. Αποτέλεσμα αυτού του μηχανισμού είναι το σίδερο να διατηρεί περίπου σταθερή τη θερμοκρασία του όση ώρα λειτουργεί. Αν δεν συνέβαινε αυτό, το σίδερο θα υπερθερμαινόταν και τα ρούχα μας θα καίγονταν. 3/2/2017 3
Επομένως: (ορισμός) Ομοιόσταση είναι η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες στο εσωτερικό του, παρά τις εξωτερικές μεταβολές, για να λειτουργεί αποδοτικά. (Να σημειωθεί ότι ο όρος αποτελείται από δύο λέξεις (όμοιος + στάση) και ότι και η αντίστοιχη λέξη στα Αγγλικά (homeostasis) έχει ελληνική ρίζα. ) 3/2/2017 4
Στην ομοιόσταση συμβάλλουν όλα τα οργανικά συστήματα αλλά κεντρικότερο ρόλο έχουν: 1) το νευρικό σύστημα (ελέγχει και συντονίζει), 2) το ενδοκρινικό και 3) το κυκλοφορικό. Ένα πλήρες σύστημα αντίδρασης περιλαμβάνει: A. τους υποδοχείς (νευρικά κύτταρα που βρίσκονται σε ορισμένα σημεία (σημεία ελέγχου), Β. το κέντρο ελέγχου (κάποια περιοχή του εγκεφάλου ή κάποιος ενδοκρινής αδένας) και Γ. τα εκτελεστικά όργανα (όργανα που παίρνουν την εντολή και αντιδρούν ανάλογα) 3/2/2017 5
Επίσης ομοιοστατικοί μηχανισμοί είναι οι διάφοροι μηχανισμοί άμυνας του οργανισμού μας (ανοσοβιολογικό σύστημα) που προσπαθούν να διατηρήσουν σταθερή τη λειτουργία του παρεμποδίζοντας ή καταπολεμώντας ξένους εισβολείς που προκαλούν διαταραχή της φυσιολογικής μας λειτουργίας. 3/2/2017 6
3/2/2017 7
3/2/2017 8
3/2/2017 9
3/2/2017 10
3/2/2017 11
3/2/2017 12
3/2/2017 13
3/2/2017 14
3/2/2017 15
Α. Όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι υψηλότερη από αυτήν του σώματος (36,6 ο C) Η θερμότητα που φτάνει συνεχώς από το περιβάλλοντα χώρο τείνει να προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος μας αλλά αυτό δεν συμβαίνει γιατί: Οι θερμοϋποδοχείς του δέρματος ανιχνεύουν αυτή την αύξηση της θερμοκρασίας και «ειδοποιούν» τον εγκέφαλο που με την σειρά του στέλνει μήνυμα : 1. Στους ιδρωτοποιούς αδένες που εκκρίνουν ιδρώτα που εξατμίζεται με αποτέλεσμα να ψυχθεί η επιφάνεια του δέρματος και 2. Στα αγγεία της επιφάνειας του δέρματος που διαστέλλονται, φέρουν μεγάλη ποσότητα αίματος κοντά στην εξωτερική επιφάνεια του δέρματος που αποβάλλει ποσά θερμότητας και που επομένως ψύχεται και επιστρέφει με την κυκλοφορία στο εσωτερικό του οργανισμού. Αποτέλεσμα: Αποτρέπεται η αύξηση της θερμοκρασίας. 3/2/2017 16
3/2/2017 17
3/2/2017 18
3/2/2017 19
Β. Όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι χαμηλότερη από αυτήν του σώματος (36,6 ο C) Το ψύχος που φτάνει συνεχώς από το περιβάλλοντα χώρο τείνει να προκαλέσει μείωση της θερμοκρασίας του σώματος μας αλλά αυτό αποτρέπεται γιατί: Οι θερμοϋποδοχείς του δέρματος ανιχνεύουν την μείωση και «ειδοποιούν» τον εγκέφαλο που στέλνει μήνυμα : 1. Στα αγγεία της επιφάνειας του δέρματος που συστέλλονται για να μειώσουν τη ποσότητα αίματος που βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος. Έτσι δεν κυκλοφορεί μεγάλη ποσότητα αίματος κοντά στην επιφάνεια του δέρματος, οπότε δεν αποβάλλονται μεγάλα ποσά θεμότητας από τον άνθρωπο στο περιβάλλον. 2. Στους ορθωτήρες μύες των τριχών, που ανυψώνουν τις τρίχες, οπότε παγιδεύεται ένα στρώμα αέρα ανάμεσα σε αυτές, που λειτουργεί ως θερμομονωτικό. 3. Στους μύες που συσπώνται (τρέμουλο) ώστε να παραχθεί θερμότητα που την έχει ανάγκη ο οργανισμός. Αποτέλεσμα: Αποτρέπεται η μείωση της θερμοκρασίας. 3/2/2017 20
Δε γίνεται, βέβαια, να μην αναφέρουμε και το άλλης αιτιολογίας ανατρίχιασμα, αυτό που συμβαίνει όταν βλέπουμε ένα θρίλερ ή όταν νιώθουμε δέος. Αυτό που γίνεται σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι η ψυχολογική μας ένταση δημιουργεί στα ζωτικά μας όργανα (καρδιά, εγκέφαλος κλπ) μεγαλύτερες απαιτήσεις σε οξυγόνο. Σε απάντηση, αυξάνεται η αιμάτωση αυτών των οργάνων σε βάρος της αιμάτωσης του δέρματος, που είναι δευτερεύουσας σημασίας. Λιγότερο αίμα σημαίνει λιγότερη θερμότητα. Έτσι, όταν βρισκόμαστε σε συναισθηματική φόρτιση είναι σα να μας τοποθετούν ξαφνικά σε κρύο, οπότε οι τρίχες μας αντιδρούν ανάλογα! 3/2/2017 21
Η αδυναμία αποκατάστασης της ομοιόστασης μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη βλάβη του οργανισμού, ακόμη και στο ΘΑΝΑΤΟ. 3/2/2017 22
3/2/2017 23