ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4: Ο δράστης του οικονομικού εγκλήματος Αγγελική Πιτσελά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εγκληματολογίας- Σωφρονιστικής Σχολή Νομικής ΑΠΘ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Περιεχόμενα ενότητας 1. Ο δράστης του οικονομικού εγκλήματος: i. Τυπολογία και ii. Χαρακτηριστικά. 4
Σκοποί ενότητας Nα αναλυθεί η έννοια, τα χαρακτηριστικά και ο τύπος του δράστη του οικονομικού εγκλήματος. Να παρουσιαστούν οι ιδιαιτερότητες των δραστών αυτών. 5
Ο δράστης του οικονομικού εγκλήματος Μπορεί να είναι είτε φυσικό είτε νομικό πρόσωπο. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά των δραστών-φυσικών προσώπων είναι: ανδρικού φύλου, άνω των 40 ετών, έγγαμος, υπήκοος της χώρας που δρα, με καλή εκπαίδευση, κυρίως ελεύθερος επαγγελματίας, με λευκό ποινικό μητρώο. Άτομα που έχουν εξειδικευμένες γνώσεις, θέσεις εξουσίας ή πρόσβαση σε θέσεις εμπιστοσύνης στην οικονομική ζωή. Χαρακτηριστικά που (εκτός από το φύλο) βρίσκονται σε αντίθεση με αυτά των δραστών των συμβατικών εγκλημάτων (κυρίως νεαρής ηλικίας, άγαμος, με στοιχειώδη εκπαίδευση, βεβαρημένο ποινικό μητρώο). 6
Ο τύπος του δράστη οικονομικού εγκλήματος Πρόκειται για άτομα που είναι πλήρως ενταγμένα στην κοινωνία. Συνήθως τα άτομα αυτά δεν χρειάζονται κοινωνική αναπροσαρμογή, αλλά μάλλον εκφοβισμό. Ενίοτε πετυχαίνουν όχι μόνο να διαφεύγουν των ελεγκτικών μηχανισμών, αλλά και να εμποδίζουν τη νομοθέτηση ρυθμίσεων με αρνητικές επιδράσεις στα ιδιωτικά τους συμφέροντα. Συνήθως πρόκειται για άτομα που η εγκληματική τους συμπεριφορά είναι προϊόν ελεύθερης επιλογής και όχι μόνο συνέπεια κάποιας κοινωνικο-δομικής πίεσης ή έντασης. Στην πραγματικότητα, είναι δύσκολο να περιγραφεί το ψυχογράφημα του δράστη οικονομικο-εγκληματικών πράξεων, δεδομένου ότι οι γνώσεις μας είναι ακόμη περιορισμένες. 7
Προτάσεις Ανάγκη συστηματικής διερεύνησης της εικόνας του οικονομικού εγκληματία: - στις συλλογικές παραστάσεις του κοινού, - στους εφαρμοστές του δικαίου, - στους πολιτικούς. 8
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. Αγγελική Πιτσελά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εγκληματολογίας- Σωφρονιστικής
Βιβλιογραφία Αγγελική Γ. Πιτσελά, Η εγκληματολογική προσέγγιση του οικονομικού εγκλήματος, εκδ. Σάκκουλα Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2010. 10
Σημείωμα Αναφοράς Copyright, «Αγγελική Γ. Πιτσελά.. Ενότητα 4. Ο δράστης του οικονομικού εγκλήματος». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://eclass.auth.gr/courses/ocrs368/
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομή [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/